ربا و بهرۀ پول از طرف بانک و غیر آن

‏‏ربا و بهرۀ پول از طرف بانک و غیر آن‏

‏‏[سؤال 11728]‏‏ ‏ ‏ 6756‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏چند کلمه عرایض خدمت حضرت آیت الله‌ خمینی دارم که برای آن سرور عزیز‏‎ ‎‏شرح می دهم تا جناب عالی به عرایض بنده رسیدگی کامل بفرمایید. عرایض بنده از‏‎ ‎‏این قرار می باشد:‏

‏‏یک سال پیش، عیال بنده از بالای بام خانه افتاد و دچار بیماری سختی شد که هنوز‏‎ ‎‏هم به طور کامل خوب نشده است. و هر چیزی که داشتم خرج خانواد‏‏ۀ‏‏ خود کردم. در‏‎ ‎‏همان زمان، شخصی از این جانب مبلغ ده هزار تومان طلب داشت که از آن مدت تا به‏‎ ‎‏حال مرتب از بنده مدرک ربا در ربا گرفته است که آن مبلغ ده هزار تومان، حالا‏‎ ‎‏178000 تومان شده است. می خواهم ببینم جناب عالی در این مورد چه فتوایی‏‎ ‎‏می فرمایید. هر فتوایی که آن سرور بفرمایند، بنده عمل کنم. امیدوارم که در پناه‏‎ ‎‏خداوند یکتا به سلامت باشید. و حالا، یک دستگاه قالی دارم که، اگر خدا بخواهد،‏‎ ‎‏مدت چهار ماه دیگر پایین می آید. و چند طلبکار دیگر هم دارم که یکی از آن ها مبلغ‏‎ ‎‏شش هزار تومان و دیگری دو هزار تومان و دیگری سه هزار تومان می باشد.‏

‏‏بسمه تعالی، اصل قرض، واجب الاداء است و زیاده حرام است.‏

‏‏[سؤال 11729]‏‏ ‏ ‏ 6757‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 11 / 6 / 1358‏

‏‏ریاست محترم دفتر امام خمینی، محترماً؛ به عرض می رساند:‏

‏‏این جانب خدمت شما سلام عرض می کنم و امیدوارم در پناه امام زمان مصون و‏‎ ‎‏محفوظ باشی. سؤالی از شما دارم:‏

‏‏شغل من در زمان طاغوت قالی بافی بوده و مدت چند سال، پول از پسر عم‏‏ۀ‏‏ خود‏
‏‎

‎‏می گرفتم و بهر‏‏ۀ‏‏ آن را از من می گرفت. او مرده است و مقدار 2500 تومان از من‏‎ ‎‏طلبکار است. برادر و پسر نامبرده، اختیاردار مال و املاک او هستند. سرمایه او، چه از‏‎ ‎‏پول، چه از قالی و چه از زمین، خیلی زیاد است. من تقریباً حساب کرده ام، مقدار‏‎ ‎‏هفت الی هشت هزار تومان از من بهر‏‏ۀ‏‏ پول گرفته است. من به اختیاردار او گفته ام: اگر‏‎ ‎‏می خواهی من رضایت داشته باشم، باید از این پول صرف نظر کنی، و گرنه من‏‎ ‎‏رضایت ندارم. و گفتم این زمان دیگر نمی شود زور گفت. حال از شما تقاضا می کنم،‏‎ ‎‏تو را به جان آقای امام خمینی، مرا راهنمایی کنید که آیا می توانم این پول را بدهم یا‏‎ ‎‏نه؟ من در روز پنجاه تومان می گیرم و خرج هشت نفر به عهد‏‏ۀ‏‏ من است.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مقدار دین را ادا کرده باشید، زیادتر از آن مدیون نیستید. و‏‎ ‎‏چنانچه بهره ای از شما گرفته؛ می توانید در مقابل آن، طلب او را ندهید.‏

‏‏[سؤال 11730]‏‏ ‏ ‏ 6758‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 22 / 12 / 1361‏

‏‏سروران عزیز، مسئولین محترم دفتر استفتائات حضرت امام خمینی، مدّ ظله‏‎ ‎‏العالی، سلام علیکم ‏

‏‏ان شاء الله‌ در خدمت به اسلام و مکتب اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام همواره‏‎ ‎‏موفق و مؤید باشید. خواهشمند است، فتوای حضرت امام را جهت آگاهی حقیر و‏‎ ‎‏دیگر برادران مسلمانمان بفرمایید.‏

‏‏چون شهریه دانشگاه ها اغلب بسیار زیاد هستند، برای عده ای و به خصوص‏‎ ‎‏کسانی که علاوه بر تحصیل، برای کسب مخارج آن مجبور به کار هستند و حقوق خود‏‎ ‎‏را ماهیانه دریافت می دارند، امکان پرداخت یک جای وجه شهریه به ندرت میسر‏‎ ‎‏است. لذا مجبورند این مبلغ را به اقساط بپردازند که در نتیجه آن کارمزدی به آن تعلق‏‎ ‎‏خواهد گرفت. برای مثال اگر شهریه یک دوره تحصیلی مجموعاً 1260 دلار باشد، در‏‎ ‎‏صورتی که دانشجو بخواهد آن را در سه قسط بپردازد، می بایست هر ماه 483 دلار‏
‏‎

‎‏پرداخت نماید که در نتیجه وجه پرداختی 1449 دلار خواهد شد؛ آیا می شود به این‏‎ ‎‏کار مبادرت کرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر ناچار به پرداخت باشند، مانع ندارد؛ ولی در دادن بهره،‏‎ ‎‏قصد بهره نکنند.‏

‏‏[سؤال 11731]‏‏ ‏ ‏ 6759‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 2 / 6 / 1358‏

‏‏حضور مبارک رهبر بزرگ انقلاب اسلامی ایران حضرت نایب الامام حاج آقا روح‏‎ ‎‏الله‌ خمینی متّع الله‌ المسلمین بطول بقائه الشریف، ضمن عرض سلام و تقدیم درود و‏‎ ‎‏تحیت شایسته ‏

‏‏مشکلی در معامله به شرح زیر برای فدوی پیش آمده که برای رفع آن احتیاج به‏‎ ‎‏نظر مبارک آن جناب است.‏

‏‏شخصی به عنوان دلال، کامیونی متعلق به این جانب را از جهرم به شیراز برده که در‏‎ ‎‏آن جا بفروشد و کامیون دیگری در عوض برایم خریداری نماید، چنانچه در شیراز‏‎ ‎‏مبادرت به فروش و خرید نماید، مبلغ پنج هزار تومان و اگر در تهران این عمل را انجام‏‎ ‎‏دهد، مبلغ ده هزار تومان حق الزحمه بگیرد. شخص دلال در شیراز مبادرت به فروش‏‎ ‎‏کامیون متعلق به این جانب و خرید کامیون دیگری برای این جانب نموده و به اعتراف‏‎ ‎‏خود او مشارالیه مبلغ پنج هزار تومان از خریدار و فروشنده مربوطه وصول نموده و‏‎ ‎‏اظهار داشت که از این بابت به این جانب حقی ندارد لکن مبلغ هشتاد هزار تومان پول‏‎ ‎‏از خودش برای خرید کامیون داده به این معنا که کامیون مرا به دویست هزار تومان‏‎ ‎‏فروخته و کامیون دیگر را به مبلغ دویست و هشتاد هزار تومان خریداری نموده و در‏‎ ‎‏مقابل هشتاد هزار تومان اضافی، اسنادی به مبلغ یکصد و پانزده هزار تومان از من‏‎ ‎‏گرفته که می بایست سی وپنج هزار تومان اضافه بر هشتاد هزار تومان به دلال مذکور‏‎ ‎‏پرداخت نمایم به عنوان بهره و سود.‏

‏
‏‎

‎‏استدعا دارم نظر عالی را نسبت به این معامله که چه صورتی دارد و آیا مبلغ سی و‏‎ ‎‏پنج هزار تومان مازاد مرقوم، مشروع است که بپردازم یا خیر که اگر بدهکار باشم،‏‎ ‎‏اقدام به پرداخت کنم و اگر شرعاً بدهکار نباشم عمل حرامی انجام نداده باشم منتظر‏‎ ‎‏اوامر مبارک مطاع آن جناب. در ضمن به عرض عالی می رساند که در این تاریخ سهم‏‎ ‎‏مازاد پول را از من گرفته است آیا حق مطالبه و اخذ آن مبلغ را دارم یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر ماشین را برای شما خریده و بهره پول گرفته جایز نبوده و‏‎ ‎‏می توانید مقدار بهره را مطالبه کنید.‏

‏‏[سؤال 11732]‏‏ ‏ ‏ 6760‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ دهم شعبان المعظم 1402 ق‏

‏‏حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی دام ظله العالی، بعد التحیة والسلام ‏

‏‏محترماً معروض می دارد که مستضعفانی بودند اکثراً در روستاها که از متمولین وام‏‎ ‎‏مطالبه می کردند و ملکی را به وام دهنده با خیار شرط به ردّ ثمن تا یک سال‏‎ ‎‏می فروختند با قیمت نازل تر از قیمت معمولی، و مجدداً همان ملک را از خریدار اجاره‏‎ ‎‏می کردند با اجاره ای که معادل بود با ربح سالیانه پول مطلوب، آیا این دو معامله از نظر‏‎ ‎‏مبارک در حکم ربا، حرام و باطل می باشد یا نه؟ بیان فرمایید که مورد حاجت است.‏‎ ‎‏ضمناً در بعضی موارد همین مبیع قبل انقضای مدت خیار و یا بعد از آن به ثبت هم‏‎ ‎‏رسیده می شده یعنی به نام مشتری. دام ظلکم علی رؤوس المستضعفین‏

‏‏بسمه تعالی، این نحو معامله محکوم به حکم ربا و باطل است.‏

‏‏[سؤال 11733]‏‏ ‏ ‏ 6761‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 10 / 11 / 1361‏

‏‏محضر مبارک زعیم بزرگوار و قائد اعظم، رهبر کبیر انقلاب، حضرت امام خمینی،‏‎ ‎‏دامت برکاته، با تقدیم عرض سلام و آرزوی سلامت و طول عمر برای آن رهبر عزیز،‏‎ ‎‏خواهشمند است نظر آیت اللهی را در مورد سؤال زیر بیان فرمایید:‏

‏
‏‎

‎‏در بعضی از ادارات (به غیر بانک ها) به بهانۀ این که هنوز طبق قانون رژیم گذشته‏‎ ‎‏عمل می کنند، هنگام محاسبۀ امور مالی نسبت به گذشت زمان دین 12% سود و بهره‏‎ ‎‏حساب می کنند؛ متمنی است نظر آیت اللهی را در صدر ورقه امر به ابلاغ فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11734]‏‏ ‏ ‏ 6762‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 23 / 9 / 1361‏

‏‏محضر مبارک حضرت امام خمینی مدّ ظله العالی، السلام علیکم ورحمة الله‌‏

‏‏این جانبان کشاورزان روستای سطلان از توابع شهرستان فومن اعضای شرکت‏‎ ‎‏تعاونی روستایی از سال 1357 که سال به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی به رهبری آن‏‎ ‎‏بزرگوار است مبالغی از شرکت یاد شده به عنوان وام دریافت داشته بودیم و سال‏‎ ‎‏1358 نیز مبالغی به همین عنوان دریافت نمودیم بدون این که وام قبلی را باز پس‏‎ ‎‏گیرند. در سال های 1359 و 1360 هیچ اقدامی جهت دریافت وام مذکور به عمل‏‎ ‎‏نیامد. اما امسال طبق اخطاریه ای از کشاورزان خواستند که اصل وام دریافتی را به‏‎ ‎‏اضافه دوازده درصد سود به مدت 15 روز حاضر کرده و به شرکت بپردازند و تصفیه‏‎ ‎‏حساب دریافت دارند. با عرض اصل موضوع علاوه بر این که این جانبان کشاورزان‏‎ ‎‏قدرت پرداخت همه وام را در امسال نداریم و اگر نه قادر به ادامه زندگی کشاورزی‏‎ ‎‏نیستیم از محضر مبارک حضرت امام استفتا می شود.‏

‏‏1. آیا بهره دوازده درصد از قوانین طاغوتی نبوده و مغایر با حکم اسلام نیست؟ در‏‎ ‎‏حالی که مطابق فتوای مسأله 2844 رساله حضرت امام بهره دیرکرد تحریم شده است.‏

‏‏2. از محضر امام بزرگوار استدعا داریم چنانچه عرایض ما با موازین شرعی دین‏‎ ‎‏مقدس اسلام مغایر و مخالف است و یا پرداخت اصل پول به اضافه دوازده درصد‏‎ ‎‏بهره مجاز است به صورت دستورالعمل به ارگان های دولتی مخصوصاً سازمان تعاون‏‎ ‎‏و امور روستاها ابلاغ فرمایند تا این عده که تولید کننده ارزاق هستند و متکی به بازوی‏
‏‎

‎‏خود و به هیچ وجه وبال گردن دولت نیستند از فشار پرداخت بهره مغایر با اسلام‏‎ ‎‏خلاص شوند.‏

‏‏بسمه تعالی، بیش از مبلغی که به قرض گرفته اید را ضامن نیستید و 12%‏‎ ‎‏مرقوم ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11735]‏‏ ‏ ‏ 6763‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏پس از سلام و درود بر قائد بزرگ، امام خمینی و مسئولین محترم دفتر آن حضرت؛‏‎ ‎‏شخصی مقدار پولی به کارفرمای یک کارگاه خصوصی ـ که خود نیز در همان کارگاه‏‎ ‎‏مشغول به کار است ـ به عنوان کمک می دهد و کارفرما درصد سودی نسبت به پول آن‏‎ ‎‏شخص روی تولیدات روزانه قرار می دهد و چون تولیدات بعضی از روزها کم و‏‎ ‎‏بعضی از روزها زیاد است کارفرما و شخص (صاحب پول) تعداد ثابتی را برای هر ماه‏‎ ‎‏مقرّر می کنند که تقریباً همان تولیدات واقعی کارگاه است؛ مثلاً برای هر ماه 100 عدد‏‎ ‎‏تولید و برای هریک عدد 50 ریال. لطفاً بفرمایید از نظر شریعت اسلام مسأله فوق‏‎ ‎‏چگونه است؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، پول را اگر به صاحب کارگاه قرض داده تنها عین همان پول را‏‎ ‎‏استحقاق دارد و زیادی ـ هرچه باشد ـ ربا و حرام است و اجرت کار‏‎ ‎‏جداگانه برای او محفوظ است. ولی اگر به مقدار پول خود در کارگاه شریک‏‎ ‎‏شده، پس از کسر مصارف، به نسبت پول خود در سود و زیان شریک‏‎ ‎‏است.‏

‏‏[سؤال 11736]‏‏ ‏ ‏ 6764‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 18 / 12 / 1361‏

‏‏دفتر حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت افاضاته، با درود و سلام به‏‎ ‎‏پیشگاه رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، محترماً؛ با توجه به مطالب ذیل خواهشمند‏
‏‎

‎‏است به سؤالات ذکر شده پاسخ فرمایید:‏

‏‏شرکت کفش بلاّ در سال 1361 با کوشش و همت کارگران شریف و مسلمان،‏‎ ‎‏افزایش تولید بسیار خوبی داشته است و بنابر قرارداد وزارت کار باید در مقابل این‏‎ ‎‏افزایش تولید، به کارگران پاداشی پرداخت گردد. ولی متأسفانه چون سهام داران قبلی‏‎ ‎‏شرکت در زمان قبل از انقلاب اسلامی با گرفتن اعتبارات وام های کلان، بدهی‏‎ ‎‏هنگفتی برای شرکت باقی گذاشته اند، در نتیجه مسئولین با احتساب بهر‏‏ۀ‏‏ وام های‏‎ ‎‏فوق، پاداش افزایش تولید برای کارگران منظور نمی نمایند.‏

‏‏1. منظور نمودن بهر‏‏ۀ‏‏ وام های دریافتی قبل از انقلاب اسلامی سهام داران فراری در‏‎ ‎‏محاسبات افزایش تولید، شرعی است یا خیر؟‏

‏‏2. در صورتی که بهرۀ وام های قبل از انقلاب غیرشرعی است، باید به کارگرانی که‏‎ ‎‏افزایش تولید داشته اند طبق قرارداد شرعاً پرداخت نمود یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11737]‏‏ ‏ ‏ 6765‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 3 / 11 / 1361‏

‏‏محضر مبارک امام خمینی، با سلام و آرزوی طول عمر برای کلیۀ خدمتگزاران‏

‏‏عده ای در جامع‏‏ۀ‏‏ ما مطالبی را جدیداً عنوان می کنند مبنی بر این که باتوجه به‏‎ ‎‏حرمت ربا در دین اسلام ـ ولی ادعا دارند که ـ حکومت اسلامی می تواند از مردم ربا‏‎ ‎‏بگیرد؛ ولی مردم نمی توانند از حکومت به عنوان سود پس اندازشان در بانک، ربا‏‎ ‎‏دریافت دارند. و استدلالشان این است که حکومت چون مردمی است و این سود را به‏‎ ‎‏نفع مردم در صندوق دولت می ریزد، خرج امور مملکت می کند. لذا استدعا دارد‏‎ ‎‏صحت و سقم مطلب فوق را برای ما مرقوم دارید.‏

‏‏والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏‏بسمه تعالی، ربا حرام است و فرقی بین اشخاص حقیقی و حقوقی نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11738]‏‏ ‏ ‏ 6766‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏دفتر محترم حضرت امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏ضمن درود فراوان به رهبر کبیر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران‏

‏‏چنانچه شخصی احتیاج مبرم به وام داشته باشد و پولی را با نزول قرض نماید،‏‎ ‎‏لیکن به واسط‏‏ۀ‏‏ موقعیتی که پیش می آید، علاوه بر پرداخت اصل مبلغ، بتواند مبلغی از‏‎ ‎‏نزول را کمتر بدهد، آیا در مقابل نزول دهنده بابت مابه التفاوت مبلغ نزول مسئول‏‎ ‎‏می باشد یا خیر؟ و یا اصولاً می تواند چنانچه توانست هر مبلغ از نزول را ندهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، نزول و بهرۀ پول، ربا و حرام است؛ وام گیرنده ضامن این‏‎ ‎‏نیست.‏

‏‏[سؤال 11739]‏‏ ‏ ‏ 6767‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ پانزدهم رمضان 1402 ق‏

‏‏حضور محترم حضرت آیت الله‌ خمینی‏

‏‏این جانب مبلغی پول به یکی از بستگانم داده ام تا با آن کار کند و ماهانه مبلغ معینی‏‎ ‎‏به من بپردازد و بعد از یک یا دو سال یا بیشتر، عین پول را به بنده بدهد. آیا این پول‏‎ ‎‏ماهانه حرام است یا حلال و در صورت حرام بودن، به چه طریقی باید عمل کنم؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر پول را قرض داده، بیش از اصل پول چیزی حق ندارد و‏‎ ‎‏بهره پول ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11740]‏‏ ‏ ‏ 6768‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس رهبر و ولی فقیه، امام خمینی، ادام الله‌ ظله العالی‏

‏‏این جانبه به دستور مجتهدی که از او تقلید می کردم مقداری پول به یکی از تجّار‏‎ ‎‏بازار داده بودم و ایشان با این پول کار می کردند و مقداری ماهانه به من می پرداختند.‏
‏‎

‎‏لازم به تذکر است که این پول ماهانه هر ماه ـ چه آن بازاری کار می کرد و چه کار‏‎ ‎‏نمی کرد ـ یکسان بود. البته مجتهدی که من از ایشان تقلید می کردم در جواب سؤال من‏‎ ‎‏که این پول ماهانه چه صورت دارد، کتباً برای بنده نوشته بودند که اگر شما خود را‏‎ ‎‏طلبکار ندانید و آن آقای بازاری با رضایت خود این ماهانه را بدهد و اگر چنانچه ماهی‏‎ ‎‏نداد شما مطالبه نکنید، اشکال ندارد. من هم روی فتوای ایشان سال ها با این آقای‏‎ ‎‏بازاری به این معامله به نوعی که عرض شد ادامه می دادم؛ تا این که به دستور دوخبره‏‎ ‎‏از ایشان برگشتم و به شما رجوع کردم.‏

‏‏امام امت تقاضا دارم که بفرمایند تکلیفم چیست؟ با توجه به این که سه پسر دارم و‏‎ ‎‏یک دختر سادات 12 ساله. این سه پسرم یکی سپاه پاسداران و دیگری در کمیته و‏‎ ‎‏یکی دیگر دانشجوی بیکار و خود و دخترم هستیم. منزل مسکونی از خودمان است‏‎ ‎‏ولی حقوق پسر پاسدار و کمیته اییم فقط برای مخارج خودشان است و من و آن دختر‏‎ ‎‏و آن پسر دانشجو از ماهان‏‏ۀ‏‏ همین پول استرزاق می کنیم؛ در نتیجه امروز که از امام‏‎ ‎‏تقلید می کنم تقاضای راهنمایی و فتوا دارم.‏

‏‏در ضمن، از اندوخت‏‏ۀ‏‏ همین ماهانه مبلغ 20 هزارتومان هم برای مکه داده ام و‏‎ ‎‏شوهرم هم سال ها پیش فوت کرده.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر بابت بهرۀ پول باشد ربا و حرام است، گرفتن آن جایز‏‎ ‎‏نیست.‏

‏‏[سؤال 11741]‏‏ ‏ ‏ 6769‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر محترم حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، با عرض سلام؛ استغاثه ای‏‎ ‎‏دارم که تقاضا می نمایم در مورد آن فتوا بفرمایید.‏

‏‏شخصی جهت تهی‏‏ۀ‏‏ یک اتومبیل سواری به شخص دیگری که مغازه ای دارد و‏‎ ‎‏اجناس خانگی را که در بازار آزاد یافت نمی شود، به صورت قاچاق به مردم عرضه‏
‏‎

‎‏می کند، مراجعه می نماید. شخص مغازه دار به متقاضی اتومبیل آدرس چند بنگاه را‏‎ ‎‏می دهد و می گوید: برو در این بنگاه ها ماشین مورد نظرت را پیدا کن تا من برایت‏‎ ‎‏بخرم. متقاضی اتومبیل می رود و ماشین مورد نظر را در یکی از بنگاه هایی که تعیین‏‎ ‎‏شده بود پیدا می کند و دوباره به شخص مغازه دار مراجعه می نماید و با هم به بنگاه‏‎ ‎‏می روند. قیمت اتومبیل شصت و پنج هزار تومان بود که شخص مغازه دار از متقاضی‏‎ ‎‏بیست هزار تومان می گیرد و یک چک شصت و پنج هزار تومانی به موعد هفتاد روز‏‎ ‎‏بعد به فروشند‏‏ۀ‏‏ اتومبیل می دهد و اتومبیل را مستقیماً از نام فروشنده به نام خریدار‏‎ ‎‏(متقاضی) تبدیل می نماید و سپس علاوه بر بیست هزار تومانی که اول معامله گرفته‏‎ ‎‏بود، هفتاد هزار تومان دیگر هم سفته به قرار ماهی سه هزار تومان در 23 ماه می گیرد؛‏‎ ‎‏یعنی این اتومبیل برای خریدار به مبلغ نود هزار تومان تمام شده و مغازه دار برای چهل‏‎ ‎‏و پنج هزار تومانی که داده است برای مدت بیست و سه ماه، بیست و پنج هزار تومان‏‎ ‎‏استفاده می گیرد. آیا این معامله از نظر شرعی درست است؟ و اگر درست نیست، چه‏‎ ‎‏نام دارد؟ التماس دعا دارم.‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11742]‏‏ ‏ ‏ 6770‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 22 / 7 / 1361‏

‏‏محضر رهبر کبیر انقلاب اسلامی و امید مستضعفان، حضرت امام خمینی، با‏‎ ‎‏سلام  و درود بی پایان به آن رهبر عزیز، بدین وسیله به استحضار می رساند: این جانب‏‎ ‎‏کارگر شرکت صنعتی پارس مینو، در سال 1356 موفق شدم با کمک وام شرکت و‏‎ ‎‏فروختن اثاثی‏‏ۀ‏‏ منزل، خان‏‏ۀ‏‏ کوچکی را قولنامه کنم. متأسفانه به علت عدم پرداخت‏‎ ‎‏وام  از طریق بانک رفاه کارگران و به علت عدم تکافوی پولم، به توصیه بنگاه داری،‏‎ ‎‏از  نزول خوار معروف غرب تهران مبلغ 000 / 800 / 1 ریال پول به شرایط ذیل:‏‎ ‎‏000 / 200 ریال بهره به اضاف‏‏ۀ‏‏ 000 / 200 ریال بابت تضمین، در صورت عدم پرداخت‏
‏‎

‎‏به مدت شش ماه، دریافت داشتم.‏

‏‏متأسفانه باز به علت عدم دریافت وام از بانک نتوانستم پول وی را در موعد مقرّره‏‎ ‎‏پرداخت کنم و ایشان بدون توجه به امکاناتم، سند منزل را که در گرو وی بوده به مبلغ‏‎ ‎‏000 / 200 / 2 ریال به علاو‏‏ۀ‏‏ مبلغ دویست هزار ریال به اجرا گذاشته است.‏

‏‏با پیگیری مداوم در شهریور ماه 1357 موفق به اخذ وام از بانک شدم که این زمان‏‎ ‎‏مصادف با اوج گیری انقلاب شکوهمند اسلامی مان بوده و ایشان (رباخوار) از ترس‏‎ ‎‏مکافات، متواری گردیده است و من نیز موفق به دریافت وام و فسخ قرارداد نشدم.‏

‏‏با مراجعات و پیگیری زیاد به ثبت اسناد و املاک اعلام داشته است که جهت‏‎ ‎‏فسخ  اجراییه باید علاوه بر مبالغ فوق، مبلغ 000 / 200 / 1 ریال بابت نیم عشر دولتی که‏‎ ‎‏در رژیم گذشته برای حمایت و پشتیبانی این گونه افراد تدوین شده است، پرداخت‏‎ ‎‏دارم.‏

‏‏لذا با توجه به مراتب فوق خواهشمند است به سؤالات ذیل که از محضر آن امام‏‎ ‎‏گرامی استفسار می شود، پاسخ مرقوم فرمایند:‏

‏‏1. آیا این گونه پرداخت (نیم عشر) منطبق با اصول و موازین اسلامی می باشد؟‏

‏‏2. با توجه به مدارک و اسناد بسیار و شناخت مسئولین ادارات ثبت و اسناد و‏‎ ‎‏املاک از گذشته و عملکرد این گونه افراد ـ که با مکیدن جان و مال و بی خانمان نمودن‏‎ ‎‏آن ها، به ثروت هنگفتی رسیده اند ـ آیا پرداخت بهره و ضرر و زیان از طریق ادار‏‏ۀ‏‏ ثبت‏‎ ‎‏و اسناد و املاک جمهوری اسلامی به رباخواران جامعه، با موازین شرع مقدس اسلام‏‎ ‎‏منطبق بوده یا خیر؟‏

‏‏3. با در نظر گرفتن مسأله فقهی شماره 2277 رساله آن حضرت و عدم کمک و‏‎ ‎‏مساعدت مسئولین امر، تکلیف افرادی چون حقیر چگونه خواهد بود؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است و نیم عشری که برای بهره ها گرفته‏‎ ‎‏می شود جایز نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11743]‏‏ ‏ ‏ 6771‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور محترم برادران دفتر امام خمینی، مدّ ظله، با توجه به پذیرفتن مرجعیت امام‏‎ ‎‏خمینی و رعایت دستورات و احکام صادره از ایشان، تقاضامندم که به سؤالات‏‎ ‎‏این جانب پاسخ بفرمایید:‏

‏‏1. اگر انسان پولی به کسی قرض دهد و ماهیانه مقداری را مازاد بر اصل دریافت‏‎ ‎‏دارد و این مقدار مازاد را تماماً صرف کمک به مستضعفین نماید، این پول حلال است‏‎ ‎‏و گرفتنش جایز می باشد یا خیر؟ و چنانچه این مازاد از بانک دریافت گردد، چگونه‏‎ ‎‏خواهد بود؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است و گرفتن آن جایز نیست؛ و در این‏‎ ‎‏حکم، بین شخص یا بانک فرقی نیست.‏

‏‏2. با توجه به پیروزی انقلاب اسلامی و شکل حجاب رایج میان زنان، آیا حضرت امام حجاب را خارج‏‎ ‎‏از شکل چادر و به صورت لباس گشاد و روسری قبول دارند یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، در حجاب واجب برای زن، لباس خاصی معتبر نیست؛ به هر نحو و با هرگونه‏‎ ‎‏لباس که خود را از دید نامحرم بپوشاند، کفایت می کند و پوشاندن وجه و کفین واجب نیست.‏

‏‏[سؤال 11744]‏‏ ‏ ‏ 6772‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 30 / 11 / 1361‏

‏‏دفتر امام، با سلام و توفیق روزافزون برای شما:‏

‏‏می خواستم بدانم بهره ای که روی وام گرفته می شود آیا از نظر شرعی درست‏‎ ‎‏است؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11745]‏‏ ‏ ‏ 6773‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 8 / 7 / 1361‏

‏‏سلام علیکم، مسأله ای برای ما پیش آمده بدین قرار:‏

‏
‏‎

‎‏توضیح آن که مبلغ 180 هزار تومان پول به عنوان قرض الحسنه به شخصی بازاری‏‎ ‎‏داده و بنده خود، شغل اداری دارم. بعد از ظهرها از ساعت 3 الی 6 به مغازه‏‎ ‎‏شخص  مذکور می روم و این مدت ساعت را در آن جا کار می کنم. ایشان روزی 150‏‎ ‎‏تومان به من به عنوان مزد می دهد و حتی روزهای تعطیل که نمی روم، می دهد ـ‏‎ ‎‏توضیح آن که آن شخص پدر زن بنده می باشد ـ می خواهم بدانم این پول طیب و طاهر‏‎ ‎‏است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر بهرۀ پول به شما نمی دهد اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 11746]‏‏ ‏ ‏ 6774‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت برکاته، با عرض سلام‏

‏‏این جانب که مقلد آن جناب می باشم، نظرتان را در مورد جریان معروضه ذیل‏‎ ‎‏تقاضامندم:‏

‏‏این جانب در زمان طاغوت حدود دو سال قبل، از شرکت میلارد سه دستگاه‏‎ ‎‏ماشین مستعمل خریداری نمودم و با شرط آن که ماشین های مذکور تعمیر و تحویل‏‎ ‎‏گردد، پرداخت نزول اقساط معوقه خریدار قبلی را که حدود پنج میلیون ریال‏‎ ‎‏می باشد، تعهد نموده ام؛ ولی شرکت میلارد ضمن این که به تعهد خود مبنی بر تعمیر‏‎ ‎‏ماشین آلات عمل ننموده، به استناد سفته هایی که از این بابت اخذ نموده است، از‏‎ ‎‏طریق مقامات دولتی اقدام به توقیف منزل مسکونی این جانب نموده است. اینک از‏‎ ‎‏حضورتان استدعا دارم اعلام نظر فرمایید که آیا این جانب این مبلغ را که کلاً بابت‏‎ ‎‏نزول تأخیر پرداخت اقساط معوقه خریدار قبلی می باشد، شرعاً و قانوناً مدیون بوده و‏‎ ‎‏بایستی پرداخت نمایم یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر نزول بوده، ضامن نیستید و خانه برای ادای دین فروخته‏‎ ‎‏نمی شود.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11747]‏‏ ‏ ‏ 6775‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 15 / 8 / 1358‏

‏‏محضر مقدس حضرت آیت الله‌ العظمی حاج سید روح الله‌ الامام الخمینی دام عزّه‏‎ ‎‏العالی فی رؤوس المؤمنین‏

‏‏امیدوارم از حضرت احدیت که سایه بلند پایه آن پدر بزرگوار و نجات دهند‏‏ۀ‏‏ دنیا‏‎ ‎‏و آخرت را از سر این جان نثار و همه این مؤمنین کم و کوتاه نفرماید به حق محمد صلی الله علیه و آله‏‎ ‎‏و در ضمن این جان نثار معروض می دارم در زمان طاغوتی، از سال 1341 به این طرف‏‎ ‎‏پولی از بانک به ما می دادند از قرار هر 100 تومانی 6 تومان پول، اول آن شش تومان را‏‎ ‎‏کسر می نمودند و پول به ما می دادند و همه ساله این پول را می گرفتیم به این طریق، و‏‎ ‎‏موعد مقرّر این پول را با همین سود از ما می گرفتند و اینک در سال 1356 باز به همین‏‎ ‎‏ترتیب پول به ما دادند. در موعد سررسید ـ الحمد لله‌ والمنة ـ انقلاب اسلامی بر پا شد‏‎ ‎‏و موفقیت حاصل شد و کسی نبود که این پول را مطالبه بنماید و اینک آمده اند برای‏‎ ‎‏گرفتن پول ها و هر صد تومانی مبلغ 12 تومان ادعا می نمایند غیر از شش تومان اول که‏‎ ‎‏برداشته اند که هر صد تومانی فعلاً سود آن 18 تومان می شود و اگر می فرمایید که این‏‎ ‎‏ربا نمی شود بپردازیم و اگر ربا می شود عین پول را بپردازیم و در خاتمه بقای عمر و‏‎ ‎‏عزّت آن پدر بزرگوارمان را از خداوند متعال خواستاریم.‏

‏‏بسمه تعالی، ربا است و بیش از آنچه گرفته اید ضامن نیستید.‏

‏‏[سؤال 11748]‏‏ ‏ ‏ 6776‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏دفتر امام خمینی، خواهشمند است به سؤالات زیر پاسخ گویید:‏

‏‏1. اگر هزار تومان پول را با یک بسته چای سی ریالی، به مدت یک سال به هزار و‏‎ ‎‏سیصد تومان بفروشیم، معامله درست است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، باطل است.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11749]‏

‏‏2. اگر در سال دیگر همین پول را که از سال قبل ـ با مبلغ ذکر شده مانده باشد ـ با‏‎ ‎‏جنس دیگری مانند یک کیلو قند به قیمت هزار و هفتصد تومان بفروشیم، معامله‏‎ ‎‏درست است یا نه؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، باطل است. ‏

‏‏[سؤال 11750]‏

‏‏3. آیا اسکناس با قیمت ارزان تر یا گران تر از ارزشش، خرید و فروش می شود‏‎ ‎‏یا  نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، فروش اسکناس به گران تر که نتیجه ربا را دارد؛ محکوم به‏‎ ‎‏حکم ربا و باطل است. ولی در صورتی که واقعاً خرید و فروش باشد مثل‏‎ ‎‏فروش اسکناس درشت به ریز یا به عکس که نقد انجام می شود مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 11751]‏‏ ‏ ‏ 6777‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏هرگاه کسی به دیگری قرض ربوی بدهد، مثلاً: هفت هزار تومان بدهد و ده هزار‏‎ ‎‏تومان بگیرد. و بعد قرض دهنده در مقام توبه برآید و یا قرض گیرنده با مراجعه به‏‎ ‎‏دادسرای انقلاب اسلامی یا کمیته بخواهد حق خود را پس بگیرد، آیا همان سه‏‎ ‎‏هزار  تومان اضافه را و یا تمام ده هزار تومان را پس بگیرد. خواهشمند است جواب‏‎ ‎‏مرقوم فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، فقط زیاده ای را که داده می تواند مطالبه کند. ‏

‏‏[سؤال 11752]‏‏ ‏ ‏ 6778‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 18 / 2 / 1361‏

‏‏تهران، جماران، قائد اعظم امام خمینی‏

‏‏با سلام، می پرسند آیا می شود سود پس اندازی که بانک داده به فقرا داد؟ ‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، سود پس انداز را نباید بگیرند و اگر گرفتند باید از طرف‏‎ ‎‏صاحبانش به فقیر صدقه دهند.‏

‏‏[سؤال 11753]‏‏ ‏ ‏ 6779‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 20 / 3 / 1361‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ آقای خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏ضمن عرض تحیّات وافره و آرزوی سلامتی و طول عمر وجود مقدس عالی،‏‎ ‎‏استدعا دارم استفتای ذیل را امر به جواب بفرمایید:‏

‏‏این جانب قبل از انقلاب به علت گرفتاری های مالی که داشتم، اجباراً مبلغی از یکی‏‎ ‎‏از صرّاف های بازار به عنوان قرض گرفته بودم که در مقابل آن، اسنادی بابت اصل و‏‎ ‎‏بهره های آن به طرف مزبور دادم. پس از انقلاب جمهوری اسلامی که مقرر شد‏‎ ‎‏بهره های قرض ها پرداخت نشود، ضمن گفت وگو و تفاهم که با نمایند‏‏ۀ‏‏ صراف مزبور‏‎ ‎‏انجام شد باقی ماند‏‏ۀ‏‏ اصل طلب آن پرداخت گردید و بهره های آن را بخشیده و اسناد‏‎ ‎‏مربوط به بهره ها را هم به این جانب مسترد نمود و دیگر هیچ گونه سندی نزد او ندارم و‏‎ ‎‏حتی نماینده در یادداشتی اعتراف نموده که کلی‏‏ۀ‏‏ حساب ها تصفیه و یکدیگر را حلال‏‎ ‎‏نمودیم. آیا با چنین وضعی این جانب دیگر بدهی به آن شخص دارم یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، با پرداخت اصل وام چیزی بر شما نیست.‏

‏‏[سؤال 11754]‏‏ ‏ ‏ 6780‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏دفتر محترم حضرت امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏ضمن درود فراوان به رهبر کبیر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران ‏

‏‏مستدعی است از محضر مبارک حضرت امام راجع به سؤال زیر استفسار فرموده‏‎ ‎‏و مراتب را اعلام فرمایید.‏

‏‏چنانچه شخصی احتیاج مبرم به وام داشته باشد و پولی را با نزول قرض نماید؛‏
‏‎

‎‏لیکن به واسط‏‏ۀ‏‏ موقعیتی که پیش می آید، علاوه بر پرداخت اصل مبلغ، بتواند مبلغی‏‎ ‎‏از  نزول را کمتر بدهد، آیا در مقابل نزول دهنده، بابت ما به التفاوت مبلغ نزول،‏‎ ‎‏مسئول  می باشد یا خیر؟ و آیا اصولاً می تواند ـ چنانچه توانست ـ هر مبلغ از نزول‏‎ ‎‏را  ندهد؟‏

‏‏بسمه تعالی، نزول و بهرۀ پول، ربا و حرام است؛ وام گیرنده ضامن این‏‎ ‎‏نیست.‏

‏‏[سؤال 11755]‏‏ ‏ ‏ 6781‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 24 / 9 / 1358‏

‏‏محضر مقدس حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت برکاته، با ابلاغ سلام و‏‎ ‎‏تقدیم ادعی‏‏ۀ‏‏ خالصه، مستدعی است مسائل شرعی ذیل را مرقوم و به خاتم مبارک‏‎ ‎‏مزین فرمایید:‏

‏‏1. در حرمت بهره و رباخواری فرقی بین افراد و اشخاص و مؤسسات دولتی و‏‎ ‎‏ملی هست یا خیر؟ و در نتیجه اگر اصل بدهی که شخصی به مؤسسات و بانک های‏‎ ‎‏دولتی دارد بپردازد، بهرۀ آن را هم ضامن است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، فرقی در بین نیست و گیرندۀ قرض، بهره را ضامن نیست.‏

‏‏2. اگر شخص مفلس و ورشکسته مالی داشته باشد، آیا بایستی بین همۀ غرما به نسبت تقسیم شود یا‏‎ ‎‏بانک ها مقدمند؟ و آیا بانک ها حق دارند بستانکاری خود را تمام و کمال، حتی با فرع و بهره بگیرند و‏‎ ‎‏سایر طلبکاران را محروم سازند یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، همه غرما در یک مرتبه هستند، مگر عین مال یکی از آن ها موجود باشد، و‏‎ ‎‏همچنین در مال مرهون که نزد یکی از طلبکارها باشد، مرتهن احقّ از دیگران است در استیفای‏‎ ‎‏حقش از آن.‏

‏‏3. در استثنای منزل مسکونی در باب مطالبۀ دیون از بدهکار، آیا بین بدهکاری که حکم به افلاس او‏‎ ‎‏شده، و بین بدهکاری که محکوم به افلاس نیست فرقی هست؟‏

‏‏بسمه تعالی، فرقی نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11756]‏‏ ‏ ‏ 6782‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک رهبر عالی قدر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، حضرت‏‎ ‎‏امام خمینی، سلام علیکم‏

‏‏شرکت ملی فولاد مبلغی را به عنوان وام مسکن به کارکنان با بهر‏‏ۀ‏‏ 4% پرداخت‏‎ ‎‏می نماید که به محض انتقال کارکنان به یکی از نهادهای دیگر دولتی بهر‏‏ۀ‏‏ وام مذکور به‏‎ ‎‏10% افزایش می یابد. خواهشمند است از نظر شرعی چگونگی بهر‏‏ۀ‏‏ دریافتی 10% را‏‎ ‎‏بفرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، بهره وام ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11757]‏‏ ‏ ‏ 6783‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 19 / 11 / 1361‏

‏‏حضور رهبر عظیم الشأن حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی دام توفیقه‏

‏‏بانک ها قبلاً جهت توسعه کسب ـ یا کشاورزی یا خرید خانه یا... به مردم وام‏‎ ‎‏می دادند با نرخ مشخصی که نزول یا بهره نامیده می شد از 6 تا 12 درصد در سال بهره‏‎ ‎‏می گرفتند که حد وسط نه درصد در سال می شد. مثلاً اگر یک میلیون تومان وام به‏‎ ‎‏مدّت یک ماه می دادند با سپردن چک یا سفته با ضمانت یا وثیقه، هفت هزار و پانصد‏‎ ‎‏تومان بهره می گرفتند، ولی حالا بانک ها به عنوان مضاربه پول را به شرکت یا فردی با‏‎ ‎‏سفته یا چک یا وثیقه جهت خرید جنسی می دهند. اول سؤال می کنند سود آن چقدر و‏‎ ‎‏چطور است؟ وقتی سود مشخص شد مدت را سؤال می کنند، فرد یا شرکت می گوید‏‎ ‎‏سود آن مثلاً سه درصد در یک ماه است با کلیه مخارج، بانک می گوید کلیه مخارج‏‎ ‎‏خرید و فروش و ضرر به عهده خودت من یک میلیون تومان را به شما به مدّت یک‏‎ ‎‏ماه می دهم و پانزده هزار تومان سود می خواهم اگر جنس فروش نرفته و خواستی یک‏‎ ‎‏ماه بیشتر شود سود هم بیشتر می شود و اگر جنس در بین یک ماه فروش رفته حق‏
‏‎

‎‏مضاربه با آن را ندارید. قراردادی نوشته و آماده می شود، به طوری که شخص یا‏‎ ‎‏شرکت بر اثر احتیاج مجبور است امضا نماید.‏

‏‏آیا مضاربه طبق نوشته بالا شرعی است یا خیر؟ و بعد در بین مدت، کسی که پول‏‎ ‎‏را گرفته می تواند با آن معامله ای انجام دهد یا نمی تواند؟ چون پولی را به مدّت یک ماه‏‎ ‎‏با سود معین گرفته. ‏

‏‏بسمه تعالی، به این کیفیت مضاربه نمی شود و بهرۀ پول ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11758]‏‏ ‏ ‏ 6784‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت برکاته‏

‏‏شخصی در سال 1352 در برابر گرو گذاشتن خان‏‏ۀ‏‏ خود مبلغی وام گرفته است که‏‎ ‎‏پس از سه ماه بدهی خود را مسترد و خان‏‏ۀ‏‏ خود را آزاد نماید. البته برای این منظور با‏‎ ‎‏رضایت خاطر مبلغی هم به وام دهنده بابت بهره پرداخت کرده و در سال 1354 سند‏‎ ‎‏خود را با رضایت طرفین فسخ و خان‏‏ۀ‏‏ خود را آزاد نموده است.‏

‏‏اینک که چندین سال از تاریخ فسخ معامله می گذرد، مطالب‏‏ۀ‏‏ بهر‏‏ۀ‏‏ پرداختی را‏‎ ‎‏می نماید و بستانکار می گوید: حاضرم بهر‏‏ۀ‏‏ دریافتی را مسترد دارم، مشروط بر این که‏‎ ‎‏بدهکار، بدهی خود را به ارزش روز دریافت کند و طبق آمار بانک مرکزی پرداخت‏‎ ‎‏نماید. به عبارت دیگر، اگر فرضاً شاخص هزین‏‏ۀ‏‏ زندگی در سال 1352 و هنگام‏‎ ‎‏دریافت وام رقم 100 و در سال 1354 هنگام استرداد، رقم 150 بوده است تفاوت را‏‎ ‎‏که در واقع در اثر تورم، ارزش پول طلبکار کاهش یافته است، بدهکار پرداخت نماید.‏‎ ‎‏استدعا دارد نظر آن مرجع عالی را ذیلاً مرقوم فرمایند.‏

‏‏والسلام علی عباد الله‌ الصالحین‏

‏‏بسمه تعالی، ربا گیرنده باید مقداری را که ربا گرفته پس بدهد و کم و زیاد‏‎ ‎‏شدن ارزش پول اثر ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11759]‏‏ ‏ ‏ 6785‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 28 / 5 / 1358‏

‏‏دفتر محترم رهبر عالی قدر انقلاب اسلامی ایران، امام خمینی‏

‏‏محترماً؛ چون این جانب از مقلدین امام هستم؛ استدعا دارم نظر معظم له را نسبت‏‎ ‎‏به مسأله زیر مرقوم فرمایید:‏

‏‏یکی از دوستان این جانب در دو سال قبل مراجعه و تقاضای مبلغی وام از بنده‏‎ ‎‏نموده که انجام تقاضای نامبرده برایم میسّر نبود. ایشان پیشنهاد نمود که این جانب مبلغ‏‎ ‎‏مورد تقاضای ایشان را از بانک ملّی قرض نموده و به ایشان بدهم. و علاوه بر کارمزد‏‎ ‎‏و بهر‏‏ۀ‏‏ بانکی که 14% می شد، یک درصد هم به عنوان حق العمل به این جانب بپردازد.‏‎ ‎‏چون بانک ملّی سفت‏‏ۀ‏‏ ایشان را قبول نمی کرد؛ چکی بابت تضمین بدهی خود به‏‎ ‎‏این جانب داد و این جانب بر حسب خواست‏‏ۀ‏‏ ایشان، سفته های دیگری را به بانک‏‎ ‎‏فروخته و وجه خالص دریافتی از بانک را به نامبرده داده ام. و یک درصد هم بر طبق‏‎ ‎‏توافق در حساب بدهکاری ایشان نوشته ام. چون این جریان استمرار پیدا کرد و‏‎ ‎‏بانک ها از گرفتن سفته و تنزیل آن خودداری می نمودند؛ ناچاراً حساب بانک را که در‏‎ ‎‏واقع ایشان بدهکار بود، پرداخت نمودم و قرار شد ایشان بدهی خود را به اقساط و‏‎ ‎‏بدون بهره به این جانب بپردازد. حالیه، اظهار می دارد که در پرداخت بهره های بانکی‏‎ ‎‏شریک دیگری داشته که بهره های پرداختی به بانک را قبول ندارد و به همین جهت از‏‎ ‎‏پرداخت کلی‏‏ۀ‏‏ طلب های این جانب خودداری می نماید. علی هذا، چون دخالت‏‎ ‎‏این جانب در مراجعه به بانک و گرفتن قرض و پرداخت بهره به بانک، بر حسب‏‎ ‎‏پیشنهاد ایشان بوده و بیش از یک درصد هم حق العمل نگرفته ام؛ خواهشمندم تکلیف‏‎ ‎‏شرعی بنده را ذیلاً تعیین فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، بهره را بدهکار نیست. بلی چنانچه جدّاً شما واسطۀ قرض‏‎ ‎‏کردن از بانک برای او بوده و حق الزحمه ای تعیین کرده اید؛ حق الزحمه‏
‏‎

‎‏خود را استحقاق دارید. ولی اگر برای خودتان قرض گرفته و به او قرض‏‎ ‎‏داده اید، بیش از مبلغی که قرض داده اید حق ندارید. ‏

‏‏[سؤال 11760]‏‏ ‏ ‏ 6786‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏خدمت نور چشم ملت ایران امام خمینی سلام، امیدوارم که سلام این جانب را‏‎ ‎‏بپذیرید. لطفاً به دو سؤال ذیل پاسخ مرقوم فرمایید:‏

‏‏1. من زنی هستم چهل و پنج ساله، هفت سال است که با سختی کار می کنم،‏‎ ‎‏مریض هستم و خیلی هم ناتوان شده ام و دیگر نمی توانم کار کنم. صد هزار تومان پول‏‎ ‎‏جمع کرده و داخل بانک به صورت سپرده گذاشته ام تا سودش را بگیرم و خرج کنم. با‏‎ ‎‏توجه به این که من نان آوری ندارم آیا گرفتن سود این پول حرام است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول حرام است.‏

‏‏2. مبلغ چهل هزار تومان بابت رهن خانه به صاحب خانه داده ام تا با آن کار کند و کرایه خانه را نگیرد‏‎ ‎‏ولی آن طور که از رساله جناب عالی استفاده می شود رهن جور دیگری است، به این صورت که باید‏‎ ‎‏پول پیش صاحب خانه گرو بماند و اگر مستأجر کرایه را نداد صاحب خانه از آن پول بابت اجاره خانه‏‎ ‎‏بردارد حال با توجه به مطالب فوق الذکر آیا این کار حلال است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، این معامله ربا است و شما اجرت خانه را به او ضامنید.‏

‏‏[سؤال 11761]‏‏ ‏ ‏ 6787‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 12 / 9 / 1361‏

‏‏محضر مبارک آیت الله‌ العظمی خمینی، دام بقاؤه العالی‏

‏‏محترماً؛ خانه ای که در گرو شخص یا بانک می باشد، به علت عدم پرداخت بهره و‏‎ ‎‏نزول می توانند به مالکیت شخص یا بانک درآورند؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهره را حق ندارند و نمی توانند در مقابل آن خانه را تملّک‏‎ ‎‏نمایند.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11762]‏‏ ‏ ‏ 6788‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 9 / 8 / 1358‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی ‏

‏‏لطفاً پاسخ سؤالات ذیل را مرقوم فرمایید:‏

‏‏1. افرادی در گذشته به بانک ها بدهکار بوده اند که اصل آن را پرداخته و بر اساس‏‎ ‎‏امر آن رهبر عالی قدر از پرداخت سود و بهره خودداری نموده اند. ‏

‏‏از طرفی قوانین و مقرّرات بانک هنوز لغو نشده و فشار در این مورد، ممکن است‏‎ ‎‏موجب تضعیف دولت مورد تأیید امام شود. بانک هم تا تصفی‏‏ۀ‏‏ حساب (اعمّ از اصل و‏‎ ‎‏بهره) نمی تواند اسناد مرهونه را فک نماید. مستدعی است، ارشاد و هدایت فرمایند که‏‎ ‎‏افرادی که حاضر هستند مبلغ بهره را به عنوان دیگری به بانک پرداخت کنند که هم به‏‎ ‎‏صندوق دولت کمک شود و هم ملک آنان فکّ گردد آیا جایز است یا نه؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر مجبور در پرداخت باشند و قصد بهره نکنند مانع ندارد،‏‎ ‎‏ولی بانک حق ندارد بگیرد.‏

‏‏[سؤال 11763]‏

‏‏2. پس انداز در بانک ها و بهرۀ آن چه صورتی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، پس انداز مانع ندارد و گرفتن بهره جایز نیست. ‏

‏‏[سؤال 11764]‏‏ ‏ ‏ 6789‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر رهبر کبیر انقلاب و مرجع عالی قدر، حضرت امام خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏پیرو دستخط شریف که وظیف‏‏ۀ‏‏ شرعی این جانب را روشن نموده و امر بر رد دین به‏‎ ‎‏خاطر ضامن بودن فرموده بودید؛ چون خود چیزی جز مقداری لوازم منزل، در یک‏‎ ‎‏خان‏‏ۀ‏‏ اجاره ای ندارم و می توانند در این مورد تحقیق نمایند، با پیشنهاد کمک از طرف‏‎ ‎‏دوستان و اقوام به خاطر آبرو و حیثیت خود، به بانک مراجعه، و تقاضای تقسیط‏
‏‎

‎‏بدهی ای که روح من از پول آن خبر ندارد، نمودم، ولی بانک، غیر از اصل بدهی، بهر‏‏ۀ‏‎ ‎‏تأخیر نیز از من می خواهد. در این مورد اخیر ـ یعنی بهره ـ حکم شرعی من چیست؟‏

‏‏در پایان سلامتی آن وجود شریف را از خداوند متعال خواهانم.‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول را ضامن نیستید.‏

‏‏[سؤال 11765]‏‏ ‏ ‏ 6790‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با درود فراوان به رهبر کبیر انقلاب اسلامی، محترماً به عرض مبارک می رسانم:‏

‏‏این جانب با وامی که گرفته بوده ام از بانک بعد از پرداخت وام درخواستی، آیا دادن‏‎ ‎‏سود آن وام که در شرایط کنونی با توجه به این که وضع مالی خوبی ندارم، حرام‏‎ ‎‏نیست؟ آیا از نظر شرعی درست است یا خیر؟ اگر طبق موازین اسلامی باشد،‏‎ ‎‏این جانب متقبّل می شوم و اگر هم سود آن حرام است که پرداخت کنم، از این جانب‏‎ ‎‏پرداخت نمی گردد. ‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11766]‏‏ ‏ ‏ 6791‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 4 / 10 / 1361‏

‏‏دفتر محترم حضرت امام امت، دام بقاؤه، السلام علیکم ورحمة الله‌، با عرض سلام‏‎ ‎‏به حضور مبارک امام، دام بقاؤه؛ استدعا دارد از حضرت ایشان چند مسألۀ زیر را‏‎ ‎‏پرسش نموده و جواب مرحمت بفرمایید: ‏

‏‏این جانب یکی از کسبه دزفول هستم که در چند سال قبل دچار ورشکستگی شده‏‎ ‎‏و مبلغی بدهکاری داشتم که در همان زمان هرچه مایملک و دارایی داشتم در اختیار‏‎ ‎‏طلبکاران گذاشتم و چون کفاف بدهی را نمی داد، هر کدام مبلغی از طلب خود را ـ چه‏‎ ‎‏از عین اموال و چه از فروش آن ها ـ دریافت کرده اند و بقیه مانده اند و در حال حاضر‏‎ ‎‏که امکان پرداخت را دارم به تدریج می پردازم. سؤال ها:‏

‏
‏‎

‎‏1. عده ای از طلبکاران ضمانت در بانک ها کرده اند که در همان زمان چون قدرت‏‎ ‎‏پرداخت نداشتند از بانک هاگرفته که الزاماً به بانک بهره داده اند، آیا این بهره را شرعاً از‏‎ ‎‏من طلبکار هستند؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهره را کسی ضامن نیست و خصوصیات سؤال روشن نشد.‏

‏‏2. یکی از طلبکاران بقی‏‏ۀ‏‏ طلب خود را با یکی از حضرات مجتهدین محلی به عنوان سهم مبارک‏‎ ‎‏امام علیه السلام دست به دست کرده، اینک که بنده استطاعت پرداخت دارم آیا شرعاً این مبلغ را باید بپردازم؟‏‎ ‎‏و در صورت وجوب، به چه کسی بدهم؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر حواله ای را شما قبول نکرده اید و ضمانتی ننموده اید شما باید بدهی خود را به‏‎ ‎‏طلبکار بپردازید و طلبکار، قرض خودش را بابت سهم امام به حاکم شرع بپردازد.‏

‏‏3. حقوق خمس و سهم مبارک امام علیه السلام را می توانم به تدریج بپردازم؟ و به چه حسابی واریز کنم؟‏

‏‏بسمه تعالی، نسبت به پرداخت تدریجاً، باید از حاکم شرع اجازه بگیرید و می توانید وجوه‏‎ ‎‏خود را به حساب شمارۀ هزار مؤسسه تعاون اسلامی قم حواله نمایید.‏

‏‏4. مبلغی از خمس را پرداخت کرده ام، آیا بقیه را می توانم شخصاً بپردازم؟ آیا اجازه دارم مبلغی از سهم‏‎ ‎‏امام علیه السلام را خودم بپردازم؟‏

‏‏بسمه تعالی، مجازید سهم سادات خودتان را به سادات فقیر و متدیّن بپردازید.‏

‏‏[سؤال 11767]‏‏ ‏ ‏ 6792‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏خواهشمندیم به این چند مسأله جواب بدهید:‏

‏‏1. بهره بانکی، در صورتی که پول را برای حفاظت در بانک بگذارند حلال یا حرام‏‎ ‎‏است؟ خمس دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است.‏

‏‏2. پولی که زن از مخارج خانه اضافه می زند پس انداز می کند، خمس دارد یا خیر؟ اگر به شوهر خود‏‎ ‎‏بدهد و شوهر جزء سرمایه حساب کند خمس دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از درآمد کسب است و زاید بر مؤونه، آخر سال، باقیمانده خمس دارد.‏

‏‏3. سوغاتی که برای زن و فرزند خود از جایی آورده باشد، آیا بعد از گذشت یک یا چند سالی خمس‏‎ ‎‏دارد یا خیر؟‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، اگر دیگران برای او هدیه آوردند خمس ندارد، ولی اگر خودش از درآمد کسب‏‎ ‎‏تهیه کرده خمس دارد.‏

‏‏4. ساختمانی که قبلاً داشته ای حالا اگر با وام بانکی روی آن را یک طبقه دیگر بسازی به طبقه ای که‏‎ ‎‏می سازی خمس تعلق می گیرد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر برای سکونت شخصی خودش نباشد هر مقدار که قسط بدهی آن از درآمد‏‎ ‎‏کسب ادا شده، خمس دارد.‏

‏‏5. بنده کسب خود را با حضرت ابوالفضل شریک هستم و سالی مقداری پول به او تعلق می گیرد که‏‎ ‎‏برای او در راه خدا خرج می کنم و مقداری ظروف برای او خریده ام که قبلاً در جایی نگهداری می شد و‏‎ ‎‏حالا جا برای آن ندارم، آیا با پول خودش می توانم انباری در خانه خودم برای ظروف بسازم؟ و اگر‏‎ ‎‏می توانم، بعد از مرگ من که خانه مال ورّاث می شود و شراکت من تمام می شود، پولی که برای ساختن‏‎ ‎‏انبار خرج شده چطور می شود؟ جزء کرایه برای نگهداری ظروف حساب می شود یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر به صورت نذر صحیح لازم الوفاء بوده مانع ندارد از پول نذری جا برای‏‎ ‎‏نگهداری ظروف تهیه نمایید و در پایان زمان نذر قیمت جا باید صرف در جهت نذر شود.‏

‏‏[سؤال 11768]‏‏ ‏ ‏ 6793‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 25 / 12 / 1361‏

‏‏محضر مبارک رهبر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، دامت برکاته‏

‏‏محترماً در پایان نام‏‏ۀ‏‏ حضرت امیر المؤمنین علی علیه السلام به مالک اشتر فرماندار مصر‏‎ ‎‏چنین آمده: کوچک ترین خلاف که عمال تو مرتکب شدند تو مسئول و مؤاخذه‏‎ ‎‏خواهی شد، در نظام جمهوری اسلامی ایران چنین نیست که مسئولین امور در‏‎ ‎‏مملکت ما هر رفتاری بکنند، کسی از رده های بالا مسئول نباشد، مثلاً در یکی از‏‎ ‎‏بانک های مرکز با ادای حرف هایی مانند دولت در مضیق‏‏ۀ‏‏ مالی است و ما مأمور و‏‎ ‎‏معذوریم و شغل بانک ها نزول خواری است و دیگر حرف هایی که از گفتن آن‏‎ ‎‏معذورم، تا چه حد نزول دریافت می کنند و به مبانی قرآن و دین مبین اسلام اهانت‏‎ ‎‏می کنند. در نامه ای که به دست مشتری وام داده اند در تاریخ 25 / 7 / 1361 چنین‏‎ ‎‏نوشته اند اصل بدهی تا پایان 1357 = 10319030 ریال بهر‏‏ۀ‏‏ تأخیر تا پایان اسفند سال‏
‏‎

‎‏1357 = 643679 ریال، بهر‏‏ۀ‏‏ تأخیر تا روز 15 آبان 1361 = 4779137 ریال جمعاً =‏‎ ‎‏846 / 741 / 15 ریال، آیا مطالب‏‏ۀ‏‏ چنین وجهی در حدود 50% درصد نزول با چه حکمی‏‎ ‎‏جایز و اسلامی است؟ خواهشمند است در پاسخ نام‏‏ۀ‏‏ فوق که هم شرعاً و هم عرفاً‏‎ ‎‏لازم و واجب است مبادرت فرمایید که موجب مزید امتنان و تشکر است. ‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول و بهرۀ تأخیر ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11769]‏‏ ‏ ‏ 6794‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 14 / 11 / 1361‏

‏‏به نام الله‌ پاسدار حرمت خون شهیدان و با درود فراوان به امام امت خمینی کبیر‏

‏‏پس از عرض سلام و تبریک به خاطر سالگرد عزیمت امام عزیز به سوی ایران،‏‎ ‎‏این جانب ایجاد مزاحمت نموده و با کسب اجازه دو سؤال دارم که امید است با‏‎ ‎‏رهنمودهای شما، شک من برطرف شود.‏

‏‏1. اماما! اگر کسی مقداری پول در بانک (ملی) داشته باشد و مقداری پول دیگر‏‎ ‎‏(بهره) روی آن بیاید آن پول حلال و یا حرام است؟ اگر حرام است این پول را باید چه‏‎ ‎‏کار کرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است، گرفتن آن جایز نیست.‏

‏‏2. آیا می شود امام جماعت زن باشد؟ مثلاً مدرسۀ دخترانه که نماز ظهر و عصر و یا نماز وحدت را در‏‎ ‎‏دزفول معلم زن می خواند، منظور امام جماعت زن است، البته برای دخترها.‏

‏‏بسمه تعالی، امامت زن برای زن ها صحیح نیست علی الاحوط.‏

‏‏[سؤال 11770]‏‏ ‏ ‏ 6795‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 14 / 9 / 1361‏

‏‏دفتر محترم امام خمینی، دامت برکاته، با درود فراوان به عرض می رساند:‏

‏‏1. چون در گذشته مسأل‏‏ۀ‏‏ بانک به صورتی بود که وقتی یک شخص در بانکی‏‎ ‎‏پس انداز می کرد، پس از مدتی بانک مقداری پول به عنوان سود به حساب آن شخص‏
‏‎

‎‏واریز می کرد و این سود طبق فتوای امام حرام بود؛ ولی امروز در حکومت جمهوری‏‎ ‎‏اسلامی هم این مسأله وجود دارد. با وجودی که این جانب پول خود را جهت‏‎ ‎‏محافظت پس انداز کرده ام و قصدی جهت سودبردن نداشتم آیا این مقدار پول حرام‏‎ ‎‏است یا خیر؟ و در صورت حرام بودن، آیا می توانم به جبهه بدهم؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است و نباید بگیرید و اگر گرفتید، با‏‎ ‎‏یأس از شناسایی صاحبش، از طرف او به فقیر صدقه دهید.‏

‏‏2. مسألۀ وام از بانک را هم مشخص فرمایید؛ بدین صورت که شخصی مقداری پول (وام مسکن یا وام‏‎ ‎‏ضروری) از بانک می گیرد (البته وام ضروری از صندوق بازنشستگی است) و بانک در قبال این پول‏‎ ‎‏4% به آن اضافه کرده و به عنوان تنزیل از آن شخص، طی قسط های چند ساله وصول می کند؛ آیا با این‏‎ ‎‏پول که خانه ای می سازد، می تواند در آن خانه نماز بخواند؟ و آیا این اضافه پولی که به بانک می دهد‏‎ ‎‏حرام نیست؟ لطفاً در این موارد ـ که مسأله مربوط به تمام مردمی است که با بانک سر و کار دارند ـ‏‎ ‎‏توضیحات لازم مبذول فرمایید. توضیح این که وام های ذکر شده، از صندوق های پس انداز و‏‎ ‎‏بازنشستگی کارکنان ذوب آهن ایران استفاده می شود.‏

‏‏بسمه تعالی، پولی که از بانک می گیرد حلال است و مالک آن می شود و خانه ای که با آن‏‎ ‎‏تهیه  کرده را نیز مالک می شود و چنانچه در دادن اضافه، قصد بهره نکند برای او اشکال‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏‏[سؤال 11771]‏‏ ‏ ‏ 6796‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 11 / 2 / 1361‏

‏‏خواهشمند است نظر حضرت امام را در رابطه با بهره بانکی که بر حساب های‏‎ ‎‏پس انداز موجود در بانک ها که در طول سال تعلق می گیرد، بفرمایید با عنایت به این که‏‎ ‎‏پول حاضر در بانک ها راکد نمی ماند و آن ها با این پول سرمایه گذاری ها می نمایند و‏‎ ‎‏سودها می برند آیا بهره فوق الذکر نزول و ربا تلقی می گردد و یا جایزه و پاداش؟‏

‏‏متمنی است فتوای ایشان را مرقوم فرمایید مزید تشکر و امتنان است.‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است. ‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11772]‏‏ ‏ ‏ 6797‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 7 / 7 / 1358‏

‏‏ضمن عرض سلام، خواهشمند است، قبول زحمت فرموده و به چند سؤال بنده‏‎ ‎‏پاسخ فرمایید.‏

‏‏حضرت عالی در رسالۀ شرعیه فرموده اید: بهرۀ بانکی حرام است. بنده سال های‏‎ ‎‏گذشته در اثر ناآگاهی از این موضوع درآمدم را جهت محافظت در بانک ملی پس انداز‏‎ ‎‏می کردم. حضرت عالی بفرمایید:‏

‏‏1. بهر‏‏ۀ‏‏ سال های گذشته که از بانک ملی دریافت می داشته ام، حلال است یا حرام؟ ‏

‏‏2. بهرۀ بانکی در حال حاضر چه صورتی دارد؟ آیا حلال است یا حرام؟‏

‏‏3. اگر بهر‏‏ۀ‏‏ بانکی سال های گذشته حرام است، آیا مبنی بر این که پدر و مادر من که‏‎ ‎‏به سختی زندگی می کنند و در خان‏‏ۀ‏‏ محقّری زندگی می کنند. حتی امکان این که‏‎ ‎‏پشت بام خانه را کاه گل کنند، ندارند. می توانم این بهره را به آن ها بدهم؟ ‏

‏‏4. اگر به پدر و مادرم نمی توانم بدهم، آیا بهتر است در شهر خودمان به مصارف‏‎ ‎‏خیریه برسد یا به حساب بنیاد مستضعفین واریز شود؟ در هر حالت، فتوای‏‎ ‎‏حضرت عالی هرچه هست بفرمایید. از زحمات آن سرور گرامی متشکرم. ‏

‏‏بسمه تعالی، گرفتن بهره جایز نیست. و فرقی بین زمان سابق و زمان‏‎ ‎‏حاضر نیست. و آنچه گرفته اید را با فرض یأس از مالکش، باید از طرف او‏‎ ‎‏صدقه بدهید. و اگر پدر و مادر شما فقیر باشند، می توانید به ایشان بدهید‏‎ ‎‏که در غیر نفقۀ خودشان که بر شما واجب است صرف کنند.‏

‏‏[سؤال 11773]‏‏ ‏ ‏ 6798‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضرت امام خمینی، دام ظله‏

‏‏شما دستور داده اید که «مردم پول های خود را به بانک های دولتی بسپارند تا‏‎ ‎‏چرخ های اقتصادی راه بیفتد»؛ اما تا کنون قوانین بانک ها عوض نشده است، و در‏
‏‎

‎‏مقابل پول، منفعت می دهند. آیا گرفتن این منفعت جایز است یا خیر؟ چون بعضی از‏‎ ‎‏افراد، از دستور شما چنین استفاده می کنند که اگر پول بانک ربوی باشد، امام چنین‏‎ ‎‏اجازه ای نمی فرمایند. حکم شما در این مورد چیست؟‏

‏‏والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏‏بسمه تعالی، پول گذاشتن بی اشکال است؛ ولی بهره را نگیرند.‏

‏‏[سؤال 11774]‏‏ ‏ ‏ 6799‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس آیت الله‌ العظمی، نایب الامام، امام خمینی، ادام الله‌ ظله‏

‏‏1. راجع به بهره ای که بانک می دهد، اگر کسی گرفت، در جواب یک سؤال‏‎ ‎‏فرموده اید: «اگر صاحب واقعی آن شناخته نشود به فقیر بدهند» و بعضی از‏‎ ‎‏حضرت عالی نقل می کنند که «به خود بانک رد کنند؛ چون صاحبش بانک است»، آیا‏‎ ‎‏وظیفه کدام است؛ به بانک رد کنند یا به فقیر برای صاحبش؟‏

‏‏بسمه تعالی، از طرف صاحبش به فقیر صدقه دهند.‏

‏‏2. در جواب سؤالی راجع به این که اگر مالی را که به ارث مالک شده بفروشد، فرموده اید: «خمس‏‎ ‎‏ندارد» و در بعضی چاپ ها توضیح دارد: «اگر ارث را بفروشند، از ترقّی آن باید خمس بدهد»؛ آیا‏‎ ‎‏تکلیف واقعی چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، ترقّی آن خمس ندارد؛ حتی بعد از فروش.‏

‏‏[سؤال 11775]‏‏ ‏ ‏ 6800‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر رهبر کبیر انقلاب، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، ادام الله‌ ظله العالی‏

‏‏1. پولی در بانک به عنوان پس انداز می گذاریم و بانک، بدون شرط قبلی، مبلغی به‏‎ ‎‏عنوان بهره به صاحب پول می دهد؛ آیا این پول مورد اشکال می باشد یا خیر؟ و در‏‎ ‎‏صورت اشکال، چه باید کرد؟ پول در بانک نگذارد یا بهره را نگیرد یا به حساب‏
‏‎

‎‏مستضعفین یا دیگر حساب های دولت واریز نماید؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهره را نباید بگیرد و اگر گرفت، با یأس از شناسایی‏‎ ‎‏صاحبش، از طرف او به فقیر صدقه دهد و پول گذاشتن در بانک مانع‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏‏2. خلف وعده از گناهان است یا خیر؟ و در صورتی که از گناهان باشد، آیا یک مرتبۀ آن موجب نقض‏‎ ‎‏عدالت می شود یا با اصرار و تکرار؟ بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، حرام نیست اگرچه عمل خلافی است.‏

‏‏3. صاحبان کارخانۀ بافندگی، نخ از اطاق بازرگانی دریافت می کنند، ولی پارچه ها را به تجّار می فروشند‏‎ ‎‏به سه برابر قیمت تمام شده؛ مثلاً یک کیلو نخ را که 40 تومان می خریم و پارچۀ او به پنجاه تومان تمام‏‎ ‎‏می شود، به مبلغ یک صد و پنجاه تومان می خرند. آیا این سود سرشار، حلال است یا خیر؟ و در‏‎ ‎‏صورت اشکال، چه باید کرد؟ در صورتی که جز به تجّار به کسی دیگر نمی توان فروخت و پارچه را‏‎ ‎‏تجّار به بزّازها می فروشند و آن ها به دست مصرف کننده می رسانند.‏

‏‏بسمه تعالی، لازم است طبق مقررات دولت اسلامی عمل کنند و اجحاف نکنند.‏

‏‏4. بعضی ها نخ را که از اطاق بازرگانی می خرند، در بازار آزاد بدون هیچ عملی که روی آن انجام دهند،‏‎ ‎‏به دو برابر قیمت می فروشند، آیا جایز است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، چنانچه خلاف مقررات باشد جایز نیست.‏

‏‏5. از سهم امام یا سهم سادات می توان از برای جنگ کمک کرد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، عجالتاً اجازه نمی دهم.‏

‏‏6. کسی که وضو می گیرد ـ چه در وقت چه قبل از وقت ـ و هیچ غایتی را در نظر ندارد، فقط می خواهد‏‎ ‎‏با وضو باشد، آیا با این وضو می توان نماز خواند یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اشکال ندارد.‏

‏‏7. کسی که متمکّن است و برادر دینی او به او رجوع می کند دربارۀ احتیاجی که دارد و شخص متمکّن‏‎ ‎‏او را رد می کند، با علم به احتیاج این برادر، آیا این گناه است یا خیر؟ و در صورت گناه بودن، از کبایر‏‎ ‎‏است یا از صغایر؟ بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، موارد مختلف است.‏

‏‏از آن حضرت تقاضا دارم در این جهت دستورات لازم را بیان فرمایید، به امید پیروزی رزمندگان اسلام‏‎ ‎‏بر کفر صدامی‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11776]‏‏ ‏ ‏ 6801‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 31 / 6 / 1361‏

‏‏حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی ـ روحی له الفداء ـ لطفاً به سؤالات شرعی‏‎ ‎‏زیر پاسخ دهید:‏

‏‏1. با توجه به این که بهره هایی که در بانک ها داده می شود حکم ربا دارد و حرام‏‎ ‎‏هستند و از سوی دیگر با برداشتن پول خود از بانک، ضربۀ بزرگی به اقتصاد مملکت‏‎ ‎‏اسلامی وارد می شود، در این جا تکلیف انسان چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، پول گذاشتن در بانک مانع ندارد و بهره را نباید بگیرید.‏

‏‏2. اگر دو نفر قبل از ازدواج در مورد یک مسأله (مثلاً فعالیت زن در اجتماع با شرایط صحیح) به توافق‏‎ ‎‏برسند ولی بعد از ازدواج یکی از طرفین (مثلاً مرد) مسألۀ به توافق رسیده شده را زیر پا بگذارد و‏‎ ‎‏خلاف آن عمل کند و دستور دهد، در این جا تکلیف طرف مقابل (مثلاً زن) چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در ضمن عقد، شرط نشده و عقد مبنی بر آن نبوده، وفا واجب نیست.‏

‏‏3. صحبت کردن دختر و پسر قبل از ازدواج برای به توافق رسیدن، بدون اطلاع خانوادۀ دختر، صحیح‏‎ ‎‏است یا خیر؟ (در صورتی که تمام شرایط اسلام برای صحبت کردن و ارتباط دو نامحرم رعایت شود).‏

‏‏بسمه تعالی، با مراعات وظایف شرعیه و نبود مفسده مانع ندارد.‏

‏‏4. در صورتی که در روی لباس، لکۀ کم رنگی از خون حیض باشد که با چند بار شسته شدن از بین‏‎ ‎‏نرود، آیا نماز خواندن با این لباس صحیح است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر رنگ است نه خون، صحیح است.‏

‏‏5. اگر در نماز جماعت به علت فاصلۀ زیاد با امام، صدای خواندن حمد و سورۀ امام شنیده نشود،‏‎ ‎‏تکلیف چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 11777]‏‏ ‏ ‏ 6802‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 5 / 9 / 1361‏

‏‏دفتر حضرت امام خمینی‏

‏‏1. با توجه به این که مقامات مسئول محترم جمهوری اسلامی به مردم سفارش‏
‏‎

‎‏می کنند که پول ها را به بانک بسپاریم، در پایان سال، بانک مبلغی اضافه بر مبلغ اصلی‏‎ ‎‏به دفترچ‏‏ۀ‏‏ پس انداز می نویسد، آیا این وجه ربا و حرام است یا نه؟ در صورت ربا و‏‎ ‎‏حرام بودن، تکلیف چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است؛ گرفتن آن جایز نیست و گذاشتن‏‎ ‎‏پول در بانک اشکال ندارد.‏

‏‏2. آیا حسابی به نام مبارک امام جهت واریز کردن وجوهات شرعی (خمس) در یکی از بانک ها هست؟‏‎ ‎‏بیان فرمایید و یا به چه وسیله به دفتر امام ارسال نماییم؟‏

‏‏بسمه تعالی، به یکی از نمایندگان مسلّم الوکالۀ این جانب مراجعه نمایید و یا به حساب شمارۀ‏‎ ‎‏هزار مؤسسۀ تعاون اسلامی قم حواله نمایید.‏

‏‏[سؤال 11778]‏‏ ‏ ‏ 6803‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 19 / 5 / 1361‏

‏‏پس از تقدیم عرض سلام؛ سلامتی و طول عمر آن جناب را از درگاه خداوند‏‎ ‎‏متعال خواهانم. سؤالی داشتم که تقاضای جواب دارم و آن این است:‏

‏‏بهره ای که الآن در حساب پس انداز هست، حلال است یا حرام؟ ضمناً بنده‏‎ ‎‏حساب پس اندازی دارم که با قصد بهره بازش نکرده ام، فقط برای جمع کردن‏‎ ‎‏پول هایم است، آیا بهره ای که به پول هایم تعلق می گیرد حلال است؟ اگر نیست، چه‏‎ ‎‏کارش باید بکنم؟ اگر هست، اگر آن را برای خودم بگذارم اشکال دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است؛ گرفتن آن جایز نیست؛ ولی‏‎ ‎‏پس انداز کردن پول در بانک اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 11779]‏‏ ‏ ‏ 6804‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 7 / 12 / 1361‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران‏

‏‏اکنون که بحمدالله‌ در طلیع‏‏ۀ‏‏ پنجمین بهار در سای‏‏ۀ‏‏ جمهوری اسلامی ایران‏‎ ‎‏می باشیم  و این مملکت، زیر نظر فقیه اداره می شود، خواهشمند است به سؤال زیر‏
‏‎

‎‏به  طور صریح پاسخ فرمایید:‏

‏‏پولی که در سپرد‏‏ۀ‏‏ ثابت بانک ملی گذارده می شود چه صورتی دارد؟ و بهره ای که‏‎ ‎‏به آن تعلق می گیرد حلال است یا حرام؟‏

‏‏بسمه تعالی، سپردن پول در بانک مانع ندارد؛ ولی بهرۀ پول، ربا و حرام‏‎ ‎‏است.‏

‏‏[سؤال 11780]‏‏ ‏ ‏ 6805‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 23 / 4 / 1361‏

‏‏خدمت حضرت آیت الله‌، آقای حاج آقا روح الله‌ موسوی خمینی، دام اقباله،‏‎ ‎‏محترماً، پس از عرض سلام، مستدعی است پاسخ چندین سؤال ذیل را مرقوم دارید‏‎ ‎‏که مورد احتیاج این جانب می باشد.‏

‏‏1. به فتوای حضرت عالی آیا بهره سپرده در بانک ها حرام است یا خیر؟‏

‏‏2. به فتوای حضرت عالی آیا بهره پس انداز در بانک ها حرام است یا خیر؟‏

‏‏3. به فتوای حضرت عالی آیا بهره پس انداز را صرف کمک به جبهه های جنگ‏‎ ‎‏نمودن، برای پرداخت کننده اجری دارد یا خیر؟‏

‏‏4. به فتوای حضرت عالی آیا بهره پس انداز را جهت کمک به افراد بی بضاعت‏‎ ‎‏نمودن، برای پرداخت کننده اجری دارد یا خیر؟‏

‏‏5. به فتوای حضرت عالی آیا بهره پس انداز را جهت کمک به دختران بی بضاعت‏‎ ‎‏نمودن، برای پرداخت کننده اجری دارد یا خیر؟‏

‏‏6. به فتوای حضرت عالی آیا بهره پس انداز را صرف هزینه های غیرضروری و‏‎ ‎‏اجباری؛ از قبیل چشم روشنی و منزل مبارکی و غیره نمودن، برای پرداخت کننده‏‎ ‎‏اجری دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است؛ گرفتن آن جایز نیست، اگر گرفت‏‎ ‎‏و از برگرداندن به صاحب واقعی آن مأیوس است از طرف او به فقرا صدقه‏‎ ‎‏بدهد.‏

‏
‏‎

‎‏7. به فتوای حضرت عالی آیا سهم سادات را می توانیم خودمان به صاحبانش رد کنیم یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، سهم سادات متعلق به مال خودتان را مجازید به سادات فقیر عفیف متدین‏‎ ‎‏بدهید.‏

‏‏8. به فتوای حضرت عالی آیا از خواروبار سالیانه منزل که یک مرتبه خمس آن پرداخت شده، در‏‎ ‎‏سال های بعد، چنانچه مقدار آن کم یا زیاد شد، باید برای مقدار اضافه آن، خمس پرداخت گردد؟‏

‏‏بسمه تعالی، آنچه که یکبار خمس آن داده شده، دوباره خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 11781]‏‏ ‏ ‏ 6806‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏بعد السلام والتحیات، زید پولی را در بانک قرار داده است و طبق مقررات بانک،‏‎ ‎‏بهر‏‏ۀ‏‏ آن پول به حساب زید واریز شده است. در این شرایط، زید مبلغی را از کسی‏‎ ‎‏قرض گرفته و در مقابل، چک داده است. قرض دهنده وقتی به بانک مراجعه کرده تا‏‎ ‎‏چک را وصول کند، بانک چون حساب زید را خالی دیده؛ از بهر‏‏ۀ‏‏ سابق الذکر چک را‏‎ ‎‏پرداخت کرده است. در این مسأله، وظیف‏‏ۀ‏‏ فعلی زید چیست؟ آیا از جهت قرضش‏‎ ‎‏بری ء الذمه شده است؟ وظیفه اش نسبت به بانک و بهر‏‏ۀ‏‏ بانکی چیست؟ والسلام‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مذکور ادای دین زید نشده و باید دین را به طلبکار‏‎ ‎‏بپردازد. و نسبت به بانک وظیفه ای ندارد. و آنچه به عنوان بهره گرفته شده،‏‎ ‎‏اگر صاحبانش معلوم نیست، باید صدقه داده شود.‏

‏‏[سؤال 11782]‏‏ ‏ ‏ 6807‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏انجمن حمایت از زندانیان جهت خانواده زندانیان و سایر امور رفاهی محبوسین‏‎ ‎‏حسابی دولتی در بانک باز نموده که هیچ گونه برداشت و استفاده شخصی انجمن از آن‏‎ ‎‏مقدور نیست و بانک نیز خواه و ناخواه برابر مقررات و ضوابط خود به مبلغ فوق‏‎ ‎‏بهره ای را به موقع به این حساب واریز می کند. لذا انجمن در اجلاس اخیر خود‏‎ ‎‏مصمم گردید که در صورت عدم وجود موانع شرعی این مبلغ (سود متعلقه) را نیز بر‏
‏‎

‎‏سرمایه امانتی ثابت افزوده و به منظور سرمایه گذاری بیشتر و کسب بهره های افزون تر‏‎ ‎‏بعدی که کلاً از اصل و فرع علاوه بر تأمین ترفیع و کمک به عائله زندانیان مستمند از‏‎ ‎‏این وجوه کارگاه ها و تأسیسات صنعتی و فنی و آموزشی و اصلاحی و ارشادی در‏‎ ‎‏داخل زندان ها جهت اشتغال و کارآموزی و بازسازی و کسب فن و فیض و درآمد و‏‎ ‎‏رفع بیکاری و بطالت زندانیان ایجاد و احداث بنماید. به همین لحاظ در تطبیق نیات و‏‎ ‎‏مقاصد و آرمان های این انجمن با نحوه استفاده از این بهره های بانکی در مورد حلیت‏‎ ‎‏و شرعیت نفس عمل؛ یعنی پذیرش بهره سال جاری و تداخل و اختلاط و امتزاج آن‏‎ ‎‏در اصل سرمایه و استفاده از بهره های بعدی تا مصروف داشتن آن ها که فقط و‏‎ ‎‏اختصاصاً در مقاصد خیر و عام المنفعه و امر به معروف و نهی از منکر است و یا هر‏‎ ‎‏طریق صواب و مشروعی که اصلاح می باشد. کسب نظریه و فتوا می نماییم. ‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است گرفتن آن جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 11783]‏‏ ‏ ‏ 6808‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 23 / 5 / 1361‏

‏‏محضر پر برکت و مقدس رهبر، پیشوا، مجتهد جامع الشرایط شیعیان جهان‏‎ ‎‏حضرت آیت الله‌ العظمی نایب امام زمان، امام خمینی، تصدقت گردم ضمن تقدیم‏‎ ‎‏خالصانه ترین سلام و درود به پیشگاه اقدست سؤال زیر را برایم روشن فرمایید تا‏‎ ‎‏مرتکب گناه نگردم و از نگرانی بیرون آیم.‏

‏‏1. بانک های ملی و صادرات هر ساله برابر مقررات بانکی مبلغی به صاحب‏‎ ‎‏حساب دفترچه پس انداز می پردازد آیا اشکال شرعی ندارد، حرام نیست در حالی که‏‎ ‎‏قصد دریافت سود نیست ولی می دانیم ـ مبلغی که درست نمی دانیم و تحقیق نکرده ایم‏‎ ‎‏چقدر است ـ همه ساله بانک به صاحب حساب می پردازد چه باید بکنیم؟‏

‏‏2. در سال گذشته در حد هزار تومان به همین عنوان یاد شده به دفترچه بنده اضافه‏‎ ‎‏نمود با این مبلغ چه کنم، آیا می توانم از آن استفاده نمایم اگر نمی توانم چه کنم چون‏
‏‎

‎‏بانک برابر مقررات به حکم جبر می پردازد. استدعا دارم از نگرانی بیرونم آورید.‏

‏‏بسمه تعالی، بهره را نباید بگیرید و اگر گرفتید با یأس از شناسایی‏‎ ‎‏صاحبش از طرف او به فقیر صدقه دهید.‏

‏‏[سؤال 11784]‏‏ ‏ ‏ 6809‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با نهایت احترام؛ به عرض می رساند: شخصی پولی در بانک ملی و صادرات‏‎ ‎‏گذاشته تا پس انداز شود. شرط هم نکرده که ماهی چند مبلغ بگیرد. آقای خویی اجازه‏‎ ‎‏فرمودند و جایز می دانند که بهره را بگیرند، ولی گویا حضرت نایب الامام جایز‏‎ ‎‏نفرموده اند. بعد موکول به دستگردان کردم. مبلغ صد تومان به فقرا داده شد به نیابت‏‎ ‎‏صاحب این پول که بهره گرفته بودم. آن فقیر به من بهره را بخشید و در این مدت سه‏‎ ‎‏دفعه این امر را انجام دادم و فقیر نمی بخشید. آیا بهر‏‏ۀ‏‏ آن پول جایز است یا نه؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، گرفتن بهره پول جایز نیست و اگر گرفته اید، در صورتی که‏‎ ‎‏مأیوس از پیدا شدن مالک آن باشند، باید از جانب صاحبش صدقه بدهید‏‎ ‎‏و چنانچه با فقیر تبانی کرده باشد که آنچه را به او می دهد برگرداند، جدّ به‏‎ ‎‏تصدق حاصل نیست و صدقه محسوب نمی شود.‏

‏‏[سؤال 11785]‏‏ ‏ ‏ 6810‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک حضرت امام، سلام علیکم، چند مسأله برایم مشکل بود و به نظریه‏‎ ‎‏شما نرسیدم. خواهشمند است، نظریه خود را اعلام فرمایید.‏

‏‏1. کسی پولی را در بانک مسکن بگذارد تا در آینده برای ساختن خانه بتواند وام‏‎ ‎‏بردارد. ولی نمی دانسته که بهره روی پولی که گذاشته می آید. آیا می تواند از این بهره‏‎ ‎‏استفاده کند.‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است و فرقی بین دو صورت علم و جهل‏‎ ‎‏نیست.‏

‏
‏‎

‎‏2. کسی پولی در بانک مسکن می گذارد و بداند که بهره روی آن می آید و بخواهد بعداً وام از بانک‏‎ ‎‏بگیرد، آیا می تواند بهرۀ پول گذاشته شده را، به جای بهره ای که بانک از او می گیرد، بدهد.‏

‏‏بسمه تعالی، از همان محلی که از او بهره گرفته اند، می تواند بهره را تقاصّاً بگیرد.‏

‏‏خدایا، خدایا تا انقلاب مهدی خمینی را نگهدار، از عمر ما بکاه و به عمر او بیفزا‏

‏‏[سؤال 11786]‏‏ ‏ ‏ 6811‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏پولی را در بانک می گذاریم و می دانیم که بهره روی آن می آید، آیا این بهره را‏‎ ‎‏می توان در جهت خدماتی مثل، آسفالت کوچه و کارهای عمومی استفاده کنیم.‏

‏‏والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏‏بسمه تعالی، نباید بهره را بگیرند و اگر گرفتند با یأس از شناسایی‏‎ ‎‏صاحبش از طرف او باید به فقیر صدقه دهند.‏

‏‏[سؤال 11787]‏‏ ‏ ‏ 6812‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏آیا بهرۀ بانکی را می توان دریافت کرد و به جنگ زدگان کمک نمود؟‏

‏‏بسمه تعالی، گرفتن بهرۀ پول جایز نیست و اگر گرفت و از شناسایی‏‎ ‎‏صاحب آن مأیوس است، باید به فقیر صدقه دهد.‏

‏‏[سؤال 11788]‏‏ ‏ ‏ 6813‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏مبلغی به عنوان بهره به یک بانک پرداخت نموده ام؛ آیا می توانم معادل همان مبلغ،‏‎ ‎‏بهره ای که از همان بانک به من تعلق گرفته دریافت نمایم؟‏

‏‏از خداوند متعال طول عمر و پیروزی امت اسلام را به رهبری شما خواهانم.‏

‏‏بسمه تعالی، در این فرض مانع ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11789]‏‏ ‏ ‏ 6814‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با عرض سلام و به امید طول عمر امام عزیزمان و پیروزی رزمندگان اسلام‏

‏‏پولی که ما در بانک های جمهوری اسلامی می گذاریم، وقتی می گیریم مقداری‏‎ ‎‏رویش رفته؛ آن مقدار چه صورت دارد؟ والسلام؛ ملتمس دعا‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11790]‏‏ ‏ ‏ 6815‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. کسی برای محافظت پولش، مقداری پول را در حساب پس انداز بانک ها‏‎ ‎‏می گذارد و نیّتش این نیست که در‏‎ ‎‏سال، مقداری پول به او بدهند و اگر پولی هم به او‏‎ ‎‏ندهند حرفی نمی زند؛ آیا اگر در آخر چیزی به او بدهند، می تواند بگیرد یا نه؟ و آیا‏‎ ‎‏اضافه ای که به پول او تعلّق می گیرد چه صورت دارد و با آن پول در زمان حکومت‏‎ ‎‏اسلامی چه کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است، گرفتن آن جایز نیست؛ و اگر‏‎ ‎‏گرفت و از مالک واقعی آن مأیوس است، از طرف او به فقرا صدقه بدهد.‏

‏‏2. آیا انسان بعد از فرارسیدن وقت نماز ظهر و عصر می تواند وضویی را که برای نماز ظهر و عصر‏‎ ‎‏می گیرد، به نیت استحباب، یعنی به نیت مستحبی وضو بگیرد و نماز ظهر و عصر را هم بخواند؟‏

‏‏بسمه تعالی، به نیت استحباب هم مانع ندارد.‏

‏‏3. کسی که قرض دارد و می داند آخر سال چیزی زیاد نمی آورد، آیا باید حساب سال داشته باشد و‏‎ ‎‏حساب کند یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض سؤال، لازم نیست.‏

‏‏[سؤال 11791]‏‏ ‏ ‏ 6816‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 6 / 11 / 1359‏

‏‏رهبر امت مسلمان، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، به علت این که در بازار‏
‏‎

‎‏مسلمین دو مسأله ذیل مورد پرسش است، تقاضا می شود جهت روشن شدن این نوع‏‎ ‎‏معاملات بانکی، به سؤالات زیر پاسخ مرقوم فرمایید. سلامت و توفیق آن رهبر را از‏‎ ‎‏خداوند متعال خواستاریم.‏

‏‏1. سود بانکی ربا محسوب می شود یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، سود پول ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11792]‏

‏‏2. مقدار پولی که بانک ها به عنوان کارمزد می گیرند، چه صورت دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، ربا حرام است و با تغییر اسم حلال نمی شود.‏

‏‏[سؤال 11793]‏‏ ‏ ‏ 6817‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏جعلت فداک؛ با عرض سلام و تقدیم ارادت و دست بوسی، صحت و سلامت‏‎ ‎‏وجود مبارک و عظمت و اعتلای کلمه آن یگانه زعیم عالی قدر را از خداوند متعال‏‎ ‎‏خواستارم، و با کمال معذرت و عرض ادب استدعای پاسخ مسائل ذیل می نمایم:‏

‏‏1. شخصی بدون توجه مبلغی پول در بانک می گذارد. بانک موقع استرداد مبلغی را‏‎ ‎‏به عنوان سود اضافه می کند و پس می دهد. این شخص اگر بخواهد مبلغ سود را‏‎ ‎‏برگرداند یا بانک قبول نمی کند و یا آن که قطعاً به مؤسسه بانک برنمی گردد و نصیب‏‎ ‎‏کارمندان می شود. تکلیف او در این مورد چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، سود پول حرام است و حق ندارد بگیرد و اگر گرفت باید‏‎ ‎‏برگرداند و اگر راهی برای برگرداندن ندارد از طرف مالک واقعی به فقیر‏‎ ‎‏شرعی صدقه بدهد.‏

‏‏2. معلمی ندانسته از پول تغذیه بچه ها در مدارس استفاده نموده است. مبلغ مزبور را چه کند؟‏

‏‏بسمه تعالی، مبلغ مزبور را ضامن است باید به هر نحو که میسور است برگرداند.‏

‏‏3. گوسفندان منطقه فارس در ایام سال به چرا می روند؛ لکن در فصل زمستان مالک دو سه ماه شب ها‏
‏‎

‎‏کمبود خوراک را به وسیله کاه و جو و امثال آن از بودجه خود تأمین می نماید. با تحقق سایر شرایط، آیا‏‎ ‎‏به این گوسفندان زکات تعلق می گیرد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر در مدت مزبور گوسفندان با چریدن در بیابان سیر نمی شوند و برای سیر کردن‏‎ ‎‏و نگاه داری آن ها احتیاج به تکمیل کمبود خوراک است، زکات تعلق نمی گیرد.‏

‏‏4. خطیب در آخر خطبه دوم نماز جمعه، موعظه و بحث های لازم را به زبان مستمعین بیان می نماید؛‏‎ ‎‏آیا وظیفه ادا می شود یا آن که لازم است در هر دو خطبه بحث به زبان مستمعین بشود؟‏

‏‏بسمه تعالی، احوط آن است که در هر دو خطبه مطالب راجع به شنوندگان را به زبان آن ها‏‎ ‎‏بیان  کند.‏

‏‏5. فردی احتیاج به مسکن دارد و خانه ای را به طور اقساط می خردیا پول آن را قرض می نماید و در‏‎ ‎‏ظرف چند سال می پردازد. آیا به پولی که هر سال در بین سالش ادا می نماید خمس تعلق می گیرد‏‎ ‎‏یا  خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، پولی که در هر سال بابت بدهی مسکن مورد حاجت پرداخت می شود از مؤونه‏‎ ‎‏همان سال محسوب است و خمس ندارد.‏

‏‏6. حجاج در بین سال از ارباح مکاسب پول به کاروان می دهند؛ اما حرکت برای حج پس از سال آن ها‏‎ ‎‏واقع می شود. به این پول خمس تعلق می گیرد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، مبالغی را که برحسب قرارداد و تعارف لازم است از قبل بپردازند، جزء مؤونه‏‎ ‎‏سال پرداخت محسوب است و خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 11794]‏‏ ‏ ‏ 6818‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور محترم مسئولین دفتر تبلیغات اسلامی، پس از عرض سلام، موفقیت شما‏‎ ‎‏را در پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی، از درگاه خداوند تعالی خواستارم. از حضور‏‎ ‎‏محترمتان چند سؤال دارم:‏

‏‏1. آیا این سخن صحیح است که امام جدیداً فتوا داده اند بهره ای که بانک ها برای‏‎ ‎‏پس انداز مقرر کرده اند، حلال است؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است، گرفتن آن جایز نیست.‏

‏
‏‎

‎‏2. اگر کسی یادش نباشد که در چه زمانی بالغ شده است (با توجه به دانستن شرایط بلوغ که در رسالۀ‏‎ ‎‏امام آمده است)، در مورد نماز و روزه های گذشته چه باید بکند؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر یقین ندارد، چیزی بر او نیست.‏

‏‏[سؤال 11795]‏‏ ‏ ‏ 6819‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 18 / 5 / 1360‏

‏‏1. بهره ای که بانک ها خودشان می دهند گرفتن آن جایز است یا خیر؟ بر فرض‏‎ ‎‏عدم جواز، اگر کسی متوجه نبود و گرفت، باید در صورت امکان به بانک برگرداند یا‏‎ ‎‏این که مخیر است بین برگرداندن به بانک و بین صدقه دادن برای صاحبش؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است و گرفتن آن جایز نیست. و اگر‏‎ ‎‏گرفت و از برگرداندن آن به مالک واقعیش مأیوس است، باید از طرف او به‏‎ ‎‏فقرا صدقه بدهد. ‏

‏‏2. شخصی صغیر، غنی است و قیّم شرعی هم دارد؛ اما مادر این صغیر فقیر است و گاه گاهی هم‏‎ ‎‏حالات جنونی پیدا می کند. آیا برای قیّم صغیرِ غنی جایز است که از مال صغیر، نفقه این مادر فقیر را‏‎ ‎‏بدهد یا خیر؟ و آیا فرقی بین این که در فقر سالم باشد یا گاهی حال جنونی داشته باشد وجود دارد‏‎ ‎‏یا  خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، صغیر تکلیف ندارد و وجوب انفاق از او ساقط است.‏

‏‏[سؤال 11796]‏‏ ‏ ‏ 6820‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏اگر شخصی در سابق، بهر‏‏ۀ‏‏ بانکی حساب پس انداز را دریافت و در آن تصرف‏‎ ‎‏کرده است و الآن مقدار آن را نمی داند، تکلیف شرعی او فعلاً چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، در صورتی که تصرف به استناد تقلید صحیح نبوده است،‏‎ ‎‏مقدار آن را ضامن است و باید از طرف مالک واقعی به فقرا صدقه بدهد‏‎ ‎‏و  در صورت جهل به مقدار، قدر متیقن را به فقرا صدقه بدهد کفایت‏‎ ‎‏می کند.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11797]‏‏ ‏ ‏ 6821‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 19 / 1 / 1361‏

‏‏قم، دفتر معظم فتاوی مبارکه امام‏

‏‏احتراماً؛ در توضیح المسائل مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی ـ  روحی‏‎ ‎‏فداه  ـ (قسمت احکام و سؤالات) سؤال و جوابی به شرح زیر مطرح و چاپ شده‏‎ ‎‏است:‏

‏‏سودی را که بانک های دولتی بابت پس انداز می پردازند آیا جایز است بابت مالیات‏‎ ‎‏یا بهره ای که خود شخص یا بستگانش مجبوراً به دولت یا بانک ها پرداخته اند تقاصاً‏‎ ‎‏اخذ کند یا خیر؟‏

‏‏جواب مرقوم فرموده اید: «سود پول حرام است؛ لکن تقاص بابت طلب قانونی‏‎ ‎‏خودش یا طلب دیگران با وکالت از طرف صاحب طلب اشکال ندارد».‏

‏‏تقاضامند است چنانچه حکم آن مخصوصاً درباره وکالت تغییر نیافته است و مورد‏‎ ‎‏تأیید می باشد، جواباً اطلاع فرمایید.‏

‏‏ضمناً چنانچه در مورد وکالت در حال حاضر حکم آن تغییر یافته است؛ آیا می توان‏‎ ‎‏براساس آن نسبت به بهره های واصل شده مربوط به دوران قبل از انقلاب اسلامی که‏‎ ‎‏ظاهراً رأی در آن زمان داده شده است عمل کرد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، این مسأله مربوط به بانک های فعلی در جمهوری اسلامی‏‎ ‎‏نیست و مالیات اگر مطابق مقررات دولت اسلامی بوده، تقاص نمی شود.‏

‏‏[سؤال 11798]‏‏ ‏ ‏ 6822‏

‏‏ ‏ ‏ بسم الله‌ الرحمن الرحیم‏

‏‏سماحة آیة الله‌ العظمی الإمام الخمینی دام ظله، سلام علیکم ورحمة الله‌ ‏

‏‏أرجو أن تعطونا رأیکم فی المال المدّخر فی البنک والذی نهایة السنة یحصل علی‏‎ ‎‏فائدة فی بنوک الجمهوریة الإسلامیة إلاّ أنّ هذا المال عندما ادّخر فی البنک لم یدّخر‏
‏‎

‎‏علی أساس الفائدة اعلمونا أطال الله‌ بقائکم.‏

‏‏بسمه تعالی، ما یعطی بعنوان فائدة المال المدّخر فی البنک یکون من الربوا‏‎ ‎‏المحرّم و یحرم أخذه واستلامه.‏

‏‏[سؤال 11799]‏‏ ‏ ‏ 6823‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 15 / 6 / 1361‏

‏‏دفتر محترم امام! چند سال پیش مبلغ سیصد هزار ریال به عنوان سپرده ثابت در‏‎ ‎‏بانک ملی گذاشتم تا بعد از مدتی مبلغ سه میلیون ریال روی آن سپرده ثابت، وام‏‎ ‎‏مسکن از بانک ملی دریافت کنم. اما بعد از مدت مقرر از بانک وام نگرفته؛ ولی وقتی‏‎ ‎‏خواستم سپرده خود را از بانک پس بگیرم علاوه بر سپرده، مبلغ سی و شش هزار ریال‏‎ ‎‏و خورده ای سود به آن تعلق گرفت که آن را از بانک گرفته و به حساب این که این پول‏‎ ‎‏مباح است، آن را با پول های دیگر قاطی کرده و با آن پول مخلوط منزل مسکونی‏‎ ‎‏خریداری کرده ام؛ ولی هنوز آن منزل را تحویل نگرفته ام. حال جواب دهید: ‏

‏‏1. وضع سود پول بعد از این چه خواهد بود؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است. گرفتن آن جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 11800]‏

‏‏2. زندگی و نماز خواندن در آن منزل مسکونی بعد از تحویل گرفتن منزل چه‏‎ ‎‏خواهد بود؟‏

‏‏بسمه تعالی، باید معادل بهرۀ پول که در خرید منزل پرداخت شده، از طرف‏‎ ‎‏صاحب واقعی آن به فقرا صدقه بدهید.‏

‏‏[سؤال 11801]‏‏ ‏ ‏ 6824‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک نایب الامام، حضرت امام خمینی مدّ ظله و دام بقاؤه، السلام علیکم،‏‎ ‎‏ان  شاء الله‌ الرحمن، وجود مبارک در صحت و تندرستی بوده باشد. مستدعی است،‏
‏‎

‎‏نظر مبارک را در مسائل ذیل بیان بفرمایید:‏

‏‏1. سودی که صندوق پس انداز ملی به حساب ها می پردازد چگونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، حرام است.‏

‏‏2. در بازار مرسوم است: جنسی به مدتی خریداری می شود. خریدار و فروشنده با هم توافق کرده به‏‎ ‎‏قول معروف اسکنت کرده مبلغی از آن قرار کسر و مابقی نقداً پرداخت می شود. این چگونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، اشکال ندارد.‏

‏‏3. در معاملات تجاری نقدی معمولاً در بازار، صدی یک کسر می شود. این چگونه است؟ البته با‏‎ ‎‏رضایت طرفین می باشد. و یا این که قبلاً موضوع بیان می شود. نظر حضرتتان چگونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 11802]‏‏ ‏ ‏ 6825‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 27 / 2 / 1361‏

‏‏محضر مبارک نایب الامام، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، رهبر کبیر انقلاب‏‎ ‎‏و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران و امید مستضعفان جهان، خواهشمند است با‏‎ ‎‏جواب به این مسائل، ما را هدایت فرمایند.‏

‏‏1. پولی که در بانک، به عنوان پس انداز و به خاطر این که جای امنی است گذاشته‏‎ ‎‏می شود، نه به خاطر گرفتن سود و بهره، ولی خود بانک به این پس انداز طبق مقررات‏‎ ‎‏بانک، مقداری به نام سود اضافه می کند، نظر مبارک دربار‏‏ۀ‏‏ این پولی که بانک به نام‏‎ ‎‏سود به پس انداز می دهد چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است.‏

‏‏2. حقوق کارمندانی که در قسمت ربوی بانک کار می کنند مباح است یا خیر؟ اگر جواب منفی است،‏‎ ‎‏تکلیف این چنین کارمندان چه می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، حقوقی که در مقابل کار حرام گرفته می شود حلال نیست.‏

‏‏3. ضمناً حقوق کارمندانی که در قسمت غیرربوی کار می کنند، بیشتر از همان کارمزدهای بانک تأمین‏‎ ‎‏می شود. حقوق آن ها مباح است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، تا علم نداشته باشند که در حقوقی که به آن ها داده می شود حرام موجود است‏‎ ‎‏مباح است. ‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11803]‏‏ ‏ ‏ 6826‏

‏‏ ‏ ‏ بسم الله‌ الرحمن الرحیم ‏

‏‏حضرة صاحب السماحة إمام الاُمّة وقائدها المظفّر، آیة الله‌ العظمی السید روح الله‌‏‎ ‎‏الموسوی الخمینی، دام ظله العالی‏

‏‏بعد تقدیم ما یلیق بمقامکم العالی القدر من فروض الاحترام، أعرض سیّدی‏‎ ‎‏الجلیل: جئت إلی الجمهوریة الإسلامیة بقصد زیارة سیّدی ومولای وإمامی الثامن،‏‎ ‎‏الرضا سلام الله‌ علیه، ولقد وفّقت لهذا، ولله‌ الحمد و الشکر.‏

‏‏ولقد حاولت التشرّف بزیارتکم بمناسبة حلول عید 22 بهمن فلم أوفی، ولقد‏‎ ‎‏أرسلت لسماحتکم رسالة تبریک فی تلک المناسبة السعیدة.‏

‏‏سیّدی، صاحب السماحة، الإمام المفدی! أطال الله‌ عمرکم إلی ظهور الإمام المهدی‏‎ ‎‏أرواحنا له الفداء. أتقدّم إلیکم بهذا الاستفتاء راجیاً التکرّم بالإفادة والله‌ المستعان.‏

‏‏سیّدی الجلیل! إستلفت مبالغ من بنک ملّی إیران وبنک صادرات إیران فی دبی‏‎ ‎‏مضطرّاً غیر باغٍ، والآن یطالبانی البنکان المذکوران بدفع الفوائد المترتّبة علی الدین‏‎ ‎‏المذکور. فهل یجوز لی شرعاً دفع الفوائد المذکورة إلی البنکین أم لا؟‏

‏‏أفتونا مأجورین. والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏‏بسمه تعالی، أخذ الربا ودفعه حرام، فلا یقصد الربا حین الدفع لو کان‏‎ ‎‏مضطرّاً إلی الدفع.‏

‏‏[سؤال 11804]‏‏ ‏ ‏ 6827‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 16 / 12 / 1361‏

‏‏حضور محترم مرجع عالی قدر و رهبر عظیم الشأن انقلاب اسلامی و بنیان گذار‏‎ ‎‏جمهوری اسلامی ایران، حضرت امام خمینی، دامت برکاته ‏

‏‏بعد از تقدیم سلام و آرزوی طول عمر و سلامتی برای آن رهبر کبیر از درگاه‏‎ ‎‏حضرت احدیت، استدعا دارم به چند سؤال ذیل جواب بفرمایید:‏

‏
‏‎

‎‏1. این جانب مبلغی پول جهت نگهداری به بانک جمهوری اسلامی سپرده، بعد از‏‎ ‎‏مدتی که جهت دریافت سپرده خود به بانک مراجعه کردم، بانک مبلغی به عنوان سود،‏‎ ‎‏بدون قرار قبلی به حساب این جانب منظور نموده، آیا این مبلغ ربا محسوب می شود یا‏‎ ‎‏خیر و اگر ربا محسوب می شود تکلیف بنده چیست؟ چون اگر وجه را در بانک‏‎ ‎‏نگهداری کنم بانک سود می دهد و اگر در بانک نگهداری نکنم بر خلاف خواسته‏‎ ‎‏دولت جمهوری اسلامی است.‏

‏‏بسمه تعالی، بهره پول ربا و حرام است، ولی پول گذاشتن در بانک مانع‏‎ ‎‏ندارد و نوشتن در حساب شما تکلیفی برای شما نمی آورد.‏

‏‏[سؤال 11805]‏

‏‏2. مدتی پول بنده در بانک بود و بانک نزدیک به دو هزار تومان سود به حساب‏‎ ‎‏بنده منظور نمود. من خواستم از گرفتن آن امتناع کنم، ولی مسئول بانک گفت این مبلغ‏‎ ‎‏را باید بگیرید والاّ همیشه با سود این مبلغ به حساب شما منظور می شود. من وجه را‏‎ ‎‏گرفته و به حساب 222 به حساب جنگ زدگان واریز نموده ام. اگر این سود ربا‏‎ ‎‏محسوب شود، آیا با پرداخت آن به حساب فوق مسئولیت از گردن بنده برداشته شده‏‎ ‎‏یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، گرفتن بهرۀ پول جایز نیست و اگر گرفته شد باید از جانب‏‎ ‎‏صاحبش به فقیر صدقه داد.‏

‏‏[سؤال 11806]‏‏ ‏ ‏ 6828‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی خمینی، دام ظله العالی، مستدعی است‏‎ ‎‏بیان فرمایید که:‏

‏‏با توجه به این که مراکز تهیه و توزیع کالا وابسته به وزارت بازرگانی ـ مثلاً تهیه و‏‎ ‎‏توزیع منسوجات که یک سازمان وابسته به دولت است ـ برای گشایش اعتبار و امثال‏
‏‎

‎‏آن از بانک وام گرفته و در مقابل، سود نیز می پردازد؛ همکاری با این گونه سازمان ها و‏‎ ‎‏دریافت حقوق آن ها شرعاً چه صورتی دارد؟ البته قبلاً سود مذکور را به عنوان سود‏‎ ‎‏تضمین شده و اخیراً به نام کارمزد گشایش اعتبار، لیکن به همان طریق و با همان‏‎ ‎‏محاسبات و... دریافت می دارند. طول عمر شریف و مزید توفیقات آن رهبر بزرگوار‏‎ ‎‏را تحت عنایات خاص‏‏ۀ‏‏ حضرت بقیة الله‌ الاعظم ـ ارواحنا فداه ـ از خدای بزرگ‏‎ ‎‏مسئلت داریم.‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ وام، ربا و حرام است؛ گرفتن آن جایز نیست. ولی‏‎ ‎‏همکاری در غیر کارهای ربوی و دریافت حقوق اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 11807]‏‏ ‏ ‏ 6829‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 20 / 3 / 1361‏

‏‏قم، دفتر حضرت امام خمینی، مدّ ظله العالی، احتراماً؛ به اطلاع می رساند که:‏

‏‏بانک ها برای گشایش امور تجارتی مشتری ها، حساب اعتباری تخصیص می دهند،‏‎ ‎‏مشروط به این که مشتری ها معادل مبلغ اعتبار، نزد بانک سپرد‏‏ۀ‏‏ ثابت (به مدت 366‏‎ ‎‏روز) داشته باشند. ضمن سال هر موقع که مشتری از حساب اعتباری استفاده نماید،‏‎ ‎‏بانک از آن ها بهره می گیرد و به ماند‏‏ۀ‏‏ سپرد‏‏ۀ‏‏ ثابت بهره می دهد؛ این داد و ستد ادامه‏‎ ‎‏دارد تا آخر سال. تفاوت بهر‏‏ۀ‏‏ گرفته شده یا داده شده توسط بانک یا به نفع مشتری‏‎ ‎‏است و یا به نفع بانک (بسته به میزان استفاده از حساب اعتباری). در صورتی که‏‎ ‎‏موردی باشد که بهر‏‏ۀ‏‏ داده شد‏‏ۀ‏‏ بانک به مشتری زیادتر باشد (به علت این که کمتر از‏‎ ‎‏حساب اعتباری استفاده نموده است) آیا استفاده از این بهره از نظر شرعی جایز‏‎ ‎‏است  یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است؛ گرفتن آن جایز نیست و چنانچه‏‎ ‎‏بهره ای بانک از او گرفته باشد، می تواند به همان مقدار بهرۀ پرداختی به‏‎ ‎‏بانک، از همان بانک بهره را دریافت کند و به حساب بهرۀ پرداختی تقاص‏‎ ‎‏نماید.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11808]‏‏ ‏ ‏ 6830‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دام ظله العالی‏

‏‏بنده هزار روپیه در بانک گذاشته بودم و بنا بود که سالیانه 12% (یعنی هر صد روپیه،‏‎ ‎‏دوازده روپیه) به عنوان بهر‏‏ۀ‏‏ سالیانه به ما بپردازند؛ امسال هفت صد و پنجاه روپیه‏‎ ‎‏پرداخته اند؛ آیا از نظر شرعی جایز است که این بهره را بگیرم یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است و چنانچه از کافر حربی گرفته شود‏‎ ‎‏مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 11809]‏‏ ‏ ‏ 6831‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 11 / 8 / 1361‏

‏‏حضور مبارک مرجع عالی قدر، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، رهبر عظیم‏‎ ‎‏الشأن انقلاب اسلامی، مدّ ظله العالی، محترماً به استحضار می رساند:‏

‏‏برای سپرده ای که در فاصل‏‏ۀ‏‏ سال های 1327 تا 1361 در چند بانک داشته ام،‏‎ ‎‏مجموعاً مبلغ 037 / 695 ریال بابت بهره و سود بانکی از 4 بانک معیّن و چند بانک‏‎ ‎‏مختلف و نامشخص دریافت داشته ام که به منظور استخلاص از جنب‏‏ۀ‏‏ ربویّت آن، به‏‎ ‎‏شرح زیر عمل کرده ام:‏

‏‏1. مبلغ 577 / 187 ریال را با تقاص مالک شده ام.‏

‏‏2. مبلغ 200 / 182 ریال را با وکالت از دو نفر دیگر که حق تقاص داشته اند،‏‎ ‎‏گرفته ام.‏

‏‏3. مبلغ 000 / 100 ریال را یکی از صاحبان تقاص که وکالت داده بودند برای خود‏‎ ‎‏برداشته و دریافت داشته است.‏

‏‏4. مبلغ 332 / 220 ریال را به نیت صدقه از طرف صاحبان اصلی آن ها که ناشناخته‏‎ ‎‏بوده اند و یا بانک های آن ها ابتدائاً معیّن نبوده و یا از پس گرفتن وجه بهره امتناع‏‎ ‎‏نموده اند (بانک ها امتناع نموده اند) به مستحقین تقدیم شده است.‏

‏
‏‎

‎‏5. مبلغ 928 / 4 ریال از بانک وصول نشده و در حقیقت، برگشت شده است.‏

‏‏جمع کل: 037 / 695 ریال‏

‏‏در مورد ردیف چهارم (مستحقین) ابتدا بدون در نظر گرفتن بانک ها ـ یعنی‏‎ ‎‏بانک های معیّن و نامعیّن ـ و یا رقم بهر‏‏ۀ‏‏ دریافتی از آن ها، به طور اعم شروع به‏‎ ‎‏پرداخت صدقه کرده ام؛ ولی بعد از مدتی که بیشتر برای تفکیک حساب بانک ها‏‎ ‎‏کوشش کردم که مشخص و معیّن کنم از چه بانکی چه مبلغ بوده و تا حدی معیّن‏‎ ‎‏نمودم چه مبلغ و از چه بانکی دریافت شده، به میزان دریافتی ها از هر بانک،‏‎ ‎‏پرداخت های قبلی و همان زمان را نیز تفکیک و از نظر اقلام پرداختی با اقلام دریافتی‏‎ ‎‏مطابقت نموده ام. ‏

‏‏برای مثال، جمعاً معادل 167 / 126 ریال تدریجاً به نیت اعم و کلی صاحبان اصلی‏‎ ‎‏بهره ها بوده؛ ولی بعداً که محاسبه و تحقیق و کوشش کردم تا رقم دقیق دریافتی هر‏‎ ‎‏بانک را حساب کنم، آن رقم کل را بین مثلاً سه بانک: بانک تهران سابق 816 / 20 ریال،‏‎ ‎‏بانک های متفرق‏‏ۀ‏‏ نامشخص 351 / 38 ریال، صندوق پس انداز ملی 000 / 67 ریال در‏‎ ‎‏حساب های خود یادداشت و توزیع کرده ام تا ارقام پرداختی با ارقام دریافتی مطابقت‏‎ ‎‏عددی داشته باشد.‏

‏‏البته تقاص با وکالت در حال حاضر مورد تأیید نیست، ولی این مسأله مربوط به‏‎ ‎‏دوران قبل از انقلاب است که در آن تاریخ، مورد تأیید بوده و اجازه داده شده است.‏‎ ‎‏اینک چون با زحمات زیاد و صرف وقت، روی تقسیم و تطبیق این بهره ها کار کرده ام،‏‎ ‎‏تقاضا دارم نحو‏‏ۀ‏‏ عملکرد، مخصوصاً دربار‏‏ۀ‏‏ ردیف (4) را که اول پرداخت ها کلی بوده‏‎ ‎‏و بعداً بر اساس دریافتی هر بانک، تفکیک و توزیع رقمی شده، جواب مرقوم فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است و نباید بگیرید و اگر گرفته اید، با‏‎ ‎‏یأس از شناسایی صاحبش، از طرف او صدقه دهید. بلی در صورتی که‏‎ ‎‏همان شعبه ای که از آن ربا گرفته اید قبلاً از شما ربا گرفته باشد، می توانید‏‎ ‎‏تقاص کنید.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11810]‏‏ ‏ ‏ 6832‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر آیت الله‌ العظمی نایب الامام، امام خمینی، دامت برکاته الشریف، محترماً‏‎ ‎‏معروض می دارم:‏

‏‏این جانب پولی طبق قرارداد در بانک مسکن (رهنی) با دفترچ‏‏ۀ‏‏ پس انداز برنامه ای‏‎ ‎‏گذاشتم که از وام آن، خانه بخرم؛ بعداً منصرف شده، پول را پس گرفتم. بانک مبلغی به‏‎ ‎‏عنوان بهره به من داد. در صورتی که قبلاً وام از بانک های دولتی گرفته و تبعاً بهره‏‎ ‎‏داده ام ـ  که مقدار آن کاملاً معلوم نیست ـ استفاده از مبلغ بهر‏‏ۀ‏‏ فوق الذکر چه صورت‏‎ ‎‏دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است.‏

‏‏2. خانه ای را فروختیم که بعد از مدتی جست وجو نتوانستیم خانه ای تهیه نماییم و سال مالی سر رسید‏‎ ‎‏که در این مدت با این پول، هیچ معامله انجام نشده، آیا خمس یا سهم امام علیه السلام به آن تعلق می گیرد؟‏‎ ‎‏مقصود از سال مالی، حساب سال است.‏

‏‏بسمه تعالی، خانه اگر از درآمد کسب تهیه شده پول فروش آن خمس دارد؛ مگر آن که با‏‎ ‎‏پرداخت خمس، نتواند خانۀ مناسب مورد حاجت با بقیۀ پول تهیه کند.‏

‏‏[سؤال 11811]‏‏ ‏ ‏ 6833‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور محترم رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، امام خمینی، پس از تقدیم عرض‏‎ ‎‏سلام، خواهشمند است به سؤال ذیل پاسخ دهید.‏

‏‏این جانب مبلغ پنجاه هزار تومان از بانک بهره گرفته ام و مبلغ صد هزار تومان به‏‎ ‎‏بانک بهره بدهکارم. آیا می توانیم بهرۀ گرفته شده را بابت بهرۀ بدهکاری خود به بانک‏‎ ‎‏پرداخت نماییم؟ لطفاً پاسخ را کامل بدهید. ‏

‏‏بسمه تعالی، نمی توانید به بابت مذکور بپردازید و باید بهره ای را که‏‎ ‎‏گرفته اید، با یأس از شناسایی صاحبش به فقیر صدقه دهید.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11812]‏‏ ‏ ‏ 6834‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 8 / 7 / 1361‏

‏‏حضور محترم مسئولین دفتر استفتای حضرت امام، دام بقاؤه، محترماً؛ دستور‏‎ ‎‏مسائل ذیل را به این جانب مرحمت نمایید:‏

‏‏1. شخصی مدت سه سال است مریض و مبتلا به سردرد و پادرد و کمردرد‏‎ ‎‏می باشد، خانه نشین است و قادر به کسب کردن نیست. جهت کمک کردن به‏‎ ‎‏جمهوری اسلامی سرمای‏‏ۀ‏‏ خود را در اختیار دولت جمهوری، به وسیل‏‏ۀ‏‏ دفترچ‏‏ۀ‏‎ ‎‏پس انداز، قرار داده؛ چنانچه در آخر هر سال هر مقدار وجهی به دفترچه اضافه از‏‎ ‎‏طرف بانک می نمایند، حضرت اجازه می دهد این وجه را دریافت و به مخارج یومی‏‏ۀ‏‎ ‎‏خود مصرف نماید، در صورتی که هیچ گونه درآمدی ندارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ بانک، ربا و حرام است و نباید بگیرند.‏

‏‏2. سهم امام علیه السلام را به حساب صد امام می توان داد؟ اگر ممکن نیست، شماره ای را که برای حساب‏‎ ‎‏سهم امام علیه السلام می باشد، معین کنید.‏

‏‏بسمه تعالی، می توانند به شمارۀ هزار مؤسسه تعاون اسلامی قم حواله نمایند.‏

‏‏3. اگر طلبی از اشخاصی دارد، می تواند به جای ردّ مظالم حساب نماید؛ در صورتی که شخص مدیون‏‎ ‎‏ورشکسته شده و فراری از وطن است؟‏

‏‏بسمه تعالی، مظالم باید به فقیر صدقه داده شود و طلب، بابت آن محسوب نیست بنا بر‏‎ ‎‏احتیاط.‏

‏‏[سؤال 11813]‏‏ ‏ ‏ 6835‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با سلام به محضر علمای عالی قدر شورای استفتائات امام، تقاضا دارم فتوای امام‏‎ ‎‏را در موارد زیر بیان کنید:‏

‏‏1. پولی که بانک ها به حساب پس انداز می دهند ـ با توجه به این که منظور از این‏‎ ‎‏حساب، پس انداز کردن پول در یک مکان امن است ـ آیا گرفتن آن جایز است یا خیر؟‏
‏‎

‎‏و اگر جایز نیست، آیا می توان آن را به مصارف خیریه، مانند جبهه ها رساند؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است و گرفتن آن جایز نیست.‏

‏‏2. در احکام ارث، قرآن و انگشتر و شمشیر و لباس میت، مال پسر بزرگ تر است. آیا امروز که دیگر از‏‎ ‎‏شمشیر و زره استفاده نمی شود، شمشیر و زرهی که به حالت تجمّلی است، نیز مال پسر بزرگ تر است‏‎ ‎‏یا خیر؟ و اگر میت تفنگ شکاری داشته باشد، آیا آن نیز مال پسر بزرگ تر است؟‏

‏‏بسمه تعالی، تفنگ و زره از پسر بزرگ تر نیست، و شمشیر میت مختص به او است و فرق‏‎ ‎‏نمی کند.‏

‏‏3. امروزه متداول است که دختر و پسر برای ازدواج خود، باید همسر خود را بپسندند. آیا معاشرت‏‎ ‎‏دختر و پسر، به قصد آشنایی برای ازدواج جایز است یا خیر؟ و اگر جایز است، چنانچه بعداً ازدواج‏‎ ‎‏نکنند، چه حکمی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، با حفظ حجاب و موازین شرعی، مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 11814]‏‏ ‏ ‏ 6836‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏

‏‏استفتای گروهی از طلاب حوزۀ علمیۀ قم به محضر مبارک پدر روحانی و‏‎ ‎‏عزیزشان حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت افاضاته‏

‏‏1. اگر طلاب علوم دینی جهت خرید مسکن، مقداری پول در بانک مسکن یا بانک‏‎ ‎‏رهنی بگذارند که مقدار بیشتری بگیرند (چون اقساط این بانک ها کمتر است و‏‎ ‎‏می شود ادا کرد) آیا از سودی که می گیرند مفرّی وجود ندارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهره را نمی توانند بگیرند و مفرّی وجود ندارد.‏

‏‏2. طلابی که در ارگان ها هستند و خدمت می کنند و حقوق می گیرند، در این مدت می توانند شهریه‏‎ ‎‏بگیرند؟‏

‏‏بسمه تعالی، تابع مقررات دفتر شهریه است.‏

‏‏3. اگر کسی در زمان حیات خود مقداری از زمین مزروعی خود را (چه مالک عین و چه مالک منفعت)‏‎ ‎‏به پسر بزرگ خود بدهد و وصیت کند که بعد از مرگش از آن زمین چیزی به آن پسر ندهند، آیا این‏‎ ‎‏وصیت نافذ است؟‏

‏‏بسمه تعالی، این وصیت که به معنای منع وارث است از سهمش نافذ نیست.‏

‏
‏‎

‎‏4. اگر کسی ده روز در جایی منبر می رود، مسلّماً مقداری پول به او می دهند، اگر شخص دیگری هم‏‎ ‎‏بانی شود آیا می تواند در همان دهه، به نیت بانی جدید هم روضه بخواند؟‏

‏‏بسمه تعالی، مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 11815]‏‏ ‏ ‏ 6837‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 11 / 1 / 1361‏

‏‏محضر مبارک حضرت مستطاب آیت الله‌ العظمی، مرجع عالی قدر، جناب آقای‏‎ ‎‏روح الله‌ الموسوی الخمینی، مدّ ظله العالی، سلام علیکم ورحمة الله‌، تمنّا دارد دستور‏‎ ‎‏فرمایند جواب مرقوم فرمایند.‏

‏‏آیا وجوهی که بانک ها به حساب پس انداز اشخاص اضافه می نمایند چه صورت‏‎ ‎‏دارد؟ و این اضافی را می شود به حساب بازسازی مناطق جنگی واریز نمود؟‏

‏‏همچنین از محل وجوه رد مظالم برای بازسازی مناطق جنگی می توان پرداخت‏‎ ‎‏نمود؟ در غیر این صورت، به چه مصرفی اجازه می فرمایند خرج شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، مظالم را باید به فقیر صدقه دهند و بهرۀ بانکی را نباید بگیرند‏‎ ‎‏و اگر گرفته اند، با یأس از شناسایی صاحبانش، از طرف آن ها به فقیر‏‎ ‎‏صدقه دهند.‏

‏‏[سؤال 11816]‏‏ ‏ ‏ 6838‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 16 / 3 / 1361‏

‏‏حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت برکاته، به عرض می رساند:‏

‏‏طبق دستور شما که پول ها را باید به بانک بسپاریم، سپردیم؛ ولی بانک سودی هم‏‎ ‎‏می دهد؛ در رساله، شما سود بانکی را اشکال می کنید؛ تکلیف ما با این سودی که بانک‏‎ ‎‏می دهد چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، نباید بگیرید و اگر گرفتید، با یأس از شناسایی صاحبش، از‏‎ ‎‏طرف او به فقیر صدقه دهید.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11817]‏‏ ‏ ‏ 6839‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک حضرت امام خمینی، روحی فداه، پس از سلام بفرمایید:‏

‏‏بهره ای که بانک های کشور به صاحبان دفترچه های پس انداز می دهند، از نظر شرع‏‎ ‎‏مقدس چه حکمی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11818]‏‏ ‏ ‏ 6840‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 12 / 12 / 1361‏

‏‏مسئول محترم دفتر امام خمینی، مدّ ظله العالی، با تقدیم سلام، خواستار توفیقات‏‎ ‎‏شما از خداوند متعال هستم؛ مسأله ای سؤال می گردد، خواهشمند است کتباً جواب‏‎ ‎‏مرقوم فرمایید:‏

‏‏مبلغ پولی به بانک ملی گذاشته شده، بدون هیچ گونه قراردادی در مورد بهره و یا به‏‎ ‎‏نیت بهره که به آن تعلق گیرد. پس از گذشت یک سال، بانک مبلغی به آن اضافه نموده؛‏‎ ‎‏آیا اوّلاً این بهره حلال است یا خیر؟ ثانیاً به این مبلغ اضافه، سهمین تعلق می گیرد یا‏‎ ‎‏خیر؟ در صورت موافقت، شمار‏‏ۀ‏‏ حساب بانکی دفتر را هم مرقوم فرمایید تا خمس‏‎ ‎‏مربوطه، همراه سایر درآمدهای دیگر حواله گردد. ‏

‏‏با توجه به این که در کتاب رسال‏‏ۀ‏‏ نوین جلد 2، مسائل اقتصادی در صفح‏‏ۀ‏‏ 205 در‏‎ ‎‏بحث معاملات بانکی در قسمت 5، تحت عنوان بدون قرار سود، که عیناً نوشته شده:‏‎ ‎‏«چنانچه در موردی، گذاشتن پول در بانک یا گرفتن پول از بانک بدون شرط بهره بود،‏‎ ‎‏در این صورت اگر بدون قرار، مبلغی اضافه به قرض دهنده بپردازند حلال است». در‏‎ ‎‏آن کتاب به نقل از تحریرالوسیل‏‏ۀ‏‏ امام، ج 2، ص 616 و 619 بیان گردیده؛ نظر صریح‏‎ ‎‏مرقوم فرمایید. والسلام، خداوند مؤمنین را توفیق فرماید.‏

‏‏بسمه تعالی، بهره پول، ربا و حرام است و نباید بگیرند و خمس به آن تعلق‏‎ ‎‏نمی گیرد و اگر گرفته اند، با یأس از شناسایی صاحبش، از طرف او به فقیر‏
‏‎

‎‏صدقه دهند و وجوه شرعیه را می توانند به حساب شمارۀ هزار مؤسسۀ‏‎ ‎‏تعاون اسلامی قم حواله کنند.‏

‏‏[سؤال 11819]‏‏ ‏ ‏ 6841‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با عرض سلام خدمت امام عزیز، خمینی کبیر و درود بر هم‏‏ۀ‏‏ شهدای انقلاب و‏‎ ‎‏درود بر رزمندگان اسلام و آرزوی پیروزی اسلام بر کفر جهانی و ظهور امام زمان‏‎ ‎‏(عج) و طول عمر برای رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران؛ از حضور آن مقام شریف‏‎ ‎‏سؤالی داشتم به این مضمون که ما در حدود 000 / 200 تومان پول در بانک داشتیم که‏‎ ‎‏ماهی 1200 تومان بهره به آن تعلق می گیرد که ما در گرفتن این بهره شک داریم؛ اگر از‏‎ ‎‏نظر ایشان حلال است (که خود به آن نیاز داریم) استفاده کنیم و اگر حرام است،‏‎ ‎‏می توانیم به یک مستحق برای جهیزیه یا به حساب 100 امام بپردازیم؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول حرام است و نباید بگیرید.‏

‏‏[سؤال 11820]‏‏ ‏ ‏ 6842‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 12 / 5 / 1361‏

‏‏محضر انور حضرت امام خمینی، دامت برکاته‏

‏‏1. آیا بهر‏‏ۀ‏‏ پس انداز در بانک ها که اخیراً به عنوان «سود تضمین شده» به مردم داده‏‎ ‎‏می شود، حلال است یا حرام؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهره حرام است. ‏

‏‏[سؤال 11821]‏

‏‏2. بر فرض حرام بودن، باید به چه مصرفی برسد؟ لطفاً مرقوم فرمایید. اگر چنانچه‏‎ ‎‏حساب بانکی مخصوصی دارد نیز مرقوم فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، بهره را نباید بگیرند و اگر گرفته شد، با یأس از صاحبش، از‏‎ ‎‏طرف او به فقیر صدقه داده شود.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11822]‏‏ ‏ ‏ 6843‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 3 / 5 / 1361‏

‏‏دفتر امام خمینی، محترماً خواهشمند است بنا بر فتوای امام خمینی بفرمایید:‏

‏‏آیا بهره ای که فعلاً از طرف بانک ها به پس اندازها تعلق می گیرد، حلال است‏‎ ‎‏یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است، گرفتن آن جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 11823]‏‏ ‏ ‏ 6844‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک آیت الله‌ العظمی، رهبر کبیر و بنیان گذار جمهوری اسلامی، امام‏‎ ‎‏خمینی، دامت برکاته‏

‏‏1. نظر مبارک را در حال حاضر در معاملات بانکی ـ چه در بهره دادن و چه در بهره‏‎ ‎‏گرفتن ـ بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است؛ گرفتن آن جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 11824]‏

‏‏2. کسانی که پول خود را در دفترچۀ بانک ها می گذارند و بانک مبلغی به عنوان‏‎ ‎‏بهره به حساب آن ها محسوب می نماید، گرفتن آن جایز است یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، جایز نیست.‏

‏‏3. اطاعت از مسئولین امر جمهوری اسلامی که بعضی از قوانین گذشته را اجرا می نمایند که صددرصد‏‎ ‎‏مخالف نظر فقهی و اسلامی می باشد، آیا در اجرای این قوانین، باز هم در حال فعلی، متابعت از آن لازم‏‎ ‎‏است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، رعایت مقررات دولت اسلامی لازم است و اگر مطلبی خلاف شرع باشد، دولت‏‎ ‎‏باید از طرق قانونی اقدام به تصحیح آن بر طبق ضوابط شرعی نماید.‏

‏‏از خداوند متعال، طول عمر امام بزرگوار را خواهانم. السلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11825]‏‏ ‏ ‏ 6845‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 25 / 5 / 1361‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی، امام خمینی، مرجع عالی قدر تقلید، ادام‏‎ ‎‏الله‌ ظله العالی، محترماً به عرض می رساند:‏

‏‏بانک ها نوعی حساب پس انداز به نام سپردۀ ثابت دارند که اشخاص پول های خود‏‎ ‎‏را به مدت یک سال و یا بیشتر در آن حساب می سپارند، و بانک در پایان مدت، علاوه‏‎ ‎‏بر استرداد اصل سپرده، مبلغی هم به عنوان سود یا بهره ـ طبق نرخ مصوب بانک ها ـ به‏‎ ‎‏صاحب پول پرداخت می نماید. خواهشمند است اعلام فرمایند گرفتن آن مبلغ اضافه‏‎ ‎‏از بانک، از نظر شرع مقدس اسلام، جایز است یا خیر؟‏

‏‏والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است، گرفتن آن جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 11826]‏‏ ‏ ‏ 6846‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک آیت الله‌ الکبری فی العالمین، آیت الله‌ الخمینی، دام ظله‏

‏‏معاملات بانکی معلوم است شعبه هایی دارد: بعضی به طور امانت که هیچ فایده به‏‎ ‎‏کسی نمی دهد، و بعضی منافع معلومه در هر ماه یا سال می دهد، و بعضی در نفع و‏‎ ‎‏نقصان بانک بالسویه شریک قرار می دهد؛ آیا کدام شعبه از این ها جایز است؟ بیان‏‎ ‎‏فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، پول را اگر به بانک قرض دهد، تنها همان مبلغ را که قرض‏‎ ‎‏داده استحقاق دارد و بهرۀ پول، ربا و حرام است؛ گرفتن آن جایز نیست.‏‎ ‎‏ولی اگر پول را به بانک بدهد که به نحو مضاربه با آن تجارت کند در زیان و‏‎ ‎‏سود حاصله شریک خواهد بود و امانت گذاشتن پول در بانک یا قرض‏‎ ‎‏الحسنه دادن اشکال ندارد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11827]‏‏ ‏ ‏ 6847‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏تهران، محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دامت برکاتهم‏

‏‏صندوق پس انداز قرض الحسنه با سرمای‏‏ۀ‏‏ عده ای از اشخاص خیّر، جهت‏‎ ‎‏پرداخت های بدون بهره به متقاضیان نیازمند، وام برای رفع احتیاج و توسع‏‏ۀ‏‏ کشاورزی‏‎ ‎‏و غیره تأسیس شده است. بر حسب ضوابط و نحو‏‏ۀ‏‏ عملکرد این صندوق قرض‏‎ ‎‏الحسنه، لازم و ضروری است مبلغی از این پول ها و پس اندازها را موجودی نقدی‏‎ ‎‏داشته باشند و متصدیان این مؤسسه این ماند‏‏ۀ‏‏ موجودی را در بانک های دولتی‏‎ ‎‏می گذارند؛ بانک ها به این حساب پس انداز سود می دهند و از درآمد آن لوازم التحریر‏‎ ‎‏و دفتر و حقوق کارمندان انجام می گیرد. آیا این درآمد را به مصرف چنین مؤسس‏‏ۀ‏‎ ‎‏خیریه جایز می دانید یا خیر؟ مستدعی است جواب مرقوم و با مهر شریف مزین‏‎ ‎‏فرمایید؛ محل حاجت است. متّع الله‌ المسلمین ببقاء وجودکم‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است و گرفتن آن و تصرف در آن جایز‏‎ ‎‏نیست.‏

‏‏[سؤال 11828]‏‏ ‏ ‏ 6848‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏دفتر امام خمینی، محترماً به عرض می رساند:‏

‏‏این جانب مقلد امام خمینی می باشم و در منطق‏‏ۀ‏‏ دشت عباس کشاورزم. مقداری‏‎ ‎‏پول در بانک کشاورزی دهلران جهت خرید ادوات کشاورزی پس انداز نموده بودم‏‎ ‎‏که در اثر تهاجم مزدوران عراقی به منطقه، در بانک مزبور راکد مانده بود. حال که برای‏‎ ‎‏دریافت آن ها به بانک مراجعه کرده ام، مقداری بر آن ها اضافه نموده اند؛ وظیف‏‏ۀ‏‏ شرعی‏‎ ‎‏در قبال این مسأله چیست؟ و چنانچه وجوه اضافی نامشروع هستند، باید به چه کسی‏‎ ‎‏داده شوند؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است؛ گرفتن آن جایز نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11829]‏‏ ‏ ‏ 6849‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دام ظله، لطفاً به سؤال زیر جواب دهید:‏

‏‏بهره های پول هایی که در بانک ها در زمان حکومت جمهوری اسلامی به صاحبان‏‎ ‎‏پول داده می شود چه صورت دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است؛ گرفتن آن جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 11830]‏‏ ‏ ‏ 6850‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏پیشگاه مقدس رهبر عظیم الشأن انقلاب، مرجع اعلای تقلید، دامت برکاته‏

‏‏توقیراً ضمن عرض سلام و تحیت؛ مستدعی است جواب سؤال ذیل را مرقوم‏‎ ‎‏فرمایید:‏

‏‏با توجه به چند مورد سؤال و جواب رسال‏‏ۀ‏‏ عملی‏‏ۀ‏‏ آن حضرت در امور بانکی،‏‎ ‎‏صریحاً فتوای خود را در مورد بهره هایی که بانک ها به صاحبان پولی که به عنوان‏‎ ‎‏ذخیره، بدون قرارداد ضمنی و خارجی و توقع ذهنی، می دهند و در دفترچه های‏‎ ‎‏پس انداز آن ها به عنوان بهره می نویسند، اعلام فرمایید:‏

‏‏1. اخذ و صرف آن در امور شخصی جایز است؛‏

‏‏2. اخذ و صرف آن در هر موردی جایز نیست و حرام است؛‏

‏‏3. اخذ آن و دادن به فقرا و مستمندین، با اجازۀ آن مقام، جایز است.‏

‏‏خداوند بر عمر و سلامت و عزت آن رهبر عظیم و مرجع تقلید شیعیان جهان‏‎ ‎‏بیفزاید، ان شاء الله‌.‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است؛ گرفتن آن جایز نیست و اگر‏‎ ‎‏گرفت و از ارجاع به صاحب واقعی آن مأیوس است از طرف او به فقرا‏‎ ‎‏صدقه بدهد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11831]‏‏ ‏ ‏ 6851‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 1 / 4 / 1361‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی، با تقدیم‏‎ ‎‏عرض سلام و تحیت:‏

‏‏این جانب در حساب های پس انداز شعبات بانک، وجوهاتی داشته ام که مجموعاً‏‎ ‎‏حدود 8000 تومان بهره به آن تعلق گرفته. پس از دریافت بهره، نامبرده مبلغ 3000‏‎ ‎‏تومان آن را به مصرف کمک به جبهه و بازسازی مناطق جنگی و آوارگان جنگ‏‎ ‎‏رسانده و مبلغ 5000 تومان آن، باقی و موجود است. خواستم بدین وسیله از‏‎ ‎‏حضرت عالی اجازه حاصل نمایم، چنانچه امر و موافقت فرمایند 5000 تومان بقی‏‏ۀ‏‎ ‎‏بهره را به دختر خودم که شوهرش بر اثر تصادفی از بین رفته و دارای 2 فرزند یتیم و‏‎ ‎‏بی سرپرست می باشد که از جایی مستمری ای نیز دریافت نمی کند و از طرفی از بابت‏‎ ‎‏بهای خانه ای که اخیراً از طرف بنیاد مسکن به مشارٌ الیها داده شده و قادر به پرداخت‏‎ ‎‏بدهی خانه نمی باشد، بپردازم تا به مصرف بدهی خان‏‏ۀ‏‏ مذکور برساند. در انتظار رأی‏‎ ‎‏مبارک؛ والسلام علیکم ورحمة الله‌‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است؛ گرفتن آن جایز نیست و چنانچه‏‎ ‎‏از برگرداندن به صاحب واقعی آن مأیوس هستید، باید از طرف او به فقرا‏‎ ‎‏صدقه بدهید.‏

‏‏[سؤال 11832]‏‏ ‏ ‏ 6852‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک امام خمینی، رهبر عظیم الشأن و مرجع عالی قدر، مدّ ظله، روحی له‏‎ ‎‏الفداء، با تقدیم سلام و با کمال احترام‏

‏‏پیرو استعلام از محضر مبارکتان در مورد سود پس انداز که فرمودید: «سود پول را‏‎ ‎‏نباید بگیرید و حکم ربا دارد»، به استحضار می رساند: مبلغ 000 / 50 ریال جهت‏‎ ‎‏جبهه های جنگ توسط انجمن اسلامی کارکنان بانک ملی و مبلغ 161559 ریال به‏
‏‎

‎‏حساب 222 جنگ زدگان واریز گردید؛ استدعا دارد در صورتی که پرداخت های‏‎ ‎‏مذکور بابت سود پس انداز که به دفترچه منظور شده بود، عمل صحیح باشد مرقوم‏‎ ‎‏فرمایند؛ در غیر این صورت هرطور امر فرمایند اقدام خواهد شد. ‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است؛ گرفتن آن جایز نیست و آنچه را‏‎ ‎‏که گرفتید اگر از صاحب واقعی آن مأیوس هستید از طرف او به فقرا صدقه‏‎ ‎‏بدهید.‏

‏‏[سؤال 11833]‏‏ ‏ ‏ 6853‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 9 / 5 / 1361‏

‏‏محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی، امام خمینی، مدّ‏‎ ‎‏ظله شخصی پولی به بانک به عنوان این که جای امنی است، می گذارد؛ بعد از چند ماه‏‎ ‎‏پول را از بانک پس می گیرد؛ بانک مقداری اضافه می دهد؛ آیا پول زیادی برای‏‎ ‎‏صاحب پول حلال است یا نه؟ جواب را مرقوم فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است؛ گرفتن آن جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 11834]‏‏ ‏ ‏ 6854‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ هشتم ذی القعده 1410 ق‏

‏‏محضر مبارک رهبر کبیر و مرجع عالی قدر، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی،‏‎ ‎‏مدّ ظله العالی، پس از عرض سلام معروض می دارد:‏

‏‏در توضیح المسائل سؤال شده است: «وجوهی که در بانک ها به قصد محفوظ‏‎ ‎‏ماندن، نه سود بردن، گذاشته می شود، هنگام دریافت، متصدیان بانک مبلغ کمی که‏‎ ‎‏خودشان حساب نموده اند، اضافه بر اصل پول، به صاحب وجه می دهند؛ آیا این مبلغ‏‎ ‎‏حلال است یا خیر؟» جواب فرموده اید: «اگر به عنوان سود بدهند، گرفتن آن جایز‏‎ ‎‏نیست؛ اگرچه قرار نداده باشند».‏

‏‏اکنون سؤال دیگری مطرح است: اگر اشخاص بدون علم و توجه به فتوای آن‏
‏‎

‎‏حضرت، چنین وجهی را گرفته و یا به حسابشان اضافه شده، تکلیفشان چیست؟ و آیا‏‎ ‎‏فرقی است بین عنوان سود و بهره و امثالهم؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است و گرفتن آن جایز نیست و اگر‏‎ ‎‏گرفت و از برگرداندن به مالک آن مأیوس است، باید از طرف او به فقرا‏‎ ‎‏صدقه بدهد.‏

‏‏[سؤال 11835]‏‏ ‏ ‏ 6855‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک رهبر کبیر انقلاب، آیت الله‌ العظمی امام خمینی، احتراماً؛ پس از‏‎ ‎‏سلام و تحیت خواهشمند است نظر آن جناب را دربارۀ مسألۀ زیر اعلام فرمایند:‏

‏‏بهر‏‏ۀ‏‏ بانکی که طبق مقررات بانک به حساب های پس انداز تعلق می گیرد، اخذ بهر‏‏ۀ‏‎ ‎‏مربوطه و مصرف آن چه صورتی دارد؟ و نگرفتن بهره که مآلاً در حساب پس انداز‏‎ ‎‏باقی می ماند، آیا اجازه می فرمایند به یکی از حساب ها ـ مانند حساب صد امام و غیره‏‎ ‎‏ـ واریز گردد؟ و در غیر این صورت، چگونه باید عمل کرد؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است؛ گرفتن آن جایز نیست و اگر‏‎ ‎‏گرفتید و از برگرداندن به صاحب واقعی آن مأیوس هستید، از طرف او به‏‎ ‎‏فقرا صدقه بدهید.‏

‏‏[سؤال 11836]‏‏ ‏ ‏ 6856‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏سلام علیکم، برای من مسأله ای پیش آمده که ناچار به پرسیدن آن شده ام.‏

‏‏در کودکی زمینی به من ارث رسیده بوده که سرپرستانم آن را فروخته و پول‏‎ ‎‏حاصل را به حساب سپرد‏‏ۀ‏‏ ثابت در بانک ملی گذاشته اند که در طی چند سال (5 یا 6‏‎ ‎‏سال) به آن بهره ای تعلق گرفته است و اکنون که این پول به خودم واگذار شده،‏‎ ‎‏نمی دانم از لحاظ حرام و حلال بودن چگونه است؟ لطفاً این موضوع را برای من‏
‏‎

‎‏روشن کنید و اگر سود آن حرام است، چگونه آن را محاسبه و قسمت حرام را چه کار‏‎ ‎‏باید بکنم؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است و گرفتن آن جایز نیست و اگر‏‎ ‎‏دریافت کردید و از رساندن به مالک واقعی آن مأیوس هستید، از طرف او‏‎ ‎‏به فقرا صدقه دهید.‏

‏‏[سؤال 11837]‏‏ ‏ ‏ 6857‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 28 / 9 / 1361‏

‏‏حضور محترم حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی سلام عرض می کنم؛ خداوند‏‎ ‎‏ان  شاء الله‌ وجود جناب عالی را تا ظهور حضرت مهدی (عج) از بلیّات حفظ بفرمایند.‏‎ ‎‏خدمت امام عرض می کنم:‏

‏‏1. بنده پولی داشتم که برای حفظ آن، پول را به بانک ملی سپرده ام. مدت یک سال‏‎ ‎‏پول در بانک بود. حال پول را گرفته ام و مقداری روی آن بهره به من تعلق گرفته؛ آیا‏‎ ‎‏درست است که من این بهره را از بانک بگیرم؟ و می توانم در چه اموری خرج کنم؟‏‎ ‎‏لطفاً بنده را راهنمایی کنید.‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول را نباید بگیرید و اگر گرفته اید، در صورت یأس از‏‎ ‎‏شناسایی صاحبش، از طرف او به فقیر بدهید.‏

‏‏[سؤال 11838]‏

‏‏2. پولی سپرده ام در بانک که بعد از یک سال، دو برابر آن را به من می دهند و من‏‎ ‎‏برای ساختن ساختمانی به کار می برم و روی این پول، صدی چهار می گیرند؛ لطفاً این‏‎ ‎‏مسأله را برای من روشن کنید.‏

‏‏بسمه تعالی، آنچه از بانک می گیرید را مالک می شوید و می توانید با آن‏‎ ‎‏خانه تهیه کنید و اگر در پرداخت زیاده، قصد بهره نکنید برای شما اشکالی‏‎ ‎‏نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11839]‏‏ ‏ ‏ 6858‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 19 / 11 / 1361‏

‏‏سلام علیکم‏

‏‏شخصی مقدار پولی را که اضافه از مخارج زندگی خود دارد، برای حفظ آن از‏‎ ‎‏دستبرد و مسائل دیگر، به بانک می سپارد و یا طبق فرمود‏‏ۀ‏‏ امام امت ـ مدّ ظله ـ برای‏‎ ‎‏کمک به دولت جمهوری اسلامی نزد بانک می سپارد و طبق نظام فعلی بانکی، مبلغی‏‎ ‎‏در سال به عنوان بهره به آن تعلق می گیرد؛ آیا بهر‏‏ۀ‏‏ پول را در هر جهت می توان خرج‏‎ ‎‏کرد و یا می توان مبلغ بهره را به عنوان کمک به جبهه پرداخت نمود و یا می شود آن را‏‎ ‎‏نزد روحانیت گذاشته تا در هر جهتی که خود مصلحت می دانند خرج کنند؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا است و نباید بگیرند و اگر گرفته اند، با یأس از‏‎ ‎‏شناختن صاحبش، از طرف او به فقیر صدقه دهند.‏

‏‏[سؤال 11840]‏‏ ‏ ‏ 6859‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور محترم مسئولین دفتر امام، حفظه الله‌ تعالی، محترماً؛ به عرض می رساند که:‏

‏‏حقیر مبلغ پولی در سال های قبل در صندوق قرض الحسنه برای کمک به مسلمین‏‎ ‎‏سپرده بودم. اما اکنون متأسفانه این صندوق منحل شده است و بنده این مبلغ را برای‏‎ ‎‏آن که محفوظ بماند به عنوان امانت در بانک نهاده ام (نه به عنوان استفاده از بهرۀ پول)؛‏‎ ‎‏اما با توجه به ضوابطی که بانک دارد بر روی این پول بهره خواهد کشید؛ لذا بفرمایید‏‎ ‎‏که تکلیف این بهره چیست؟ و وظیفه چه خواهد بود؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11841]‏‏ ‏ ‏ 6860‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 15 / 4 / 1361‏

‏‏حضور مبارک رهبر کبیر انقلاب اسلامی و مرجع عالی قدر، حضرت امام خمینی،‏
‏‎

‎‏ادام الله‌ ظله، احتراماً به استحضار می رساند:‏

‏‏این صندوق که قریب بیست میلیون تومان در سال، به عنوان قرض الحسنه در‏‎ ‎‏اختیار نیازمندان قرار می دهد، برای تأمین حقوق کارمندان و هزین‏‏ۀ‏‏ چاپ اوراق و‏‎ ‎‏دفاتر و پول آب، برق و تلفن، نیازمند به اعتبار قابل توجهی می باشد تا قادر به ادار‏‏ۀ‏‏ این‏‎ ‎‏مؤسس‏‏ۀ‏‏ خیریه باشد. اینک از حضور مبارکتان استفتا می کنیم که آیا سپردن وجوه این‏‎ ‎‏صندوق در حساب های سپرد‏‏ۀ‏‏ بانک ها و استفاده از بهر‏‏ۀ‏‏ متعلّق‏‏ۀ‏‏ بانک، به منظور تأمین‏‎ ‎‏بودج‏‏ۀ‏‏ این صندوق، شرعاً جایز است یا خیر؟‏

‏‏والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11842]‏‏ ‏ ‏ 6861‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ امام خمینی، دامت برکاته، رهبر کبیر انقلاب‏‎ ‎‏جمهوری اسلامی، پس از عرض سلام و آرزوی سلامتی برای آن حضرت؛ سؤالاتی‏‎ ‎‏دارم که مطرح می کنم. جواب را کتباً مرقوم فرمایید:‏

‏‏1. آیا بهرۀ بانکی در جمهوری اسلامی که خود بانک پرداخت می کند، درست‏‎ ‎‏است یا نه؟‏

‏‏2. در صورتی که در جمهوری اسلامی کسی بهره ای از بانک دریافت کرده باشد،‏‎ ‎‏تکلیف چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است و نباید بگیرند و چنانچه گرفته اند،‏‎ ‎‏با یأس از شناسایی صاحبانش، باید از طرف آن ها به فقیر صدقه دهند.‏

‏‏[سؤال 11843]‏‏ ‏ ‏ 6862‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 30 / 11 / 1361‏

‏‏دفتر امام! با سلام و آرزوی توفیق روز افزون برای شما‏

‏
‏‎

‎‏می خواستم بدانم بهره ای که روی وام گرفته می شود آیا از نظر شرعی درست‏‎ ‎‏است؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11844]‏‏ ‏ ‏ 6863‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 15 / 10 / 1361‏

‏‏محضر شریف حضرت مستطاب، حجت الاسلام والمسلمین، آیت الله‌ فی‏‎ ‎‏الارضین، عمدة الفقهاء والمتبحّرین، رهبر کبیر، امام خمینی عزیز‏

‏‏1. در تمام بانک های کشور برای دریافت وام به عنوان کارمزد، وجهی دریافت‏‎ ‎‏می دارند، به نظر حضرت عالی دریافت وجه کارمزد رجحان شرعی دارد یا خیر؟‏

‏‏2. در تمام بانک های کشور، آخر سال بانک ها بهره ای در دفترچه پس انداز به‏‎ ‎‏عنوان سود قید می کنند، آیا گرفتن این وجه بهره چه صورت دارد؟ استدعای عاجزانه‏‎ ‎‏دارم چنانچه این وجه بهره که در دفترچه قید می کنند ربا و حرام است، لطفاً اعلام‏‎ ‎‏فرمایید به تمام بانک ها که به قید هبه پرداخت نمایند که از صورت حرمت خارج‏‎ ‎‏گردد.‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11845]‏‏ ‏ ‏ 6864‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور محترم دفتر رهبر کبیر انقلاب اسلامی، امام خمینی، پس از سلام؛ ان شاء‏‎ ‎‏الله‌ که وجود گرامی تان در پناه خداوند متعال صحیح و سالم باشد. غرض از این که‏‎ ‎‏مزاحم شدم مسأله ای است که من در سال 1355 خان‏‏ۀ‏‏ مسکونی خودم را که خیلی‏‎ ‎‏قدیمی بود خراب کردم و از نو ساختمانی دو طبقه ساختم و سرمایه ام تمام شد و‏‎ ‎‏مجبور شدم از بانک سپه مبلغ 000 / 200 تومان وام بگیرم و بانک هم در مقابل سند‏‎ ‎‏خانه، این وام را داد و مبلغ 000 / 70 تومان زیادتر گرفت ولی در همان موقع از این پول‏
‏‎

‎‏تقریباً 000 / 100 تومان آن زیادی بود و لازم هم نداشتم و با بانک هم نمی شد کاری‏‎ ‎‏کنم بعضی از رفقا از من قرض می کنند و اگر خواستند چیزی به من می دهند و اگر‏‎ ‎‏نخواستند نمی دهند حکم این مسأله چیست.‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است و باید آنچه به عنوان بهره گرفته اید‏‎ ‎‏به صاحبش رد نمایید و اگر مأیوس از شناسایی صاحبش باشید، از طرف‏‎ ‎‏او به فقیر صدقه دهید.‏

‏‏[سؤال 11846]‏‏ ‏ ‏ 6865‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 2 / 2 / 1361‏

‏‏حضور محترم رهبر کبیر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، امام خمینی‏

‏‏امیدوارم که در راه هدایت و راهبری انقلاب اسلامی بیش از پیش موفق و مؤید‏‎ ‎‏باشید. این جانب چند سؤال شرعی دارم که اگر برایتان امکان دارد با خط خود جوابم‏‎ ‎‏را بدهید تا یادگاری از حضرت عالی داشته باشم. از خداوند متعال طول عمر و‏‎ ‎‏پیروزی امت اسلام را به رهبری شما خواهانم.‏

‏‏1. توسط پدر این جانب مقداری پول در بانک در حدود 10 سال پیش تا کنون‏‎ ‎‏جهت من پس انداز شده است و در حال حاضر مقداری بهره (سود بانکی) به روی آن‏‎ ‎‏افزوده شده، آیا گرفتن این سود از بانک به نظر حضرت عالی صحیح است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهره پول، ربا و حرام است.‏

‏‏2. پول قرض گرفتن و یا قرض دادن به فرقۀ مسیحی یا یهودی و فرقۀ ضالّۀ بهاییت چه صورت دارد؟ و‏‎ ‎‏آیا برای مسلمین جایز است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، در غیر فرقۀ ضالّه مانع ندارد.‏

‏‏3. حکم موسیقی مطرب چیست؟ و به چه نوع موسیقی گفته می شود؟ و با صدای مشکوک چه فرقی‏‎ ‎‏می کند؟ و آیا آهنگ هایی که رادیو تلویزیون پخش می کنند از نظر شرعی اشکال دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، موسیقی مطرب حرام است و صداهای مشکوک مانع ندارد و تشخیص با عرف‏‎ ‎‏است.‏

‏
‏‎

‎‏4. آیا شرایط امام جماعت با امام جمعه فرق می کند؟ عادل بودن که برای امام جماعت واجب است،‏‎ ‎‏تعریفش چیست؟ و آیا اگر امام جمعه یا جماعت به روی گناهان صغیره اصرار داشته باشد از عدالت‏‎ ‎‏خارج می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، معنای عدالت و شرایط امام جماعت و جمعه در رساله ذکر شده است و اصرار بر‏‎ ‎‏صغیره موجب سلب عدالت می شود.‏

‏‏[سؤال 11847]‏‏ ‏ ‏ 6866‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با عرض سلام و به امید طول عمر امام عزیزمان و پیروزی رزمندگان اسلام‏

‏‏پولی که ما در بانک های جمهوری اسلامی می گذاریم، وقتی می گیریم مقداری‏‎ ‎‏رویش رفته، آن مقدار چه صورت دارد؟ والسلام‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است. ‏

‏‏[سؤال 11848]‏‏ ‏ ‏ 6867‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 25 / 12 / 1361‏

‏‏دفتر محترم رهبر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران و مرجع عظیم الشأن‏‎ ‎‏شیعیان جهان‏

‏‏احتراماً؛ چون صندوق قرض الحسن‏‏ۀ‏‏ المهدی (عج) جهت مخارج روزمرّ‏‏ۀ‏‏ خود‏‎ ‎‏درآمدی ندارد، از پیشگاه حضرت امام ـ روحی فداه ـ استفتا می نماییم که آیا اجازه‏‎ ‎‏می فرمایند مبلغی از وجوه صندوق را در حساب پس انداز بانک بگذاریم و در برابر،‏‎ ‎‏مبلغی که بانک بنا بر معمول سود می دهد، دریافت و قسمتی از هزین‏‏ۀ‏‏ صندوق را تأمین‏‎ ‎‏نماییم؟ مستدعی است نظر مبارک مرجع عظیم الشأن شیعیان، حضرت امام را جهت‏‎ ‎‏کسب تکلیف به این صندوق اعلام فرمایند.‏

‏‏خدایا، خدایا تا انقلاب مهدی خمینی را نگهدار، از عمر ما بکاه و به عمر او بیفزا‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11849]‏‏ ‏ ‏ 6868‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 21 / 8 / 1360‏

‏‏محضر مقدس حضرت آیت الله‌ العظمی، رهبر انقلاب اسلامی و بنیان گذار‏‎ ‎‏جمهوری اسلامی و پشتیبان و امید مستضعفان جهان، امام خمینی، ادام الله‌ ظله علی‏‎ ‎‏رؤوس المسلمین، بعد از شایسته ترین اظهار علاقه خدمت بزرگ استاد خودم و‏‎ ‎‏خالص ترین دعا جهت طول عمر و سلامت بزرگ مرجع عالم تشیع روحی فداه.‏

‏‏پول هایی که به عنوان پس انداز یا سپرده در بانک ها می گذارند و در نظر ندارند‏‎ ‎‏خود را بیش از آنچه در بانک گذاشته اند، طلبکار بدانند و گاهی هم قصد تقویت دولت‏‎ ‎‏اسلامی را دارند ولکن می دانند بانک به صاحبان پول چیزی اضافه می دهد، آیا گرفتن‏‎ ‎‏این پول اضافه به نظر حضرت عالی اشکال دارد یا نه؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول را نباید بگیرند.‏

‏‏[سؤال 11850]‏‏ ‏ ‏ 6869‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 11 / 1 / 1361‏

‏‏پس از عرض سلام حضور کارکنان محترم دفتر امام امت خمینی کبیر، این جانب‏‎ ‎‏چندین سؤال داشتم که مطرح می سازم:‏

‏‏1. آیا بهر‏‏ۀ‏‏ بانکی (به پولی که در بانک است تعلق می گیرد) حرام است یا خیر؟ اگر‏‎ ‎‏حرام است، آیا باید به عنوان پول حرام آمیخته به حلال (زکات) به حساب آورد؟ اگر‏‎ ‎‏این طور است، باید این مبلغ را به مرجعی که از ایشان تقلید می شود داد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است؛ گرفتن آن جایز نیست و اگر‏‎ ‎‏گرفت و از برگرداندن به صاحب واقعی آن مأیوس است، از طرف او به‏‎ ‎‏فقرا صدقه دهد.‏

‏‏2. مبلغ خمس را باید به چه کسی داد؟ نمایندۀ امام در تهران کجا هستند؟ راهنمایی فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، خمس باید به دست مرجع تقلید یا وکیل مجاز او تسلیم شود و می توانید در قم به‏‎ ‎‏وکیل این جانب مراجعه کنید.‏

‏
‏‎

‎‏3. آیا پولی که به عنوان خمس است، چون مبلغ آن کم است، می توان به حساب جنگ زدگان یا جبهه یا‏‎ ‎‏حساب صد امام واریز کرد؟ اگر نمی شود، می توان این مبلغ کم را با پست به دفتر امام فرستاد؟‏

‏‏بسمه تعالی، عجالتاً اجازه نمی دهم می توانید به شماره هزار مؤسسه تعاون اسلامی قم حواله‏‎ ‎‏کنید.‏

‏‏ان شاء الله‌ که خداوند شما را نصرت دهد و در همۀ کارهایتان توفیقتان دهد سلامتی و طول عمر همۀ‏‎ ‎‏شما که برای اسلام خدمت می کنید به خصوص سلامتی نایب امام را از خدای تعالی خواهانیم،‏‎ ‎‏خدانگهدار.‏

‏‏[سؤال 11851]‏‏ ‏ ‏ 6870‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 8 / 12 / 1361‏

‏‏حضرت امام خمینی، امید ملت ایران و مستضعفان جهان، دام ظله العالی‏

‏‏احتراماً؛ این جانب قبلاً در نجف خدمت حضرت عالی رسیده بودم، به علت‏‎ ‎‏خستگی بی شمار حضرت عالی، در تهران نخواستم وقت عزیز حضرت عالی را بگیرم.‏‎ ‎‏همیشه شب ها در مواقع نماز، اول طول عمر جناب عالی را از خداوند می خواهم،‏‎ ‎‏امیدوارم خداوند به حضرت عالی و خانواد‏‏ۀ‏‏ محترمتان سلامتی و طول عمر عطا‏‎ ‎‏فرمایند. علت تصدیع:‏

‏‏پولی که خمس داده شده و در بانک پس انداز شود، بدون شرط و قرارداد، سودی‏‎ ‎‏که می دهند به وسیلۀ بانک آیا این سود حلال است یا حرام؟‏

‏‏بسمه تعالی، سود پول، ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11852]‏‏ ‏ ‏ 6871‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 28 / 1 / 1362‏

‏‏ضمن عرض سلام؛ خواهشمندم فتوای حضرت امام ـ دام ظله العالی ـ را در مورد‏‎ ‎‏دو مسأله شرعی زیر مرقوم فرمایید:‏

‏‏1. بهره ای که بانک ملی به حساب های پس انداز می دهد چه باید کرد؟ اگر راه‏‎ ‎‏مصرف خاصی دارد لطفاً بفرمایید و چنانچه به علت ضروری، مبلغ بهره را مصرف‏
‏‎

‎‏کرده باشیم چه می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهره را نباید بگیرند و اگر گرفتند با یأس از شناسایی‏‎ ‎‏صاحبش، از طرف او به فقیر صدقه دهند.‏

‏‏2. خرید و فروش منزل در قم به شکلی است که قیمت حقیقی با قیمتی که دولت می گذارد اختلاف‏‎ ‎‏شدید دارد و دولت، مالیات را بر اساس قیمت خودش می گیرد؛ لذا در این میان فروشنده به سادگی‏‎ ‎‏سود زیادی دریافت می دارد؛ در این مورد تکلیف چیست؟ آیا اشکالی از نظر خرید و فروش پیش‏‎ ‎‏نمی آید؟ مثلاً بنده منزلی را با دو اتاق خریدم به مبلغ 410000 تومان در حالی که در سند، قیمتی‏‎ ‎‏حدود 35000 تومان ثبت شده و ادارۀ دارایی از فروشنده مبلغی کمتر از 2000 تومان مالیات گرفته‏‎ ‎‏است و همین مسأله از عوامل مهم گرانی منزل در قم است.‏

‏‏بسمه تعالی، بستگی به مقررات دولت اسلامی دارد.‏

‏‏3. کسی که وطنش تهران است و فعلاً به ضرورت شغلی در قم ساکن شده است از نظر نماز چه‏‎ ‎‏تکلیفی  دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، در غیر محدودۀ وطن او در تهران و در قم حکم مسافر دارد.‏

‏‏[سؤال 11853]‏‏ ‏ ‏ 6872‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 9 / 4 / 1361‏

‏‏محضر مقدس حضرت آیت الله‌ العظمی، عمدة الفقهاء، رهبر کبیر عالی قدر،‏‎ ‎‏بنیان گذار جمهوری اسلامی، معروض می دارم:‏

‏‏وجوه پس انداز که یک سال در بانک ها می ماند و بهره، روی او می کشند، چه‏‎ ‎‏صورت دارد؟ آیا رجحان شرعی در تصرف دارد یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، ربا و حرام است و گرفتن آن، جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 11854]‏‏ ‏ ‏ 6873‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضور محترم جناب مستطاب، حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله‏

‏‏پس از عرض سلام به رهبر عظیم الشأن و درود بی پایان به رزمندگان عزیز در‏‎ ‎‏جبهه های حق علیه باطل و سلام بر شهیدان گلگون کفن اسلام، از زمان صدر اسلام تا‏
‏‎

‎‏به امروز و الی یوم القیامه. امام بزرگوار از این که مصدع می شوم و اوقات گران مای‏‏ۀ‏‏ شما‏‎ ‎‏را می گیرم، پوزش می طلبم و امیدوارم بند‏‏ۀ‏‏ حقیر را مورد عفو و اغماض قرار دهید.‏

‏‏و اما مسأله: بندۀ حقیر: مدت 11 سال و اندی است که در بانک صادرات مشغول‏‎ ‎‏کار می باشم. در این مدت به علت ناآگاهی و سؤال نکردن از علمای اهل دین (عذر‏‎ ‎‏بدتر از گناه) از پاداش ها و عیدی و سود ویژه که در پایان هر سال به ما تعلّق می گرفت‏‎ ‎‏و می دادند و از ما می خواستند که سهام خریداری کنیم و بنده هم خریداری کردم و در‏‎ ‎‏ازای این سهام های خریداری شده که تعداد آن ها به 9 سهم می رسید، تعداد چند سهم‏‎ ‎‏هم به عنوان سود سهام به بنده داده شد به طوری که سهام های بنده به 17 عدد‏‎ ‎‏رسیده  بود.‏

‏‏چند ماه از انقلاب گذشته بود که بنده تمام سهام هایم را به مبلغ 000 / 350 ریال به‏‎ ‎‏یکی از همکارانم فروختم و روزی که حساب سال مالی خود را رسیدم، تمام خمس و‏‎ ‎‏سهم امام اموال و همچنین مبلغ سهام را هم پرداخت نمودم. ‏

‏‏ولی حالا که چند سال است از آن می گذرد، برایم شک و شبهه به وجود آمده است‏‎ ‎‏که نکند این پول های سهام ها اشکال شرعی دارد؛ لذا از حضور آن قائد بزرگ و رهبر‏‎ ‎‏کبیر انقلاب استدعا دارم بند‏‏ۀ‏‏ حقیر را راهنمایی بفرمایید و دستورات لازم را مقرر‏‎ ‎‏فرمایید. ‏

‏‏والسلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته، نهایت امتنان و تشکر و سپاس را دارم.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر منظور از سود سهام، بهرۀ پول است ربا و حرام است و در‏‎ ‎‏غیر این صورت مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 11855]‏‏ ‏ ‏ 6874‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏بعضی از بانک ها اعلام می کنند: اگر کسی سپرده ای را سه ماه پیش ما بگذارد بعد از‏‎ ‎‏سه ماه، دو برابر آن را به او قرض می دهیم. آیا این کار جایز می باشد یا ربا می باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، جایز است. ‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11856]‏‏ ‏ ‏ 6875‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏پولی را که به عنوان سپرده تا مدت یک سال مثلاً در بانک می گذارند که پس از‏‎ ‎‏انقضای مدت، بانک دو برابر آن مبلغ را به صاحب پول قرض بدهد، آیا این قرار با‏‎ ‎‏بانک ربا می شود، یا این کار اصلاً اشکالی ندارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، به ترتیبی که ذکر شده، ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11857]‏‏ ‏ ‏ 6876‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مبارک امام خمینی مرجع تقلید‏

‏‏1. نظر به این که فرموده اید پولی که بانک اضافه بر پول پس انداز به مشتری می دهد‏‎ ‎‏اگر عنوان بهره داشته باشد حرام است، مستدعی است بفرمایید آیا الآن در این‏‎ ‎‏موقعیت پول اضافه ای که بانک بر پول پس انداز می افزاید آیا غیر از عنوان بهره است؟‏‎ ‎‏و تکلیف چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است، گرفتن آن جایز نیست.‏

‏‏2. درباره این که فرموده اید: باید یقین کرد که برای وضو یا غسل چیزی مانع رسیدن آب به پوست نباشد.‏‎ ‎‏آیا جوهری که از اثر نوک خودکار بر روی پوست دست می گذارد باید پاک شود و یا اشکالی ندارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر جرم ندارد و مانع از وصول آب به بشره نیست وضو صحیح است.‏

‏‏[سؤال 11858]‏‏ ‏ ‏ 6877‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 30 / 2 / 1361‏

‏‏محضر مبارک حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی‏

‏‏ضمن عرض سلام و درود فراوان به رهبر مستضعفان جهان و دمنده روح مبارزه‏‎ ‎‏برای حق در کالبد خسته همه انسان هایی که از ظلم ظالمان به ستوه آمده اند خصوصاً‏‎ ‎‏مسلمانان جهان، استدعا دارم پاسخ سؤالات زیر را مرقوم و ارسال فرمایند.‏

‏‏1. از طرف وسایل ارتباط جمعی و یا توسط ائم‏‏ۀ‏‏ جماعت اعلام شده که هر فردی‏
‏‎

‎‏هر قدری پول پس انداز داشته باشد، برای پیشرفت امور اقتصادی مملکت به بانک ها‏‎ ‎‏تحویل دهد، حال با توجه به احتیاج اکثریت مردم به بانک تا بتوانند در مواقع لازم پول‏‎ ‎‏خود را به بانک تحویل دهند و یا برای انجام کارهای ضروری خود از آن وام بگیرند،‏‎ ‎‏چنانچه برای این داد و ستد از طرف مسئولین مربوطه جایزه ای تعیین شده یا بشود تا‏‎ ‎‏پس اندازها جذب بانک ها گردد و یا مخارج بانک ها از قبیل حقوق کارمندان و غیره‏‎ ‎‏تأمین گردد حلال است یا خیر؟‏

‏‏2. در صورتی که حلال نباشد پول هایی که سالانه از طرف بانک ها به حساب‏‎ ‎‏پس انداز واریز شده و یا از طرف وام گیرندگان پرداخت شده چگونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است و نباید بگیرند و اگر گرفتند با یأس‏‎ ‎‏از شناسایی صاحبانش از طرف آن ها به فقیر صدقه دهند.‏

‏‏[سؤال 11859]‏‏ ‏ ‏ 6878‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 22 / 12 / 1360 ‏

‏‏حضور محترم امام امت، آیت الله‌ العظمی امام خمینی، دام ظله العالی‏

‏‏یک سؤال فقهی داشتم و آن این که خواستم بدانم فتوای امام خمینی در مورد بهر‏‏ۀ‏‎ ‎‏موجودی حساب پس انداز که بانک ها در جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر‏‎ ‎‏پرداخت می کنند چیست؟ آیا این بهره حلال است و اشکالی ندارد یا حرام است؟ و‏‎ ‎‏همچنین بهر‏‏ۀ‏‏ موجودی حساب پس انداز که قبلاً بانک ها در نظام رژیم منحوس‏‎ ‎‏شاهنشاهی پرداخت می کردند آیا آن بهره حلال بود یا حرام؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است، گرفتن آن جایز نیست و اگر گرفت‏‎ ‎‏با یأس از شناسایی صاحبش از طرف او به فقرا صدقه دهد.‏

‏‏[سؤال 11860]‏‏ ‏ ‏ 6879‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 2 / 12 / 1361‏

‏‏دفتر فتوای امام خمینی‏

‏‏اگر پولی به جهت محفوظ ماندن و این که فرمودند پول ها را در بانک بگذارید در‏
‏‎

‎‏بانک گذاشتم و آخر سال بانک مبلغ اضافه پرداخت کرد آیا می شود در این پول‏‎ ‎‏تصرف کرد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهره پول ربا است و نباید بگیرند.‏

‏‏[سؤال 11861]‏‏ ‏ ‏ 6880‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 19 / 11 / 1361‏

‏‏محضر مبارک حضرت امام امت، خمینی بت شکن‏

‏‏پس از عرض سلام و درود فراوان بر ارواح طیبۀ شهدای انقلاب اسلامی،‏‎ ‎‏خواهشمندم در صورت امکان به سؤالات این حقیر پاسخ گویید.‏

‏‏1. وجوهی که در بانک ها به قصد محفوظ ماندن و کمک به دولت اسلامی، نه سود‏‎ ‎‏بردن، گذاشته می شود، ولی هنگام دریافت، متصدیان بانک مبلغ کمی که خودشان‏‎ ‎‏حساب کرده اند اضافه بر اصل پول به صاحب وجوه می دهند و معلوم نیست به چه‏‎ ‎‏عنوانی است، آیا این مبلغ حلال است یا خیر؟ در هر صورت وظیف‏‏ۀ‏‏ کسی که پولی در‏‎ ‎‏بانک گذاشته چگونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است.‏

‏‏2. شخصی وجهی به مبلغ فرضاً صد هزار تومان در بانک می گذارد. بعد از شش ماه بانک دولت‏‎ ‎‏اسلامی بنا به درخواست شخص نامبرده، 300 هزار تومان به او وام می دهد و در عوض از شخص‏‎ ‎‏نامبرده تعهد می گیرد که فرضاً در عرض یک سال به طور قسطی 320 هزار تومان پرداخت کند. آیا این‏‎ ‎‏20 هزار تومان اضافی که بانک دریافت می کند ربا است یا نه؟ در هر صورت این چنین معامله ای از نظر‏‎ ‎‏شرعی چه حالتی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، مبلغ اضافی ربا است ولی پولی را که شخص از بانک گرفته را مالک شده است.‏

‏‏[سؤال 11862]‏‏ ‏ ‏ 6881‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏با سلام خدمت امام امت، خمینی بت شکن و سربازان و دلیران با ایمان در‏‎ ‎‏جبهه های جنگ حق علیه کفر جهانی و به هم‏‏ۀ‏‏ ملّت مسلمان ایران که قهرمان ترین‏
‏‎

‎‏ملّت جهان هستند و شما زحمت کشان و خدمت کنندگان در پشت جبهه.‏

‏‏من همسر یک دانشجوی ایرانی و مقلد امام خمینی در اروپا (لندن) هستم و‏‎ ‎‏همان طور که مطمئناً می دانید برای کسانی که بخواهند در یک چنین کشورهایی‏‎ ‎‏رعایت کامل مسائل شرعی را بکنند اشکال هایی پیش می آید و متأسفانه من هم در‏‎ ‎‏بعضی مسائل شرعی اشکال هایی دارم که چون با مراجعه به رسال‏‏ۀ‏‏ امام برایم هنوز‏‎ ‎‏برطرف نشده بدین وسیله خواستم شما با در میان گذاشتن با امام خمینی جواب‏‎ ‎‏مسائل زیر را برایم ان شاء الله‌ اگر زحمتی نیست پست کنید.‏

‏‏1. گرفتن بهر‏‏ۀ‏‏ بانکی را امام جایز ندانستند، پس چرا در بانک های ایران اسلامی‏‎ ‎‏بهره می دهند؟ (مثلاً بانک ملی ایران)‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است و دولت جمهوری اسلامی درصدد‏‎ ‎‏است با تنظیم برنامۀ صحیح بهره را حذف کند.‏

‏‏2. در مورد الکل امام فرمودند که الکل مصنوعی که در ساختن بعضی چیزها استفاده می شود اگر انسان‏‎ ‎‏نداند که مست کننده است اشکال ندارد. با تحقیق معلوم شده که همه نوع الکل مست کننده است و‏‎ ‎‏بنابراین اگر امام در مورد چیزهایی که در ساختنشان از الکل استفاده شده جای اشکال می دانند، پس در‏‎ ‎‏مورد رنگ ساختمان که در همه جای ساختمان به کار رفته چه باید کرد؟ آیا می توانیم بگوییم چون این‏‎ ‎‏نوع چیزها ضرر الکل خوراکی (نوشابه های الکلی) را ندارد اشکال ندارد تماس داشتن با این رقم‏‎ ‎‏چیزها؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر محرز شود که مست کننده است حرام است، ولی در حکم به نجاست علاوه بر‏‎ ‎‏مست کننده بودن شرط است که از مایع بالاصاله گرفته شده باشد.‏

‏‏3. امام فرمودند لهو و لعب جایز نیست، در مورد شعرهایی که در رادیوی جمهوری اسلامی با آهنگ‏‎ ‎‏خوانده می شود البته شعرها اسلامی است اما آهنگ ها فرقی نمی کند نظرشان چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، موسیقی مطرب حرام است و صداهای مشکوک مانع ندارد.‏

‏‏4. با پوزش از این که وقتتان را گرفتم یک موضوع دیگری را احساس می کنم باید به اطلاعتان برسانم‏‎ ‎‏هرچند که شاید اطلاع کامل دارید و بارها شنیدم که امام و دیگر مسئولان مملکتی راجع به این موضوع‏‎ ‎‏اخطار کرده اند، اما متأسفانه هیچ گونه ترتیب اثری داده نشده برایتان شرح بدهم. در مورد پاکسازی‏
‏‎

‎‏سفارت خانه ها و اداره ها و دیگر جاهایی که نماینده کشور اسلامی ایران هستند در خارج از کشور بارها‏‎ ‎‏صحبت شده و بحمدالله‌ سفارت خانه ایران در لندن تا حدود زیادی پاکسازی شده، اما در بانک ملی‏‎ ‎‏ایران در لندن و همچنین شرکت هواپیمایی ایران هما در لندن جز بر دیوار زدن عکس رهبر انقلاب‏‎ ‎‏هیچ گونه پاکسازی نشده و بالعکس رفتار کسانی که در این جور مکان ها انجام وظیفه می کنند جز‏‎ ‎‏مسخره کردن اسلام و از زیر رعایت قوانین اسلامی فرار کردن چیز دیگری نیست؛ به عنوان مثال یک‏‎ ‎‏نمونه خدمتتان عرض می کنم. خانم هایی که در شرکت هواپیمایی ایران هما در لندن کار می کنند با‏‎ ‎‏وضع خیلی بدی که واقعاً لطمه به انقلاب می زنند مشغول به کار هستند، همگی شان با یک روسری‏‎ ‎‏تور سیاه که تازه بهتره بگوییم دور گردنی، چون بیشتر از این که روی سرشان باشد دور گردنشان است و‏‎ ‎‏لباسشان هم که رنگش چون سرمه ای مایل به سیاه هست هر شخصی وارد آن مکان می شود فکر‏‎ ‎‏می کند که این ها عزا دارند که واقعاً هم عزای بی بند و باری هایی که تا حدودی جلویش برایشان گرفته‏‎ ‎‏شده هستند. من همین یک نمونه را عرض کردم تا خیلی جدی تر توسط مسئولین رسیدگی بشود؛ چون‏‎ ‎‏این ها حتی قانون اسلام را زیر پا گذاردند.‏

‏‏بسمه تعالی، با کوشش دولت جمهوری اسلامی و همکاری ملت مسلمان ان شاء الله‌ مشکلات‏‎ ‎‏ذکر شده رفع می شود.‏

‏‏با تشکر فراوان از شما که به نامه ام رسیدگی می کنید و ان شاء الله‌ که جوابش را هم برایم به زودی‏‎ ‎‏بفرستید از امام خمینی می خواهم که یک دعایی هم به دانشجویانی که آرزو دارند هرچه زودتر با‏‎ ‎‏موفّقیت برای خدمت به وطن عزیزمان برگردند بکنند و خواهش می کنم و درخواست دارم از امام که‏‎ ‎‏یک عکس امضا شده خودشان را برای تبرک زندگی من به اسم خودم بدهند.‏

‏‏[سؤال 11863]‏‏ ‏ ‏ 6882‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏کسانی که بدون توجه به حکم شرعی بهر‏‏ۀ‏‏ بانکی را در رژیم سابق یا پس از‏‎ ‎‏انقلاب دریافت کرده و مصرف نموده اند اکنون تکلیف شرعی آنان چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، مبلغ دریافتی بابت ربا را ضامن هستند و باید معادل آن را به‏‎ ‎‏صاحبان اصلی آن در صورت امکان برگردانند و در صورت عدم امکان‏‎ ‎‏باید از طرف آنان به فقرا صدقه بدهند.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11864]‏‏ ‏ ‏ 6883‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس رهبر کبیر انقلاب و بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران، حضرت‏‎ ‎‏آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله العالی، ضمن عرض سلام و اظهار ارادت؛‏‎ ‎‏مستدعی است جواب مسأل‏‏ۀ‏‏ ذیل را مرقوم بفرمایید:‏

‏‏1. کسانی که در بانک ها دفتر پس انداز دارند و برای این که پولشان محفوظ بماند،‏‎ ‎‏پول خود را در بانک می سپارند و قصد گرفتن ربح هم ندارند، ولی بانک ها طبق قولی‏‎ ‎‏که خودشان دارند، مبلغی اضافه از اصل پول پس می دهند، آیا گرفتن چنین پولی‏‎ ‎‏حلال است یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 11865]‏

‏‏2. در صورت حرام بودن در مسأل‏‏ۀ‏‏ فوق، آن هایی که تا کنون گرفته اند باید چه کار‏‎ ‎‏کنند؟ چون بانک دیگر آن ربح را که داده پس نمی گیرد. آیا اجازه می فرمایید آن سود‏‎ ‎‏گرفته شده را در راه جبهه یا ردّ مظالم یا امور خیری‏‏ۀ‏‏ دیگر مصرف کنند؟ خلاصه هر‏‎ ‎‏طور دستور بفرمایید با این پول که دیگر بانک پس نمی گیرد، عمل شود.‏

‏‏بسمه تعالی، با یأس از شناسایی صاحبانش، از طرف آن ها به فقیر صدقه‏‎ ‎‏دهند.‏

‏‏[سؤال 11866]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3939‏

‏‏3. با این که بانک ها در اختیار دولت اسلامی است هنوز ربا می گیرند، البته قبلاً از‏‎ ‎‏طرف برادران طرح هایی تهیه و با دفتر آیت الله‌ منتظری و کمیسیون اقتصادی مجلس‏‎ ‎‏در میان گذاشته شده است، ولی سؤال این است با این که بانک ها مشخص است که به‏‎ ‎‏پس انداز بهره می دهند و نرخ آن را هم مشخص کرده اند آیا بهره یا سودی که به‏‎ ‎‏پس انداز اشخاص داده می شود حلال است یا حرام است؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهره پول ربا و حرام است.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11867]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3900‏

‏‏5. بانک ها برای حساب پس انداز آخر هر سال بدون هیچ گونه مذاکرات مبلغی به‏‎ ‎‏عنوان بهره منظور می دارند، این بهره چه صورت دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است، گرفتن آن جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 11868]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2502‏

‏‏2. آیا می توان از بهره بانکی که سالیانه به پس انداز تعلق می گیرد تصاحب نمود و‏‎ ‎‏جزء دارایی و سرمایه منظور داشت یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهره را نباید بگیرند و اگر گرفتند با یأس از شناسایی‏‎ ‎‏صاحبش به فقیر صدقه دهند.‏

‏‏[سؤال 11869]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2297‏

‏‏3. پولی را که شخص برای نگهداری و خرج نکردن (نه به نیت سود و بهره) و یا‏‎ ‎‏پولی را که از کسی نزد ماست، و می خواهیم تلف نشود در بانک می گذاریم. بانک نیز‏‎ ‎‏طبق مقررات خود در پایان سال درصدی به عنوان بهره به آن افزوده می کند. آیا‏‎ ‎‏تصرف آن مبلغ بهره بلا مانع است؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است، گرفتن آن جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 11870]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2525‏

‏‏2. بعضی از برادران که اخیراً آنان را تشویق کرده ایم برای اقتصاد کشور و حفظ‏‎ ‎‏پول خود آن را در بانک بگذارند می پرسند زیادتی که بانک می دهد تصرّفش چه‏‎ ‎‏صورت دارد؟ لطفاً جواب مرقوم فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، گرفتن آن جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 11871]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2096‏

‏‏2. کسی که نمی داند در بانک ها سود می گیرند، اگر وامی بگیرد و بعداً بفهمد که‏
‏‎

‎‏سود می گیرند، آیا این سود ربا حساب می شود یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است ولی آنچه را قرض گرفته مالک‏‎ ‎‏شده است.‏

‏‏[سؤال 11872]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2247‏

‏‏2. آیا اکنون که می خواهم این سپرده را بگیرم تا به طور ودیعه در اختیار موجر قرار‏‎ ‎‏دهم، می توانم بهره ای را که تعلق می گیرد، دریافت دارم یا خیر؟ البته همان طوری که‏‎ ‎‏عرض شد این پول به طور سپرده بود و به آن بهره ای تعلق نمی گیرد ولیکن اگر وامی‏‎ ‎‏گرفته نشود، بانک حسب معمول بهره به آن پول می دهد.‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11873]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2292‏

‏‏2. در ضمن، پول من قبلاً در بانک ملی بود و هر ساله مقداری بهره یا جایزه به آن‏‎ ‎‏تعلق می گرفت، آیا این بهره که امام خود فرمودند «جایزه است»، حرام است یا حلال؟‏‎ ‎‏آیا به عنوان خمس یا زکات می توان از آن استفاده کرد یا نه؟ در ضمن، من پول را به‏‎ ‎‏بانک رهنی که اصلاً به آن بهره تعلق نمی گیرد، گذاشتم جهت گرفتن وام برای خانه.‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11874]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2359‏

‏‏2. اگر پولی به عنوان پس انداز در بانک گذاشته، فعلاً بهره ای به او می دهند ـ یعنی‏‎ ‎‏بدون مطالبه ـ آیا این بهره را مالک می شود یا خیر؟ و در مالک شدن بهره فرقی هست‏‎ ‎‏ما بین پس انداز و سپرده یا فرقی نیست؟ تقاضامندم جواب مرقوم فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، مالک نمی شود و باید به دولت برگرداند و چنانچه نمی تواند‏‎ ‎‏برگرداند، می تواند آن را به فقرا بدهد.‏

‏‏[سؤال 11875]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 4054‏

‏‏2. آیا مقدار بهره ای که بانک به هر پس اندازی بعد از گذشت چند ماه می دهد،‏
‏‎

‎‏گرفتنش جایز است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 11876]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 34‏

‏‏8. بهره هایی که به حساب های پس انداز اضافه می کنند را چگونه مصرف کنیم؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهره را نباید بگیرید و اگر گرفته اید با یأس از پیدا شدن‏‎ ‎‏صاحبش، باید از طرف او به فقیر صدقه دهید.‏

‏‏[سؤال 11877]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 244‏

‏‏4. آیا می توان بهرۀ پس انداز بانک را به حساب جنگ زدگان واریز نمود یا به‏‎ ‎‏مستمندان پرداخت؟ در این صورت، دین ساقط است؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است؛ گرفتن آن جایز نیست و اگر‏‎ ‎‏گرفت و از برگرداندن به صاحب واقعی آن مأیوس است باید از طرف او به‏‎ ‎‏فقرا صدقه بدهد.‏

‏‏[سؤال 11878]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1093‏

‏‏8. شرکت تعاونی مسکن، جهت تهی‏‏ۀ‏‏ خانه، از پرسنل پول جمع آوری کرده است و‏‎ ‎‏به حساب بانک گذاشته و به وجه موجود، سود تعلق گرفته است، آیا می توان سود‏‎ ‎‏مذکور را به منظور تسهیلات شهری آن شهرک استفاده نمود؟‏

‏‏بسمه تعالی، جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 11879]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2406‏

‏‏2. سودی که بانک می دهد حرام است؛ اما او وظیفه دارد بدهد، ما باید آن را در چه‏‎ ‎‏راهی بدهیم؟‏

‏‏بسمه تعالی، نباید بگیرید و اگر گرفتید، با یأس از شناسایی صاحبش از‏‎ ‎‏طرف او به فقیر صدقه دهید.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11880]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1922‏

‏‏6. ربا و بهره ای که بانک ها به عنوان کارمزد می گیرند حلال است؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول به هر اسم، ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11881]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1617‏

‏‏2. اگر از بانک ها چه در زمان گذشته و چه حال پول ربوی بگیرد و با او جنسی را‏‎ ‎‏بخرد، آیا حق تصرف در آن را دارد یا ندارد که بسیاری به آن مبتلا هستند؟‏

‏‏بسمه تعالی، از طرف صاحبانش به فقیر صدقه دهند.‏

‏‏[سؤال 11882]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2235‏

‏‏3. وجهی بنده در بانک سپه به دفترچه گذاشتم ـ طبق فرمود‏‏ۀ‏‏ آیت الله‌ منتظری و‏‎ ‎‏آقای رفسنجانی ـ سرِ سال، مبلغی اضافه شده، شما جایز می دانید وجه اضافی را بنده‏‎ ‎‏بگیرم و یا این که آن را بگیرم و در جای خیری مصرف نمایم؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است و گرفتن آن جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 11883]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1907‏

‏‏3. در مسأل‏‏ۀ‏‏ «کسانی که پول خود را در حساب دفترچ‏‏ۀ‏‏ پس انداز در بانک ها‏‎ ‎‏می گذارند و مبلغی روی اصل پول می گذارند و به صاحب پول می دهند»، فرموده اید‏‎ ‎‏که «اگر مبلغ را به عنوان سود و بهره بدهند حرام است»، مستدعی است که بفرمایید که‏‎ ‎‏اصلاً نباید آن بهره و سود را صاحبان پول بگیرند یا می توانند بگیرند و به عنوان مظالم‏‎ ‎‏به فقرا بدهند؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است؛ گرفتن آن جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 11884]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 5952‏

‏‏3. حکم بهره ای که بانک ها می دهند چیست و اگر در زمان طاغوت آن بهره را‏‎ ‎‏گرفته ایم و خرج کرده ایم، چه باید بکنیم؟ و آیا در حال حاضر می توان بهره را گرفت و‏
‏‎

‎‏به حساب رزمندگان واریز نمود؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهره پول، ربا و حرام است و گرفتن آن جایز نیست و آنچه‏‎ ‎‏گرفته اید را در صورت یأس از شناسایی صاحبش از طرف او به فقیر‏‎ ‎‏صدقه دهید.‏

‏‏[سؤال 11885]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2009‏

‏‏2. مبلغ حدود 40 هزار تومان که از فروش ماشین خود به دست آوردم، جهت‏‎ ‎‏کمک به وضع اقتصادی مملکت اسلامی در بانک قرار دادم که پس از تقریباً دو سال که‏‎ ‎‏خواستم پول را از بانک بگیرم، مبلغ سه هزارتومان از آن اضافه تر دادند، آیا این پول را‏‎ ‎‏می توانم از بانک بگیرم و خرج کنم؟ آیا این پول را می توانم به جای خمس بپردازم؟ با‏‎ ‎‏توجه به این که پول فوق، از نیازهای این جانب بوده و برای خرید خانه یا ماشین لازم‏‎ ‎‏داشته و دارم، آیا خمس به آن تعلق می گیرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول را نباید بگیرید و اگر گرفتید، با یأس از شناختن‏‎ ‎‏صاحب آن، از طرف او به فقیر صدقه دهید و پولی که به بانک داده اید، اگر‏‎ ‎‏از درآمد کسب و حقوق بوده خمس دارد.‏

‏‏[سؤال 11886]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 975‏

‏‏4. تکلیف بهره ای که بر روی پول های سپرده شده به بانک می آید چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است؛ گرفتن آن جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 11887]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1742‏

‏‏2. آیا بهره هایی که در اثر گذاشتن پول در بانک می دهند، گرفتنش جایز است؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11888]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 7188‏

‏‏3. بهره ای که در بانک روی پول می آید، آیا جایز است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11889]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 580‏

‏‏3. بهره ای که بانک به حساب پس انداز داده، در چه راهی می شود خرج کرد؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است، گرفتن آن جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 11890]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3943‏

‏‏3. باقی مانده مبلغی از صندوق قرض الحسنه ای جهت حفاظت در بانک به‏‎ ‎‏حساب  پس انداز گذاشته می شود؛ از طرف بانک بهره ای به آن تعلق می گیرد؛ چون‏‎ ‎‏صندوق دار حقوقی ندارد جهت ادار‏‏ۀ‏‏ آن آیا می تواند به عنوان کارمزد از آن بهره‏‎ ‎‏استفاده نماید یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11891]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2259‏

‏‏3. پولی را در بانک برای محفوظ ماندن و کمک به اقتصاد مملکت گذاشتم، پس از‏‎ ‎‏مدتی برای گرفتن پول رفتم، می بینم نوشته: «جایز‏‏ۀ‏‏ سال 1360، 800 تومان»؛ آیا‏‎ ‎‏گرفتن این مبلغ جایز است؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر بهرۀ پول است نباید بگیرید و جایزه مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 11892]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2188‏

‏‏3. آیا بهره هایی را که بانک ها به حساب پس اندازهای معمولی می پردازند، می توان‏‎ ‎‏برای بازسازی مناطق جنگ زده پرداخت نمود؟ و در صورت پرداخت، آیا رفع ذمه از‏‎ ‎‏شخص می شود؟ درصورتی که نتوان جهت بازسازی مناطق جنگ زده اختصاص داد،‏‎ ‎‏راه برائت از آن چیست؟ آیا می توان به مصرف ضعفا رسانید؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است، گرفتن آن جایز نیست، و اگر بهره‏‎ ‎‏را گرفت و از برگرداندن به صاحب واقعی آن مأیوس است، باید از طرف‏‎ ‎‏او به فقرا، صدقه بدهد.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11893]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 180‏

‏‏3. کسانی که وام ربوی می گیرند و با آن خانه می سازند کار آن ها چه صورتی دارد؟‏‎ ‎‏تصرف و نماز خواندن در این خانه چه حکمی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، اصل قرض صحیح است و پول و خانه ای که با آن می سازند را‏‎ ‎‏مالک می شوند و تصرف و نماز در آن خانه بی اشکال و صحیح است؛‏‎ ‎‏اگرچه بهره را ضامن نیستند و ربا و حرام است و چنانچه مجبور در دادن‏‎ ‎‏آن باشند و قصد بهره نکنند، بر آن ها چیزی نیست؛ اگرچه برگیرندۀ زیاده‏‎ ‎‏حرام است.‏

‏‏[سؤال 11894]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3350‏

‏‏2. فردی در زمان گذشته و یا حال، پولی به عنوان پس انداز تحویل بانک داده‏‎ ‎‏است؛ پس از مدتی، مقداری پول به عنوان بهره روی آن ها آمده است و شخص گرفته‏‎ ‎‏است (پس از بستن حساب) آیا مقدار اضافه شده ربا است یا خیر؟ و اگر ربا است،‏‎ ‎‏چون فرد سابقاً نمی دانسته، با این مقدار چه نماید؟ بانک نیز پس نمی گیرد؛ فتوای‏‎ ‎‏حضرت امام چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، آنچه از بانک به عنوان بهره گرفته با یأس از شناسایی‏‎ ‎‏صاحبش، از طرف او به فقیر صدقه دهد.‏

‏‏[سؤال 11895]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1335‏

‏‏3. موضوع بهر‏‏ۀ‏‏ بانک است؛ چون من برای کمک به دولت مقداری پول در بانک‏‎ ‎‏گذاشتم و بانک هم به آن بهره ای داده، بهر‏‏ۀ‏‏ آن از لحاظ شرعی اشکال دارد یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11896]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2555‏

‏‏2. مبلغی در یکی از بانک های جمهوری اسلامی در حساب پس انداز به امانت‏‎ ‎‏گذاشته بودم، وقتی که مراجعه کردم مبلغ 6627 ریال بابت بهره در دفترچ‏‏ۀ‏‏ من‏
‏‎

‎‏نوشتند،  تکلیف این وجه چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهره را نباید بگیرید.‏

‏‏[سؤال 11897]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 5517‏

‏‏2. آخر هر سال بانک ها مبلغی به موجودی دفترچه پس انداز مشتریان اضافه‏‎ ‎‏می کنند. صاحب دفترچه از گرفتن آن به عنوان این که ممکن است ربا محسوب شود‏‎ ‎‏خودداری می کند؛ ولی متصدی جواب می دهد: «چه این وجه را بگیری و چه نگیری،‏‎ ‎‏به حسابت ریخته شده است، و من نمی توانم آن را از حسابت خارج کنم». در این‏‎ ‎‏مورد تکلیف چیست؟‏

‏‏بسمه تعالی، گرفتن بهرۀ پول حرام است. ‏

‏‏[سؤال 11898]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 5517‏

‏‏3. افراد طبق معمول بدون هیچ قید و شرطی حسابی در بانک باز می کنند و پولی‏‎ ‎‏در حساب می گذارند؛ البته در خارج معلوم است که بانک حق تصرف در آن پول را‏‎ ‎‏دارد و آخر سال نیز وجهی روی آن خواهد گذاشت؛ ولی اگرهم نگذارد مشتری ادعا‏‎ ‎‏نخواهد کرد. آیا مسأله 6، ص 657، ج 2 تحریر الوسیله شامل این می شود که گرفتن‏‎ ‎‏اضافه جایز باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، گرفتن وجه اضافی جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 11899]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1283‏

‏‏2. نظرشان در رابطه با طرح حذف بهره از بانک ها چیست؟ آیا با این روش بهره‏‎ ‎‏واقعاً در کار نیست یا نه این همان حیله شرعیه است که امام صریحاً حرام می داند؟‏

‏‏بسمه تعالی، زیاد گرفتن از مقداری که قرض داده، ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11900]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2013‏

‏‏2. این جانب طبق معمول تدریجاً مبلغی به عنوان پس انداز به بانک ملی تسلیم‏‎ ‎‏داشته ام و موقع لزوم هم مبلغی دریافت می دارم که این عمل پرداخت و دریافت‏
‏‎

‎‏سنواتی است جریان دارد. در انقضای هر سال خود بانک مطابق معمول بانکی در‏‎ ‎‏مورد وجوه پس انداز، بهره و نفعی به آن موجودی به نام این جانب اضافه می نماید. آیا‏‎ ‎‏در این مبلغ اضافه خمس و سهم امام تعلق می گیرد یا خیر و مشروعیت این بهره و نفع‏‎ ‎‏به فتوای حضرت عالی چه حکمی دارد؟ چون این جانب رشت‏‏ۀ‏‏ تقلید آن آیت الله‌ را‏‎ ‎‏افتخاراً به عهده دارم.‏

‏‏بسمه تعالی، بهره مال شما نیست و خمس ندارد.‏

‏‏[سؤال 11901]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2325‏

‏‏2. وجوهی که در بانک ها گذاشته می شود به قصد محفوظ ماندن نه سود بردن ولی‏‎ ‎‏هنگام دریافت متصدیان بانک مبلغ قلیلی که خود حساب نموده به صاحب وجوه‏‎ ‎‏می دهند حلال است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر به عنوان سود بدهند اخذ جایز نیست اگر چه قرار نداشته‏‎ ‎‏باشند.‏

‏‏[سؤال 11902]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1606‏

‏‏4. بهر‏‏ۀ‏‏ سپرد‏‏ۀ‏‏ ثابت بانک ها در وضع فعلی چطور است؟ و آیا می شود آن را به‏‎ ‎‏حساب بهره ای و کارمزدی که بانک های دیگر از او طلب می کنند گذاشت و مازادش‏‎ ‎‏را به بیت المال ریخت؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهره را نباید بگیرند.‏

‏‏[سؤال 11903]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 154‏

‏‏2. در قانون بانک ها است بر این که هر شخص، هر مقدار وجهی را که در بانک‏‎ ‎‏سپرد، طبق محاسبه، در سال مبلغی به آن افزوده می گردد؛ البته بدون آن که در لحظ‏‏ۀ‏‎ ‎‏سپردن، از شخص مشتری و یا از طرف بانک شرطی گردد. آیا آن مقدار وجه اضافی‏‎ ‎‏حلال است یا خیر؟ چون اخیراً مشاهده گردیده بعضی ها به تصور این که مقدار وجه‏‎ ‎‏اضافی حلال نمی باشد و یا این که چون چنین قانونی در بانک ها می باشد و‏‎ ‎‏سپردن‏
‏‎

‎‏وجه جایز نبوده، سپرده های خود را از بانک اخذ می نمایند، که این عمل باعث ضربه‏‎ ‎‏زدن به اقتصاد مملکت می باشد.‏

‏‏بسمه تعالی، سپردن پول به بانک اشکال ندارد و بهرۀ پول حرام است.‏

‏‏[سؤال 11904]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1050‏

‏‏2. آیا اگر مسلمانی به جهت حمایت از بانک های ایران، در این زمان در جامع‏‏ۀ‏‎ ‎‏اسلامی، پول خود را در بانک بگذارد و سود به آن تعلّق بگیرد، این پول ربا محسوب‏‎ ‎‏می شود یا خیر؟ و اگر ربا محسوب شود، با خروج پول ها از بانک آیا اقتصاد ما ضربه‏‎ ‎‏نمی بیند؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا است و نباید بگیرد هرچند گذاشتن پول در بانک‏‎ ‎‏مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 11905]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1294‏

‏‏3. این که شما در رساله در مورد مسائل بانکی که از شما سؤال شده که «وجوهی که‏‎ ‎‏در بانک ها به قصد محفوظ بودن ـ نه سود بردن ـ گذاشته می شود، در هنگام دریافت،‏‎ ‎‏متصدیان بانک مبلغی رویش می گذارند» شما در جواب فرمودید که‏‎ ‎‏«اگر به عنوان‏‎ ‎‏سود بدهند، جایز نیست»؛ در صورتی که در موقع دریافت، حتماً مقداری به عنوان‏‎ ‎‏بهره می دهند؛ ما چه کنیم؟ اگر بخواهیم نگذاریم که باز شما فرمودید که هرچند پولتان‏‎ ‎‏کم است در بانک ها بگذارید تا کمک به دولت بشود، اگر بخواهیم بگذاریم، بهره‏‎ ‎‏می دهند. اگر نگذاریم که به فرمود‏‏ۀ‏‏ شما هرچند هم کم باشد، دولت احتیاج دارد. حالا‏‎ ‎‏من در بانک تعاون اسلامی گذاشته ام، این چه صورت دارد؟ اگر در بانک ملی بگذارم‏‎ ‎‏بهره را چه کنیم؟ یا در بانک اسلامی گذاشتن اصلاً ایرادی دارد یا نه؟ به دولت کمک‏‎ ‎‏می شود یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، گذاشتن پول در بانک اشکال ندارد؛ ولی بهرۀ پول، ربا و حرام‏‎ ‎‏است، گرفتن آن جایز نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11906]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 7073‏

‏‏2. سودی که بانک ها به پس اندازها می دهند، حلال است یا حرام؟ و اگر حرام‏‎ ‎‏است، چرا دولت مردم را به گذاشتن پول در بانک ها تشویق می کند؟ در هر صورت،‏‎ ‎‏پول هایی را که بانک به عنوان سود به ما می دهد، چه باید کرد؟ آیا واریز کردن چنین‏‎ ‎‏پول هایی به حساب های خیریه عمومی، جایز است؟‏

‏‏بسمه تعالی، سپردن پول به بانک اشکال ندارد، ولی بهرۀ پول ربا و حرام‏‎ ‎‏است، گرفتن آن جایز نیست و اگر گرفته و از برگرداندن به صاحب واقعی‏‎ ‎‏آن مأیوس است، از طرف او به فقرا صدقه بدهد.‏

‏‏[سؤال 11907]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1926‏

‏‏4. لطفاً مسأله بهره بانکی را نیز توضیح دهید که آیا حلال است یا حرام؟ و در چه‏‎ ‎‏صورت حلال و یا حرام است؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11908]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6749‏

‏‏4. سهامی که پول آن را از سود سالانه خود آن سهام برداشته شده چه حکمی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، حرام است و جایز نیست گرفتن آن.‏

‏‏[سؤال 11909]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1363‏

‏‏7. مقداری پول در دفترچه حساب پس انداز گذاشته ام. حال رفته ام بگیرم مقداری‏‎ ‎‏بهره به من می دهند چه صورتی دارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است، گرفتن آن جایز نیست.‏

‏‏[سؤال 11910]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 4047‏

‏‏3. سپردن پول در بانک غیر اسلامی و دریافت بهره از آن مجاز است یا خیر؟ و‏‎ ‎‏در  صورتی که شخصی پول خود را به منظور حفاظت در بانک غیر اسلامی بسپارد‏
‏‎

‎‏و  حق انتخاب داشته باشد که در حسابی با دریافت بهره و یا حسابی بدون‏‎ ‎‏بهره  بسپارد، می تواند در حساب با بهره سپرده و از بهر‏‏ۀ‏‏ متعلّق‏‏ۀ‏‏ به آن استفاده کند‏‎ ‎‏یا  خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ بانکی، ربا و حرام است و گرفتن بهره از کافر حربی‏‎ ‎‏اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 11911]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2037‏

‏‏4. وجوهی که بانک های ایران به پس انداز افراد پرداخت می نمایند حلال است و‏‎ ‎‏اگر حرام است وجوه مورد نظر را چه باید بکنند؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است گرفتن آن جایز نیست اگر گرفت و‏‎ ‎‏از برگرداندن به صاحبش مأیوس است از طرف او به فقرا صدقه بدهد.‏

‏‏[سؤال 11912]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 854‏

‏‏5. آیا سودی که بانک ها (در شرایط فعلی) در حال حاضر از وام پرداختی می گیرند‏‎ ‎‏جایز است یا خیر؟ و باید این سود به بانک ها پرداخت شود یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11913]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 4015‏

‏‏2. در موضوع سؤال اول یک عنوان دیگری هم دارند و آن این است که وقتی این‏‎ ‎‏ده نفر جمع شدند برای قرعه کشی، یک نفر می گوید آقایان من فعلاً فوری پول لازم‏‎ ‎‏دارم، اگر شما راضی باشید که قرعه کشی نکنید و بدون قرعه به من پول بدهید من‏‎ ‎‏حاضرم که به جای ده هزار روپیه هشت هزار روپیه بگیرم و باقی دو هزار روپیه در بین‏‎ ‎‏خودمان بالسویه تقسیم شود، در این بین یک شخص دیگر اظهار می نماید آقایان من‏‎ ‎‏حاضرم که شش هزار روپیه بگیرم و ما بقی چهار هزار روپیه را بدهم که در بین‏‎ ‎‏خودمان بالسویّه تقسیم شود، همین طور تا در آخر هر کس پول کمتر گرفت بدون‏
‏‎

‎‏قرعه آن پول را به آن شخص می دهند و این پولی را که داده در بین خودشان که یکی‏‎ ‎‏از آن ها خود همین شخص باشد تقسیم می کنند و همین طور در ماه های دیگر آیا این‏‎ ‎‏عنوان دوم جایز است یا خیر؟ بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، وام گرفتن پول کمتر و در مقابل، پرداخت مقدار تفاوت به‏‎ ‎‏صاحبان پول، ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11914]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 3947‏

‏‏2. آیا به فرض این که طلبکار باطناً چنین نیتی داشته باشد، و به زبان نیاورده باشد،‏‎ ‎‏گرفتن مبلغ صدوسی هزار تومان استفاد‏‏ۀ‏‏ پولی صحیح است؟ باتوجه به این که‏‎ ‎‏این جانب مجبور به قرض آن از دیگری شدم؟‏

‏‏بسمه تعالی، وام دهنده تنها همان مبلغ وام را حق دارد مطالبه کند.‏

‏‏[سؤال 11915]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1367‏

‏‏3. اگر انسان پولی ـ مثلاً 25000 تومان ـ به کسی بدهد که آن شخص حیاطی‏‎ ‎‏بخرد  و آن شخص بخرد و مقداری پول هم از خود شخص باشد و پس از چند‏‎ ‎‏وقت  بخواهد بفروشد، استفاد‏‏ۀ‏‏ آن حیاط مال کیست، در صورتی که چند برابر شده‏‎ ‎‏باشد؟ اگر صاحب 25000 تومان بخواهد اضافه تر بگیرد آیا آن اضافه ربا است‏‎ ‎‏یا  خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، صاحب پول اگر پول را قرض داده، فقط همان مقدار پول را‏‎ ‎‏استحقاق مطالبه دارد و زاید بر آن، ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11916]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 587‏

‏‏2. آیا پولی که من به زن و شوهر نامبرده پرداخت می نمایم ربا محسوب‏‎ ‎‏می شود؟  اگر ربا محسوب می شود، من چه کنم؟ من به هر دری که زدم نتوانستم پول‏‎ ‎‏فوق را تهیه نمایم. امیدوارم که جواب نامه را بدهید تا مرا از تشویش و دلهره بیرون‏‎ ‎‏بیاورید.‏

‏
‏‎

‎‏بسمه تعالی، اصل پولی که قرض گرفته اید را باید بدهید و بهره، حکم ربا‏‎ ‎‏دارد.‏

‏‏[سؤال 11917]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 831‏

‏‏3. این شرکت به کارکنان خود، وام ضروری پرداخت و مبلغی را به عنوان بهره، از‏‎ ‎‏افراد کسر می نماید. صورت شرعی آن چگونه است؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول، ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11918]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1817‏

‏‏2. در روزنامه ها آگهی برای سرمایه گذاری می دهند که ما چگونگی آن را سؤال‏‎ ‎‏کردیم. یک جا گفتند: برای ـ مثلاً ـ طرح پلاستیک زنی است که در قبال هر صد هزار‏‎ ‎‏تومان که بدهیم، ماهی سه هزارتومان می دهند، که صاحب مال اگر وقت داشته باشد و‏‎ ‎‏بتواند خود هم برود و آن جا کار کند، حقوقی را اضافه می گیرد. می خواستم بدانم از‏‎ ‎‏نظر شرع اسلام این گونه سرمایه گذاری ها و پول آن حلال است یا خیر؟‏

‏‏توضیح دهم که اغلب این کارها، کارهای تولیدی و ابتکاری است که با‏‎ ‎‏سرمایه گذاری ها می خواهند راه بیندازند.‏

‏‏بسمه تعالی، پول را اگر بابت وام می گیرند، بهرۀ آن ربا و حرام است؛ ولی‏‎ ‎‏چنانچه به عنوان شرکت باشد، سود حاصله ـ به نسبت سرمایه ـ مانع‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏‏[سؤال 11919]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1180‏

‏‏2. شغلم کشاورزی است و از بانک کشاورزی جهت همین امور وام می گیرم؛ ولی‏‎ ‎‏در قبال این بدهی، بانک مقداری پول (4%) به عنوان کارمزد می گیرد و در صورت‏‎ ‎‏تأخیر در سررسید آن، دو برابر این عدد، جریمۀ دیرکرد می گیرد؛ آیا این عمل یا سعی‏‎ ‎‏این جانب محکوم به صحت است یا ربا؟‏

‏
‏‎

‎‏3. اکثراً وقتی مقداری پول اضافی داریم آن ها را در بانک جهت حفظ پولمان‏‎ ‎‏پس انداز می کنیم؛ بعد از مدتی می بینیم مقداری پول به آن ها اضافه می شود. تکلیف‏‎ ‎‏این جانب در این مورد چیست؟ با توجه به این که قانون بانک این جور است.‏

‏‏بسمه تعالی، 2 و 3. بهرۀ پول ربا و حرام است.‏

‏‏[سؤال 11920]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 784‏

‏‏12. شخصی از مرجعی تقلید می کرده که مالی را که گرفته به هرصورت (بهره یا‏‎ ‎‏غیرآن) جایز می دانسته و سپس عدول نموده به حضرت مستطاب عالی که جایز‏‎ ‎‏نمی دانید، آیا با آن اموال معامله مالکیت خود را بنماید یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر عین بهره موجود است حکم ربا را دارد.‏

‏‏[سؤال 11921]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 894‏

‏‏2. سؤال دیگر دربار‏‏ۀ‏‏ خود سازمان صنایع دفاع ملی می باشد. از زمان رژیم‏‎ ‎‏سلطنت ملعون پهلوی در این سازمان رسم بود ـ البته با رضایت کارکنان ـ از روز‏‎ ‎‏پیشنهاد تا آخر خدمت سی سال، هر ماه از حقوق کسانی که داوطلب بودند مبلغ صد‏‎ ‎‏تومان به عنوان پس انداز کم می کردند و بعد از سی سال، آخر خدمت، به هر صد تومان‏‎ ‎‏پس انداز صد تومان هم دولت اضافه می کرد و به صاحب پول بر می گرداند؛ البته با‏‎ ‎‏سود چند درصد. در زمان دولت موقت ـ بعد از انقلاب ـ هم همین عمل تکرار می شد‏‎ ‎‏و اکنون هم ادامه دارد. پارسال حضرت امام در جواب این سؤال فرموده بودند: حرام‏‎ ‎‏است؛ ولی سیاسی ایدئولوژیک سازمان اکنون می گوید که آقای صفایی با امام در میان‏‎ ‎‏گذاشته و حضرت امام فرموده: حرام نیست و اشکال ندارد. خواهشمندیم ما را‏‎ ‎‏راهنمایی فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر از حقوق و مزایا می دهند اشکال ندارد؛ ولی بهرۀ پول ربا و‏‎ ‎‏حرام است و نباید بگیرند.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11922]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 1133‏

‏‏3. بعضی از مشاغل دولتی مثل انبارداری، حسابداری، جمع داری دولت، مبلغی‏‎ ‎‏سپرده به ضمانت از شاغل می گیرد و در قبال آن، هر ماه مبلغی به شاغل پرداخت‏‎ ‎‏می شود و این، در گذشته و حال اجرا می شود، اشکال آن چیست؟ ربا است یا خیر؟‏‎ ‎‏اگر ربا است امر فرمایید تا از گرفتن آن خودداری شود.‏

‏‏بسمه تعالی، اگر بهره می دهند ربا است و اگر در مقابل کار می دهند اجرت‏‎ ‎‏و حلال است.‏

‏‏[سؤال 11923]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6556‏

‏‏5. مسلمانی به فرد مسلمان دیگر، مبلغی پول قرض الحسنه می دهد. موقع پس‏‎ ‎‏دادن پول، فرد دوم مبلغی به آن اصل پول اضافه می کند و به صاحب اصلی‏‎ ‎‏برمی گرداند. این پول اضافی چه صورتی دارد؛ حرام یا حلال است، در صورتی که‏‎ ‎‏قصد ربا نداشته باشد؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهره پول، ربا و حرام است و بدون تبانی و قصد ربا اگر‏‎ ‎‏ببخشد اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 11924]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2240‏

‏‏3. یکی از مسائلی که زیاد سؤال می کنند، مسأله بهر‏‏ۀ‏‏ بانکی است؛ با توجه به این که‏‎ ‎‏در شرایط فعلی اکثراً جهت رواج بیشتر بانک های دولت جمهوری اسلامی، به عنوان‏‎ ‎‏یک وظیفه، پول های خود را در بانک ها به حساب پس انداز می گذارند و از طرفی با‏‎ ‎‏فتوای حضرت عالی بهره نمی گیرند و بانک ها می گویند: ما وظیفه داریم در حساب‏‎ ‎‏شما بگذاریم و بگیرند، به چه مصرفی برسانند؟ راه حلّی جهت تسهیل کار مؤمنین‏‎ ‎‏مرقوم بفرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، بهرۀ پول ربا و حرام است و نباید بگیرند؛ و برداشت صاحب‏‎ ‎‏حساب به مقداری که پول به حساب ریخته حلال است.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 11925]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 2527‏

‏‏2. مسأله بعدی، مسأله جایزه و یا بهره بانکی است که بانک ها در مقابل واگذاری‏‎ ‎‏پول در بانک ها، مبلغی پرداخت می کنند لطفاً بفرمایید که آیا این مبلغ حلال است و‏‎ ‎‏استفاده از آن چطور است و نیز این که اگر قبل از انقلاب بهره داشته ایم و از بانک‏‎ ‎‏برده ایم و حالا مصرف کرده ایم چه می شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، بهره پول حرام است و نباید بگیرند و آنچه گرفته شده در‏‎ ‎‏صورت یأس از شناختن صاحبش از طرف او به فقیر صدقه دهید.‏