معامله با بانک ها
[سؤال 11720] 6753
بسمه تعالی 28 / 2 / 1361
محضر مبارک مرجع عالی قدر، آیت الله العظمی امام خمینی دام ظله العالی
پس از اهدای سلام و تحیّات و استدعای دوام عمر و عزّت آن وجود ذی جود از حضرت باری تعالی؛ از آن مرجع عالی قدر در خصوص مسائل شرعی ذیل استفتا می نماید:
1. در جمهوری اسلامی، وضعیت فعلی بانک ها چگونه است، آیا شرعی هستند و داد و ستد پول با آن ها مجاز است یا خیر؟ با علم به این که هنوز مسأله بهره در این داد و ستدها منتها با نرخ خیلی کمتر و با اسم کارمزد، وجود دارد.
بسمه تعالی، اصل بانک شرعی است، ولی بهره پول ربا و حرام است.
2. بانک مسکن برای دایر کنندگان حساب پس انداز و سپرده ثابت، امتیازی قائل شده و آن دادن وام خرید خانه، یا تکمیل ساختمان، پس از مدت معیّن و با شرایط معیّن است، که البته بهره ای با نرخ گویا 4% به این وام تعلّق می گیرد. گرفتن و استفاده از این وام در صورت ضرورت و احتیاج (خرید خانه یا تکمیل ساختمان)، و غیر ضرورت؛ و مصرف آن در محل تعیین و مشخص شده، ویا در غیر محل معیّن شده منتها در صورت ضرورت و احتیاج چگونه است؟ متشکرم
بسمه تعالی، قرض گیرنده مبلغی را که به قرض گرفته مالک شده و می تواند تصرف در آن بنماید و بهره پول ربا و حرام است.
[سؤال 11721] 6754
بسمه تعالی 17 / 11 / 1360
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، دامت برکاته، با کمال احترام به عرض مبارک می رساند:
این جانب از سال 1330 به کارهای تولیدی به اتفاق برادرانم مشغول بودم. در تمام
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 240
دوران زندگی ام فردی مسلمان و متعهد به اجرای احکام اسلامی بوده و هستم؛ تا کنون دیناری مال حرام وارد زندگی من نشده و از بدو شروع به کسب، همه ساله وجوهات شرعی خود را پرداخت نموده ام. در سال 1348 از برادرانم جدا شدم و چون سرمایۀ من تبدیل به مقداری ماشین آلات شده بود اجباراً در سال 1354 کارخانه ای را در شهر ساوه تأسیس نمودم. برای راه اندازی این کارخانه مجبور شدم مبالغی از بانک قرض نمایم. به گواهی بانک طلبکار کلیۀ اقساط بدهی در سررسید آن پرداخت می شده و بانک طلبکار تا کنون بهرۀ خود را دریافت نموده.
آیا از نظر شرع مقدس اسلام طلبکار می تواند با توجه به این که بهرۀ خود را دریافت نموده، از بدو تأسیس کارخانه بدون رضایت این جانب، در مال من شریک شود و به زور اختیار اداره کارخانه را از من سلب نماید یا نه؟ متمنّی است جواب آن را مشروحاً مرقوم و مزین فرمایید تا موجب ارشاد مؤمنین گردد.
بسمه تعالی، اگر قرار شرکت در بین نبوده و طلبکار پول را بابت وام پرداخته، غیر از وامی که داده چیزی حق ندارد و چنانچه نزاعی در بین باشد برای فیصلۀ آن به محاکم صالحه مراجعه شود.
[سؤال 11722] 6755
بسمه تعالی 14 / 7 / 1358
محضر مبارک حضرت آیت الله العظمی امام خمینی، دامت برکاته
1. سالیانه کمکی از طرف بانک کشاورزی به این منطقه می شود، ولی صدی هشت به عنوان بهره دریافت می نمایند. آیا اجازه می فرمایند یا خیر؟
بسمه تعالی، گرفتن پول از بانک مانع ندارد و بهره را ضامن نیستند.
[سؤال 11723]
2. داد و ستدها (معاملات) با بانک های فعلی کشور (در حکومت اسلامی) چه صورت دارد؟
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 241
بسمه تعالی، مانع ندارد، ولی از ربا باید اجتناب شود.
[سؤال 11724] ----> 6509
4. کسی که چند سهم از بانک صادرات را خریده و قصدش هم این بوده که دست هژبر از این بانک کوتاه شود، فعلاً تکلیف او چیست؟ آیا معامله صحیح بوده یا باطل؟ بر فرض بطلان، سهام خریداری شده را به کی واگذار کند؟ پولی که داده، از دستش رفته یا قابل جبران است؟
بسمه تعالی، معامله صحیح است.
[سؤال 11725] ----> 644
7. پول هایی که در بانک های نظام جمهوری اسلامی گذاشته شده و گرفته می شود، مشمول ربای شرعی هست یا خیر؟
بسمه تعالی، معاملات بانکی اشکال ندارد. بهره پول رباست و دادن و گرفتن آن جایز نیست.
[سؤال 11726] ----> 2381
2. اکنون بانک ها ملی شده اند و زیر نظر دولت اسلامی اداره می شوند اما هنوز بهرۀ معمولی دریافت می کنند، حکم معامله با آن ها و کار کردن در آن ها را بیان فرمایید.
بسمه تعالی، معامله و کار کردن در صورتی که ارتباطی به ربا نداشته باشد مانع ندارد و از کارها و معاملاتی که مربوط به ربا است باید اجتناب شود.
[سؤال 11727] ----> 6749
3. سهامی که بلاعوض بانک به این جانب داده چه حکمی دارد؟
بسمه تعالی، اشکال ندارد.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 242