وکالت زن در طلاق
[سؤال 10950] 6230
بسمه تعالی 17 / 3 / 1361
محضر مبارک آیت الله العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی، با تقدیم احترام، معروض می دارد:
در صورتی که ضمن عقد ازدواج یا عقد لازم دیگر زوج زوجۀ خود را وکیل در طلاق کند؛ این وکالت قابل عزل می باشد یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر به نحو شرط نتیجه شرط شده که زن وکیل باشد، این وکالت قابل عزل نیست.
[سؤال 10951] 6231
بسمه تعالی 4 / 3 / 1361
سلام، امیدوارم که حالتان خوب باشد.
امام عزیز! من از آن نظر که به شما اطمینان دارم، این نامه را می نویسم. می خواستم
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 444
برایم بنویسید که شرایط طلاق چیست و آیا یک زن می تواند از شوهر خودش طلاق بگیرد؟ و اگر می تواند، چگونه و شرایط آن چیست؟ لطفاً تا آن جایی که ممکن است واضح بنویسید. من احتیاج دارم تا راهنمایی شوم؛ زیرا برایم مشکلی پیش آمده. بیشتر دوست دارم بدانم که یک دختر و یا یک زن چگونه می تواند از شوهر بی لیاقت خودش طلاق بگیرد؟ من برایم مشکلی خرد کننده پیش آمده که عذابم می دهد و دارد مرا به طرف مرگ می کشاند. با شخصی ازدواج کرده ام که مایۀ رنجِ دقیقه به دقیقۀ من شده و تحمل یک چنین کسی، آن هم در جوار خویش برایم مشکل است؛ بچه ای هم از او ندارم که مشکلی برای بچه بخواهد پیشامد کند؛ فقط تا دیر نشده، من باید خودم را از این بند بلا رها سازم. من چند بار دیگر برای شما نامه نوشته ام ولی جواب دریافت نکرده ام. امید دارم این دیگر بی جواب نماند؛ کمر من دیگر خرد شده و توانم از دست رفته. خدا بر من گواه است که چه لجن زاری دارد مرا به کام خود فرو می کشد؛ من در آرزوی نجاتم، اما هنوز کسی برای نجاتم نیامده، اما منتظرم تا به گفتۀ امام علی علیه السلام صبر، مصیبت ها را برایم برطرف نماید.
بسمه تعالی، اختیار طلاق با شوهر است و زن نمی تواند خود را مطلقه سازد، مگر از ناحیۀ شوهر، وکالت در طلاق داشته باشد.
[سؤال 10952] 6232
بسمه تعالی
دفتر حضرت امام لطفاً به سؤال زیر پاسخ فرمایید:
شوهری بی نهایت به همسرش علاقه مند است، ولی همسرش به عناوین مختلف بهانه جویی می کند و از خانه قهر کرده و به خانه پدرش می رود، شوهر مجبور شده وساطت کند او را به خانه بیاورد، یک بار که همسرش قهر می کند و به خانه پدرش می رود شوهر طبق معمول دنبالش می رود تا او را به خانه بیاورد، زوجه به خاطر این که راهی برای طلاق گرفتن باز کند شوهرش را مجبور می کند چنین تعهدی را بدهد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 445
شوهر اول زیر بار نمی رود بعد به خاطر این که همسرش را دوست دارد و به خاطر دو تا بچه مجبور می شود چنین تعهدی را در محضر بدهد که به همسرش کتک نزند و بد رفتاری نکند، در صورت تخلف زوجه می تواند خود را مطلقه سازد. زوجه از این تعهد بیشتر سوء استفاده می کند، بدون اجازه شوهر به خانه پدرش در قائمشهر رفته و از آن جا یک هفته به تهران خانه خواهرش می رود و اکنون زوجه تقاضای طلاق کرده و شوهر چون به همسرش و دو فرزندش علاقه مند است حاضر نیست او را طلاق بدهد. آیا از نظر شرعی زوجه می تواند خود را مطلقه سازد یا خیر؟
بسمه تعالی، به مجرد تعهد مزبور زن حق طلاق پیدا نمی کند.
[سؤال 10953] 6233
پاسخ استفتا: [نقل از صحیفه امام، ج 10، ص 387 ]
زمان: 7 آبان 1358 / 7 ذی الحجه 1399
مکان: قم
موضوع: حق طلاق برای زنان در صورت اشتراط
سؤال کننده: بانوان
[بسمه تعالی. حضور محترم آیت الله العظمی، امام خمینی ـ دامت برکاته
مسألۀ اختیار طلاق به دست مرد، موجب ناراحتی و تشویش خاطر گروهی از زنان مبارز ایران شده است؛ و گمان می کنند که دیگر به هیچ وجه حق طلاق ندارند. و از این موضوع افرادی سوء استفاده کرده و می کنند. نظر حضرت عالی راجع به این مسأله چیست؟]
بسم الله الرحمن الرحیم
برای زنان، شارع مقدس راه سهلی معین فرموده که خودشان زمام طلاق را به دست بگیرند، به این معنا که در ضمن عقد نکاح اگر شرط کنند که وکیل باشند در طلاق، یا بطور مطلق یا به طور مشروط، یعنی اگر مرد بدرفتاری
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 446
کرد یا مثلاً زن گرفت، زن وکیل باشد که خود را طلاق دهد، در این صورت هیچ اشکالی برای خانم ها پیش نمی آید، و می توانند خود را طلاق دهند.
از خداوند تعالی توفیق بانوان را خواستارم. امید است تحت تأثیر مخالفین اسلام و انقلاب اسلامی واقع نشوند، که اسلام برای همه است و برای همه نافع است.
7 ذی الحجه 99 / آبان 58
روح الله الموسوی الخمینی
[سؤال 10954] 6234
بسمه تعالی 27 / 4 / 1361
حضور رهبر عزیزتر از جانمان امام خمینی
1. آیا شرط کردن حق طلاق از طرف زن در حین عقد به صورت مطلق و مشروط جایز است یا نه؟
بسمه تعالی، اگر شرط وکالت در طلاق باشد صحیح است.
[سؤال 10955]
2. آیا فتوای منتشره در جراید مورخ 7 ذی حجه 1399 آبان ماه 58 در مورد حق طلاق بانوان مطابق با فتوای امام می باشد یا نه؟
بسمه تعالی، مطابق است.
[سؤال 10956] 6235
بسمه تعالی
آیا زوجه می تواند در هنگام عقد ازدواج، با شوهر شرط کند که در مواردی خاص، طلاق به دست او باشد؟
بسمه تعالی، اگر در ضمن عقد شرط کنند که زن از طرف شوهر وکیل باشد که در موارد خاصی خود را طلاق دهد، صحیح است.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 447
[سؤال 10957] ----> 5976
3. در عقدنامه ها شرط ضمن عقد شده که اگر زوج بدون رضایت زوجه همسر دیگری اختیار نماید، زوجه وکیل و وکیل در توکیل غیر، بلاعزل باشد که خود را مطلّقه نماید. حال اگر زوجه بدون عذر موجه از زوج تمکین ننماید و موضوع عدم تمکین در دادگاه به اثبات رسیده و منتهی به دادنامۀ قطعی بر عدم تمکین و نشوز زوجه صادر گردد و زوج بخواهد به علت عدم تمکین و نشوز زوجه ازدواج مجدد نماید و یا به علت مذکور ازدواج مجدد هم کرده باشد. زوجه می تواند با وکالت مأخوذه ضمن عقد خود را مطلّقه نماید؟ یا این که وکالت مأخوذه در مورد ازدواج مجدد زوج، به علت عدم تمکین زوجه، از این امر (طلاق زوجه) مستثنا می باشد.
بسمه تعالی، اگر بنحو مطلق، شرط توکیل در طلاق شده، استثنا نمی شود.
[سؤال 10958] 6236
بسمه تعالی
سماحة حجت الاسلام والمسلمین المرجع الاعلی آیت الله العظمی الامام الخمینی دام ظلکم الشریف
لطفاً به دو سؤال ذیل پاسخ فرمایید:
1. بین زید و زنش مثلاً مشاجره و منافرتی بوده است و در مقام اصلاح بین این ها قراردادی شده است که اگر زید به حقوق شرعی به مطابق فتوای مقلدش حقوق زنش را ادا نکند زنش حقّ دارد خود را طلاق دهد یا شخص دیگری را وکیل نماید که او را طلاق بدهد در این صورت اگر زید از زنش بدی و نفرت و عدم میل قلبی دیده به قصد فرار از زنش به شهر دیگر رفته و نان و نفقه و حقوق دیگر زنش را ادا نکرده و چند سال به مسافرت گذرانده است و می گوید که زنم ناشزه است نان و نفقه و حقوق دیگر را حق دار نیست و نخواهم داد، در این صورت آیا وکیل می تواند آن زن معطّله را طلاق بدهد و آن زن بعد از عده شوهر می تواند بکند یا خیر؟ جواب
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 448
مرحمت فرمایید دمتم عماداً للمسلمین.
بسمه تعالی، اگر او را وکیل کرده است که در صورت عدم رعایت حقوق زن شخصی زن را طلاق دهد وکالت صحیح است و وکیل می تواند زن را طلاق دهد.
2. وکیل مزبور در مسأله مذکور هرگاه کسی دیگر را وکیل و اجازت فرماید به اجرای صیغۀ طلاق در محضر عدلین و آن شخص ثالث مجاز صیغۀ طلاق را بخواند از طرف وکیل صحیح و درست می باشد یا خیر؟ جواب مرحمت فرمایید.
بسمه تعالی، در صورتی که وکالتش مطلق باشد مانع ندارد.
[سؤال 10959] 6237
بسمه تعالی 14 / 1 / 1361
محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی
بیان فرمایید که اگر زوجه با زوج شرط کند در طی عقد نکاح که اگر زوج عقیم باشد یا ترک خانواده کند یا محکومیت مثلاً به پنج سال زندان پیدا کند یا زوجۀ دیگری اختیار کند؛ وکیل بلاعزل از طرف زوج باشد که خود را مطلقه نماید. آیا این چنین شرط و اشتراط صحیح است؟ و آیا وکالت بلاعزل صحت دارد؟ چون وکالت خود از عقود جایز است.
بسمه تعالی، شرط وکالت در طلاق، برای زن در ضمن عقد مانع ندارد. و با اشتراط مذکور با رجوع زوج وکالت از بین نمی رود.
[سؤال 10960] ----> 5976
2. در بعضی عقدنامه ها غیر از شروط چاپی مندرج حین عقد، شرط یا شروط دیگری بین زوجین منعقد می گردد؛ از آن جمله شرط می کنند: اگر زوج به زوجه، ظرف شش ماه از قرار ماهیانه یک هزار تومان نفقه نپردازد؛ زوجه به وکالت بلاعزل می تواند خود را مطلّقه نماید. این شرط محقق می شود و طبق شرط مذکور، زوجه از
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 449
دادگاه درخواست رأی طلاق با اخذ مهریه یا بدون اخذ آن می نماید. دادگاه طبق وکالت سابق با عدم رضایت فعلی زوج، حکم طلاق صادر و زوجه مطلقه می شود. آیا با این کیفیت زوج حق رجوع به زوجۀ مطلقه ـ بدون رضایت زوجه ـ را دارد یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر طلاق رجعی است می تواند رجوع کند.
[سؤال 10961] 6238
بسمه تعالی 3 / 6 / 1361
دفتر محترم استفتای امام خمینی، دامت برکاتهم، بیان فرمایید:
در مورد عقدهایی که در زمان طاغوت جاری می شد که در ضمن عقد، اجازۀ طلاق به زن می دادند که اگر مرد مخالفت با یکی از مواد پنجگانه را نماید، اختیار طلاق به دست زن بوده باشد، آیا از نظر حضرت امام خمینی، مدّ ظله العالی اعتبار شرعی دارد یا نه؟ و آیا می تواند در صورت اعتبار، طلاق خود را بگیرد و مهر خود را کامل استیفا نماید؟ والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
بسمه تعالی، اگر به وجه شرعی ثابت شود که در ضمن عقد، شرط شده زن در موارد به خصوصی، وکیل در طلاق خود باشد، می تواند در آن موارد در محضر عدلین، خود را مطلقه سازد و طلاق صحیح است.
[سؤال 10962] ----> 5994
4. زوجه با زوج شرط کرده در صورت ثابت شدن یکی از موارد چهارده گانه مذکور در سند نکاحیه، از طرف زوج وکیل است خود را مطلقه نماید. آیا می تواند با بذل مقداری از مهریه خود را مطلقه نماید، یا باید تمام مهریه را بذل کند؟
بسمه تعالی، در فرض ثبوت حق طلاق برای زوجه، باید در اجرای طلاق طبق وکالت مشروطه عمل نماید.
[سؤال 10963] ----> 5994
5. زوجین شرط کرده اند اگر چنانچه زوج محکوم به زندان شد و این محکومیت
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 450
مغایر با حیثیت و شؤون خانوادگی باشد، زوجه از طرف زوج وکیل و وکیل در توکیل غیر است، که خود را مطلقه نماید. زوج در سال 1359 در رابطه با اعتیاد به مواد مخدر دستگیر و محکوم به دو سال زندان شده و بعد از سه ماه با عفو از زندان آزاد می شود. الآن زن می تواند با ادعای این که محکومیت 3 سال قبل، مغایر با حیثیت و شؤون است، خود را مطلقه نماید یا خیر؟
بسمه تعالی، موارد مختلف است؛ اگر شرط وکالت در طلاق منوط به مجرد محکومیت زوج بوده، حق طلاق برای او ثابت است.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 451