دوم: مانع بودن طبقه متقدم از ارث بردن طبقۀ متأخر
[سؤال 11074] 6322
بسمه تعالی
محضر حضرت آیت الله العظمی خمینی، مدّ ظله العالی
در توضیح المسائل مسأله 2712 فرموده بودید کسی فوت کرده، وصیت کرده به ورثه خود که زنم حامله است، از مال من حق بچه بگذارید اگر بچه زنده به دنیا آمد بدهید، اگر مرده به دنیا آمد وصیت باطل است و اگر بچه زنده به دنیا آمد یک ساعت یا دو ساعت بیشتر زنده بود فوت کرد میراث بچه هم بین میراث دیگران قسمت می شود یا مال مادر بچه می شود، شما امر بفرمایید.
بسمه تعالی، سهم الارث بچه به وارث خود بچه منتقل می شود و دیگران حق ندارند و با وجود مادر ارث بچه به برادرهای او نمی رسد.
[سؤال 11075] 6323
بسمه تعالی
به پیشگاه آیت الله العظمی حضرت امام خمینی، رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، دامت برکاته
معروض می گردد شوهر مرحوم من از این جانبه فرزندی نداشته، زن دیگری را در خارج صیغه کرده و از او پسری به وجود می آید به نام علی. پدر اسم او را در شناسنامه خود قید و به فرزندی علی اقرار می نماید، اما در شناسنامه این پسر برای احترام زن عقدی که من باشم اسم مادر اصلی را که صیغه بوده نمی نویسند و اسم این جانبه را در شناسنامه پسر به عنوان مادرش می نویسند، هرچند جناب عالی در جلد دوم تحریر الوسیله مسأله هفده اقرار پدر را به فرزندی قابل بحث دانسته اید پس پاسخ کمینه را مرحمت فرمایید که منظور از کلمه منازع مذکور در مسأله هفده فوق آیا این است که کسی دیگر مدعی فرزندی پسر شود و بگوید من پدر او هستم، یا آن که منظور از کلمه
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 518
منازع این است که هر شخصی می تواند مدعی شود که آن پسر فرزند شوهرم نیست زیرا در شناسنامه اسم مادر را برای احترام خانوادگی عوضی نوشته اند.
سؤال دوم، هرگاه شوهرم فرضاً چهار برادر داشته باشد آیا با وجود پسر فوق که اقرار به فرزندی او هم شده و به مدت بیست و هشت سال با ده سند رسمی پدر و پسر با هم معامله کرده اند و پسر هم شناسنامه در دست دارد که فرزند او است به اضافه اقرار پدر به فرزندی او که طبق فرمایش آن حضرت قابل گفت وگو است و فرد دیگری هم ظرف موعد شرعی دو ماه ادعای فرزندی آن پسر را نکرده، آیا بعد از فوت پدر برادران فرضی که جز شهادت شهود دلیلی هم ندارند می توانند ادعای میراث کنند یا خیر؟ به هر صورت اشتباهی نوشتن نام مادر آن پسر در شناسنامه آیا به اقرار پدر که طی ده ها سند رسمی و به مدت 28 سال به فرزندی آن پسر اعتراف نموده لطمه ای وارد می آورد یا خیر؟ از پیشوای واقعی مسلمین استدعا دارد در مورد سؤالات فوق پاسخ مرحمت فرمایند.
بسمه تعالی، با وجود فرزند اگرچه از زوجۀ موقت باشد ارث به برادر و خواهر نمی رسد و ثبت در شناسنامه دخالتی در مسأله ندارد و چنانچه اختلافی در بین باشد باید در محاکم صالحه حل و فصل شود.
[سؤال 11076] ----> 6305
5. آیا هر گاه چند سال مال پدر در دست پسر بوده، اجاره را باید به عمو و عمه اش و اگر آن ها مرده اند به وارث آن ها بپردازد یا خیر؟
بسمه تعالی، با فرض این که قتل دفاعی بوده پسر وارث است و با بودن پسر، عمو و عمه ارث نمی برند.
[سؤال 11077] 6324
بسمه تعالی 23 / 8 / 1361
دفتر امام خمینی، دامت برکاته، احتراماً؛ از راه دور دست آن امام بت شکن و آن
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 519
رهبر عالی قدر را می بوسم و دعای خیر نموده و از خدای عزّ وجل انتظار دارم که دعای حقیر به اجابت رسد. آمین یا ربّ العالمین
اماما! رهبرا! با توجه به فتوکپی پیوست که از دست قلم خالویم است در زمان حیات مادرم مقداری زمین زراعتی ارثیه پدری به خالویم رسیده و نسق زراعتی به نام خالویم صادر گردیده بود. در سال 53 این مقدار را به مادرم به طور ارثیه پدری واگذار کرده و مادرم چون به جز من اولادی نداشته در زمان حیات خود زیر همان کاغذ زمین را به این جانب واگذار کرده، چون مادرم فوت کرد خالویم درصدد است آن مقدار زمین که در این مدت زیر کشتم بوده و به ارث مادری هم به این جانب رسیده پس بگیرد و چون این جانب نمی خواهم درآمدی به جز نظر شرع اسلام داشته باشم تقاضا و مستدعی است راهنمایی فرمایید آیا خالویم از نظر شرع اسلام و دستورات ارثی درست می گوید، یا بنده که از مادرم این ارث به من رسیده؟ از راهنمایی که می فرمایید دعای خیر می نمایم، امیدوارم که دعایم به اجابت رسد.
بسمه تعالی، اگر زمین مزبور سهم الارث مادر شما از پدرش هست و یا خالوی شما به او تملیک کرده بعد از فوت مادر شما به شما می رسد و خالو حق مزاحمت ندارد.
[سؤال 11078] 6325
بسمه تعالی 29 / 4 / 1361
محضر مبارک زعیم عالی قدر امام خمینی، دامت برکاته، پس از عرض سلام و آرزوی سلامتی برای شما، مستدعی است لطفاً پاسخ سؤال ذیل را مرقوم فرمایید.
شخصی در حالی که یک دختر داشته، فوت نموده و دختر ایشان هم قبل از خودش فوت کرده است و از آن دختر، دو دختر بچه صغیر باقیمانده اند؛ هم اکنون برادر این شخصِ فوت شده مدعی است که برادرم در زمان حیات، با من مصالحۀ خطی امضا کرده که پس از من، ماترک من مال توست؛ آیا بچه های صغیر دختر ایشان،
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 520
از ماترک او سهمی می برند یا خیر؟
بسمه تعالی، در فرض مرقوم، ارث شخص متوفی، به نوه هایش می رسد و برادر میت سهمی در آن ندارد.
[سؤال 11079] 6326
بسمه تعالی 22 / 6 / 1361
حضرت آیت الله العظمی موسوی خمینی، رهبر و فقیه عالی قدر انقلاب اسلامی ایران، دامت افاضاته، با سلام و درود؛ به عرض مبارک می رساند:
مسأله ای اسلامی پیش آمده که نیاز مبرم به حل آن به وسیله فتوا از آن حضرت دارم. برادر و خواهری از یک والدین در قید حیات می باشند. برادر دارای دختری است که از دختر فرزندی به جای مانده است. دختر مذکور قبل از فوت پدرش بدرود حیات گفته است و ماترکی از پدرش باقیمانده است. اعلام فرمایند: ماترک مرحوم پدر به نوه تعلق پیدا می کند یا به خواهر؟ مضافاً به عرض می رسد خواهر و نوه (عمه و برادرزاده) در قید حیاتند. والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
بسمه تعالی، با وجود نوه، ارث به خواهر نمی رسد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 521