اعتبار قصد و اختیار در طلاق دهنده
[سؤال 10887] 6179
بسمه تعالی
دختری در سنّ پانزده سالگی به عقد پسر عموی خود درآمد، ولی دختر می گفت پسر عموی من مرد نیست و با او همبستر نشده بود. این ماجرا در حدود یک سال طول کشید (در صورتی که این پسر بعد از جدا شدن از او با دختر دیگری عروسی کرد و صاحب بچه هم شد) ولی چون پسر راضی به طلاق دختر نمی شد پدر دختر برای طلاق دختر خود به دادسرا مراجعه کرد ـ البته در زمان طاغوت ـ و پدر دختر به پسر گفت من به شما پولی خواهم داد که طلاق دختر مرا بدهی، ولی بعد از این که کارهایشان را درست کردند و پسر را راضی به طلاق دختر کردند پدر دختر پولی به پسر نداد، و در غیاب پسر طلاق دخترش را گرفت، و پسر هم گفت: من به این طلاق راضی نیستم. بعد از این که سه روز از طلاق دختر گذشت دختر را به عقد جوان دیگری درآوردند. حال بفرمایید با این که قرار بود پسر پولی از پدر دختر بگیرد و بعد در دادگاه حاضر شود و طلاق دختر را بدهد آیا این عقد درست است یا نه؟
بسمه تعالی، اجرای صیغۀ طلاق اگر با اجازۀ شوهر نبوده باطل است، و
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 405
زناشویی به حال خود باقی است. و عقد دوّم باطل و زن بر آن مرد حرام است. ولی اگر در حین طلاق شوهر آن را اجازه داده طلاق صحیح است و نارضایی بعد از طلاق اثری ندارد.
[سؤال 10888] 6180
بسمه تعالی 26 / 3 / 1361
پیرمردی دارای دو زن است که یکی از آن دو زن تا حدودی جوان است و بین آن ها مدّت هشت یا نه سال اختلاف است. در این زمینه رجوع به دادگاه مدنی خاص نمودند و زن حاضر به تمکین شده و مقرّر گردید که زوج طبق معمول منطقه، نفقۀ او را تأمین کند ولی زوج به تعهّد، عمل نکرده و با توجه به عجز و ناتوانی شوهر از پرداخت نفقه و این که از نظر ایفای زناشویی نسبت به زن دوّم توانایی کافی ندارد، زوجه خواستار طلاق از دادگاه مدنی خاص شده ولی زوج حاضر به طلاق نیست. آیا حاکم شرع می تواند بعد از ابلاغ طلاق به زوج، او را وادار کند به طلاق (جبراً) و یا این که خودش صیغۀ طلاق را جاری نماید؟ لطفاً جواب مسأله را طبق فتوای امام بیان نمایید.
والسلام علی عباد الله الصالحین
بسمه تعالی، طلاق باید با اذن و رضایت شوهر باشد.
[سؤال 10889] 6181
بسمه تعالی
قبل از این که باعث تضییع وقت بشوم بی نهایت سپاسگزارم که به سؤال های فدوی پاسخ داده شود.
1. با کسب اجازه ـ آیا زنی که در زمان طاغوت به واسطه اختلاف با شوهرش به دادگاه مراجعه و به وسیله دادگاه حکم طلاق صادر شده و بدون اجازه شوهرش محضر رسمی او را طلاق داده با حکم دادگاه و با دیگری ازدواج نموده ازدواج او
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 406
صحیح است یا خیر؟ در صورت نادرستی ازدواج تکلیف آن زن و مرد چیست؟
بسمه تعالی، طلاق بدون اذن و وکالت از شوهر باطل است و در این صورت ازدواج دوم باطل و اگر دخول شده حرمت ابدیه ثابت است.
2. بر فرض مذکور در مسألۀ فوق بچه ای که از چنین زن و مردی متولّد شده چگونه است؟ و آیا بر عمّه و مادر پدرش محرم است یا خیر؟ و همچنین اگر دختر باشد، عمو و پدر بزرگ بر او محرم می شوند یا خیر؟
بسمه تعالی، با جهالت پدر و مادر حکم ولد حلال را دارد، و در هر صورت در محرمیت فرقی با سایرین ندارد.
[سؤال 10890] 6182
بسمه تعالی
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی
محترماً، به عرض می رسانم که در اثر نادانی و غلبۀ شیطان فی ما بین زن و شوهری نزاع شد و طوری شد که طرف شوهر و طرف زن هر دو به هم ریختند و زد و خورد به طول انجامید و کار به دادگاه کشیده شد. هر کدام از طرفین یک وکیل داشتند و وکلای آن ها کشمکش کردند، تا کار به طلاق انجامید و چون بنا بود پدر زن و شوهر خواهر زن به زندان بروند، به گفتۀ وکلا، زن قسمتی از مهریه را گرفت و قسمتی از آن را بخشید. بعد از مجلس طلاق، در بین راه شوهر گفت که مردم شاهد باشید که من زنم را می خواهم، و زن هم بنا به فحش دادن کرد. مرقوم فرمایید که این مهر و طلاق درست است یا خیر؟ و شرایط سه طلاق را شرح فرمایید.
بسمه تعالی، طلاق بدون اذن یا وکالت از شوهر، باطل است و در صورت اذن، اگر گذشت مقداری از مهر در مقابل اصل طلاق نبوده، طلاق رجعی است و با رجوع مرد در اثنای عدّه، زوجیت به حال اول برمی گردد و سه طلاق در یک مجلس بدون تخلّل رجوع، حکم یک طلاق را دارد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 407
[سؤال 10891] ----> 5993
3. اگر زوجه در رژیم قبلی مطلّقه شود و زوج الآن ادعا می کند که طلاق، بدون اذن بوده، در صورت اثبات آیا طلاق قبلی باطل است یا نه؟
بسمه تعالی، طلاق بدون اذن شوهر باطل است.
[سؤال 10892] ----> 6479
6. اگر وکالت در دعاوی زناشویی به منظور ثبوت حقانیت یکی از طرفین، منجر به صدور حکم طلاق شد، وکیل شرعاً مسئولیتی در مفارقت دارد یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر طلاق، با وکالت از طرف شوهر باشد صحیح است و در غیر این صورت، باطل است.
[سؤال 10893] ----> 6106
2. اگر به زور و تهدید و کتک کاری، طلاق زنی را از شوهرش بگیرند، آیا آن طلاق صحیح است یا باطل؟
بسمه تعالی، طلاقی که با وکالت از طرف شوهر یا با اذن حاکم شرع نباشد، باطل است.
[سؤال 10894] ----> 6106
3. آیا اگر با حکم دادگاه زمان طاغوت، چنین مجرمینی بخشیده شوند و حکم خدا بلا اثر بماند، عیبی ندارد؟
بسمه تعالی، رسیدگی به این امور، مربوط به دولت اسلامی و محاکم قضایی است.
[سؤال 10895] 6183
بسمه تعالی
طلاق هایی که در رژیم گذشته توسط دادگاه های حمایت خانواده با حکم عدم
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 408
سازش انجام گرفته است، چه حکمی دارد؟
بسمه تعالی، اگر طلاق از روی اکراه زوج واقع شده یا بدون اذن او بوده، صحیح نیست.
[سؤال 10896] ----> 6308
5. زن هایی که از شوهر خود به زور حکومت طلاق می گیرند به شوهر دوم حلال است یا حرام، اولاد از آن ها حلال زاده است یا نه؟ شما بیان فرمایید.
بسمه تعالی، اگر طلاق از روی اکراه بوده صحیح نیست و بر شوهر دوم حرام است و در صورت شبهه، اولاد اولاد شبهه هستند.
[سؤال 10897] 6184
بسمه تعالی
محضر مقدس حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، رهبر انقلاب، مدّ ظله العالی
شخصی مدتی به واسطه ناراحتی ای که داشته و شب ها به وسیلۀ خوردن قرص مقداری استراحت می کرده، در همین حالت و با همین ناراحتی ها عیال خود را طلاق داده و فعلاً به حالت طبیعی برگشته و قصد رجوع به عیال خود را دارد. آیا با آن شرایط که طلاق داده، صحیح بوده ـ که مجدداً باید عقد ازدواج بخواند ـ یا طلاق باطل بوده و احتیاج به عقد جدید ندارد؟
بسمه تعالی، طلاق اگر از روی قصد و اختیار و در حضور دو شاهد عادل با مراعات سایر شرایط مقرّره انجام گرفته، محکوم به صحت است؛ وگرنه اثر ندارد.
[سؤال 10898] ----> 6261
2. در زمان طاغوت دختری با فشار پدر و مادرش راضی شده با مردی ازدواج کند و پس از مدتی با زور، از آن مرد طلاق گرفته و به عقد مرد دیگری درآمده. الآن از این مرد دوم، دو بچه دارد. آیا طلاق اجباری زن در زمان طاغوت اشکال دارد یا نه؟ ضمناً
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 409
موقع عقد دوم، زن مطلب را برای شوهرش نگفته.
بسمه تعالی، طلاق اجباری بر شوهر صحیح نیست و در این صورت، عقد بر شوهر دوم باطل است و بر او حرام ابدی شده است.
[سؤال 10899] 6185
بسمه تعالی
محضر حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، ضمن درود و سلام به آن امام و رهبر بزرگوار جامعه اسلامی، به عرض آن امام بزرگوار می رسانم که به مسأله ای برخورد کردم و از جواب آن، عاجز ماندم و از آن امام بزرگوار تقاضای جواب مسأله ذیل را دارم.
1. زنی چند سال در خانۀ شوهر خود، به عقد دائم بوده است و از آن مرد، بعد از هفت سال اولادی به وجود نیامده است. آیا این زن می تواند به اجبار، شوهر خود را مجبور به طلاق گرفتن از او بکند یا خیر؟
بسمه تعالی، زن حق ندارد مرد را مجبور به طلاق نماید.
2. کسانی که تمام سال، شغلشان مسافرت با ماشین می باشد؛ البته صبح می روند و غروب به خانۀ خویش بر می گردند و مسافت راه هم از ده فرسنگ تجاوز می کند، آیا دائم السفر محسوب می شوند یا خیر؟ نماز و روزه شان چه حالت دارد؟ آیا باید نماز را تمام بخوانند و روزه را تمام بکنند یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر شغلشان رانندگی یا به نحو دوره گردی است، نمازشان تمام است و در غیر این صورت، باید شکسته بخوانند.
[سؤال 10900] 6186
بسمه تعالی 23 / 9 / 1361
خدمت رهبر کبیر انقلاب و امید مستضعفان جهان حضرت امام خمینی دامت برکاته، با درود به امام امت و امت شهید پرور ایران
این جانب در سال 1351 پس از اتمام تحصیلات دانشگاهی در ایران برای ادامه تحصیلات عازم امریکا شدم و پس از پایان تحصیلات فوق لیسانس مدت شش سال
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 410
و نیم نیز در آن جا به کار در رشته تخصصی خودم (مهندسی شیمی) مشغول بودم در این مدت نیز در حد وسع و توان فکری و جسمی ام در خدمت مبارزه بر علیه رژیم طاغوتی پهلوی بودم و پس از انقلاب شکوهمند اسلامی مان نیز در تبلیغ و دفاع از آن کوشش می کردم.
در سال 1354 نیز با دختری از خانواده ای متین و ایرانی ازدواج نمودم و اکنون نیز دارای یک دختر 5 ساله می باشم اوایل سال گذشته برای دیدار به ایران آمدیم و با توجه به این که پس از انقلاب همواره قصد بازگشت به کشور و خدمت را داشته ام تصمیم به ماندن گرفتیم پس از مدت کوتاهی در سازمان صنایع ملی ایران مشغول به کار شدم و اکنون نیز در این ارگان انقلابی مشغول به کار هستم. در اسفند ماه گذشته همسرم همراه با فرزندمان برای سروسامان دادن به وسایل زندگی و خانه ای که در امریکا داریم به آن جا بازگشت تا پس از فروش خانه و غیره به ایران باز گردد.
متأسفانه پس از مدتی وی صراحتاً اعلام نموده است که به ایران باز نخواهد گشت علت این عمل وی بعضاً مسائل خانوادگی و بعضاً برآورده نشدن انتظارات وی پس از انقلاب و عدم درک صحیح از روند حل مشکلات پس از انقلاب می باشد.
علی ایّ حال وی از دادگاه امریکا تقاضای طلاق و عهده دار شدن سرپرستی فرزندمان را نموده است و من مخیّر بین ماندن در ایران و طلاق و یا بازگشت به امریکا و ادامه زندگی خانواده ام شده ام. با توجه به این مسأله که شخصاً هیچ گونه تمایلی برای بازگشت به سرزمین کفر ندارم و با بررسی هایی که از طریق وکیل انجام داده ام به احتمال 99 درصد سرپرستی فرزندمان به همسرم واگذار خواهد شد و پیامدهایی که این امر در تربیت وی در آن سرزمین دارد تقاضا دارم حکم و وظیفه شرعی بنده را در طلاق همسرم و یا بازگشت به امریکا و حفظ خانواده ابلاغ فرمایید.
بسمه تعالی، اختیار طلاق زن با شوهر است و زن نمی تواند با جبر و اکراه از شوهر طلاق بگیرد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 411
[سؤال 10901] 6187
بسمه تعالی
حضرت آیت الله العظمی، امام خمینی، مدّ ظله العالی رهبر انقلاب
یک زن سه مرتبه به کمیته رفته، از شوهرش شکایت کرده و شوهرش را زندان کرده و چند مرتبه قرص خورده، نزدیک به هلاکت رسیده و دست به وسایل خودکشی زده است و یک مرتبه فرار کرده، شب همراه مرد اجنبی در خانه اش به سر برده، بعد با مرد خدا نشناس عهد کرده که از شوهرش طلاق بگیرد و به او شوهر کند و هزار کارهای خلاف انجام داده؛ جبراً از شوهر طلاق می گیرد؛ آیا این طلاق صحیح است یا باطل؟ جواب بفرمایید.
بسمه تعالی، طلاق بدون اذن شوهر باطل است.
[سؤال 10902] 6188
بسمه تعالی
محضر مقدس نایب امام، امام خمینی، مدّ ظله العالی
این که شخصی از ترس جان خود، به جبر و اکراه شدید، نسبت به زوجۀ قانونی و شرعی خود اجباراً لفظ صیغۀ طلاق را بدون قصد معنا، توریتاً جاری کرده، آیا این طلاق صحیح است و خانم مذکوره جایز است شوهر دیگر اختیار کند یا خیر؟ واضح تحریر دارید تا کسی در گمراهی نیفتد. اجرکم علی الله.
بسمه تعالی، در صحت طلاق شرط است که علاوه بر قصد جدی طلاق داشتن، در حضور دو شاهد عادل باشد، و در غیر این صورت طلاق صحیح نیست و زوجیت به حال خود باقی است.
[سؤال 10903] ----> 1546
6. می گویند برای کسی که اولاد نمی شود او را طلاق بدهند بعداً عقد کنند، آیا باید شرایط طلاق را کلاً داشته باشد یا نه؟
بسمه تعالی، این حرف صحت ندارد و طلاق بدون شرایط باطل است.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 412
[سؤال 10904] 6189
بسمه تعالی
درود به رهبر کبیر انقلاب، امام خمینی
مسأله ای دارم: چهل روز بعد از عروسی، شوهرم در حادثه ای مرد. بعد متوجه شدم حامله هستم. بعد از هشت ماه خدا فرزند پسری عنایت کرد؛ فرزندم دو ساله شد. در اثر کوتاهی پدر و مادر به مردی که بیست سال زن داری کرده و اولادش نمی شود و جای پدر من بود شوهر کردم. با هزار ناراحتی و سختی در خانۀ این مرد، با این بچۀ بی پدر زندگی می کردم و تنها سرگرمی من بچۀ خودم بود و این بچه از این که در خانۀ ناپدری بود خیلی رنج می برد و همیشه از خانه فراری بود، تا رفت جبهه و در روز فتح خونین شهر شهید شد و پس از هجده سال، من مادر تنها ماندم و جای من شده بهشت زهرا، نمی دانم چه کنم؟ دلم بچه می خواهد. دلم می خواهد یا بچه دار شوم یا در خارج از خانه، مانند سپاه یا بسیج، خود را سرگرم کنم و شوهر قبول نمی کند، چه کار کنم چون خیلی ناراحت هستم و تنها. شب و روزهای سختی را می گذرانم. بسوزم و بسازم یا طلاق بگیرم و دنبال سرنوشت خود بروم؟ جواب مرا فوری بدهید؛ خیلی ناراحت هستم.
بسمه تعالی، تا شوهر با رضایت، شما را طلاق نداده باید به لوازم زن و شوهری عمل کنید، و بدون اذن شوهر نباید از منزل خارج شوید.
[سؤال 10905] 6190
بسمه تعالی
محضر مبارک و محترم قائد عظیم الشأن و رهبر بزرگ و محبوب اسلام، حضرت آیت الله العظمی الامام خمینی، مدّ ظله العالی و روحی فداه
با نهایت احترام، استدعا دارد: نظر مبارک را نسبت به طلاقی که برابر قانون حمایت خانواده و تبصرۀ 2 مادۀ 3 قانون مدنی خاص و همچنین طلاقِ مربوط به قبل از قانون حمایت، که با توافق و تراضی زوجین و یا زوج، با توجه به این که زوجه در طهر غیر
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 413
مواقعه و حین یصح الطلاق است، واقع می گردد، ذیلاً مرقوم و مزین فرمایید، که عملی برخلاف شرع انور اسلام انجام نشود.
بسمه تعالی، طلاق اگر با رضایت زوج و شرایط معتبره دیگر واقع شده، محکوم به صحت است.
[سؤال 10906] 6191
بسمه تعالی
حضور مبارک امام سلام عرض می کنم، معروض می دارم:
من در رژیم طاغوتی به دنبال زنی می گشتم که پاک و مؤمن باشد، ولی بعد از عقد متوجه می شدم که یا خانواده اش خوب نیستند و یا ایراد می گیرند؛ لذا روابط ما تیره می شد و من هم او را طلاق می دادم؛ تا این که به تعداد 21 نفر رسید که فقط سه نفرشان عقد قانونی شدند؛ یعنی در شناسنامه وارد کردند و مابقی را همین که دفتردار می خواست وارد شناسنامه کند، عقد به هم می خورد و آن آقا هم ما را طلاق می داد. از این جریان الآن نزدیک به شش سال می گذرد، تا این که مطلبی راجع به طلاق در رسالۀ شما دیدم و از امام جمعه ای که برای تبلیغ پیش ما آمده بود هم این مطلب را شنیدم که می گفت: اگر کسی در دادگاه رژیم سابق، زنی را طلاق داد، چون دادگاه غیرقانونی است، پس طلاق هم باطل است.
از آن مقام عالی درخواست می کنم نسبت به این جانب، تکلیف شرعیه را بیان فرمایید که آیا آن ها الآن همسر من هستند؟ آیا باید آن ها را طلاق بدهم؟ ضمناً من نمی دانم که آن ها کجا هستند و آیا شوهر کرده اند یا نه؟ و اگر بچه دار باشند، چطور؟ آیا در این میان، من مقصر هستم یا نه؟ من حتی خانۀ همه آن ها را هم دقیقاً نمی دانم کجا است، ولی دو ـ سه تای آن ها هستند و ممکن است ـ اگر به جایی نرفته باشند ـ آن ها را پیدا کنم. لطفاً مرا راهنمایی بفرمایید و مرا از این مشکل بزرگ نجات دهید. والسلام
بسمه تعالی، اگر طلاق، با رضایت شوهر با سایر شرایط واقع شود، صحیح است.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 9صفحه 414