شرط ‏های مذکور در عقد ازدواج

‏‏شرط های مذکور در عقد ازدواج‏

‏‏[سؤال 10634]‏‏ ‏ ‏ 6011‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضرت امام خمینی، سلام علیکم‏

‏‏اگر قبل از عقد مرد پذیرفته باشد که زن ادامه تحصیل دهد و محل آن معین نشده‏‎ ‎‏باشد (البته به این صورت که مرد متوجه این مسأله نبوده و از طرف دختر به این مسأله‏‎ ‎‏اشاره ای نشده) پس از عقد اگر دختر در یکی از دانشگاه های خارج از تهران و یا‏‎ ‎‏خارج از کشور قبول شود آیا از نظر شرعی حق دارد بدون اجازه و رضایت شوهر‏‎ ‎‏خود برای ادامه تحصیل از تهران خارج شود. اگر اجازه دارد تکلیف مرد که متوجه این‏‎ ‎‏موضوع نبوده و راضی نیست که همسرش برای مدت 7 الی 8 سال ادامه تحصیل دهد‏‎ ‎‏و آن ها نتوانند تشکیل زندگی دهند چیست؟‏

‏‏اگر در این مورد دو طرف به توافق نرسیدند و دختر حاضر نشد نرود و مرد نیز‏‎ ‎‏راضی نشد و کار به طلاق کشید آیا مرد باید تمام مهر را بپردازد یا نصف آن را.‏

‏‏(در حال حاضر مرد دانشگاه می باشد (در تهران) و در حدود 2 سال از درس وی‏‎ ‎‏باقی است و دختر هم در خانه پدر می باشد).‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مرد در وقت قبول شرط طولانی بودن مدت تحصیل زن را‏‎ ‎‏در فرض مزبور نمی دانسته شرط در این جهت نافذ نیست و زن حقّ ندارد‏‎ ‎‏خارج شود. و بر فرض ثبوت طلاق قبل از دخول مهریه نصف می شود و‏‎ ‎‏اگر بعد از دخول است تمام مهر را باید بدهد.‏

‏‏[سؤال 10635]‏‏ ‏ ‏ 6012‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏اگر دختری با پسری قبل از عقد شرط کند که بعد از عقد (دائم) مدّتی خانۀ پدرش‏
‏‎

‎‏باشد، آیا در این مدّت برای خروج از منزل باید از پدر اطاعت کند یا از شوهر؟ چون‏‎ ‎‏در بعضی موارد اطاعت از شوهر ممکن است به نزاع با پدر کشیده شود.‏

‏‏بسمه تعالی، باید بر طبق شرط شرعی عمل شود، و با فرض شرط شوهر‏‎ ‎‏باید صبر کند، و در این فرض شوهر می تواند خروج زن را از منزل پدرش‏‎ ‎‏اجازه ندهد.‏

‏‏[سؤال 10636]‏‏ ‏ ‏ 6013‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 8 / 9 / 1402 ق‏

‏‏نظر مبارک امام را در مسائل ذیل خواستار است:‏

‏‏1. در رابطه با مسأله ازدواج تردیدی نیست که مهریه حاضر و غایب و آنچه از‏‎ ‎‏مهریه تهیه می شود از قبیل جهازی که معمولاً داماد برای عروس می خرد ملک زن‏‎ ‎‏است، و همچنین مسکن و مصرف و لباسی که بر شوهر واجب است به صورت اباحه‏‎ ‎‏تصرف برای زن است، نه به صورت تملیک.‏

‏‏لکن آیا طلاجاتی که شوهر حسب قراردادش برای عروس تهیه می کند به صورت‏‎ ‎‏تملیک است تا مانند مهریه جزو دارایی زن باشد، یا در حکم مسکن و مصرف و لباس‏‎ ‎‏است تا در صورت جدایی به مرگ یا طلاق به خود شوهر برگردد؟‏

‏‏بسمه تعالی، موارد مختلف است اگر جزو مهریه آمده و یا آن که در ضمن‏‎ ‎‏عقد بر مرد شرط شده که آن را برای زن تهیه و به او تسلیم کند، ملک زوجه‏‎ ‎‏است وگرنه تابع قصد شوهر در موقع تسلیم است.‏

‏‏[سؤال 10637]‏

‏‏2. در کتب فقهی می خوانیم شرطی که مخالف با کتاب الله‌ باشد جایز نیست.‏‎ ‎‏بنابراین زنی که حین العقد با شوهرش شرط می کند که در زندگی او زن دیگری اختیار‏‎ ‎‏نکند حسب القاعده باید این شرط او فاسد و باطل باشد. با این که سال گذشته در بعض‏‎ ‎‏از مطبوعات خصوص این مسأله را از محضر امام سؤال کرده بودند و ایشان در جواب‏
‏‎

‎‏فرموده بودند عیب ندارد، لطفاً وجه جواز آن را بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، صورت استفتا را ارسال دارید تا روشن شود.‏

‏‏3. جلوگیری از حمل زنان به وسیلۀ داروهای فعلی و همچنین اسقاط جنین پیش از ولوج روح چه‏‎ ‎‏حکم دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اسقاط جنین ولو قبل ولوج روح باشد حرام است و دیه دارد و جلوگیری موقت‏‎ ‎‏اگر موجب نقص عضو و قطع نسل نشود اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 10638]‏‏ ‏ ‏ 6014‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 20 / 5 / 1361‏

‏‏محضر مبارک زعیم عالی قدر، امید مستضعفان جهان، امام امت حضرت آیت الله‌‏‎ ‎‏خمینی دامت برکاته ‏

‏‏از نظر شرعی و قانونی اجازه ازدواج مجدّد به زوج داده می شود. حال اگر زوج‏‎ ‎‏اقدام به ازدواج مجدد کند آیا اختیار طلاق که حق مرد است نسبت به زوجه (همسر‏‎ ‎‏اول) سلب می شود؟‏

‏‏منظور این است زن اول می تواند خود را مطلقه نماید یا دادگاه (حاکم شرع) طلاق‏‎ ‎‏بدهد، ضمن این که زوج حاضر به طلاق دادن نیست و قصد هیچ گونه آزار و اذیت را‏‎ ‎‏نسبت به زوجه ندارد و دخالت پدر و مادر زوجه (همسر اول) برای دادگاه محرز‏‎ ‎‏است که مانع از تمکین زوجه نسبت به زوج می شوند. از آن جا که آن امام امت و رهبر‏‎ ‎‏مستضعفان جهان حلال مشکلات و مسائل شرعی مسلمین می باشید نسبت به این‏‎ ‎‏مسأله حقیر را راهنمایی فرمایید. ‏

‏‏بسمه تعالی، اختیار طلاق در دست شوهر است، بلی اگر در ضمن عقد‏‎ ‎‏نکاح شرط وکالت در طلاق برای زن یا دادگاه شود شرط نافذ است و به‏‎ ‎‏مقتضای وکالت می توانند عمل کنند.‏

‏‏[سؤال 10639]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3356‏

‏‏3. اگر کسی که در سپاه پاسداران خدمت می کند بخواهد ازدواج کند و در ضمن‏
‏‎

‎‏عقد، شرط شود که شب ها باید در خانه باشد، وظیفۀ سپاهی در برابر این شرط و انجام‏‎ ‎‏وظیفه در سپاه چه صورت و حکمی دارد و چه باید بکند؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر شرط شده که در منزل بماند، باید به شرط وفا کند. بلی با‏‎ ‎‏رضایت همسر می تواند خارج شود.‏

‏‏[سؤال 10640]‏‏ ‏ ‏ 6015‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی ‏

‏‏استدعا دارد نظر مبارک را در مورد ذیل ابلاغ فرمایند: ‏

‏‏علی الرسم در مذاکرات مقدماتی بین خانوادۀ زوجین درباره مهریه و سایر شروط،‏‎ ‎‏توافق هایی می شود، لیکن در موقع اجرای صیغه عقد نکاح و ثبت قباله ازدواج احیاناً‏‎ ‎‏در آن شروط، من جمله در نوع و مقدار مهریه تغییراتی داده می شود. استدعا دارد نظر‏‎ ‎‏عالی را در این که آیا یکی از طرفین می تواند با عدول از مندرجات عقدنامه و شروط‏‎ ‎‏ضمن العقد به استناد مذاکرات قبلی که ممکن است در نوشته ای عادی منعکس شده‏‎ ‎‏باشد ادعای جدیدی بنمایند، مرقوم فرمایید. با تقدیم تحیت و احترام‏

‏‏بسمه تعالی، آنچه در ضمن عقد با رضایت طرفین قرارداد شده، نافذ است‏‎ ‎‏و نیز اگر عقد، مبنیّ بر شرط واقع شده باشد، شرط بنایی مذکور هم نافذ‏‎ ‎‏است و غیر آن نفوذ ندارد. ‏

‏‏[سؤال 10641]‏‏ ‏ ‏ 6016‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور مستطاب آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مرجع عالی قدر و دانشمند و فقیه‏‎ ‎‏اهل بیت عصمت و طهارت، از شما تقاضای فتوای مسأله حیاتی زیر را دارا هستم:‏

‏‏دختری با پسری ازدواج کرده اند. در هنگام ازدواج دختر در آموزش و پرورش‏‎ ‎‏معلم بوده است. پیش از عقد، شوهر با وی شرط کرده که از کارش استعفا دهد و این‏
‏‎

‎‏شرط نوشته شده و عده ای از جمله خود دختر و پدرش امضا کرده اند. ‏

‏‏در ضمن شوهر توانایی دارد که به طور معمول و معروف جامعه، نفقه و خرجی او‏‎ ‎‏را تأمین کند و اکنون نیز نسبت به ادامۀ کار او رضایت ندارد. آیا با این شرایط، خانم‏‎ ‎‏مذکور شرعاً می تواند بدون توافق شوهر به شغل معلمی خویش در آموزش و پرورش‏‎ ‎‏ادامه دهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، شرط مذکور اگر در ضمن عقد بوده، نافذ است و زن بدون‏‎ ‎‏اجازۀ شوهر نباید از خانه خارج شود، هر چند شرط نشده باشد.‏

‏‏[سؤال 10642]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6003‏

‏‏2. اگر زن در متن عقد ازدواج، شرط کند که علاوه بر مهر، مبلغی را به پدر و یا مادر‏‎ ‎‏او بدهند، این شرط، صحیح و لازم الوفا می باشد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، واجب الوفاء است.‏

‏‏[سؤال 10643]‏‏ ‏ ‏ 6017‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 25 / 9 / 1361‏

‏‏محضر مبارک نایب حضرت ولی امر ارواحنا فداه، حضرت آیت الله‌ امام خمینی،‏‎ ‎‏مدّ ظله  العالی‏

‏‏دختر بالغه و عاقله و رشیده، با اذن پدر و مادرش، قرار ازدواج موقت هفتاد‏‎ ‎‏روزه ای با مردی به مبلغ 250000 تومان می گذارد و صیغه هم جاری می گردد. در‏‎ ‎‏حالی که عملاً قرار بر این است در این مدت عمل نزدیکی و زناشویی انجام نشود، و‏‎ ‎‏باز قرار است بعد از انقضای مدت هفتاد روز، با همان مهریه، عقد دائم شرعی و عرفی‏‎ ‎‏فی ما بین جاری گردد. در میان همان مدت هفتاد روز، زوج مذکور اظهار عدم تمایل به‏‎ ‎‏زوجه اش نموده و بدون عمل زناشویی کنار می رود. آیا نسبت به مهریۀ فوق ـ بعضاً یا‏‎ ‎‏کلاً ـ به دختر بدهکار است، یا نه؟ لطفاً جواب فرمایید. توضیح این که دختر مقلد‏‎ ‎‏حضرت عالی می باشد.‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، با فرض این که عقد مبنی بر شرط ازدواج بعد از انقضای مدت‏‎ ‎‏واقع شده، لازم است ازدواج کنند و اگر مرد حاضر به ازدواج نشد، باید‏‎ ‎‏تمام مهری که در ضمن عقد تمتع مقرر شده را بپردازد. بلی اگر در اثنای‏‎ ‎‏مدت عقد منقطع، مدت را ببخشد، مهریه نصف می شود.‏

‏‏[سؤال 10644]‏‏ ‏ ‏ 6018‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏دفتر استفتائات حضرت امام خمینی، در قم‏

‏‏احتراماً؛ مردی زنی را به مدت یک ماه، و مبلغ یک هزارتومان، با شرط عدم دخول‏‎ ‎‏متعه نموده، تا پس از یک ماه، به عقد دائمش در آورد. پس از یازده روز مرد منصرف‏‎ ‎‏شد و به جای مبلغ فوق، مبلغ دو هزار و پانصد تومان تقدیم کرده است و زن هم به این‏‎ ‎‏کار راضی شد و تا هنگام فسخ، غیر مدخوله بود. شرعاً چه صورتی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 10645]‏‏ ‏ ‏ 6019‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 15 صفر المظفر 1403 ق‏

‏‏محضر مقدس رهبر عظیم الشأن حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، متّع الله‌‏‎ ‎‏المسلمین بطول بقائه، به شرف عرض عالی می رساند: با تقدیم فتوکپی قرارداد‏‎ ‎‏ازدواج، استدعا دارم نظر مبارک را در این مسأله، مرقوم و مزیّن فرمایید.‏

‏‏چون شوهرم خانه تهیه نکرده و از طرفی وسیله انتقال خانۀ پدر شوهرم فراهم‏‎ ‎‏شده، آیا این کمینۀ مغروره به قاعدۀ المغرور یرجع الی من غرّ، حق مطالبۀ دو دانگ‏‎ ‎‏خانه را از پدر شوهرم دارم یا نه؟ برای مزید اطلاع، اجرای صیغۀ عقد هم با شرط ذکر‏‎ ‎‏شده در قرارداد، حاصل گردیده. ادام الله‌ ظلکم علی رؤوس الأنام ‏

‏‏بسمه تعالی، با فرض این که شرط شده، حق مطالبه دارد و مورد قاعده‏‎ ‎‏غرور نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 10646]‏‏ ‏ ‏ 6020‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏سلام علیکم، خواهشمند است سؤالات زیر را جواب دهید:‏

‏‏1. دختری بوده که با پسری عقد کرده و روابطی داشته اند و در زمان عقد، قرارداد‏‎ ‎‏این بوده که پسر، عضو سازمان منافقین نشود؛ البته دختر هم طرفدار سازمان بوده و‏‎ ‎‏همین طور پسر، ولی شرط این بوده که پسر، عضو سازمان نشود. بعد از مدت ها که‏‎ ‎‏پسر و دختر زندانی می شوند و معلوم می شود که پسردر اثر رفت و آمد، عضو سازمان‏‎ ‎‏شده بوده و اکنون دختر که مدت زندانی او به سر آمده و آزاد شده، در آن جا به او گفته‏‎ ‎‏شده که عقدتان باطل است، زیرا پسر به قول خودش وفا نکرده و عضو سازمان شده و‏‎ ‎‏تو می توانی با شخص دیگری ازدواج کنی، با توجه به این که این پسرودختر یکدیگر‏‎ ‎‏را دوست دارند و نیز با توجه به این که آن ها عقد کرده و روابطی داشته اند، عقد آن ها‏‎ ‎‏چه صورتی پیدا می کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، عقد باطل نیست.‏

‏‏2. اگر زن شوهرداری بخواهد دستگاه جلوگیری از حاملگی در داخل دهانه رحم بگذارد، اگر این‏‎ ‎‏دستگاه را دکتر مرد بگذارد چه صورتی دارد و اگر دکتر زن باشد چه صورتی؟‏

‏‏بسمه تعالی، جایز نیست و فرقی بین دکتر مرد و دکتر زن دراین جهت نیست.‏

‏‏3. آیا کلاً این دستگاه را گذاشتن، شرعی است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر دستگاه به وسیلۀ کسی که جایز نیست لمس یانظر به عورت او کند گذاشته‏‎ ‎‏می شود و مستلزم لمس و نظر است حرام است، و در غیر این صورت مانع ندارد؛ مگر این که‏‎ ‎‏موجب عقیم شدن یا نقص عضو شود.‏

‏‏4. اگر شخصی مدیر یا مسئول کاری باشد، مثلاً مدیر دبستان یا راهنمایی یا دبیرستان باشد ودر‏‎ ‎‏مدیریت، کارهایی انجام دهد که احتمالاً شرعاً صحیح نباشد، مثلاً برای انتخاب نمایندۀ دبیران، شورا‏‎ ‎‏بگذارد و شورا نماینده را انتخاب نماید، با توجه به این که همۀ افراد دبیران، مکتبی نمی باشند و‏‎ ‎‏معیارهایی که در نظر گرفته می شود معیارهای شورای اسلامی نباشد، آیا رفتار این مدیر را می توان به‏‎ ‎‏مسئول بالاتر گفت و یا حتی به شخص دیگری که مسئول نمی باشد ولی می تواند حرف ها را به مسئول‏
‏‎

‎‏بالاتر برساند؟ آیا این عمل، غیبت می باشد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مخالف موازین شرعی عمل شده، می توانند گزارش کنند.‏

‏‏[سؤال 10647]‏‏ ‏ ‏ 6021‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با عرض سلام به پیشگاه امام امت، خمینی‏

‏‏با توجه به استفتائات جدید که حضرت عالی طلاق های رژیم گذشته که توسط‏‎ ‎‏دادگاه حمایت خانواده، با حکم عدم سازش و از روی اکراه زوج یا بدون اذن او انجام‏‎ ‎‏می گرفت را باطل اعلام فرموده اید، معروض می دارم: این جانب بعد از پیروزی انقلاب‏‎ ‎‏(سال 1359) از طریق دادگاه حمایت خانوادۀ شهرستان بیرجند و استان خراسان با‏‎ ‎‏ارائه مدارک و استشهادهای همسایگان و آشنایان مبنی بر عدم سازش همسرم‏‎ ‎‏توانستم از دادگاه حمایت خانوادۀ استان، حکم عدم امکان سازش بگیرم؛ ولی چون‏‎ ‎‏نامبرده حاضر به طلاق دادن نبود، از وکالتی که ایشان در ضمن عقد به من داده بودند،‏‎ ‎‏با واگذاری چهل هزار تومان از هفتاد هزار تومان مهریه ام خودم را مطلقه نمودم. حال‏‎ ‎‏بفرمایید: این طلاق از نظر شرع مقدس اسلام صحیح است یا خیر؟ اگر نیست، وظیفه‏‎ ‎‏من نسبت به گذشته و آینده چیست؟ چون اگر بخواهم دوباره اقدام کنم، ایشان به هیچ‏‎ ‎‏وجه حاضر به طلاق دادن نیستند. والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته، التماس دعا‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در ضمن عقد ازدواج یا ضمن عقد لازم دیگر، شرط شده‏‎ ‎‏که زن، وکیل در طلاق خودش باشد و طلاق با سایر شرایط مقرره انجام‏‎ ‎‏گرفته باشد، محکوم به صحت است؛ وگرنه، طلاق در فرض سؤال، باطل‏‎ ‎‏است و زوجیت به حال خود باقی است.‏

‏‏[سؤال 10648]‏‏ ‏ ‏ 6022‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 23 / 4 / 1361‏

‏‏محضر مبارک قائد اعظم و رهبر معظّم، آیت کبرا و فرماندۀ کلّ قوا، حضرت امام‏‎ ‎‏خمینی، روحی فداه و متّع الله‌ المسلمین بطول بقائه، پس از عرض سلام، امید است‏
‏‎

‎‏وجود مبارک، قرین عافیت بوده، از درگاه حضرت احدیّت، طول عمر، صحت جسم،‏‎ ‎‏موفقیت بیش از پیش در راه به ثمر رساندن و هرچه پربارتر نمودن انقلاب اسلامی را‏‎ ‎‏تا ظهور حضرت مهدی (عج) خواستارم. آمین رب العالمین‏

‏‏اماما! محترمه ای است که حدود پنج سال است شوهرش او را ترک گفته و‏‎ ‎‏مفقودالاثر گردیده و تا کنون هیچ گونه اطلاعی از وی در دست ندارد. نامبرده در تاریخ‏‎ ‎‏26 / 1 / 1358 یک بار تقاضای طلاق از دادگاه عمومی را نمود که از طریق جراید،‏‎ ‎‏سه بار شوهرش را به دادگاه دعوت کردند، ولی سرانجام شوهر وی شناخته نشد و در‏‎ ‎‏دادگاه حاضر نگردید و دادگاه غیاباً حکم طلاق را صادر کرد. از آن جایی که این‏‎ ‎‏متدینه، مقلد آن حضرت می باشند، از مراجعه به دفترخانه و گرفتن طلاق خودداری‏‎ ‎‏ورزیدند. اینک این بانوی محترمه به دادگاه مدنی خاص مراجعه کرده اند. نظر به این که‏‎ ‎‏در عقدنامه شرایطی قید گردیده که یکی از آن ها این است: (هرگاه یکی از زوجین‏‎ ‎‏زندگی خانواده را ترک کند، زن یا شوهر می توانند از دادگاه تقاضای صدور گواهی‏‎ ‎‏عدم امکان سازش کند)، دادگاه بر آن شد تا از یکی از طرفین اجرای صیغۀ عقد سؤال‏‎ ‎‏کند که آیا این شرایط، ضمن عقد قید گردیده یا خارج عقد؛ که حجت الاسلام و‏‎ ‎‏المسلمین جناب آقای نصیری در این رابطه پاسخی داده اند که فتوکپی آن پیوست‏‎ ‎‏می باشد. استدعا دارد بیان فرمایید که آیا بر اساس اعلام جناب آقای نصیری ـ که یکی‏‎ ‎‏از متعاقدین بودند ـ دادگاه می تواند مبادرت به صدور اجازۀ طلاق غیابی صادر نماید؟‏‎ ‎‏و در صورت عدم اجازه، باتوجه به این که برای جناب آقای نصیری که یکی از علمای‏‎ ‎‏شهر هستند، محرز است که حدود پنج سال است شوهر ترک خانه را نموده، آیا کافی‏‎ ‎‏است یا باید دادگاه از حین اعلام زوجه، چهار سال صبر نماید و در این بین نیز توسط‏‎ ‎‏جراید، اعلام شده و سپس تصمیم مقتضی اتخاذ گردد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر محرز باشد و یا آن که به وجه شرعی ثابت شود که زن در‏‎ ‎‏ضمن عقد، شرط کرده که وکیل در طلاق خود باشد، می تواند در فرض‏‎ ‎‏مرقوم، در محضر عدلین، خود را مطلقه سازد؛ وگرنه باید صبر کند. ‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 10649]‏‏ ‏ ‏ 6023‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر رهبر عالی قدر، امام خمینی‏

‏‏در عقد ازدواجی که زوج با میل و رضایت و آگاهی، در حین عقد، اشتغال به کار‏‎ ‎‏زوجه را می دانسته و شغل وی در سند ازدواج قید گردیده و به امضای طرفین عقد‏‎ ‎‏رسیده است، آیا زوج می تواند از ادامۀ اشتغال زوجه جلوگیری نماید؛ در صورتی که‏‎ ‎‏در ضمن عقد، شرطی بر این که شوهر بتواند مانع از کار زن گردد، قید نگردیده است؟‏‎ ‎‏مضافاً به این که شغل زوجه، مخالف با شؤون اجتماعی و مخالف با شرع مقدس اسلام‏‎ ‎‏نمی باشد. مستدعی است نظر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی را در این‏‎ ‎‏قسمت مرقوم فرمایید که مورد حاجت است. مزید تشکر است.‏

‏‏بسمه تعالی، با فرض این که عقد مبنیّ بر اشتغال زوجه واقع شده، شوهر‏‎ ‎‏حق منع او را از آن اشتغال ندارد.‏

‏‏[سؤال 10650]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6801‏

‏‏2. اگر دو نفر قبل از ازدواج در مورد یک مسأله (مثلاً فعالیت زن در اجتماع با‏‎ ‎‏شرایط صحیح) به توافق برسند ولی بعد از ازدواج یکی از طرفین (مثلاً مرد) مسألۀ به‏‎ ‎‏توافق رسیده شده را زیر پا بگذارد و خلاف آن عمل کند و دستور دهد، در این جا‏‎ ‎‏تکلیف طرف مقابل (مثلاً زن) چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در ضمن عقد، شرط نشده و عقد مبنی بر آن نبوده، وفا‏‎ ‎‏واجب نیست.‏

‏‏[سؤال 10651]‏‏ ‏ ‏ 6024‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 15 / 9 / 1361‏

‏‏استفتای مسألۀ شرعی از محضر مقدس مرجع عالی قدر شیعه و پناه و ملجأ‏‎ ‎‏مظلومان، حضرت امام خمینی، دام ظله: ‏

‏
‏‎

‎‏چنانچه زنی در هنگام عقد، شغل خود را به شوهر گفته و در عقدنامه ذکر شده و‏‎ ‎‏در مدتی که در منزل شوهر به سر برده است، به شغلش ادامه می داده، بعد از چند ماه‏‎ ‎‏که به واسطۀ عدم رفتار اسلامی و توافق اخلاقی با هم متارکه نموده و زن در منزل پدر‏‎ ‎‏به سر می برد و در طیّ زمانی که در حال متارکه بوده اند، کوچک ترین نفقه و خرجی از‏‎ ‎‏طرف شوهر نرسیده، شوهر طیّ نامه شکایتی عدم رضایت خود را از کار کردن زن‏‎ ‎‏اعلام داشته، اوّلاً: فعلاً با هم زندگی مشترکی ندارند که تضییع حقّی از او شده باشد؛ و‏‎ ‎‏ثانیاً: برای امرار معاش، زن مجبور به ادامۀ شغل می باشد؛ چون کوچک ترین درآمدی‏‎ ‎‏ندارد. لذا با توجه به مسائل فوق و این که زن مُربّی امور تربیتی و دینی می باشد، آیا‏‎ ‎‏می تواند عدم رضایت مردی که دارای چنین شرایطی است و هیچ گونه صلاحیت‏‎ ‎‏اخلاقی و دینی ندارد، از نظر اسلامی ارزشی داشته باشد و از کار کردن زن جلوگیری‏‎ ‎‏کند؟ در خاتمه متمنی است حکم الله‌ و نظر مبارک را در این مورد مرقوم فرمایید.‏‎ ‎‏خداوند سایۀ مبارک را مستدام فرماید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در ضمن عقد، شرط اشتغال برای زن شده یا عقد، مبنیّ بر‏‎ ‎‏این شرط واقع شده، زن می تواند به شغل خود ادامه دهد و شوهر نمی تواند‏‎ ‎‏مانع شود. ‏

‏‏[سؤال 10652]‏‏ ‏ ‏ 6025‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 12 / 3 / 1361‏

‏‏محضر رهبر کبیر انقلاب، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت برکاته‏

‏‏چنانچه در عقدنامه رسمی که به امضای زوج با سواد و روحانی و زوجه با سواد‏‎ ‎‏رسیده، شرط شده باشد که زوجه وکیل است که چنانچه زوج بدون اجازه وی همسر‏‎ ‎‏دیگری اختیار نماید خود را طلاق بدهد، در صورتی که در موقع اجرای صیغه نکاح‏‎ ‎‏تلفظ به شرط مذکور نشده باشد و زوج هم نسبت به آن شرط تخلف کند و بدون‏‎ ‎‏اجازه زوجۀ خود، همسر دیگری اختیار نماید، آیا برای زوجه اول وکالت در طلاق‏
‏‎

‎‏ثابت است؟ لطفاً نظر مبارک مرقوم فرمایند.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر عقد مبنی بر شرط وکالت مذکور باشد، زوجه وکالت دارد. ‏

‏‏[سؤال 10653]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 5503‏

‏‏2. آیا می شود هنگام عروسی با دختری، شرط کند که مثلاً تو باید تا آخر عمر‏‎ ‎‏مادرم به او خدمت کنی، یا مثلاً باید تا مدت زیادی، زندگی مشترکی با مادر و پدرم‏‎ ‎‏داشته باشی، یا این که مثلاً باید لباس و غذا و احتیاجات زندگی مرا فراهم نمایی؛ با‏‎ ‎‏این که در رساله نوشته شده که نمی شود زن را مجبور به کار منزل نمود؟‏

‏‏بسمه تعالی، در عقد می توانند شرط کنند، ولی شرط وقت عروسی اثر‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏‏[سؤال 10654]‏‏ ‏ ‏ 6026‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏احتراماً؛ به طوری که در اسناد نکاح نامۀ مربوط به رژیم گذشته ملاحظه می شود،‏‎ ‎‏شرایطی بر خلاف دستورات شرع چاپ گردیده و در اجرای صیغۀ عقد نکاح، هرگز‏‎ ‎‏عاقد آن ها را قرائت نمی کند. حال، زوجه به برخی از شرایط، استناد و تقاضای طلاق‏‎ ‎‏نموده و دادگاه ـ علی رغم تذکر بر این که شرایط باطل است ـ اعلام نماید شرایط مورد‏‎ ‎‏استناد تحقق یافته، و زوجه می تواند خود را به طلاق خلع، مطلّقه نماید.‏

‏‏اولاً. در صورتی که شرایط باطل باشد، حکم معتبر است یا خیر؟‏

‏‏ثانیاً. در صورتی که شرایط تحقق نیافته باشد، در این مورد هم تذکر داده شود حکم‏‎ ‎‏چه صورتی خواهد داشت. با توجه به این که دو نفر شهود ـ حاضر در مراسم اجرای‏‎ ‎‏صیغۀ عقد نکاح ـ تصدیق نموده اند که شرعاً شرایطی در هنگام اجرای صیغۀ عقد‏‎ ‎‏نکاح، قرائت و تفهیم نگردیده است.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در ضمن عقد، شرط ذکر نشده و عقد مبنی بر شرط مورد‏‎ ‎‏توافق طرفین واقع نشده، شرط نافذ نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 10655]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 5994‏

‏‏2. در قبالۀ ازدواج، مادۀ 8 قانون حمایت خانواده، چهارده مورد ذکر شده، که در‏‎ ‎‏موقع اجرای عقد یا در ضمن عقد لازم دیگر زوجین شرط می کنند که اگر یکی از این‏‎ ‎‏چهارده مورد محرز شود، زوجه از طرف زوج، وکیل و وکیل در توکیل غیر است که‏‎ ‎‏خود را مطلقه نماید. نوعاً این موارد به زوجین تفهیم می شود، ولی بعضاً زوجین بدون‏‎ ‎‏تفهیم پای ورقه را که این موارد نوشته شده است امضا می کنند. در صورت دوم اگر‏‎ ‎‏یکی از این موارد ثابت شود، زوجه می تواند خود را مطلقه نماید یا باید موارد‏‎ ‎‏چهارده گانه به زوجین تفهیم شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، مجرد امضا و تفهیم موارد کافی نیست و باید در ضمن عقد‏‎ ‎‏شرط شود و یا عقد مبنیاً علیه واقع گردد.‏

‏‏[سؤال 10656]‏‏ ‏ ‏ 6027‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏توقیراً، به طوری که مستحضر هستید، در زمان حکومت رژیم منحوس پهلوی در‏‎ ‎‏اسناد نکاح نامه پس از چاپ عین مادۀ 8 قانون منسوخ حمایت خانواده، 14 شرط و‏‎ ‎‏یک تبصره دیگر نیز چاپ شده بود. حال استدعا دارد اعلام فرمایند: شرایط و ماده و‏‎ ‎‏تبصرۀ چاپی مذکور شرعاً صحیح بوده و یا باطل است؛ به ویژه این که وکیل عاقد،‏‎ ‎‏اختیاری در قبول شرایط از طرف زوج نداشته؟‏

‏‏ضمناً جواب فرمایید: در صورت باطل بودن شرایط، آیا اصل عقد نکاح نیز باطل‏‎ ‎‏است یا خیر؟ با توجه به این که دو نفر شهود حاضر در مراسم اجرای صیغه عقد نکاح،‏‎ ‎‏تصدیق نموده اند که شرعاً شرایطی در هنگام اجرای صیغه عقد نکاح قرائت و تفهیم‏‎ ‎‏نگردیده.‏

‏‏بسمه تعالی، تا شرایط، در ضمن عقد ذکر نشده و یا عقد مبنیاً علیه واقع‏‎ ‎‏نشده اثری ندارد و مجرد چاپ آن ها در عقدنامه کافی نیست و اصل عقد‏‎ ‎‏نکاح صحیح است.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 10657]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6070‏

‏‏5. هنگامی که شوهرم برای خواستگاری من آمده بودند، قرار بر این شد که اجازه‏‎ ‎‏بدهند من درس علوم اسلامی را بخوانم و حالا بعد از یک سال و چند ماه که از‏‎ ‎‏ازدواجمان می گذرد می گویند: نه تو نباید درس بخوانی. این جا تکلیف من چیست؟ و‏‎ ‎‏هدف از درس خواندن من، آگاهی پیدا کردن به اسلام و عمل کردن به آن است؛‏‎ ‎‏ان  شاء الله‌.‏

‏‏بسمه تعالی، با فرض این که شرط شده، زن می تواند به درس خواندن خود‏‎ ‎‏ادامه دهد.‏

‏‏[سؤال 10658]‏‏ ‏ ‏ 6028‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 10 / 9 / 1361‏

‏‏برادر مسئول محترم دفتر استفتای حضرت امام، مدّ ظله العالی‏

‏‏با نهایت ادب و درود به روان پاک شهیدان گلگون کفن، معروض می دارد: چنانچه‏‎ ‎‏شوهری به همسرش در ضمن عقد، حق ادامۀ تحصیل داده باشد و زن دو سال بعد به‏‎ ‎‏اتفاق فرزند خردسال، ضمن ترک خانه و اعلام شکایات واهی متعدد منتهی به منع‏‎ ‎‏پیگرد ـ و اخیراً تقدیم دادخواست طلاق به دادگاه، بدون توجه به دعوت شوهر و‏‎ ‎‏راهنمایی معتمدان ـ در منزل پدرش زندگی کند و مرد هفت ماه از دیدن تنها فرزندش‏‎ ‎‏محروم باشد، آیا ادامۀ تحصیل زن با استفاده از شرط مذکور، مشروط به تمکین زن از‏‎ ‎‏شوهر است یا خیر؟ ثانیاً اخذ تأییدیه از امام جماعت محل سکونت، برای ادامۀ‏‎ ‎‏تحصیل نامبرده چه حکمی دارد؟ مستدعی است عریضۀ تقدیمی را مزین به حکم‏‎ ‎‏شرعی فرمایند. به امید پیروزی لشکریان اسلام بر کفر و استکبار جهانی‏

‏‏بسمه تعالی، با فرض این که حق ادامۀ تحصیل در ضمن عقد شرط شده،‏‎ ‎‏زن می تواند ادامۀ تحصیل دهد؛ لکن در وظایف زناشویی باید کاملاً از‏‎ ‎‏شوهر تمکین نماید، وگرنه استحقاق نفقه ندارد، علاوه بر این که‏‎ ‎‏معصیت کار است.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 10659]‏‏ ‏ ‏ 6029‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر حضرت امام خمینی، دامت برکاته‏

‏‏دختری است طلبه. چندین سال درس می خواند و بعد خواستگاری برای او‏‎ ‎‏می آید و در ضمن عقد با شوهرش شرط می کند که باید درس را بخوانم، و شوهر هم‏‎ ‎‏با این شرط حاضر به ازدواج می شود. بعد از چند وقتی شوهر به او می گوید: «راضی‏‎ ‎‏نیستم بروی درس». زن می گوید: «می روم» و رفت. چون در ضمن عقد شرط کرده‏‎ ‎‏بود که باید درس بروم و شوهر نیز قبول کرده است. با این شرایط اگر زن بدون اذن‏‎ ‎‏شوهر به درس برود ناشزه و معصیت کار است یا نیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در ضمن عقد شرط کرده، می تواند بر طبق شرط درس‏‎ ‎‏بخواند و ناشزه نیست.‏

‏‏[سؤال 10660]‏‏ ‏ ‏ 6030‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 8 / 11 / 1358‏

‏‏خدمت ریاست محترم دفتر امام خمینی، دامت برکاته ‏

‏‏پس از سلام، این جانب به عرض می رسانم: زن و شوهری وقتی می خواستند به‏‎ ‎‏عقد یکدیگر درآیند، زن شرط کرد که در محضر بنویسند که: من نیز حق طلاق دارم.‏‎ ‎‏مرد نیز قبول کرد، محضردار عقد این دختر و پسر را خواند، ولی پس از خواندن‏‎ ‎‏عقدنامه و گرفتن رضایت نامه، شرط مزبور را ننوشت و اظهار داشت که من با قانون‏‎ ‎‏کار دارم. بنده جواب دادم که این دو نفر با این شرط با هم ازدواج کردند و نیز حضرت‏‎ ‎‏امام خمینی، دامت برکاته، از طریق رادیو و تلویزیون فرموده است که زن می تواند‏‎ ‎‏شرط نماید که من نیز حق طلاق دارم؛ باز گوش نداد. حتی داماد نیز به محضردار گفت‏‎ ‎‏که فتوای امام را شنیدم که فرموده: زن می تواند شرط نماید که من نیز حق طلاق دارم.‏‎ ‎‏باز محضردار ننوشت. اما ننوشتن شرط مزبور موجب نارضایتی شده است. آیا‏‎ ‎‏محضردار حق دارد که شرط مزبور را ننویسد یا نه؟ چون طرفین با این شرط به‏
‏‎

‎‏ازدواج رضایت داده بودند و شرط مزبور که محضردار ننوشته موجب نارضایتی شده؛‏‎ ‎‏آیا این عقد از نظر اسلام درست است یا نه؟‏

‏‏لذا استدعا دارم جواب نامه را کتباً مرقوم فرمایید که در باره موضوع ما کسی با خبر‏‎ ‎‏نشود. خواهش دارم هرچه زودتر جواب این نامه را مرقوم بفرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، در هر صورت عقد صحیح است و اگر به این نحو شرط شده‏‎ ‎‏که زن حق طلاق داشته باشد شرط باطل است و شرط صحیح این است که‏‎ ‎‏در ضمن عقد شرط کنند که زن وکیل شوهر باشد در طلاق.‏

‏‏[سؤال 10661]‏‏ ‏ ‏ 6031‏

‏‏ ‏ ‏  ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک رهبر عالی قدر، امام خمینی، مدّ ظله العالی ‏

‏‏در صورتی که دختر می تواند حین عقد ازدواج شرط نماید که اولاً شوهرش حق‏‎ ‎‏ازدواج با غیر را نداشته باشد و ثانیاً حق طلاق داشته باشد، مستدعی است دستور‏‎ ‎‏فرمایند نحوۀ شرط شرعی را مرقوم فرمایند. ‏

‏‏از خداوند متعال، طول عمر و صحت و سلامت و موفقیت آن زعیم بزرگ را‏‎ ‎‏مسئلت می نماید.‏

‏‏بسمه تعالی، شرط نمودن این که شوهر حق ازدواج با غیر را نداشته باشد یا‏‎ ‎‏ازدواج با غیر نکند و همچنین شرط این که زن حق طلاق داشته باشد باطل‏‎ ‎‏است. بلی اگر به این نحو شرط کنند که زن، وکیل شوهر باشد که چنانچه‏‎ ‎‏شوهر ازدواج با دیگری کند، خود را طلاق دهد صحیح است.‏

‏‏[سؤال 10662]‏‏ ‏ ‏ 6032‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏دفتر محترم امام خمینی با سلام‏

‏‏خداوند متعال سایۀ مقام روحانیت متعهد را از سر ضعفا کم نکند، حجج محترم‏
‏‎

‎‏جالسین عقد با ژرف نگری ضمن عقد اختیار مکان مطلق را به زوجه تفویض نموده‏‎ ‎‏زوج هم قبول کرد. در خرداد ماه هذه السنه که زوجه در 7 ماهگی حاملگی بوده زوج‏‎ ‎‏بدون دیناری او را روانه خانه پدرش می نماید. پدر تمام نفقۀ ایام حمل و مخارج وضع‏‎ ‎‏حمل و نفقه بعد از حمل را تا کنون تحمل کرده. از طرفی چون آب آشامیدنی اقامتگاه‏‎ ‎‏زوج از چاه و تصفیه هم نیست دو روز پس از وضع حمل آثار انگل از دهان زوجه‏‎ ‎‏ظاهر و سرانجام به گواهی پزشکان و مطلعین قریب دو کیلو انگل از زوجه خارج شد‏‎ ‎‏و چون طفل از شیر مادر تغذیه می کند سلامتی هر دو در خطر است حالیه زوج نه نفقه‏‎ ‎‏می دهد نه مخارج وضع حمل را پرداخت می کند و چون قلدر و بستگان عدیده دارد با‏‎ ‎‏تهدید و ارعاب زوجه را تحمیل به مکانش می نماید در صورتی که زوجه هم اختیار‏‎ ‎‏مکان دارد و هم سلامتی خود و طفلش در معرض خطر است. مضافاً اثاثیه امانی که‏‎ ‎‏پدر زوجه به زوج طبق رسید داده تصاحب کرده تکلیف زوجه و حکم اسلامی چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، شوهر باید شرط مکان که در ضمن عقد شده عمل نماید ولی‏‎ ‎‏زن حق ندارد بدون اجازه مرد از خانه خارج شود مگر این که در ضمن عقد‏‎ ‎‏شرط نماید.‏

‏‏[سؤال 10663]‏‏ ‏ ‏ 6033‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏نظر مبارک امام را در مسأله زیر خواستار است.‏

‏‏اگر در حین عقد نکاح، شرط کنند که اختیار سکنا به دست زن باشد، آیا چنین‏‎ ‎‏شرطی صحیح و واجب الوفاء است، یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، صحیح و لازم الوفاء است.‏

‏‏[سؤال 10664]‏‏ ‏ ‏ 6034‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی  ‏ ‏ 20 / 7 / 1361‏

‏‏زنی با شخصی ازدواج کرده و ضمن ازدواج شرط نموده که سکونت در جنب پدر‏
‏‎

‎‏و مادر و محل سکونت ایشان بوده باشد و حالیه که زن حامله است، شوهر مزبور‏‎ ‎‏الذکر امتناع می نماید؛ در این بُرهه انتظار است که جهت رفاه زن و عموم مردم کتباً‏‎ ‎‏مرقوم فرمایید. و دو نفر دختر بچۀ صغیر از شوهر ماضی نیز دارد و شوهر از‏‎ ‎‏سرپرستی و حضانت آن ها ناراضی است که دو نفر دختر بچه غیر از مادر سرپرستی‏‎ ‎‏ندارند. والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در ضمن عقد زواج بر شوهر شرط شده که محل سکونت‏‎ ‎‏زن را در محلۀ خاصی تهیه کند، واجب است بر طبق شرط عمل نماید.‏

‏‏[سؤال 10665]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 5827‏

‏‏8 . اگر در عقد شرط شده باشد که اگر مرد زن دیگری بگیرد، اجازۀ طلاق به دست‏‎ ‎‏زن است، آیا مرد می تواند زن دیگری بگیرد ولی به زن خودش اطلاع ندهد؟ یا‏‎ ‎‏می تواند صیغه کند و به زنش اطلاع ندهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 10666]‏‏ ‏ ‏ 6035‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 17 / 6 / 1360‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی مدّ ظله العالی‏

‏‏احتراماً؛ پاسخ سؤال زیر را مرقوم فرمایید تا در مواقع حاجت حجت گردد. ‏

‏‏شخصی در ضمن عقد نکاح شرطی می کند و بعد طلاق می دهد و مجدداً رجوع‏‎ ‎‏می کند؛ آیا شرط در ضمن عقد با رجوع به زوجیت به حال خود باقی است یا‏‎ ‎‏خیر؟  این شرط اگر در ضمن عقد خارج لازم قید شده باشد؛ آیا همین حکم را دارد‏‎ ‎‏یا  خیر؟‏

‏‏ادام الله‌ ظلکم علی رؤوسنا و رؤوس المسلمین ان شاء الله‌‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مسأله عمل به شرط در هر دو صورت لازم است.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎