احکام چک
[سؤال 11624] 6680
بسمه تعالی
محضر مبارک رهبر محترم و عظیم الشأن انقلاب اسلامی ایران، حجت الاسلام والمسلمین حضرت آیت الله العظمی آقای امام خمینی، مدّ ظله العالی
دو قطعه چک بانکی که صادر کننده و دریافت کننده با هم برادر هستند. یکی از برادرها اشیایی خریداری و دو قطعه چک نامبرده را که امضاکنندۀ آن برادرش می باشد، بابت بدهی خود به فروشندۀ ظهرنویس منتقل نموده است و قرار شده در سررسید آن پرداخت نماید. درسررسید مربوطه، به بانک مراجعه نمود، ولی متأسفانه
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 186
به علت عدم موجودی چک ها برگشت می شود. با اطلاع از برگشت چک ها؛ صادر کننده و چک دهنده متفقاً به فروشنده مراجعه و تقاضای مهلت کرده که مورد موافقت قرار می گیرد. پس از سررسید مهلت مقرر فروشنده متوجه می گردد که منظور آقایان از تقاضای مهلت این بوده که به موجب قانون طاغوتی چنانچه چکی در رأس موعد، بلا محل باشد و دارندۀ چک از ظهرنویس شکایت نکند. حق او از بین رفته و بایستی از صادر کننده مطالبه وجه آن را بنماید. خلاصه فرد مذکور با سازش و هم دستی با برادرش به منظور کلاه برداری مبادرت به این عمل نموده اند. و نیز صادر کنندۀ دو قطعه چک نامبرده، قبلاً از طلبکار مذکور، یک قطعه زمین برای ساختمان منزل خریداری و بابت قسمتی از وجه آن، چک مدت دار به فروشنده داده است. در سر رسید بلامحل بوده و صادر کننده به عذر این که دست تنگ و فعلاً بی پول می باشم و به محض خاتمۀ ساختمان منزل، منزل را فروخته و بدهی خودم و نیز وجه دو قطعه چک برادرم را به شما انتقال داده و می پردازم، ولی مدتی معطل نموده و در این اثنا منزل را به فرزند صغیرش منتقل نمود و سپس منزل مذکور را به شخص دیگری فروخته و سند فروش به نام پسرش تنظیم و پول آن را دریافت می کند. با توجه به هم دستی برادران فوق الذکر و محرز بودن کلاه برداری آنان؛ استدعا دارد؛ حکم الله را بیان فرمایید که شرعاً صادر کنندۀ دو قطعه چک بدهکار است یا انتقال دهندۀ چک ها که در قبال آن ها اشیا را خریداری نموده است.
والسلام علیکم ورحمة الله وبرکاته
بسمه تعالی، چک پول نیست و کسی که چک را بابت بدهی به طلبکار تسلیم کرده، مبلغ بدهی را ضامن است و اگر نزاعی در بین است، به محاکم صالحه مراجعه نمایید.
استفتائات امام خمینی (س)ج. 10صفحه 187