خرید و فروش و تقسیم اجناس سهمیه ای
[سؤال 12448] 7195
بسمه تعالی 25 / 1 / 1361
حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، متّع الله المسلمین بطول بقاء وجوده الشریف، با اهدای سلام و تحیت
در این شرایط که کارخانۀ ایران ناسیونال، ماشین پیکان را به افراد و اشخاص طبق نوبت می فروشد و ممکن است روی نوبت یک سال یا بیشتر طول بکشد تا ماشین به درخواست کننده تحویل گردد؛ آیا برای ارگان ها جایز است ماشینی را که برای ارگان ـ خارج از نوبت ـ تحویل گرفته اند، به افراد بفروشند و یا به اسم ارگان برای افرادی ماشین خریداری نمایند؟ خواهشمند است نظر مبارک را اعلام فرمایید.
بسمه تعالی، تخلف از مقررات دولت اسلامی جایز نیست.
[سؤال 12449] 7196
بسمه تعالی
محضر مقدس حضرت امام، مدّ ظله العالی
در سال 1359 در شهر مشهد، شرکت تعاونی کش بافان و جوراب بافان تأسیس شده است و هر یک از اعضای بافنده، با دادن مبلغ هزار تومان، در شرکت تعاونی عضو شده اند. در دفترچه ای که برای خرید نخ به اعضا داده شده است، قید شده که هر کس شرعاً موظف است نخ دریافتی را خودش مصرف کند و حق ندارد به بافندگان دیگری بفروشد، و اگر چنین کرد، به مدت شش ماه سهمیۀ نخ او قطع خواهد شد.
ولی این مقدار نخی که به ما داده می شود، تقریباً نیاز کاری ما را برآورده می کند و ما مجبوریم که از بازار آزاد، چه از کسانی که نخ را از شرکت تعاونی گرفته اند و چه از کسانی که از تهران نخ می آورند ـ که آن هم نخ شرکت تعاونی تهران است ـ مابقی نیاز
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 583
نخ خود را بخریم. ناگفته نماند ژاکت هایی که از نخ بازار آزاد تهیه می شود، به همان قیمت ژاکت هایی که از نخ شرکت تعاونی تهیه می شود، به دست مردم می رسد.
از محضر حضرت عالی تقاضا می شود در مورد این که آیا خرید و فروش این نوع نخ، از نظر شرع اشکال دارد یا خیر؟ حکم الله را بیان فرمایید.
بسمه تعالی، باید مطابق مقررات دولت اسلامی عمل شود.
[سؤال 12450] 7197
بسمه تعالی 24 / 12 / 1361
دفتر محترم استفتای امام خمینی
محترماً، با توجه به این که دولت نرخ گازوییل مصرفی وسایط نقلیه را هر لیتر 5 / 2 ریال و مصرفی منازل را لیتری ده ریال تعیین کرده، اگر کسی از گازوییل اتوبوس و یا با بردن ظرفی به همراه اتوبوس، گازوییل برای منزل بگیرد و مابه التفاوت را ـ یعنی لیتری 5 / 7 ریال ـ به حساب دولت واریز کند، باز مسئولیتی شرعی متوجه او است؟
بسمه تعالی، بستگی به مقررات دولت اسلامی دارد.
[سؤال 12451] 7198
بسمه تعالی
قم، دفتر محترم استفتائات امام، پس از عرض سلام
با توجه به این که دولت، مصرف گازوییل برای منازل، هر لیتر ده ریال و برای وسایل نقلیه تقریباً دو ریال و نیم مقرر کرده، آیا جایز است بعضی از کارگران و کارمندان یک مؤسسه، از باک اتوبوس آن مؤسسه، گازوییل برای مصرف منازل خود ببرند و قیمت آن را (دو ریال و نیم) بپردازند؟ چنانچه جواب منفی است، اگر تفاوت قیمت آن را به حساب دولت بریزند چه صورت دارد؟ با کمال تشکر
بسمه تعالی، تخلف از مقررات دولت اسلامی جایز نیست و موجب ضمان است.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 584
[سؤال 12452] 7199
بسمه تعالی
تلویزیون رنگی از طریق ستاد توزیع عادلانه کالا که در اختیار شوراهای محل می گذارند که به افراد نیازمند بدهند و در صورتی که شورا بخواهد به خاطر تفاوت ارزش زیادی که این تلویزیون دارد مبلغی جهت بناهای خیریه از قبیل حمام یا مسجد و غیره از شخص متقاضی (کسی که تلویزیون را به او می دهند) بگیرد یا این که خود طرف به این خاطر داوطلب شود مبلغی به حساب همان بناهای خیریه واریز کند چه صورتی دارد؟
بسمه تعالی، به هر نحو مقررات دولت اسلامی است باید عمل شود و اضافه بر آن حق ندارند بگیرند.
[سؤال 12453] 7200
بسمه تعالی
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی، امام خمینی، دامت برکاته، سلام، محترماً به استحضار می رساند:
1. طبق دستورالعمل ستاد بسیج اقتصادی، هر مغازه می بایست یک محدودۀ تعیین شده از طرف ستاد را تغذیه کند و جنس هایی که تحویل می گیرند، بنابر این تقسیم بندی سهمیۀ همان محدوده می باشد. آیا فروشندگان از نظر شرعی می توانند ـ به خاطر سابقۀ طولانی دوستی یا رودربایستی ـ اجناس خود را، که مربوط به افراد دیگری است، به افراد زیر پوشش مغازۀ دیگر بدهند؛ یعنی از حق سهمیۀ محدودۀ خود بکاهند، و به افراد خارج از محدودۀ خود بدهند، حتی یک پاکت سیگار یا یک کیلو برنج؟
بسمه تعالی، چنانچه مخالف مقررات دولت اسلامی باشد، جایز نیست.
[سؤال 12454]
2. بعضی از فروشندگان منزلشان خارج از محدودۀ مغازۀ خود، و زیر پوشش
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 585
مغازۀ دیگر است، و این فروشندگان افراد منزلشان، از مغازۀ زیر پوشش خود، خریداری مایحتاج می کنند، و مغازه دار به عنوان حق فروشندگی، از همان جنس مجدداً به منزل می برد. با توجه به این که حق دیگران است، آیا مجاز است یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر خلاف مقررات دولت اسلامی نباشد، و موجب تضییع حق دیگران نشود، اشکال ندارد.
3. آیا استفاده از تلفن غیر شخصی ـ اداری و تلفن مساجد ـ مجاز است یا خیر؟ و در صورت جایز نبودن، کسانی که تا کنون به این امر، مبادرت می ورزیدند، تکلیفشان چیست؟
بسمه تعالی، منوط به اجازۀ مسئولین مربوطه، با رعایت مقررات است و اگر بدون اجازه، تصرف کرده، ضامن اجرت المثل است.
[سؤال 12455] 7201
بسمه تعالی 3 / 4 / 1361
دفتر محترم استفتائات امام خمینی، سلام علیکم
فتوای آن مرجع بزرگ دربارۀ دو مسألۀ زیر چیست؟
1. اخیراً برای تقسیم بعضی کالاها در شوراها و تعاونی های محل از شیوه قرعه کشی استفاده می شود. نظر جناب عالی در این مورد چیست؟
بسمه تعالی، رجوع به قرعه در مثل فرض سؤال اشکال ندارد.
2. احراز صحت عقد غیر دائمی برای مسئولین انتظامی چه حکمی دارد؟ (در حالی که هیچ گونه نوشته ای و مدرکی با توجه به مسأله در میان نیست)
بسمه تعالی، منظور از سؤال معلوم نیست.
[سؤال 12456] 7202
بسمه تعالی 18 / 8 / 1361
دفتر امام خمینی مدّ ظله العالی
با سلام به امام امت و رزمندگان اسلام و با آرزوی طول عمر امام خمینی تا ظهور حضرت مهدی خواهشمند است به سؤال زیر پاسخ فرمایید.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 586
اجناسی را که دولت جمهوری اسلامی به طور سهمیه به افراد واگذار می نماید و قیمت آن را نیز مشخص می کند آیا افراد می توانند از قیمت تعیین شده بیشتر بفروشند و اگر بیشتر فروختند حکمش چیست؟
خداوند بر عمر و سلامت و عزت آن رهبر عظیم بیفزاید، ان شاء الله.
بسمه تعالی، تخلف از مقررات جمهوری اسلامی جایز نیست.
[سؤال 12457] 7203
بسمه تعالی 19 / 3 / 1361
دفتر استفتای احکام امام خمینی، دام ظله، ان شاء الله تعالی
پس از عرض سلام؛ این جانب یکی از پارچه فروش های مشهد و عضو شرکت تعاونی قماش می باشم که چون در امور کسبی، احتیاج به مسائل خرید و فروش در این زمان و با وضع موجود بیشتر شده است، خواهشمند است مسأله زیر را روشن تر پاسخ فرمایید:
پارچه هایی که شرکت تعاونی قماش در اختیار عضو شرکت (بزاز متری فروش) قرار می دهد که با سود معینی و متری بفروشد، بزاز می تواند آن جنس را به قیمت روز و یا کلی بفروشد؟ و وجه اضافه را که فروشنده از تعهد خود بیشتر فروخته است، شرعاً چگونه است؟
والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
بسمه تعالی، تخلف از مقررات دولت اسلامی جایز نیست.
[سؤال 12458] 7204
بسمه تعالی 26 / 8 / 1361
دفتر استفتائات امام، محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب خونین اسلامی، حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، دام عزّه العالی
اخیراً مرکزی به نام «کمیتۀ توزیع کالاهای اساسی» با تأیید و توسط مقامات
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 587
مسئول، جهت نظارت دقیق بر توزیع وسایل خانگی ـ که تا قبل از این مرکز تا چندین برابر قیمت به فروش می رسید ـ جهت فروش عادلانه و شکستن بازار سیاه و احتکار، و رسیدن به دست افراد واجد شرایط مستضعف، مشغول انجام وظیفه گردیده است. از آن جا که این مرکز جهت پوشش شهری مثل مشهد، نیاز به پرسنل و هزینۀ مکان و تلفن و غیره، و نیاز به بودجه دارد، این بودجه را از طریق مبلغ دویست ریالی که جهت هر وسیله (یخچال و...) اخذ می شود تأمین می کند. آیا دریافت این وجه ـ با توجه به این که اضافۀ آن به حساب جبهه ریخته می شود ـ از لحاظ شرعی مانعی دارد یا خیر؟
خداوند بر عمر و سلامت و عزت آن رهبر عظیم بیفزاید، ان شاء الله.
بسمه تعالی، بستگی به مقررات دولت اسلامی دارد؛ چنانچه برخلاف مقررات نباشد، مانع ندارد.
[سؤال 12459] 7205
بسمه تعالی 19 / 6 / 1362
دفتر امام خمینی، با سلام و دعای خیر؛ نظر به اجرای طرح هماهنگی خرید دام داخلی، سازمان مبادرت به خرید و فروش و کشتار دام در تهران می نماید که گوشت حاصله از طرح، بین قصابی ها و تعاونی ها و سوپر مواد پروتئین ها جهت توزیع تقسیم می گردد؛ که در حین عمل مشخص گردید صاحبان چند مغازۀ سوپر پروتئین ها متعلق به کلیمی ها می باشد و با توجه به این که این گونه مغازه ها عاملین فروش مواد پروتئینی از قبیل ماست و کره به عموم می باشند و احیاناً نیز دارای کارگر مسلمان هستند، لذا نظر آن دفتر را جهت ارشاد و راهنمایی به این سازمان اعلام فرمایید.
بسمه تعالی، اگر منعی از طرف دولت نباشد، واگذاری سهمیه به مغازه های فوق الاشاره مانع ندارد؛ ولی اگر دست غیر مسلمان به گوشت تر برسد، باید گوشت را قبل از مصرف تطهیر نمایند.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 588
[سؤال 12460] 7206
بسمه تعالی
حضرت آیت الله، پس از عرض سلام، چون در حال حاضر تهیۀ اجناس برای تولید یخچال ـ فریزر مقدور نیست، آیا می شود از هر قلم جنس مورد لزوم آن، مقداری تهیه کرد و نگه داشت تا اقلام دیگر آن فراهم شود و بعد مشغول تولید و درست کردن این لوازم مورد ضروری ملت شد؟
بسمه تعالی، بستگی به مقررات دولت اسلامی دارد.
[سؤال 12461] 7207
بسمه تعالی 30 / 6 / 1361
حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، زعیم و رهبر کبیر انقلاب، مدّ ظله العالی
به استحضار می رساند: ما کارگران سنگ بری های تهران که در حدود 900 نفر هستیم، عضو شرکت تعاونی می باشیم؛ اینک اجناسی در فروشگاه شرکت تعاونی توزیع می شود، بعضی از آن اجناس کمیاب است، متصدیان شرکت تعاونی برای توزیع این نوع کالا بین کلیۀ اعضا ـ اعم از متقاضی و غیر متقاضی ـ اقدام به قرعه کشی می نمایند و آن شخصی که قرعه به نام وی اصابت نموده و جنس قرعه شده هم مورد لزوم وی نیست، به احتمال زیاد ـ که بعضی از آن ها هم مشاهده شده ـ در بازار آزاد به فروش می رسانند با نرخ و قیمت بیشتر؛ نظر و فتوای حضرت امام در خصوص قرعه کشی به این نحوه و کلاً قرعه کشی از این قبیل چیست؟ آیا با موازین شرع و اسلام مغایرت دارد یا خیر؟
خدایا! این دعای قلبی من روسیاه و بندۀ ذلیلت را مستجاب کن و امام را تا انقلاب جهانی حضرت مهدی (عج) نگهدار و از عمر بی مصرف ما بکاه و بر عمر پربار او بیفزای و ما را به راه راست هدایت فرما. آمین یا رب العالمین
بسمه تعالی، باید مطابق مقررات دولت اسلامی عمل نمایند.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 589
[سؤال 12462] 7208
بسمه تعالی
حضور مبارک حجت الاسلام والمسلمین جناب حاج آقای پسندیده، نمایندۀ محترم رهبر عالی قدر شیعیان جهان، جناب مستطاب امام خمینی، دام ظله العالی
ضمن تقدیم سلام و عرض ارادت؛ بدین وسیله به عرض می رساند که این جانب مقلد امام عزیز، شخصی هستم فقیر، مظلوم و آواره؛ عائله مند هم هستم. مدت 4 ماه می شود که در تهران، خیابان ناصرخسرو، اجناس آرایشی را از داروخانه های شهر خریداری کرده، به فروش می رسانم؛ ولی از طرف اداره های محترم کمیته، بخشداری، شهرداری، ممانعت و جلوگیری می شود؛ می فرمایند که گران فروش و محتکر هستید.
این اجناس برای همۀ افراد جامعه سهمیه و جیره بندی شده تا آن را به همه توزیع نمایند؛ ولی داروخانه ها آن دارو و اجناس را احتکار کرده و غیر قانونی به فروش می رسانند. من آن را اضافه تر از قیمت دولتی خریداری نموده و بیشتر از آن به فروش می رسانم؛ چون دیگر کاری را وارد نیستم و آشنایی ندارم؛ آیا این خرید و فروش حلال است یا حرام؟ لطفاً مسأله را به طور روشن و واضح جواب عنایت فرمایید تا از حکم اسلام عزیز آگاهی داشته، تکلیف خود را بدانم.
بسمه تعالی، لازم است بر طبق مقررات دولت اسلامی عمل شود.
[سؤال 12463] 7209
بسمه تعالی
حضور مبارک رهبر کبیر انقلاب، حضرت آیت الله امام خمینی سلام عرض نموده و دست آن حضرت را از دور می بوسم، لطفاً به این سؤال پاسخ بفرمایید:
در رابطه با شغل بنده که همان جوشکاری در شهرستان دزفول می باشد، مدت چند وقت است که ما شرکت تعاونی تشکیل داده ایم، ولی با وجود جنگ تحمیلی عراق با ایران و در محاصرۀ اقتصادی ایران از طرف کشورهای بزرگ، جنس به اندازۀ کافی ـ که همان ورق سفید مورد نیاز می باشد ـ نمی رسد، ولی در بازار آزاد با قیمت
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 590
سه برابر پیدا می شود، نظر حضرت عالی ـ که همان نظر شرع مقدس اسلام است ـ در این خصوص چیست؟ بیان بفرمایید.
بسمه تعالی، اگر فروش در بازار آزاد خلاف مقررات دولت اسلامی باشد جایز نیست.
[سؤال 12464] 7210
بسمه تعالی 14 / 9 / 1361
محضر مبارک رهبر عظیم الشأن انقلاب اسلامی ایران، حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی
با کمال احترام و تقدیم سلام؛ دولت، جوجۀ یک روزه را با خوراک 90 روز جهت پرورش در اختیار مرغداری قرار می دهد و با آن شرط می کند رأس 90 روز، با حواله ای که برای آن صادر می کند، با قیمت معین بفروشد که خریدار نیز موظف است تخم مرغ آن را به قیمت تعیین شده ای تحویل دولت بدهد؛ لذا با این شرایط چنانچه فروشندۀ جوجه مبلغی زیادتر از قیمت دولتی که تعیین شده از خریدار دریافت کند، شرعاً جایز است یا خیر؟ و اگر خریداری فقط همان قیمت دولتی را پرداخت نماید و فروشندۀ جوجه بگوید رضایت ندارم، معامله جایز است یا حرام؟ و آیا فروشنده شرعاً حق ادعای قیمت زیادی از تعیین شدۀ دولتی را دارد یا خیر؟ استدعا دارد نظر مبارک را مرقوم فرمایید. طول عمر رهبر کبیر را از خداوند متعال مسئلت دارم.
بسمه تعالی، باید مطابق قرار دولت عمل کند و اگر راضی نمی شود، از او نخرند.
[سؤال 12465] 7211
بسمه تعالی 25 / 10 / 1361
رهبر کبیر انقلاب اسلامی حضرت آیت الله العظمی امام خمینی دامت برکاته
مرغداری این جانب به ازای هر کیلو تخم مرغی که به دولت تحویل می دهد 7 / 2 کیلو دان مرغ متشکل از چندین نوع دان از جمله گندم، جو، ذرت، پودر ماهی،
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 591
سویا و... تحویل می گیرد که گاهی یکی از دان های تحویلی دولت بیشتر از نیاز و بعض دیگر کمتر از نیاز مرغداری است، لذا مجبوریم که یکی از دان ها را به صورت آزاد فروخته و یا کمبود آن را از بازار آزاد بخریم، این از نظر شرعی چه حکمی دارد؟
بسمه تعالی، اگر از ناحیه مقررات دولت اسلامی منعی نباشد جایز است.
[سؤال 12466] 7212
بسمه تعالی 6 / 9 / 1361
حضور محترم رهبر عظیم الشأن انقلاب، حضرت آیت الله العظمی امام خمینی
نظر به این که در قرعه کشی سراسری خودرو به این جانب یک دستگاه پیکان تعلق گرفته است و قیمت آن با علاوه نمودن هزینه های متفرقه، بالغ بر هفت صد هزار ریال تمام می شود و نظیر این خودرو در بازار سیاه و بنگاه های معاملاتی اتومبیل حدود یک میلیون و هشت صد هزار ریال خرید و فروش می گردد و این جانب به علت نیاز، قصد فروش دارم، لذا از حضور مبارک آن مقام استدعا می نمایم اعلام نمایید که آیا معامله شرعاً صحیح است یا خیر؟
بسمه تعالی، جواز معامله بستگی به مقررات مربوطه دارد و تخلف از آن جایز نیست.
[سؤال 12467] 7213
بسمه تعالی 28 / 7 / 1361
پیشگاه پدر عزیز و رهبر عالی قدر مسلمین، امام خمینی
ضمن دعای شبانه روزی فدوی به خاطر سلامتی وجود آن حضرت و موفقیت در راه هدف؛ معروض می دارد که یکی از بستگان جان نثار، سال ها عبادت نموده و خانۀ خدا رفته، خمس و زکات به موقع پرداخت نموده، حال در این رژیم به خاطر تحریم اقتصادی و کمبود اجناس، یک نوع جنس را با ایستادن چندین ماه در نوبت از دولت با نرخ عادلانه گرفته، اما مقداری از آن جنس اضافی می باشد، حال اگر آن را با چندین
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 592
برابر قیمت در بازار آزاد بفروشد، حرام نیست و زحمات و عبادات چندین ساله اش را هدر نمی کند؟
بسمه تعالی، باید مراعات مقررات را بکند.
[سؤال 12468] 7214
بسمه تعالی
از حضور محترمتان تقاضا دارم به این سؤالات جواب دهید.
1. در مورد خرید و فروش ماشین، اگر کسی در نوبت ماشین باشد که به قیمت بازرگانی بخرد بعد از تحویل ماشین به قیمت بالاتر بفروشد آیا صحیح است؟
بسمه تعالی، میزان مقررات دولت اسلامی است.
2. اگر کسی مثلاً ده سال پیش قطعه زمینی به قیمت 20000 تومان خرید و هشت سال بعد ـ کمتر یا بیشتر ـ به قیمت 60000 هزار تومان فروخت آیا آن پول اشکالی دارد؟
بسمه تعالی، با مراعات ضوابط دیگر اشکال ندارد.
3. زنی که قیمت مهریه اش 50 سال پیش 200 تومان بود، آیا وظیفه شوهر پرداخت همان 200 تومان است یا این که باید طبق وضعیت اقتصادی زمان بپردازد.
بسمه تعالی، همان مبلغ که مهریه شده را باید بپردازد.
4. من شغلی ندارم، یعنی قبلاً شغل داشتم و در پرداخت خمس اموال زندگیم کوتاهی کردم و حالا به دلایلی از شغل قبلی اخراج شدم و در وضعیت بد اقتصادی قرار دارم و نمی دانم در مورد پرداخت خمس چه کنم؟ نظر به این که در حال حاضر هیچ گونه درآمدی ندارم.
بسمه تعالی، اگر خمس بدهکار است باید به یکی از وکلای مسلّم الوکاله این جانب مراجعه نماید.
[سؤال 12469] 7215
بسمه تعالی 11 / 2 / 1361
دفتر حضرت امام خمینی، رهبر انقلاب اسلامی ایران
با کمال احترام؛ بدین وسیله خواهشمند است فتوای حضرت امام را در مورد مسأله ذیل بفرمایید:
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 593
اگر شخصی یک دستگاه پیکان از کمپانی که وابسته به دولت جمهوری اسلامی است خریداری نماید و به علت نیاز به پول، آن را در بازار آزاد به قیمتی در حدود دو برابر بفروشد، در صورتی که قصد واسطه بازی نداشته باشد و تنها همین مورد مذکور باشد، مبلغ ما به التفاوت از نظر شرعی چه حکمی دارد؟ آیا حلال است یا حرام؟ متمنی است فتوای حضرت امام را در این گونه موارد بفرمایید.
بسمه تعالی، اگر خلاف مقررات نباشد مانع ندارد؛ و در صورت تخلف از مقررات جایز نیست، هر چند معامله صحیح باشد.
[سؤال 12470] 7216
بسمه تعالی
محضر مبارک حضرت امام خمینی، دامت افاضاته
احتراماً؛ بعضی از افراد با داشتن و یا نداشتن لوازم خانگی، از بسیج اقتصادی جنسی را دریافت و پس از آن در بازار آزاد با سود بسیار به فروش می رسانند. سودی که از این بابت عاید افراد می شود چه حکمی دارد؟ لطفاً بیان فرمایید.
بسمه تعالی، تخلف از مقررات دولت اسلامی، جایز نیست.
[سؤال 12471] 7217
بسمه تعالی
محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران
لطفاً پاسخ استفتاء ذیل را مرقوم فرمایید:
با توجه به این که اکثر پارچه هایی که کمبود است، به صورت گران تر در بازار موجود است، خرید اجناس از بازار سیاه (قیمت گران تر) و فروختن آن شرعاً جایز است یا خیر؟
بسمه تعالی، اگر خارج از سهمیۀ توزیعی از طرف دولت باشد و منعی از دولت اسلامی در بین نباشد، با مراعات قیمت عادله مانع ندارد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 594
[سؤال 12472] 7218
بسمه تعالی 12 / 3 / 1361
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، ادام الله بقاؤه الشریف علی رؤوس المسلمین، خواهشمند است پاسخ سؤال های زیر را مرقوم فرمایید:
1. بازار آزاد (بازار سیاه) در حکومت جمهوری اسلامی چه صیغه ای است؟ و آیا وجهۀ شرعی دارد یا خیر؟
2. جنگ زده هایی هستند که دولت به آن ها برنج و لوازم خواروبار می دهد، آیا نام بردگان می توانند برنج و خواروبار اضافی خود را در بازار آزاد به فروش برسانند؟
3. شرکتی است یک حلقه چاه حفر نموده است، پس از حفاری معلوم می شود که چاه، غیر قابل استفاده برای کار کشاورزی است، با توجه به این که شرکت مذکور ضرر نموده، می تواند لوازم دیگر چاه را که از دولت خریداری نموده اند در بازار آزاد به فروش برسانند که جبران خسارت نمایند یا خیر؟
بسمه تعالی، مراعات مقررات دولت اسلامی لازم است و تخلف از آن جایز نیست.
[سؤال 12473] 7219
بسمه تعالی
1. با عرض معذرت و بدون مقدمه، مسأله ای مطرح می شود:
نظر به این که خرید و فروش سیگار به طور آزاد و پنهانی، از طرف دولت جمهوری اسلامی ممنوع اعلان گردیده، اگر کسی از راه خرید و فروش سیگار به طور پنهانی، مالی تهیه کند آیا مال او حرام است یا خیر؟ و آیا مالک می شود یا خیر؟
بسمه تعالی، حکم مال حلال مختلط با حرام بر آن مترتّب نیست؛ ولی مخالفت مقررات دولت اسلامی جایز نیست.
2. اگر کسی در کوهی یا جنگلی که از طرف دولت جمهوری اسلامی ممنوع الصید گردیده، بز کوهی را شکار نماید این عمل چه صورت دارد؟ و آیا سرپیچی از مقررات دولت محسوب می شود؟ و آیا
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 595
گوشت این حیوان حلال است یا خیر؟ لطفاً جواب را فوری اعلام فرمایید چون نیاز مبرم است.
بسمه تعالی، مخالفت مقررات دولت اسلامی حرام است.
[سؤال 12474] 7220
بسمه تعالی
آیا اجناسی را که افراد بر حسب مقررات با قیمت دولتی دریافت می کنند، می توانند در بازار آزاد به قیمت بیشتر بفروشند؟
بسمه تعالی، چنانچه بر خلاف مقررات دولت اسلامی باشد جایز نیست.
[سؤال 12475] 7221
بسمه تعالی
آیا برای گرفتن یخچال، می توان سند ازدواج برادری که در سال شصت یخچال آزاد خریده ـ ولی خود من ندارم ـ به کمیته امداد ببرم و بگیرم؟ از نظر شرعی درست است یا نه؟
بسمه تعالی، تابع مقررات دولت اسلامی است. اگر مخالف آن باشد، جایز نیست.
[سؤال 12476] 7222
بسمه تعالی
اگر خانواده ای بیش از تعداد خودشان سهمیه بگیرند، از نظر شرعی چه حکمی دارد؟
بسمه تعالی، خلاف مقررات دولت اسلامی جایز نیست.
[سؤال 12477] 7223
بسمه تعالی 9 / 3 / 1361
خدمت حضرت امام خمینی، رهبر کبیر انقلاب
اگر کسی اجناس را که با کوپن یا دفترچه به طور کلی اجناس سهمیه بندی خود را
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 596
بگیرد و چون یا مصرف ندارد و یا این که اضافه از مصرف دارد، به قیمت بازار آزاد بفروشد، با توجه به این که خریدار اطلاع دارد که از نرخ دولتی گران تر است و با رضایت کامل می خرد و هیچ گونه شکایتی هم ندارد، آیا از نظر شرعی این کار عمل خلاف و گناهی است یا نه؟ خداوند ما و شما را موفق بدارد تا آنچه رضای او است انجام دهیم.
بسمه تعالی، اگر بر خلاف مقررات دولت اسلامی است، جایز نیست.
[سؤال 12478] 7224
بسمه تعالی 22 / 7 / 1360
با سلام و درود فراوان به رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران که ما را به سوی نور رهنمون ساخت و با سلام به روان پاک شهیدان راه حق و حقیقت، سؤال خود را می نویسم.
آیا کسی که لوازم منزل را در مدت طولانی و روی نوبت، به وسیله شورا یا تعاونی ها خریداری کرده است، می تواند به قیمت دو برابر یا بیشتر بفروشد یا خیر؟ یا جنسی را ـ که از قبل، خریداری و از آن استفاده کرده ایم، اگر کسی می آید و آن را به دو ـ سه برابر خریداری می کند، آیا پول اضافه اشکال دارد یا خیر؟ والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
بسمه تعالی، اگر خلاف مقررات دولت اسلامی باشد جایز نیست، در غیر این صورت، فروش مانع ندارد.
[سؤال 12479] 7225
بسمه تعالی
این جانب یکی از اعضای یک ارگان انقلابی هستم. پس از مدتی خدمت، یک دستگاه موتورسیکلت در ازای دریافت وجه آن جهت رفت و آمدم به من داده اند. با توجه به این که محل خدمتم در شهرستان است و همچنین نیاز خانواده ام به اتومبیل،
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 597
آیا می توانم موتورسیکلت را به قیمت روز بازار بفروشم؟ اصلاً آیا می توانم موتورسیکلت را بفروشم؟ با توجه به این که نه ارگان انقلابی و نه دولت در مورد این مطلب ضابطه ای نگذاشته اند و این جانب نیز قصد ایجاد تورم و بازار سیاه ندارم، صورت شرعی این مطلب چگونه است؟
بسمه تعالی، اگر موتور به شما تملیک شده و خلاف مقررات دولت اسلامی نباشد، فروش مانع ندارد.
[سؤال 12480] 7226
بسمه تعالی 20 / 8 / 1361
پیشگاه مقدس قائد عظیم الشأن اسلام و بنیان گذار جمهوری اسلامی، حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی، السلام علیکم ورحمة الله وبرکاته، احتراماً، به استحضار می رساند:
افرادی با مراجعه به کمیتۀ امور صنفی و شوراهای مساجد و از طریق نهادها، مایحتاج عمومی، از قبیل: بخاری، یخچال، پنکه، وسایل برقی و چینی آلات دریافت کرده و در بازار آزاد به قیمت گزاف به فروش می رسانند و بدین وسیله باعث تورم و بالا رفتن قیمت ها می شوند. استدعا می شود حکم شرعی و نظریۀ مبارک را امر به ابلاغ فرمایید.
بسمه تعالی، هرگونه عمل که بر خلاف مقررات دولت اسلامی یا موجب فساد در جامعه باشد، جایز نیست.
[سؤال 12481] 7227
بسمه تعالی 16 / 12 / 1360
دفتر مبارک حضرت امام، مدّ ظله العالی
این جانب کارمند شرکتی هستم که سالیانه از طریق شرکت تعاونی مذکور یک دستگاه تلویزیون رنگی به قیمت 85000 ریال به ما می دهند، ولی قیمت تعیین شده
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 598
برای مشتریان خارج از شرکت 300 / 97 ریال می باشد. آیا می توانم بیشتر از قیمت تعیین شده مثلاً 12 یا 15 هزار تومان بفروشم؟
بسمه تعالی، مراعات مقررات لازم است.
[سؤال 12482] 7228
بسمه تعالی 2 / 6 / 1361
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، بعد از سلام، استدعا می شود به نام خدا به این استفتا پاسخ مرحمت فرمایید.
اگر نماینده فروش کالاهای تهیه شده در کارخانجات ملی شده جمهوری اسلامی ایران، فی المثل در کارخانه اتومبیل سازی، کالای تولید شده ای را مثل اتومبیل با ترفند در بازار سیاه به قیمت های گزاف و گاهی تا چند برابر تعیین شده به فروش برساند:
اول: آیا این معامله صحیح است؟
دوم: آیا سود حاصل از این راه حلال است و فروشنده می تواند مالک آن وجوه باشد؟
سوم: آیا مصرف این پول (کل یا جزیی از آن) در تعمیر بقاع متبرکه یا مساجد و سایر اماکن مقدسه و برپایی نماز جمعه جایز است؟
بسمه تعالی، تخلف از مقررات دولت اسلامی جایز نیست.
[سؤال 12483] 7229
بسمه تعالی 4 / 9 / 1361
دفتر رهبر کبیر انقلاب، حضرت امام خمینی، مرجع عالی قدر
احتراماً؛ این جانب مدت یک سال است در شهرستان ورامین به شغل قماش فروشی مشغول هستم. در مرحلۀ اول، شرکت تعاونی قماش دایر شد و تا چندی، مقدار کلی قماش خارجه و داخله به هر مغازه در حدود تا شصت هزار تومان می دادند؛ ولی جدیداً مقداری از سهمیه کم شده؛ چون جنس تعاونی با جمعیت
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 599
شهرستان ورامین و حومه تکافؤ نمی کند. ما برای نیاز مردم، مقداری پارچۀ داخله و خارجه از بازار تهران به قیمت بیشتر ـ یعنی گران تر ـ تهیه و در دسترس مشتری قرار می دهیم مثل روسری و مقنعه برای مدارس و تترون و مخمل برای عروسی کردن و مقداری قماش دیگر و مشتری هم برای مصرف خود، با رضایت خریداری می نماید. ضمناً بعضی از مشتری ها برای نیاز به اجناس اصرار می کنند و سفارش می دهند که چیزی احتیاج دارند، برای ایشان خریداری بنماییم.
حالیه بعضی از همکاران ما می گویند که اجناسی که غیر از تعاونی از بازار تهران با قیمت بیشتری می خرید و می فروشید، حرام است. من بر خود لازم دانستم از دفتر رهبر انقلاب استفتا نمایم؛ اگر خرید و فروش به این شکلی که نوشتم، اشکالی دارد به ما تذکر بدهید و جواب بدهید و اگر هم اشکالی ندارد، در ذیل این ورقه نظریات خودتان را اعلام فرمایید که ما وظیفۀ شرعی خود را بدانیم. منتظر جواب هستیم.
بسمه تعالی، بستگی به مقررات دولت اسلامی دارد؛ اگر از نظر دولت اشکالی نباشد جایز است.
[سؤال 12484] 7230
بسمه تعالی
حضور محترم مرجع عالی قدر جهان تشیع، حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی، سلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
اما بعد: با احترام به استحضار می رساند: برای حقیر سه سؤال مطرح است که تقاضامندم در صورت امکان پاسخ فرمایند:
1. این جانب یک دستگاه تلویزیون رنگی و یک دستگاه موتورسیکلت را به ترتیب با قیمت های 000 / 120 و 000 / 80 ریال خریداری کرده ام و فردی مایل است با رضایت کامل و اصرار زیاد، آن دو را به قیمت سه برابر خریداری نماید، آیا به لحاظ شرعی اجازه دارم بفروشم یا خیر؟
بسمه تعالی، مانع ندارد؛ ولی اگر دولت مقرراتی دارد باید مراعات شود.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 600
2. برای ساختن خانۀ مسکونی، مبلغی در سال جاری به عنوان وام دریافت کرده ام که ماهیانه مبلغ 000 / 20 ریال بپردازم؛ چون بازپرداخت وام به سال بعد خواهد کشید، دو سؤال مطرح می شود:
الف. آیا این جانب موظفم خمس این وام را در پایان سال 1361 بپردازم، با توجه به این که شروع ساختمان در سال 1362 شمسی خواهد بود؟
ب. آیا حق دارم از درآمد سال 1362 اقساط وام را بدون محاسبۀ خمس آن بپردازم؟
بسمه تعالی، وام خمس ندارد و دادن اقساط از درآمد مانع ندارد و خمس ندارد؛ مگر این که پولی که قسط وام آن پرداخت شده، سر سال باقی بماند.
3. با توجه به ازدحام در وسایل نقلیۀ عمومی و تماس زن و مرد نامحرم، آیا می توان همسر خود را در ترک موتورسیکلت سوار نمود؛ البته با رعایت کامل حجاب اسلامی و ملاحظۀ شخصیت و شرم اناث؟
بسمه تعالی، در فرض سؤال، جایز است.
[سؤال 12485] 7231
بسمه تعالی
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی، سلام علیکم
1. کارمندان دولت در مواردی از مزایا و تخفیف هایی مانند داشتن دفترچۀ تعاونی و دفترچۀ خدمات درمانی و استفاده از تخفیف بلیط هواپیمایی برخوردار هستند. آیا می توانند حق استفاده خود را وقتی نیاز ندارند، به دوستان و یا نزدیک ترین ارحام خود واگذار نمایند؟
2. اگر شخصی نیاز به اجناس جیره بندی شده نداشته باشد، آیا می تواند حق خود را به دیگری واگذار نماید؟
بسمه تعالی، 1 و 2، هر عمل که بر خلاف مقررات دولت اسلامی باشد جایز نیست.
[سؤال 12486] 7232
بسمه تعالی
آیا فروش وسایل نقلیه ای مانند موتورسیکلت، اتومبیل و ... که به وسیلۀ اعضای نهادهای انقلابی از طریق سهمیۀ نهادهای مذکور در بازار آزاد حتی به بهایی بسیار
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 601
زیادتر از قیمت، خریداری شده در هر یک از موارد زیر جایز است؟
الف. در صورتی که در موقع خرید قصد فروش آن را نداشته، ولی بعداً به علت نیاز به فروش اقدام گردد.
ب. در صورتی که در موقع خرید قصد فروش داشته است.
بسمه تعالی، تابع مقررات دولت اسلامی است و رعایت آن لازم است.
[سؤال 12487] 7233
بسمه تعالی
اگر صاحب اتومبیلی مقداری سهمیه بنزین ماهانه اش را اضافه بیاورد، آیا جایز است که به دیگری بدهد؟
بسمه تعالی، باید طبق مقررات عمل کند.
[سؤال 12488] 7234
بسمه تعالی 15 / 8 / 1361
محضر مقدس امام خمینی، سلام علیکم؛ خداوند شما را مؤیّد و موفق نگاه دارد.
ای امام عزیز خواهشمند است به چند سؤال من پاسخ دهید؛ زیرا این جانب مقلد جناب عالی هستم و این مسائل مدتی است فکر مرا به خود مشغول داشته است:
1. آیا خریدن گازوییل برای گرم کردن خانه و آب گرم، از بازار آزاد جایز است؟ زیرا سهمیۀ گازوییل دولت کم است و منزل ما خیلی سرد است.
2. آیا خریدن گوشت (کیلویی 100 تومان) از بازار آزاد جایز است؟ چون مقدار سهمیۀ دولتی کم است.
3. آیا خریدن کوپن بنزین از بازار آزاد جایز است؟ زیرا سهمیۀ بنزین دولتی کم است.
بسمه تعالی، 1 و 2 و 3، اگر بر خلاف مقررات دولت اسلامی نباشد مانع ندارد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 602
4. آیا اگر اعضای خانوادۀ این جانب که کارمند دولت نیستند، از بلیط اتوبوس که دولت به ما با نرخ نازل می فروشد، استفاده کنند، جایز است؟ زیرا این جانب از اتوبوس استفاده نمی کنم و با تاکسی می روم؛ لذا بلیطم را به مادر و برادرم می دهم.
بسمه تعالی، اگر جزء عائلۀ شما محسوب هستند مانع ندارد.
5. آیا به هنگام سفر به خارج از کشور، اگر ما سوغاتی از آن جا بخریم ـ مثل پارچه، لباس و چیزهایی برای مصارف شخصی مان ـ که در ایران گران است و یا پیدا نمی شود، جایز است؟
بسمه تعالی، مقداری که از طرف دولت اسلامی اجازه داده می شود، جایز است.
قبلاً از محبت و بزرگواری ای که می فرمایید، سپاس گزاریم
[سؤال 12489] 7235
بسمه تعالی 8 / 2 / 1362
محضر مبارک رهبر انقلاب و مرجع بزرگ اسلام، امام خمینی، محترماً، ضمن سلام و دعای سلامتی و خیر برای آن مرجع، و تشکر از زحمات بزرگ آن رهبر عظیم الشأن، سؤالی دارم که مطرح می کنم، امید است که مرا راهنمایی فرمایید.
این جانب مسئول امور تربیتی یکی از دبیرستان های مناطق بیست گانۀ تهران، برای دبیرستان دو دستگاه تلویزیون رنگی، از شرکت پارس الکتریک با نامۀ مدرسه خریداری نمودم. قبل از تحویل تلویزیون ها، تعداد 25 دستگاه تلویزیون، از طریق استان به مدرسه داده شد. دیگر نیازی به این دو دستگاه تلویزیون، که به نام مدرسه خریداری شده بود، نبود. حال سؤالم این است که آیا مدیریت و این جانب می توانیم تلویزیون ها را برای خود خریداری کرده، قیمت دولتی 14000 تومان برای هر یک و مابه التفاوت قیمت آزاد آن را به حساب دولت، طی یک مدت بریزیم؟ در غیر این صورت ـ با توجه به این که شرکت، دیگر آن ها را پس نمی گیرد ـ تکلیف چه خواهد شد؟ قبلاً طی سه مرتبه تلفن به دفتر امام، کیفیت مسأله را جویا شدم. جواب دادند: مابه التفاوت به حساب دولت ریخته شود.
در ضمن، در طی این مدت، از تلویزیون استفادۀ شخصی شده است.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 603
خواهشمندیم که تکلیف این دو مسأله را معلوم نمایید.
بسمه تعالی، چنانچه دولت اسلامی، مقررات خاصی در مورد سؤال شما نداشته باشد، مدیریت مدرسه می تواند به کسی که احتیاج به تلویزیون دارد، بفروشد. دادن ما به التفاوت واجب نیست.
[سؤال 12490] 7236
بسمه تعالی 12 / 10 / 1361
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی، احتراماً به عرض جناب عالی می رساند:
مرکز بخش روستایی مینودشت، از توابع شهرستان گنبدکاوس، دارای دو فروشگاه نفت و گازوییل می باشد. نظر به این که سهمیۀ نفت تعیین شده تکافوی گرم نگه داشتن منازل در فصل سرد زمستان را ندارد، این جانب از گازوییل به جای نفت استفاده می نمایم. قیمت گازوییل جهت مصارف ماشین آلات کشاورزی و اتوبوس ها و کامیون ها، هر لیتر 5 / 2 ریال می باشد و لیکن قیمت گازوییل جهت مصرف و گرم کردن منازلی که دارای شوفاژ می باشند، لیتری 10 ریال تعیین شده است و لذا خواهشمند است اعلام فرمایید:
اولاً، مصرف گازوییل در منازل، جهت گرم کردن با بخاری های معمولی و چکه ای، از نظر شرع مقدس اسلام اشکالی دارد یا خیر؟
بسمه تعالی، در صورتی که مطابق مقررات عمل شود، مانع ندارد.
[سؤال 12491]
ثانیاً، در صورت بودن اشکال شرعی، تکلیف کسانی که تا به حال از نرخ معمولی (5 / 2 ریال) استفاده کرده اند، چیست؟
بسمه تعالی، این عمل که برخلاف مقررات است، جایز نیست و از این به بعد باید ترک شود.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 604
[سؤال 12492] 7237
بسمه تعالی 18 / 8 / 1361
دفتر اقامتگاه امام خمینی، با سلام به امام امت و رزمندگان اسلام و با آرزوی طول عمر امام خمینی تا ظهور حضرت مهدی، خواهشمند است به چند سؤال زیر پاسخ فرمایید.
1. اجناسی را که دولت جمهوری اسلامی به طور سهمیه به افراد واگذار می نماید و قیمت آن را نیز مشخص می کند، آیا افراد می توانند از قیمت تعیین شده بیشتر بفروشند؟ و اگر بیشتر فروختند، حکمش چیست؟
بسمه تعالی، تخلف از مقررات جمهوری اسلامی جایز نیست.
2. زمینی را چند برادر و خواهر سهیمند و سند زمین به نام یکی از برادران است؛ آیا آن برادر که سند به نامش هست، می تواند زمین را بدون اذن دیگر برادران و خواهران بفروشد؟ اگر فروخت، حکمش چیست؟ و اگر خریدار، یکی از ارگان های دولتی بود حکمش چیست؟
بسمه تعالی، فروش زمین مشترک نسبت به سهمیۀ سایر شرکا، فضولی و موقوف است به اجازۀ آن ها.
[سؤال 12493]
3. مسئول ارگانی مثلاً یک دستگاه ماشین را به قیمت دولتی تحویل می گیرد و آن را سه یا چهار برابر قیمت اصلی به نفع آن ارگان می فروشد، آیا جایز است یا خیر؟
بسمه تعالی، تابع مقررات دولت اسلامی است.
[سؤال 12494] 7238
بسمه تعالی 29 / 6 / 1361
محضر مبارک رهبر عظیم الشأن انقلاب امام خمینی، روحی له الفداء، جعلنی الله فداک؛ ضمن دعای مداوم برای دوام سایۀ آن امام عزیز بر سر امت اسلام، عرض می شود:
با توجه به این که دولت از بیت المال، مبلغی روی قیمت کالاها می گذارد تا آن ها را
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 605
ارزان در اختیار مردم قرار دهد، آیا خرید و فروش سهمیۀ این کالاها جایز است؟ به عبارت دیگر: آیا کسی که نیاز به سهمیه ندارد ـ مثلاً آهن برای ساختمان گرفته و مقداری از آن زیاد آمده یا ساختمان را پیش از رسیدن به حد مصرف آهن، فروخته است ـ آیا حق دارد آن را بفروشد یا باید به دولت بازگرداند؟ و آیا خریدن آن برای دیگران جایز است یا خیر؟
خاطر شریف را مستحضر می دارد که این فروش در بازار آزاد، مشکلات و بدبینی های بسیار زیادی به وجود آورده است. أطال الله بقاءکم إلی قیام المهدی (عج)
بسمه تعالی، تابع مقررات دولت اسلامی است و رعایت آن لازم است.
[سؤال 12495] 7239
بسمه تعالی 17 / 4 / 1361
محضر شریف حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، رئیس العلماء والمجتهدین، مدّ ظله العالی، محضر شریف را مستحضر می دارد بر این که:
در روستای ما افرادی هستند که از شناسنامه های افرادی که فوت شده اند و توسط آمار، شناسنامه هایشان باطل نشده اند، کوپن خواروبار گرفته و این امر باعث خیانت به بیت المال مسلمین می باشد و به خصوص در این زمان که ملت ما با ابرجنایتکاران در حال نبرد است و می خواهد به خودکفایی برسد. آیا این کار جایز است؟ و اگر جایز نیست، حکم شرعی آن چیست؟ استدعای صدور حکم شرعی این امر را دارم.
بسمه تعالی، جایز نیست و مراعات مقررات دولت اسلامی لازم است.
[سؤال 12496] 7240
بسمه تعالی
1. خانواده ای 5 نفری هستیم و سهمیۀ نفت کفاف ما را نمی دهد. چون بچۀ نوپا دارم و استفاده از علاءالدین یا بخاری دیگری به خاطر خطراتش برایم ممکن نیست و باید از بخاری لوله ای که مصرفش زیاد است استفاده کنم، لذا یکی از اقوام که منزلش
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 606
لوله کشی گاز شده، کوپن نفتش را به ما داده و چند کوپن نیز مصرف کرده ایم، آیا از لحاظ شرعی اشکال دارد، چون چارۀ دیگری نداریم؟
بسمه تعالی، اگر خلاف مقررات دولت اسلامی نباشد، اشکال ندارد.
2. آیا نذر زنی که خود، کارمند است و حقوق می گیرد، باید با رضایت شوهر باشد یا خیر؟
بسمه تعالی، منوط به اذن شوهر است.
3. شوهرم برای حساب خمس، نزد نمایندۀ امام در اصفهان رفته و ایشان او را به نمایندۀ خودش معرفی کرده و ایشان گفته اند که به او خمس تعلق نمی گیرد؛ آیا حتی به اجناس و چیزهای جزیی مانند آبلیمو و امثالهم نیز تعلق نمی گیرد؟
بسمه تعالی، اگر از درآمد کسب، چیزی در آخر سال به صورت پول نقد یا جنسِ خریداری شده باقی بماند، خمس دارد.
4. به تازگی منزل خود را فروخته ایم. قبل از رفتن به محضر، در جلسه ای که در منزل تشکیل شد، قرار بر این شد که ما منزل را 15 روز به عید مانده تخلیه کنیم، ولی با چند نفر که این موضوع را در میان گذاشتیم، گفتند شما با بچۀ کوچک و همین طور بچه ای که باید به مدرسه برود و مدرسه اش دم منزل شما است، این کار برایتان مشکل است؛ به همین جهت موقعی که به محضر رفتیم برای نوشتن سند در محضر، با توافق خریدار، موعد تخلیه را اول خرداد نوشتیم. حالا بعد از یک ماه، خریدار آمده و می گوید اگر امکان دارد منزل را تخلیه کنیم؛ آیا اگر تخلیه نکنیم اشکال شرعی دارد، با توجه به این که در محضر، با توافق خود خریدار، موعد تخلیۀ خانه را اول خرداد قرار داده ایم؟
بسمه تعالی، اگر در ضمن قرارداد خرید و فروش، تاریخ معیّنی برای تخلیه و تحویل منزل تعیین شده، همان تاریخ میزان است و تأخیر از آن منوط به موافقت خریدار است.
5. دو سال پیش در نهضت سوادآموزی آموزشیار بودم؛ در همان مدرسه، آموزشیار دیگری نیز درس می داد، در کلاس دیگری حوالۀ مقداری نفت که دقیقاً مقدارش یادم نیست (فکر می کنم 220 لیتر بود) از رئیس آموزشگاه گرفت البته بدون اطلاع من و به من نیز گفت: نصف مال کلاس شما، و نصف مال کلاس من؛ من گفتم: دیگر زمستان تمام شده و احتیاجی نیست و لذا در حدود 40 لیتر از سهمیۀ خودم را به فردی که واقعاً احتیاج داشت (با توافق مسئولین نهضت) دادم؛ البته فقط حواله مال نهضت بود و پولش از خودمان. بعد از چند روز فهمیدم او قصد دارد نفت را برای منزل خودش مصرف کند، ولی از طرف مدیر مدرسه و همین طور شعبه ای که حواله مربوط به آن شعبه بود، اعتراض شده بود که مدرسه این نفت را احتیاج ندارد و به آموزشیار تعلق نمی گیرد.
خلاصه من نمی دانم آیا این آموزشیار، نفت را گرفته یا نه؟ البته این آموزشیار، توده ای از آب درآمد و
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 607
پاکسازی شد و من هم به خاطر بیماری و بعد، تولد بچه نتوانستم به کارم ادامه دهم. حالا مدتی است نگرانم که آیا من مسئول بودم که به نهضت اطلاع دهم که این نفت مورد احتیاج نیست و ناراحتم؛ مرا راهنمایی کنید.
بسمه تعالی، در فرض مرقوم، نسبت به گذشته بر شما چیزی نیست.
[سؤال 12497] 7241
بسمه تعالی 14 / 1 / 1362
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی علی رؤوس المسلمین، سلام علیکم
چنان که مستحضر هستید دولت جمهوری اسلامی با توجه به امکانات ارزی که دارد، هرچند وقت یک بار مقدار محدودی جنس و لوازم مایحتاج مردم را از خارج وارد و در اختیار مردم، چه از طریق تعاونی های صنفی و یا طرق دیگر، قرار می دهد؛ ولی فروش این مقدار جنس برای کسبه و به خصوص آن دسته از کسبه که شغلشان تنها فروشندگی اجناس است، تأمین کنندۀ مخارج روزمرۀ زندگی نیست؛ آیا این دسته مجازند و می توانند جنسی را که در بازار به صورت آزاد خرید و فروش می شود و با جنس دولتی تفاوت فاحشی از نظر قیمت ندارد و یا تفاوت زیادی دارد، خرید و فروش نمایند یا خیر؟
بسمه تعالی، مانع ندارد و باید رعایت مقررات بشود.
[سؤال 12498] 7242
بسمه تعالی 30 / 5 / 1361
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، دام بقاؤه
به عرض مبارک می رساند: فدوی کاسب بازاری بوده که پنجاه سال کسب نموده ام و نه در گذشته وعاظ مسائل کسب را در منابر به اطلاع مردم رسانیده اند، و نه خود درصدد بوده ام که مسائل حلال و حرام کسب را به جزء و با تفصیل بدانم و فعلاً بازنشست و در سن 70 سالگی خانه نشین هستم و سرمایه و حاصل کار خود را هم
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 608
خرج ساختمان خانه ای نموده ام؛ وجوهاتی هم ـ کم و زیاد ـ در مدت کسب خود می داده ام و اینک که در نماز جمعه مسائل کسب و حلال و حرام آن را می شنوم، فهمیدم که اول باید مسائل کسب را یاد گرفت و بعد شروع به کار کرد.
پسرم که دیپلم بیکار است با حدود سی هزار تومان سرمایه، لوازم لوله کشی آب را از دکان های داخل شهر و یا شهرستان های دیگر، از کاسبی می خرد و به کاسب دیگر می فروشد و این کار را به طور دست فروشی انجام می دهد؛ چون پولی که سرقفلی دکانی را بتواند بدهد، ندارد و کلیۀ جنس های مصرفی را دولت به کسبه دکان دار سهمیه می دهند که نرخ آن از نرخ آزاد ارزان تر است و برای پسر من مقدور نیست که از آن سهمیۀ دولتی استفاده نماید؛ چون دکان ندارد و لذا از بازار آزاد می خرد و در بازار آزاد هم می فروشد و البته نرخ بازار آزاد از نرخی که سهمیه دارند می فروشند گران تر است و چون سهمیۀ دولتی به اندازۀ کافی نیست، خریدارانی که احتیاج دارند، با نرخ آزاد که گران تر است می خرند. ذیلاً مرقوم فرمایید که آیا این قبیل خرید و فروش به عنوان دست فروشی اشکال شرعی دارد یا نه؟
و ضمناً متذکر می گردم که تمام سرمایۀ این دست فروشی از سی الی چهل هزار تومان تجاوز نمی نماید و برای این که بیکاری، مادر تمام مفاسد است، او را به این کار دست فروشی واداشته ام. به هر صورت اشکال و عدم اشکال این قبیل کسب را ذیلاً مرقوم فرمایید.
بسمه تعالی، اگر خلاف مقررات دولت اسلامی نباشد، خرید و فروش به نرخ عادلۀ آزاد اشکال ندارد.
[سؤال 12499] 7243
بسمه تعالی 30 / 3 / 1361
پیشگاه مبارک امام خمینی، دامت برکاته، ضمن عرض سلام و تحیت؛ بقای عمر حضرت امام را از درگاه باری تعالی خواستار، سلامتی آن رهبر عظیم الشأن را مسئلت می دارم.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 609
غرض از مزاحمت، مسائلی چند در مورد کسب مسلمین است خدمتتان معروض داشته و جواب آن را کتباً در نامه ای که دارای مهر و امضا بوده ـ که مشخص شود از طرف حضرت امام است ـ مرقوم فرموده، تا تکثیر شده و بین کسبۀ مسلمان توزیع شود و عموم کسبۀ بازار و خیابان، اکثراً با مسائل زیر مواجه گشته اند.
1. خرید و فروش جنس بدون فاکتور حلال است یا حرام؟
2. اجناسی که از طرف شرکت تعاونی اتحادیه بین اعضا و سهام داران آن اتحادیه توزیع می گردد و تعهد دارند که با سود تعیین شده به فروش برسانند، ولی بیشتر می فروشند، چه صورتی دارد؟ آیا مازاد آن حلال است یا حرام؟
3. اشخاصی که از خرید و فروش جنس بی فاکتور و یا اجناسی که بیشتر از آنچه تعهد داده اند، فروخته، سرمایه و ثروتی کسب کرده اند، آن سرمایه و ثروت چه صورت دارد؟ و چنانچه دارای اشکال می باشد، برای طیب و طاهر کردن آن چه اقدامی باید بکنند؟
بسمه تعالی، مخالفت مقررات دولت اسلامی جایز نیست.
[سؤال 12500] 7244
بسمه تعالی
محترماً به عرض می رساند: این جانب با توجه به این که کارمند دولت می باشم، اجباراً برای کمک به مخارج زندگی و پرداخت قرض، در منزل اقدام به پرورش مرغ گوشتی می کنم؛ لکن در موقع فروش با اشکال از نظر قیمت روبه رو می شوم. بدین معنی که نمی دانم به چه قیمتی بفروشم تا از نظر شرعی دچار اشکال نباشد و یک سود حلال نیز برده باشم. جهت اطلاع شما لازم می دانم کمی توضیح دهم.
دولت کنترل دانه و جوجۀ یک روزه را به عهده دارد؛ ولی واحدهای کوچک مانند ما که پانصد عددی است نمی توانند از دولت هیچ کدام را بگیرند. بنابر این گاهی با عجز و التماس دانه و جوجه را دولتی می گیریم و گاهی به طور آزاد. در مواقعی که به
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 610
طور آزاد می گیریم، مرغ ها را هم به طور آزاد و به قیمت آزاد، البته به بستگان می فروشیم. فی المثل مرتبۀ قبل کیلویی 24 تومان فروختیم و همه آن ها راضی بودند و گاهی نیز اصرار داشتند که نرخ را بالا ببریم. به همین علت بابت دو ماه زحمت شبانه روزی، با هزینه دکتر، برق، آب، نفت و ترس ولرز ـ از این که شاید همسایه ها متوجه شوند و از کار ما جلوگیری کنند ـ حدود 6000 تومان (50%) استفاده کردیم؛ آیا این کار از نظر شرع دچار اشکال است و این استفاده شرعی نیست؟ البته در همین موقع مرغ به طور آزاد کیلویی 4 تومان بیشتر از قیمت فوق فروخته می شد. در این مرتبه که با عجز و التماس دانه و جوجۀ دولتی گرفتیم به علت مسمومیت دانه مقدار زیادی از آن ها تلف شدند و اگر بقیه را با قیمت دولتی یعنی 175 ریال بفروشیم ـ البته به همان بستگان ـ شاید بتوانیم بعد از دو ماه زحمت، فقط سرمایه را به دست آوریم؛ آیا اگر از قیمت فوق بیشتر بفروشیم ـ البته به آشنایان و بستگان ـ تا معادل مرتبۀ قبل استفاده کنیم با توجه به این که دولت شرعی است و زیر نظر ولایت فقیه است؛ آیا این فروش شرعاً دچار اشکال است یا خیر؟ و آیا اصولاً برای این کار نیز باید 20% سود منظور نمود؟
والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
بسمه تعالی، تخلف از مقررات دولت اسلامی جایز نیست.
[سؤال 12501] 7245
بسمه تعالی
محضر مبارک حضرت امام خمینی، روحی فداه، السلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
و اما مسأله: در بعض ادارات و مؤسسات و ارگان های انقلابی با سهمیۀ خود اعضا و کمک اداره یا ارگان مربوطه؛ به تأسیس شرکت تعاونی اقدام شده است که مایحتاج آن ها را به نحوی آسان تر و ارزان تر در اختیارشان می گذارد.
با توجه به این که ممکن است بعضی از اجناس در بازار کمیاب باشد (که طبیعی
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 611
است این کمبود در آن شرکت ها هم مؤثر است). آیا وجود شرکت تعاونی که در پاره ای از موارد نیز از عنوان اداره یا ارگان متبوعه استفاده کرده و اقدام به ایجاد رفاهیات می کنند جایز است یا نه؟
خداوند سایه مبارکتان را بر سر همه مسلمین جهان مستدام بدارد.
بسمه تعالی، چنانچه خلاف مقررات دولت اسلامی نباشد، مانع ندارد.
[سؤال 12502] ----> 2708
3. امروزه برخی از اجناس از طریق کوپن داده می شود. اگر چنانچه کسی اجناسی را که از طریق کوپن می دهند مصرف نداشته باشد چه باید بکند؟
بعضی از مردم عقیده دارند که این حق همان فرد است و صاحب آن می باشد و می تواند بازار آزاد بفروشد؛ آیا این عمل مخالف اسلام نیست؟ و آیا این یک فعل حرام نمی باشد؟
بسمه تعالی، اگر مطابق مقررات باشد مانع ندارد.
[سؤال 12503] ----> 1099
5. معمولاً اجناس که دولت (کمیته ها) می دهند، نسبت به قیمت بازار آزاد تفاوت دارد. آیا اگر کسی بخواهد این جنس را به قیمت بازار آزاد به فروش برساند، جایز است؟ و در صورتی که با این پول، نیازمندی هایی را برطرف سازد، چه حکمی دارد؟
بسمه تعالی، میزان، مقررات دولت اسلامی است.
[سؤال 12504] ----> 7394
5. آیا کسی که سیگاری نیست ولی از لحاظ قانونی جیره دارد، می تواند آن را بگیرد و به قیمت آزاد بفروشد یا نه؟
بسمه تعالی، اگر خلاف مقررات باشد نمی تواند.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 612
[سؤال 12505] ----> 3381
7. اجناسی که در کنترل دولت است، همان اجناس را به خاطر احتیاج فوری که انسان دارد، آیا می تواند به قیمت اضافی بخرد یا خیر، حق تصرف ندارد و معامله باطل است؟
بسمه تعالی، اگر مخالفت مقررات باشد جایز نیست.
[سؤال 12506] ----> 1442
3. اجناسی که از طرف دولت محدود شده، مثلاً برنج؛ اگر کسی برنج از مازندران و یا شهری دیگر آورد و به قیمت بیشتر از قیمت دولتی فروخت، این شخص می تواند بخرد؟ (اجباراً لازم دارد). و یا در همین موضوع، می تواند بخرد و به کس دیگری بفروشد؟
خلاصه، خرید و فروش اجناسی که در دست دولت می باشد، به قیمت گران تر از قیمت دولتی جایز می باشد یا خیر؟
بسمه تعالی، تابع مقررات دولت اسلامی است.
[سؤال 12507] ----> 6800
3. صاحبان کارخانۀ بافندگی، نخ از اتاق بازرگانی دریافت می کنند، ولی پارچه ها را به تجار می فروشند به سه برابر قیمت تمام شده ـ مثلاً یک کیلو نخ را که 40 تومان می خریم و پارچۀ او به پنجاه تومان تمام می شود، به مبلغ یک صد و پنجاه تومان می خرند ـ آیا این سود سرشار، حلال است یا خیر؟ و در صورت اشکال، چه باید کرد؟ در صورتی که جز به تجار به کسی دیگر نمی توان فروخت و پارچه را تجار به بزازها می فروشند و آن ها به دست مصرف کننده می رسانند.
بسمه تعالی، لازم است طبق مقررات دولت اسلامی عمل کنند و اجحاف نکنند.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 613
[سؤال 12508] ----> 135
4. آیا اگر کسی جنسی را به قیمتی که دولت جمهوری اسلامی تعیین کرده، خریداری نماید، آیا می تواند جنس مورد بحث را در بازار آزاد به سه یا چهار برابر نرخ تعیین شده توسط دولت بفروشد؛ در صورتی که می دانیم با این کار، کمک به بالا رفتن قیمت ها و بازار سیاه می شود؟ از نظر شرعی آیا خریدار و فروشنده، مسئولیت خواهند داشت و گناهکارند؟ و در صورتی که فروشنده در زمان خرید و واریز پول به حساب دولت، احتیاج به پول نداشته و پس از این که جنس مورد بحث ـ مثلاً سواری پیکان ـ را پس از چند ماه تحویل گرفته، احتیاج به پول جنس خریداری شده داشته باشد، آیا باز هم می تواند در صورت رضایت خریدار، سواری پیکان را به چند برابر نرخ دولتی بفروشد یا خیر؟ و بایستی به خاطر مصالح جامعۀ مسلمین، سواری مذکور را علی رغم نرخ بازار آزاد و بازار سیاه، به همان قیمت تعیین شده از سوی دولت جمهوری اسلامی بفروشد؟
بسمه تعالی، تخلف از مقررات دولت اسلامی جایز نیست.
[سؤال 12509] ----> 2304
5. شخصی کار دولتی دارد و ماهیانه حقوق و مزایای خود را دریافت می نماید و از طرفی وانت بار نمره کرایه هم دارد که ماهیانه، سهمیۀ بنزین آن را دریافت می کند و این بنزین را یا به مصرف کارهای شخصی خود می رساند یا اضافی بنزین را با قیمت بالا می فروشد، حکم این چگونه است؟
بسمه تعالی، مخالفت با مقررات دولت اسلامی جایز نیست.
[سؤال 12510] ----> 483
3. آیا می شود جنس یا اجناسی را که نرخ ارزان دولتی دارند و طبق شرایطی به ما تعلق گرفته است، در بازار آزاد به قیمت بالاتری فروخت، در صورتی که به پولش احتیاج مبرم باشد؟ حکمش چیست؟
بسمه تعالی، تابع مقررات دولت اسلامی است.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 614
[سؤال 12511] ----> 831
2. شرکت تعاونی مصرف این واحد تولیدی به اعضای خود، پودر و روغن نباتی و صابون می دهد؛ البته با توجه به مسأله بسیج اقتصادی و توزیع ارزاق، به صورت سهمیه بندی معیّن، گرفتن این سهمیه، از تعاونی چه صورتی دارد؟
بسمه تعالی، تابع مقررات دولت اسلامی است.
[سؤال 12512] ----> 1988
5. شخصی قبلاً احتیاج به تلفن داشته، لذا از مخابرات فیش تلفنی خریداری کرده و بعد از مدتی، احتیاجش برطرف می شود؛ آیا می تواند آن فیش را به دیگری به قیمت بازار آزاد بفروشد یا همان طور نگهداری نماید؛ تکلیف چیست؟
بسمه تعالی، تابع مقررات ادارۀ مخابرات است.
[سؤال 12513] ----> 5030
3. پدری با این که نماز می خواند و بعضی از مسائل شرعی را رعایت می کند، متعهد به انقلاب نیست. مثلاً با این که حقوق کافی دارد (حقوق بازنشستگی) هر وقت بتواند، جنسی مثل یخچال را از سهمیه دولتی می گیرد و با دو برابر یا بیشتر قیمت خرید می فروشد. سود آن پول چه حکمی دارد و غذا خوردن از مال او و احترام به والدین (احترام به او) از جانب فرزند چه صورتی دارد؟ نظر عالی را مرقوم فرمایید.
بسمه تعالی، اگر کار او خلاف مقررات دولت اسلامی نباشد اشکال ندارد و استفاده از اموال او تا یقین به غصب نباشد مانع ندارد.
[سؤال 12514] ----> 614
3. آیا این کسانی که کنار خیابان سیگار می فروشند، آیا فروششان درست است و پولشان حلال؟ چون کار دیگر جز این کار ندارند، بکنند.
بسمه تعالی، رعایت مقررات دولت اسلامی لازم است.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 615
[سؤال 12515] ----> 4261
3. آیا از سهم ارزاق تعیین شده برای مردم می توان در جهات خیریه برداشت نمود؟
بسمه تعالی، استفاده در غیر جهت تعیین شده جایز نیست.
[سؤال 12516] ----> 483
4. شخص یا اشخاصی تقاضای جنسی می کنند (مثلاً تلویزیون یا یخچال یا کولر و یا فرش ماشینی و...) آیا اشخاصی که از طرف مساجد هستند (فعلاً به بسیج اقتصادی واگذار شده است) حق دارند که برای بررسی این که این شخص یا اشخاص، جنس مورد تقاضایش را احتیاج دارد یا ندارد، به داخل منزلش بروند و تحقیق بکنند و صحت موضوع را به اثبات برسانند؟ تکلیف چیست؟ لطفاً بفرمایید.
بسمه تعالی، با رضایت صاحب خانه مانع ندارد.
[سؤال 12517] ----> 5012
2. کسانی که سیگار را بدون آن که اعتیاد داشته باشند به طرق مختلف (جهت مهمان، اقوام و...) اخذ و در بازار سیاه به فروش می رسانند، آیا عملشان مخالف شرع اطهر است یا خیر؟
بسمه تعالی، چنانچه خلاف مقررات دولت اسلامی باشد جایز نیست.
[سؤال 12518] ----> 6800
4. بعضی ها نخ را که از اتاق بازرگانی می خرند، در بازار آزاد بدون هیچ عملی که روی آن انجام دهند، به دو برابر قیمت می فروشند، آیا جایز است یا خیر؟
بسمه تعالی، چنانچه خلاف مقررات باشد جایز نیست.
[سؤال 12519] ----> 3381
2. سهم قند و شکر که به قهوه خانه و قنادی ها می دهند، اگر بفروشد سود آن حلال است؟
بسمه تعالی، باید مقررات دولت اسلامی را مراعات نمایند.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 616
[سؤال 12520] ----> 1486
15. هناک من یأخذ من الشوری المحلّیة أشیاء لا یحتاجها ـ کالسیگار مثلاً ـ ثمّ یبیعها فی الأسواق أو یعطیها لأصدقائه. فهل هذا العمل جایز وهل یجوز الشراء من هذا الإنسان؟
بسم الله تعالی، یجب فی ذلک مراعاة مقرّرات الدولة الإسلامیة.
[سؤال 12521] ----> 7069
2. آیا می توان از کوپن بنزین دولتی، جهت وسیلۀ نقلیه شخصی خود یا دیگران، استفاده نمود؟ و اگر مجاز باشد، در چه مواردی؟
بسمه تعالی، جایز نیست.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 617