اصول و ابعاد مبارزه از دیدگاه امام خمینی

‏‏اصول و ابعاد مبارزه از دیدگاه امام خمینی‏

‏‏ ‏شیخ مُرسل نصر‏

‏‏یکی از نعمتهایی که خداوند بر ملتها ارزانی داشته آن است که هر از چندگاهی، بزرگمردی در میان آنان به پاخاسته و با نجات آنان از ستم ستمگران، اسباب پیشرفت آنها را فراهم می نماید. یکصد سال پیش هم خداوند به مسلمین نعمتی عطا کرد و امام خمینی(ره)، از پدر و مادری صالح و شرافتمند که هر دو به خانواده هایی با اصل و نسب و متدین تعلق داشتند، پا به عرصۀ حیات نهاد. حضرت امام(ره)، تقوا و پرهیزکاری و توسل به ثقلین را از والدین خود به ارث بردند، تا به وصیت پیامبر گرامی اسلام(ص) تمسک جویند که فرمود: «من در میان شما دو چیز گرانبها به یادگار می گذارم؛ کتاب خدا (قرآن) و اهل بیتم را. تا زمانی که به این دو ‏

‏
‏‎

‏دست یازید، گمراه نخواهید شد...»‏

‏‏امام(ره) همزمان با آغاز دوران رشد و جوانی خویش، فرمودۀ حضرت امام علی(ع) را سرلوحۀ افکار خود قرار داد که فرموده اند: «جهاد، دری از درهای بهشت است که خدا آن را به روی بندگان برگزیدۀ خویش می گشاید، و جهاد، مظهر تقوا و پرهیزکاری است». ‏

‏‏امام خمینی(ره) به خوبی می دانستند که جد بزرگوارشان امام حسین(ع)، دنیا را از دست داد، اما در عوض آخرت را به دست آورد، را که «آخرت، بهتر و پایدارتر است» و دیدیم که چگونه، همه از بین رفتند و فراموش شدند ولی امام حسین(ع) و جهاد او، در اذهان امت اسلامی باقی مانده است. ‏

‏‏خداوند بر امام خمینی(ره) منت نهاده و به ایشان، گفتار دلنشین، زبانی گویا و بیانی رسا عطا کرده و او را از اراده ای محکم و قدرت تحمل سختیها و مشکلات برخوردار نمود. امام هم عزم خود را جزم کردند تا از طریق مبارزه در راه رهایی امت اسلام، در راه خدا گام بردارند. ایشان، جهاد خود را ابتدا از مبارزه با نفس آغاز نموده، با تسلط بر نفس خویش و از بین بردن هواهای نفسانی در وجود خود، و از راه اطاعت و بندگی خدا و قناعت و زهد، روح خویش را عزت و کرامت بخشیدند و با پیمودن راه عرفان، به درجه ای رسیدند که خداوند راه راست را به او نشان داده، سختیها را برایشان آسان نمود. بدین ترتیب، حضرت امام شایستگی جانشینی امامان معصوم(ع) و اصلاح امور امت اسلام را پیدا کردند. ایشان، جهاد و مبارزه را از بزرگترین واجبات و برترین اعمال دانسته و خود در مسیر مبارزه گام برداشتند، چرا که در نظر ایشان، دین اسلام، در واقع انقلابی برضد ظلم و ستم و طغیان و راهی برای گسترش پیام حق بوده و هست و عاملی خواهد ‏

‏
‏‎

‏بود برای ایجاد عدالت و برابری و حفاظت از مستضعفان در برابر ظلم مستکبران و طاغوتیان، که خداوند به آنان وعدۀ نصرت و پیروزی داده و فرموده است:‏

‏‏«ما اراده کرده ایم که بر مستضعفان زمین منت نهاده و آنان را پیشوایان و وارثان زمین قرار دهیم و آنان را در زمین، قدرتمند سازیم»‏‎[1]‎

‏‏برادران گرامی!‏

‏‏ما در زمان حیات حضرت امام(ره) نتوانستیم فیض حضور در محضر ایشان را درک کنیم تا از نزدیک با فضایل اخلاقی امام که نمونه ای از فضایل سرچشمۀ فیض الهی بود، آشنا شویم و موفق نشدیم که از حالات عرفانی آن رهبر کبیر، بهره مند گردیم، و اگر زحمات کسانی که برای گردآوری آثار امام تلاش می کنند، نبود، ما در جهل و بی خبری نسبت به اخلاق پسندیدۀ ایشان، باقی می ماندیم. ‏

‏‏زمانی که بحث دربارۀ موضوع جهاد و مبارزه در اندیشۀ امام را برای نوشتن برگزیدم، خود را در برابر دریای بی پایانی یافتم که قادر به شنا کردن در آن نیستم و مسأله ای را درمقابل خود دیدم که دیدگان بینندگان نمی تواند افقهای وسیع آن را باز بیند، گویی دست بر حلقۀ دری دراز کرده ام که تنها بر عالمان عارف و پرهیزکار گشوده می شود، از این رو، از همه شما می خواهم که ناتوانی زبان قاصر مرا نادیده بگیرید و کوتاهی ام را بر من ببخشایید، که همین مختصر را هم از وصیتنامۀ امام و برخی کتابهای ایشان اقتباس کرده ام و لذا تنها به بررسی گوشه ای از ابعاد دینی – سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و نظامی «جهاد» می پردازم. ‏

‏
‏‎

مبارزۀ دینی:‏

‏‏امام خمینی(ره) در میان ملتی ظهور کرد که در زندگی دنیوی و عقاید دینی خود، دچار گمراهی و تفرقه شده بودند. طاغوتیان، راه تسلط بر این ملت را یافته، امکانات مادی و معنوی آن را در اختیار گرفته و آنان را به وسیله ای برای رسیدن به اهداف سیاسی اقتصادی خود تبدیل کرده بودند. قرآن را که قانون و برنامۀ زندگی این ملت است، از صحنه خارج کرده و با در دست گرفتن حکومت عدل الهی و ضربه زدن به مفاهیم و اهداف اسلام، اصول و ابعاد آن را مورد تحریف قرار دادند. امام(ره) در این باره فرمودند:‏

‏‏«قرآن کریم را که برای رشد جهانیان و نقطه جمع همۀ مسلمانان، بلکه عائله بشری از مقام شامخ احدیت به کشف تام محمدی(ص) تنزل کرد تا بشریت را به آنچه باید برسد، برسانند... این قرآن را چنان از صحنه خارج نمودند که گویی نقشی برای هدایت ندارد و کار به جایی رسید که نقش قرآن به دست حکومتهای جائر و آخوندهای خبیث بدتر از طاغوتیان، وسیله ای برای اقامۀ جور و فساد شد و مع الاسف به دست دشمنان توطئه گر و دوستان جاهل، قرآن، این کتاب سرنوشت ساز، نقشی جز در گورستانها و مجالس مردگان نداشت و ندارد و آنکه باید وسیلۀ جمع بشریت و مسلمانان و کتاب زندگی آنان باشد، وسیلۀ تفرقه و اختلاف گردید». ‏

‏‏از این رو، حضرت امام(ره) جهاد و مبارزه در چنین وضعیتی را از مهمترین واجبات دانسته و همه گرفتاریهای امت را به خاطر دوری از دو ثقل گرانبها برمی شمردند که از نظر شیعه و سنی، در احادیث پیامبر ‏

‏
‏‎

اکرم(ص) به آن اشاره شده است. بنابراین، امام(ره) در برابر انحرافات بی دینان، با صبر و پایداری ایستاد و خود را در معرض زندان و تبعید قرار داد، تا مردم را آگاه کند و آنان را از بی تفاوتی نسبت به آنچه در اطرافشان می گذرد، برحذر دارد. امام(ره) با حضور در حوزه های علمیه و بحث ها و گفتگوهای خود، حقایق را برای طلاب بازگو کرده و به همگان فهماند که اسلام، ضامن سعادت دنیا و آخرت است و سیاستِ حکومتی، سهم مهمی در تعالیم اسلام و سنت پیامبر اکرم(ص) دارد و در قرآن و سنت، اهمیت بسیاری به آن داده شده است. برخی از آخوندنماهای فاسد با ایشان مخالفت می کردند، زیرا آنان از کتاب خدا، بهره ای جز تلاوتِ بی تفکر نداشته و فقط می خواهند آنرا نوعی عبادت ظاهری جلوه دهند. امام(ره) به این عده می فرمایند:‏

‏‏«وصیت من به آن طایفه از روحانیون و روحانی نماها که با انگیره های مختلف با جمهوری اسلامی و نهادهای آن مخالفت می کنند و وقت خود را وقف براندازی آن می نمایند و با مخالفان توطئه گر و بازی گران سیاسی کمک و همکاری می نمایند، این است که شما ها طرفی از این غلطکاریها تاکنون نبسته و بعد از این هم گمان نمی کنم ببندید. بهتر آن است که اگر برای دنیا دست به این عمل زده اید- و خداوند نخواهد گذاشت که شما به مقصد شوم خود برسید- تا در توبه باز است، از پیشگاه خداوند عذر بخواهید و با ملت مستمند مظلوم همصدا شوید و از جمهوری اسلامی که با فداکاریهای ملت به دست آمده حمایت کنید که خیر دنیا و آخرت در آن است». ‏

‏
‏‎

مبارزۀ سیاسی:‏

‏‏آگاهی امام خمینی(ره) از ظلم و ستم بی پایانی که از سوی طاغوتیان بر ملت ایران روا داشته شده بود، ملت را از وضعیت موجود، ناراضی و برای رفع ظلم و رسیدن به حقوق مشروع خود از طریق استقامت و پایداری، آماده کرد. ملت ایران که پیش از آن، رنج ناشی از حضور بیگانگان و غارت منابع از سوی خاندان پهلوی را تحمل کرده بود، به یاد داشت که آنان چگونه ثروتهای کشور را صرف عیاشیها و کامجویهای بی پایان خود نموده و بدون هراس از خشم خدا و یا عذاب وجدان، به قتل و تبعید گسترده مردم انقلابی دست زده بودند. ‏

‏‏امام(ره) در زمانی که خارج از کشور بودند، برای رفع این بدبختیها، تصمیم به مبارزۀ سیاسی گرفتند و با قدرت و صلابت، ایستادگی کردند، در حالی که هرکسی در وضعیت ایشان قرار می گرفت، در برابر خواستۀ استعمارگران و مستکبران تسلیم می شد. اما امام، همکاری با مزدوران امریکا مانند شاهپور بختیار را نپذیرفت و با صبر و پایداری و تکیه بر ایمان به خدا و توسل به ائمه معصومین(ع)، تلاشهای امریکا برای خاموش کردن شعله های انقلاب را ناکام گذاشت، ایشان که با بصیرت و بینش عرفانی خود، پیروزی انقلاب اسلامی را قریب الوقوع می دید، سرانجام به تهران بازگشته و انقلاب را به پیروزی رساند. پیروزی انقلاب، ثروتهای بزرگ دنیا را آشفته و سراسیمه کرد و نشان داد که برنامه ها و امیدهای آنان نقش بر آب شده است. بدین ترتیب، نور اسلام تابیدن گرفت و ظلمت و تاریکی را از بین برد و وعدۀ خداوند متحقق شد که فرموده است: «در برابر باطل، حق را جلوه گر می کنیم تا آن را سرنگون کند، که باطل رفتنی است» استمرار اندیشۀ جهاد و مبارزۀ امام(ره) از دو مبنای اساسی نشأت گرفته بود:‏

‏
‏‎

نخست آنکه حفظ پیروزی مهمتر از اصل آن است؛‏

‏‏دوم، آنکه تعالیم کتاب خدا و سنت پیامبر(ص) و گفتار امامان معصوم(ع) باید در دولت نو پای اسلامی پیاده شود. ‏

‏‏آنچه که لزوم حفظ و حراست از پیروزی را دو چندان می نمود، اقدام خصمانۀ توطئه گران و طاغوتیان بود و برای ضربه زدن به انقلاب نوپا و نابود کردن آن در گهواره، صدام حسین به تحریک امریکا، برضد ایران وارد جنگ شد. اما مکر آنان به خودشان بازگشت و چاهی که برای دیگران کنده بودند، خود گرفتار آن شدند. امام(ره) در مراحل مبارزۀ خود، دشواریهای بزرگ و بی سابقه ای را پشت سر گذاشته و پایداری و ثبات بی نظیری از خود نشان داد. ایشان از هیچ یک از حکومتها، تعریف و تملق نکرده و سیاست دوگانه و منافقانه را در پیش نگرفتند و از ابتدا اعلام کردند که انقلاب اسلامی، نه شرقی است و نه غربی، بلکه انقلابی است برضد کفر و بی دینی و قیامی در برابر ظلم و فساد. ‏

‏‏امام(ره) در مبارزات خود، تلاشهای بی نتیجۀ مخالفان جمهوری اسلامی در منطقه، که متأسفانه در میان آنان، برخی از سردمداران کشورهای اسلامی هم از روی منفعت طلبی و سرسپردگی به امریکا به چشم می خورند، را سرزنش نموده، برای داعیه داران دین که آن را به وسیله ای برای ضربه زدن به اسلام و مسلمین تبدیل کرده اند، ابراز تأسف کرده و این مطلب را در وصیتنامه خویش اینطور بیان نموده اند:‏

‏‏«وصیت من به مسلمانان و ایرانیان خصوصاً نسل حاضر آن است که در برابر این توطئه ها موضع گیری کنند و از هر راه ممکن، وحدت میان خود را منسجم کنند و کفار و منافقین را مأیوس نمایند.»‏

‏
‏‎

‏یکی از مشکلات حضرت امام، رویارویی با برخی علمای دین و ظاهربینان بی خبر از اسلام بود که تحت تأثیر تبلیغات مغرضانه و هدفدار، دخالت در امور حکومت و سیاست را گناه و خطا محسوب می کردند و این مصیبت بزرگی بود که دامنگیر اسلام گشته بود. ‏

‏‏از جملۀ موضع گیریهای مبارزاتی امام، فتوای شجاعانه و مقتدرانه ایشان در باب ولایت فقیه بود که آن را منبعی برای اجرای احکام اسلامی می دانست که در امتداد ولایت پیامبر(ص) و ائمه(ع) قرار دارد. و تنها تفاوت آن، وجود برخی ویژگیهای مخصوص معصومین(ع) است که در ولی فقیه وجود ندارد. به هر ترتیب، اجرای حدود الهی و احکام شرعی، جز از طریق حاکم و وجود حکومت، ممکن نیست و در غیر این صورت، اختلافات گسترش یافته و جامعه دچار هرج و مرج خواهد شد که نتیجه ای جز شکست و زوال در پی ندارد. ‏

‏‏یکی از ابعاد مبارزۀ سیاسی امام(ره)، مخالفت با اندیشه و تفکر نادرستی بود که از گذشته برجای مانده و بر مبنای آن، عده ای گمان می کردند که وابستگی به یکی از دو ابرقدرت شرق یا غرب، اجتناب ناپذیر است. این تقلید و وابستگی کورکورانه، هویت ملت را بر باد داد و امام در گفتار خود در این باره می فرمایند:‏

‏‏«از جمله نقشه ها که مع الاسف تأثیر بزرگی در کشورها و کشور عزیزمان گذاشت و آثار آن باز تا حدود زیادی به جا مانده، بیگانه نمودن کشورهای استعمارزده از خویش، و غرب زده و شرق زده نمودن ایشان است، به طوری که خود را و فرهنگ و قدرت خود را به هیچ گرفتند و غرب و شرق، دو قطب قدرتمند را نژاد برتر و فرهنگ آنان را والاتر و آن ‏

‏‏‎

‏دو قدرت را قبله گاه عالم دانستند و وابستگی به یکی از دو قطب را از فرایض غیر قابل اجتناب معرفی نمودند».‏

‏‏امام(ره) با فکر و قول و عمل خویش تلاش کرد تا به جای وابستگی و اعتماد به شرق و غرب، اعتماد به اسلام را در دلهای پیروان خود، تقویت کند. ‏

‏‏ ‏

‏‏مبارزۀ اقتصادی:‏

‏‏شاید بتوان گفت که مبارزۀ اقتصادی، در میان فعالیتهای مبارزاتی امام خمینی(ره) و در عرصه های مختلف انقلاب اسلامی، از همۀ ابعاد مبارزه دشوارتر بوده است، چراکه یکی از پیامدهای هر انقلاب، نابسامانی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است و رسیدن به ثبات، با توجه به موقعیتهای جامعه، مدت زمان کوتاه یا بلندی به طول می انجامد. ‏

‏‏پس از پیروزی انقلاب اسلامی، استعمارگران با استفاده از همۀ ابزار و امکانات جهنمی خود، برضد آن وارد عمل شدند که یکی از مراحل آن، تحریک رئیس رژیم عراق برای جنگ بود. صدام به پشتیبانی دولتهای استکباری، مرتکب حماقتی تاریخی شد و تصمیم به نابودی انقلاب گرفت. از دیگر برنامه های استکباری آن بود که کارشناسان اقتصادی خود را که در ایران مشغول به کار بودند، از ایران بیرون ببرند تا بدین وسیله اقتصاد ایران را نابود کنند، زیرا تصورشان این بود که بدین ترتیب، ملت دیگر قادر به اداره کردن صنایع و تکنولوژی و پیشرفت آنها نبوده و در نهایت، علیه انقلاب دست به کودتا خواهند زد. ‏

‏‏اما امام(ره) با روحیه جهادگر و پایداری و با کمک خداوند متعال و همکاری یاران مخلص خود، توانست خلأ ایجاد شده توسط توطئه گران که ‏

‏
‏‎

‏صنایع و مؤسسات محل کار خود را ترک کرده بودند، پر کرده و ایرانیان توانستند روی پای خود بایستند و تواناییهای گستردۀ خود را در همۀ زمینه ها نشان دهند. ملت، هرگز خلأ موجود در سازمانها و یا کمبودی در تولید احساس نکردند، تا جایی که با وجود محاصرۀ اقتصادی، جمهوری اسلامی ثابت کرد که قدرت تحمل مشکلات و رسیدن به خودکفایی در بیشتر زمینه های اقتصادی و معیشتی را دارد. ‏

‏‏ ‏

‏‏جنبۀ اجتماعی مبارزه‏

‏‏از مصادیق اجتماعی جهاد و مبارزه، کنترل مراکز تعلیم و تربیت، بویژه دانشگاههاست، چرا که فارغ التحصیلان آن مؤسسات، امور مملکتی را در دست می گیرند. بنابراین، امام خمینی(ره) در برابر تلاشهایی که برای دور کردن جوانان از ارزشها و اصالت فرهنگی و ادبی، و کشاندن آنان به سوی غرب و شرق انجام می شد، ایستادگی کرده و با مبارزه و جهاد خود به منظور اصلاح سیستم قضایی کشور که با جان و مال و آبروی مردم در ارتباط است، اطمینان و اعتماد را به مردم بازگرداند. امام(ره) از یاران خود خواست که همۀ توان خود را بکار گیرند و مسئولان قوۀ قضاییه را از میان افراد متعهد و صاحبنظران در امور شرعی و دینی و سیاسی انتخاب نمایند. ‏

‏‏امام(ره)، حوزه های مقدس علمیه را از این حقیقت باخبر کردند که دشمنان اسلام و جمهوری اسلامی در این دوران، کمر به نابودی اسلام بسته اند. ‏

‏‏در ادامه، امام(ره) توجه خود را به اصلاح قوۀ مجریه معطوف داشته و تصریح کردند که مجلس، می تواند قوانین مفید و مترقی را تأیید نماید و شورای نگهبان هم آنرا تنفیذ و به وزارتخانۀ مربوط ابلاغ کند، اما اگر این ‏

‏
‏‎

‏امر به دست افراد ذی نفوذ و ناصالح بیفتد، با اعمال خلاف قانون، آن را تباه می کنند و قوانین را در پیچ و خم کاغذ بازیهای اداری و روشهای نادرستی که به آن عادت کرده اند، بی اثر نموده و از این راه در میان مردم فساد ایجاد می کنند. از این رو، امام نظارت بر کارگزاران حکومت و به کارگیری افراد مؤمن و متعهد را مورد تأکید قرار می دادند. ‏

‏‏امام(ره) عقیده داشت که باید در برابر سازمانهایی که ظاهر مذهبی دارند ولی در واقع، خیانتکار هستند مانند فراماسونری، ایستادگی کرد و جنبشهایی را که داعیه دار اسلام هستند، اما برای نابودی آن از درون، تلاش می کنند، و یا با خرابکاری و خشونت، سعی در تحریک مردم برضد اسلام و مسلمین دارند تا وانمود کنند که اسلام موجب ویرانی و خرابی است و نه داعیه دار اصلاح و آبادانی، با چنین جنبشهایی باید مخالفت و در برابر آنها ایستادگی کرد. ایشان معتقد بودند که انسانهای مؤمن و با اخلاص، باید برای پاکسازی جامعه از این شبهات و تحکیم فضایل اخلاقی و از بین بردن پلیدیها، به جهاد و مبارزه روی آورند. ‏

‏‏ ‏

‏‏مبارزۀ نظامی:‏

‏‏حضرت امام، تنها هدف خود را تغییر رژیم ایران قرار ندادند، البته هدف اولیۀ انقلاب آن بود که رژیم شاهنشاهی طاغوتی را که در طول صدها سال حکومت، جز فقر و جهالت، ارمغانی برای ملت نداشت و باعث ایجاد انحرافات بزرگی در رفتار سیاسی، دینی و اخلاقی مردم شده بود، ریشه کن کند. اما در ادامه، هدف مهمتر امام، ایجاد و گسترش عدل الهی بود. ایشان پس از مدتها صبر و بیان این واقعیت که مسلمانان حق دارند زندگی شرافتمندانه داشته باشند و اسلام، باید مطابق فرمان خداوند در قرآن  ‏

‏
‏‎

‏کریم و سنت پیامبر(ص) و امامان(ع) پس از ایشان، از حکومت برخوردار باشد، دریافتند که حقوق غصب شده با زور، جز با زور پس گرفته نخواهد شد و طاغوتیانی که حق ملت را با زور و اجبار غصب کرده اند، هرگز آن را با منطق و استدلال پس نمی دهند، زیرا متجاوز، تجاوز و هجوم خود را با نیت ادامه دادن سودجوییها انجام می دهد و هرگز به بازپس دادن حقوق و منافع ملت رضایت نخواهد داد. بنابراین، امام(ره) مبارزه را تنها راه آزادی ملتها، چه در داخل ایران و چه در دیگر کشورهای اسلامی می دانستند. ایشان با جدیت مسائل فلسطین و مقاومت اسلامی لبنان را پیگیری کرده و در فتوای خود، دادن زکات به این دو جنبش را جایز دانستند و مسائل افغانستان و فیلیپین را هم مدنظر قرار دادند. امام(ره) عقیده داشت که جمهوری اسلامی باید دست یاری خود را به سوی همۀ مسلمین و مستضعفین جهان اسلام دراز کند و در غیر این صورت وجودش بی ثمر خواهد بود. ‏

‏‏توجه و اهتمام حضرت امام(ره)، حتی از مرحلۀ یاری مسلمانان مستضعف فراتر رفته و معتقد بودند که یاری و پشتیبانی از همۀ مستضعفان و مظلومین جهان، واجب است و این انگیزه را از بینش وسیع اسلام نسبت به همۀ انسانها و اعتقاد به همسویی همۀ پیامبران و کتب آسمانی و ادیان الهی از دیدگاه قرآن و تورات و انجیل به دست آورده بودند، چنانکه در قرآن کریم آمده است:‏

‏‏«خداوند، جان و مال مؤمنان را در ازای بهشت از آنان می خرد. همانها که در راه خدا پیکار کرده یا دشمن را به هلاکت می رسانند و یا خود کشته می شوند. این وعدۀ راستینی است در تورات و انجیل و قرآن... آیا کسی بهتر از ‏

‏
‏‎

خدا به عهد خود وفا می کند؟ پس به معامله ای که با خدا انجام داده اید خرسند باشید که آن بهره و رستگاری بزرگ در پی دارد». ‏

‏‏«هر چه می توانید، نیرو و توان رزمی و اسبهای آماده خود را برای مبارزۀ با دشمن مهیا کنید تا بدین وسیله دشمن خدا و خود را به هراس افکنید». ‏

‏‏گفتار خدا و رسول او، راست است که فرمودند:‏

‏‏«شب زنده داری و بیداری در راه خدا از دنیا و هر آنچه در آن است، برتر می باشد». ‏

‏‏همچنین حضرت امام علی(ع) با توجه به جایگاه رفیع شهدا در بهشت، مؤمنان را به شهادت طلبی تشویق فرموده و پیامبر(ص) نیز در حدیثی، روحیه شهادت طلبی را تقویت نموده اند، آنجا که فرمودند:‏

‏‏«از میان کسانی که وارد بهشت می شوند، هیچ کس آرزوی بازگشت به دنیا را ندارد، جز شهید که آرزو می کند به دنیا باز گردد و دهها بار در راه خدا کشته شود، زیرا کرامت و فضیلت شهادت را دریافته است». ‏

‏‏والسلام علیکم و رحمةالله و برکاته‏

‏
‏‎

‏‎

• . قصص، 6