جراحت سر و سایر جراحت‏ ها

‏‏جراحت سر و سایر جراحت ها‏

‏‏[سؤال 11535]‏‏ ‏ ‏ 6629‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 7 / 11 / 1362‏

‏‏محضر مبارک آیت الله‌ العظمی الامام خمینی، دام ظله علی رؤوس المسلمین ‏

‏‏بعد التحیة والسلام؛ لطفاً به سؤال های ذیل پاسخ مرقوم فرمایید:‏

‏‏1. در بعضی از جراحت ها که شتر به عنوان دیه تعیین شده، مانند شجاج که گاه دیه‏‎ ‎‏به پانزده شتر می رسد و زیادتر از اصل دیه نفس است که جانی در دیات انتخاب‏‎ ‎‏می نماید، همانند ده هزار درهم، آیا شتر موضوعیت دارد یا نسبت به دیه است؟ یعنی‏‎ ‎‏یک صدم دیه در جایی که یک شتر دیه است، که صاحب جواهر هم بر این عقیده‏‎ ‎‏می باشد.‏

‏‏بسمه تعالی، شتر موضوعیت ندارد و بالنسبة از دیۀ نفس حساب می شود،‏‎ ‎‏هرچند در صورت امکان، احتیاط در مصالحه است. ‏

‏‏2. آیا در جایی که جرح و نقص عضو، جرم باشد، یعنی عن عمد انجام گرفته و قابل قصاص نمی باشد،‏‎ ‎‏می شود برای مرتکب مجازات تعزیری قائل شد یا تنها دیه جنبه ضمان و حقوقی و ضرر و زیان داشته‏‎ ‎‏باشد که لازمه طبع دیه است و در روایات هم ظاهراً نص بر جزا بودن آن نمی باشد، تنها استدلال به‏‎ ‎‏سکوت ائمه علیهم السلام می شود یا همان دیه ضمان و جزا هر دو است؟ توضیحاً این که مجازات به محض‏‎ ‎‏دیه، باعث تجری بر جرم خواهد شد و آمار جرائم را بالا خواهد برد. ‏

‏‏بسمه تعالی، زاید بر دیه چیزی ثابت نیست. ‏

‏‏3. هرگاه قاتل بر قتل عمد مردد بین دو نفر یا زیادتر باشد، آیا می توان قاتل را به قرعه معیّن نمود ـ که‏‎ ‎‏معروف است نظر مبارک چنین است ـ یا نمی توان؟ و بر فرض دوم، وظیفه چه می باشد؟ آیا به‏‎ ‎‏پرداخت دیه اکتفا باید کرد که طبعاً قتلی انجام گرفته و کسی هم مجازات نشده و یا راه دیگری دارد؟‏‎ ‎‏توضیحاً اگر به دیه اکتفا شود، امکان زیاد شدن قتل عمدی و سوء استفاده وجود دارد. ‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مزبور بهتر است روی دیه تفاهم کنند و آن را نیز با قرعه تعیین نمایند و‏‎ ‎‏این موافق با احتیاط است. ‏

‏‏ ‏ ‏ دادستان کل کشور: یوسف صانعی‏

‏
‏‎

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر حضرت آیت الله‌ العظمی خمینی، مدّ ظله العالی‏

‏‏1. دو نفر با همدیگر دعوا می کنند و یک نفر بی غرض از ضربات این ها زخمی‏‎ ‎‏می شود دیه دارد؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، دیه دارد.‏

‏‏2. ملکی که به کسی میراث می رسد پشت در پشت مانده معلوم نیست خمس داده شده یا نه این زمین‏‎ ‎‏خمس دارد یا نه؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، خمس ندارد.‏

‏‏3. کسی درخت کاشته میوه دار و غیر میوه دار این ها اگر به ثمر رسید خمس دارد یا نه؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، خمس دارد.‏

‏‏4. پوست روباه و پلنگ که حیوان حرام گوشت هستند و از آن پوستین درست می کنند آیا نماز با آن‏‎ ‎‏جایز است؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، صحیح نیست.‏

‏‏5. خرمن گندم مال دو نفر است هنوز تقسیم نکردند به حساب زکات رسیده اگر تقسیم کند از حساب‏‎ ‎‏کم می شود این خرمن زکات دارد یا ندارد؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، زکات ندارد.‏

‏‏6. شخصی خوابیده عمداً نماز را قضا می کند می گوید حالا خواب دارم هر وقت بلند شدم قضای نماز‏‎ ‎‏را می خوانم این طور نماز ادا می شود؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، این کار جایز نیست لکن نمازی را که قضا کرده صحیح است.‏

‏‏[سؤال 11537]‏‏ ‏ ‏ 6631‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 9 / 11 / 1361‏

‏‏مستدعی است سؤال ذیل را برحسب فتوای حضرت امام خمینی، دامت برکاته‏

‏‏لطف فرموده جواب فوری مرقوم فرمایید؛ پرونده هایی در انتظار حکم، موقوف‏‎ ‎‏مانده است.‏

‏
‏‎

‏‏بسمه تعالی، آنچه در موارد مذکوره به عنوان دیه نام برده شده، خصوصیت‏‎ ‎‏دارد. ‏

‏‏2. آیا در انشای لفظی حکم، حضور مدعی یا مدعی علیه پس از محاکمه حضوری یا غیابی لازم هست‏‎ ‎‏یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، بعد از مطالبه حکم، حضور طرفین در وقت انشای حکم لازم نیست.‏

‏‏[سؤال 11538]‏‏ ‏ ‏ 6632‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 22 جمادی الثانی 1397 ق‏

‏‏حضور مبارک حضرت مستطاب حجت الاسلام والمسلمین آیت الله‌ العظمی‏‎ ‎‏خمینی، متّع الله‌ المسلمین بطول بقائه الشریف، السلام علیکم ورحمة الله‌ وبرکاته، دوام‏‎ ‎‏ظل مبارک را از خداوند متعال مسئلت داشته و ملتمس دعا از وجود شریف هستم.‏

‏‏1. در منازعه دو طفل، سر یکی از آن ها به وسیله پرتاب سنگ دیگری مجروح‏‎ ‎‏شده و مقداری هم خون آمده است. اولاً: به نظر حضرت عالی دیه اش چقدر است؟‏‎ ‎‏ثانیاً: اگر ولیّ طفل مزبور عفو کرد رفع تکلیف از ولیّ ضارب می شود یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، دیۀ آن دو شتر است و بر عاقله است و مال طفل مجروح‏‎ ‎‏است، و ولیّ او حق عفو ندارد؛ مگر آن که مصلحت طفل در عفو باشد.‏

‏‏[سؤال 11539]‏

‏‏2. در مفروض فوق و با عدم رفع تکلیف با عفو، اگر ولیّ طفل مجروح بگوید: «من‏‎ ‎‏ضامنم که بعد از بلوغ دیه را به او بدهم و یا رضایت او را جلب نمایم»؛ آیا این گفته در‏‎ ‎‏اسقاط تکلیف طرف مقابل کافی است یا نه؟‏

‏
‏‎

‏‏3. در وام هایی که مشروط به زیادی است و می فرمایید: «اگر گیرنده شرط را به طور جدّ قبول نداشته‏‎ ‎‏باشد، گرفتن چنین وامی بلامانع است»؛ آیا شرعاً این حکم در مورد بانک ها و مؤسساتی هم که پول‏‎ ‎‏مال متصدیان نیست، جاری است و از آن ها با این کیفیت می توان وام گرفت؟‏

‏‏بسمه تعالی، با مجاز بودن متصدیان در دادن وام فرقی نیست.‏

‏‏4. گِلی که سگ از بین آن عبور کرده و یا در آن بول می نماید و بعد هم به هم زده شده و در ساختمان‏‎ ‎‏مصرف شده؛ آیا از تمام آن گل باید اجتناب کرد یا خیر؟ همچنین آنچه از آلات و ابزار آلوده شده، باید‏‎ ‎‏تطهیر شود یا خیر؟ زیرا موجب آلودگی ساختمان های دیگر هم می شود! در ضمن چون ملاقات‏‎ ‎‏قسمت های زیاد گل مزبور با عین نجس و یا با گل های متنجس مع قلة الوسائط معلوم نیست و به‏‎ ‎‏طهارت خود باقی هستند؛ آیا مع لحاظ العلم الاجمالی، تمام قشرهای روی کار که محل ابتلاء است و‏‎ ‎‏همچنین آلات و ابزار بنا هم پاک است یا خیر؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، اگر گل به هم زده شده و به صورت ملات در ساختمان به کار رفته است، تمام آن‏‎ ‎‏گل و ابزاری که با آن ملاقات نموده محکوم به نجاست است؛ لکن قشر روی بنا اگر سرایت‏‎ ‎‏رطوبت ملات لای آجرها به آن معلوم نباشد محکوم به طهارت است و باید از وسوسه اجتناب‏‎ ‎‏کرد.‏

‏‏5. رفت وآمد و سایر تصرفات آقایان اهل علم را به قراء معلوم الحال جهت نشر احکام مقدسه اجازه‏‎ ‎‏می فرمایید یا خیر؟ و همچنین استفاده از آب های آن ها را؟‏

‏‏بسمه تعالی، رفت وآمد در مرافق عمومی مانع ندارد و از انهار کبار نیز استفاده به مقدار متعارف‏‎ ‎‏مانع ندارد و در منازل اشخاص با عدم علم به غصبیت مانع ندارد و رفت وآمد در اراضی‏‎ ‎‏وسیعه مانع ندارد.‏

‏‏[سؤال 11540]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6647‏

‏‏2. مردی زن خود را می زند سرش می شکند، یا دستش می شکند یا بدنش سیاه‏‎ ‎‏می شود. دیه دارد؟ شما امر بفرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، دیه دارد.‏

‏
‏‎

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏اگر گلوله ای از یک طرف پا وارد و از طرف دیگر خارج شود و باعث فلج آن پا‏‎ ‎‏گردد و قصاص هم ممکن نباشد آیا در دیه جائفه است یا دیه فلج و یا هر دو هر چند‏‎ ‎‏که مجموع مقادیر از دیه کامله بیشتر باشد.‏

‏‏بسمه تعالی، ظاهراً دیه فلج باید بدهد و احوط نسبت به جائفه تصالح‏‎ ‎‏است. ‏

‏‏[سؤال 11542]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6097‏

‏‏4. در صورتی که شوهر، زن را بزند ـ سرخ یا کبود شود ـ و زن راضی نباشد یا‏‎ ‎‏دهان پر از خون شود، مقدار دیه چیست؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، به رسالۀ عملیه مراجعه نمایید.‏

‏‏[سؤال 11543]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 6097‏

‏‏5. در صورت دیه دادن، دیه به چه کسی می رسد؟‏

‏‏بسمه تعالی، دیه به مضروب می رسد.‏

‏‏[سؤال 11544]‏‏ ‏ ‏ 6634‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏1. دیه اعضا که لا تقدیر لها اگر بخواهند از ارش بدهند فعلاً که عبدی در کار نیست‏‎ ‎‏که قیمت او را بسنجند تا قیمت آن عضو معلوم شود به چه طریق باید میزان قیمت را‏‎ ‎‏به دست آورد؟‏

‏‏بسمه تعالی، در فرض مرقوم به کیفیتی مصالحه کنند.‏

‏‏2. بعضی کلمات قرآن که به تنهایی معنایی ایفا نمی کند جایز است که در نماز به قصد قرآنیت بخوانند یا‏‎ ‎‏خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اگر صدق قرآن بکند اشکال ندارد.‏

‏
‏‎

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏محضر مقدس حضرت آیت الله‌ العظمی امام خمینی، رهبر کبیر انقلاب اسلامی‏‎ ‎‏ایران، دام مجده العالی، با عرض سلام، احتراماً؛ خواهشمند است مسائلی را که ذیلاً‏‎ ‎‏معروض می گردد، پاسخ فرمایید: ‏

‏‏1. منظور از ارش و حکومت چیست؟ اگر هدف تقویم انسان صحیح و معیب، و‏‎ ‎‏اخذ مابه التفاوت است، در جهان امروز، بالأخص در ایران اسلامی مملوکی نیست، تا‏‎ ‎‏این که انسان حرّ را مملوک فرض کنیم و سپس مابه التفاوت را بگیریم، و اگر منظور‏‎ ‎‏چیز دیگری است و یا هم اکنون نیز فرض مذکور متصور است، با توضیح بیشتر مسأله‏‎ ‎‏را بیان فرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، در هر موردی که تقدیر شرعی برای جنایت نباشد، در آن جا‏‎ ‎‏ارش ثابت است که عبارت از مقداری از دیۀ نفس به نسبت تفاوت بین‏‎ ‎‏قیمت صحیح و معیب است؛ و حکومت در این موارد به همان معنی ارش‏‎ ‎‏است، و اگر با فرض کردن حرّ را عبد نتوان تفاوت قیمت صحیح و‏‎ ‎‏مجروح را به دست آورد، باید قاضی با امر به تصالح، یا با تعیین مقدار‏‎ ‎‏مالی به عنوان دیه، یا با تعزیر جانی، نزاع را خاتمه بخشد و غائلۀ فساد را‏‎ ‎‏از بین ببرد. ‏

‏‏2. دو نفر محکوم به قتل یک نفر گردیده اند؛ اولیای دم می خواهند با پرداخت نصف دیه هر یک از‏‎ ‎‏محکومین، هر دو نفر را قصاص نمایند. در فرض مذکور انتخاب نوع دیه با کیست؟ با اولیای دم است یا‏‎ ‎‏با ورثۀ محکومین؟ ‏

‏‏بسمه تعالی، انتخاب نوع دیه در این مورد هم با کسی است که تکلیف به پرداخت دیه می شود؛‏‎ ‎‏یعنی با اولیای دم که می خواهند قصاص نمایند. ‏

‏‏3. جوانی در استخر شنا غرق گردیده؛ اولیای دم مسئول استخر را که در هنگام وقوع حادثه در محوطۀ‏‎ ‎‏استخر نبوده، قاتل معرفی می کنند. مسئول استخر می گوید: استخر نجات غریق داشته، اگر مسئولیتی‏
‏‎

‏‏بسمه تعالی، اگر غریق، بالغ عاقل بوده و به اختیار خود رفته در استخر شنا کرده، کسی ضامن‏‎ ‎‏دیۀ او نیست.‏

‏‏[سؤال 11546]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 5185‏

‏‏2. اگر شخصی در سن تکلیف، به هنگامی که زخمی یا جوشی در بدنش ایجاد‏‎ ‎‏شده، در زمانی که این جوش یا زخم در حال التیام یافتن و خوب شدن است،‏‎ ‎‏پوست  جدید و نازک روی آن را بِکنَد و باز زخم شروع به ترمیم کند، اما این‏‎ ‎‏شخص  باز به بدن خویش رحم نکرده و روی این زخم را دوباره بِکنَد (به مدت چهار‏‎ ‎‏سال) به طوری که منجر به حساسیت پوستی برایش بشود، اما پس از این مدت زمانی‏‎ ‎‏که گذشت، شخص به بیهودگی این عمل و ظالم بودن خویشتن پی ببرد و از این کار‏‎ ‎‏خود بی نهایت پشیمان شود و بخواهد توبه کند، پس از توبه برای پاک شدن از این‏‎ ‎‏گناه،  آیا دیه لازم است؟ پرداخت دیه به چه شکل است؟ آیا از طریق دادن وجه‏‎ ‎‏معینی،  این دیه پرداخت می شود؟ اگر به این صورت باشد، این مبلغ به کجا باید‏‎ ‎‏پرداخت شود؟‏

‏‏بسمه تعالی، دیه ندارد.‏

‏‏[سؤال 11547]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 4072‏

‏‏3. در جلد 2 تحریر الوسیله آمده است: «من لا ولیّ له، فالحاکم ولیّه فی هذا الزمان»‏‎ ‎‏اوّلاً آیا مراد از حاکم، ولی امر است یا قاضی؟ و ثانیاً مصرف دیه چیست؟ آیا لازم‏‎ ‎‏است که به ولی امر پرداخت شود، و یا پرداخت به دولت اسلامی کافی است؟‏

‏‏بسمه تعالی، مراد ولی امر است و دیه نیز نظیر سایر موارد ارث من لاوارث‏‎ ‎‏له، به ولی امر می رسد و اگر وارثی هست باید به او داده شود.‏

‏‎ ‎

‏‎