سخنان سر اسقف به نمایندگی از اسقف اعظم مارونی های لبنان جناب پطرس صفیر

‏‏سخنان جناب اسقف آنتوان نبیل عنداری نمایندۀ عالیجناب اسقف اعظم صفیر‏^‎[1]‎

‏‎ ‎

‏‎ ‎

‏‏حضار محترم؛ حضرات، عالیجنابان و سروران گرامی؛‏

‏‏بسیار مایۀ خوشبختی است که با پذیرش دعوت برای شرکت در مراسم یکصدمین سالگرد ولادت امام خمینی(ره)، که از بزرگترین اصلاحگران تاریخ اسلام بود، حضور به هم رسانده ایم. ‏

‏‏امام خمینی(ره)، حرکت خویش را با بیان نظریۀ «امامت و ولایت» بر مبنای «ولایت فقیه»، آغاز کرده و با درک وضعیتی که مسلمانان در حال حاضر در آن به سر می برند و اشاره به برخی ابعاد آن، حقیقت اسلام و دعوت اسلامی را تبیین نمود که نتیجۀ طبیعی آن، قیام برضد ستم و ستمگران است. ‏

‏‏از همین جا بود که اصل مشهور نه شرقی - نه غربی مطرح گردید، که در واقع ترجمان گرایش ایشان به استقلال طلبی و نفی وابستگی می باشد. ‏

‏
‏‎

‏وابستگی ملت یا حکومتی به حکومت یا ملت دیگر، به مفهوم اطاعت از آنها و دنباله روی از سیاستهای آنان و از دست دادن قدرت تصمیم گیری است. به طوری که رابطۀ میان آنان، به نوعی رابطۀ مبنی بر سرسپردگی و اطاعت محض تبدیل می شود. معمولاً عوامل اقتصادی موجب شروع وابستگی گردیده و در ادامه، وابستگی سیاسی و فرهنگی را در پی خواهد داشت. این فرآیند، بیشتر در میان کشورهای در حال توسعه که باکشورهای صنعتی رابطه برقرار می کنند، پدید می آید، بدین صورت که کشورهای در حال توسعه، با کشورهایی که نیرو و امکانات بیشتری دارند، رابطۀ اقتصادی برقرار کرده و تحت تأثیر تکنولوژی، تولید، صادرات، رقابت، سرمایه و در دست گرفتن بازار اقتصاد جهانی توسط آن کشورها، عملاً مجالی برای فعالیت کشورهای در حال توسعه باقی نمی ماند. این نوع رابطه، همانند رابطۀ میان مرکز و پیرامون، و رابطه ای استثماری و سلطه آور است. ‏

‏‏اما در مقابل، واژۀ استقلال، مفاهیم گوناگون سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را به همراه دارد. مفهوم فلسفیِ محدود کنندۀ آن عبارت است از «بی نیازی از دیگران و عدم اطاعت از قانون تحمیل شده از خارج» و معنای سیاسی آن، استقلال را اینگونه تعریف می کند: «بهره مندی حکومت از اقتدار و نیرویی که بتواند در داخل و خارج از کشور، با افراد و حکومتها مقابله کند». این نکته نشانگر آن است که حکومت مستقل، مجال وسیعی برای فعالیت دارد و در تعیین حدود و اختیارات سیاسی و اقتصادی خود از آزادی زیادی برخوردار است. ‏

‏‏مخالفت امام خمینی(ره) با وابستگی به غرب و شرق و دعوت به خودکفایی و استقلال از دو قطب شرق و غرب، در واقع موضعی آگاهانه است که خاستگاه آن، ریشه در مبانی ایدئولوژیک، سیاسی، اقتصادی و ‏

‏
‏‎

‏فرهنگی دارد و در اینجا، تنها دو مورد از آنها را ذکر می کنیم:‏

‏‏ ‏

‏‏1 - مبانی ایدئولوژیک‏

‏‏دلایل ایدئولوژیک مخالفت با وابستگی که در افکار امام و خصوصاً کتاب «حکومت اسلامی» ایشان به چشم می خورد، با فلسفۀ ایجاد نظام اسلامی در ارتباط است. و نقش ولی فقیه در ترسیم این نظام، دیگر بر اساس دو مفهوم تکراری ‏‏«دارالاسلام»‏‏ و ‏‏«دارالحرب»‏‏ قرار ندارد، بلکه بر مبنای دو مفهوم جدید یعنی ‏‏«دارالمستضعفین»‏‏ و ‏‏«دارالمستکبرین»‏‏ شکل گرفته است. بدین ترتیب، بینش اسلامی جدید، ابعاد جهانی فراگیری را در بر می گیرد، چرا که در یک سو، همۀ مستضعفان جهان، اعم از مسلمان و غیر مسلمان و در سوی دیگر، تمامی مستکبران و سلطه جویان زمین را رودرروی هم قرار می دهد. ریشه های فرهنگی چنین موازنۀ مستقل جهانی، از تمدن فارسی و ایرانی اقتباس شده است. ‏

‏‏ ‏

‏‏2 - مبنای سیاسی:‏

‏‏کسانی که تاریخ معاصر ایران را بررسی نموده اند، به حضور و دخالت بیگانگان قبل از انقلاب اسلامی پی برده اند: ابرقدرتهایی که از راه دریای جنوب هجوم آوردند. یعنی انگلستان و آمریکا و ابرقدرت دیگر که همسایۀ ایران، در شمال است یعنی اتحاد شوروی یا روسیه؛ و طبیعی بود که امام خمینی(ره)، ضمن مخالفت با حضور همۀ آنها، برای رفع این معضل تلاش کرده و حکومت اسلامی را به عنوان جایگزین حضور بیگانگان در کانون عالم مستضعفین معرفی نمود که می تواند در برابر شیوه های غربی زندگی که نابود کنندۀ حیات اسلامی و ارزشهای اخلاقی و فرهنگی آن است، ‏

‏
‏‎

‏ایستادگی کند. ‏

‏‏در پرتو اندیشه های مطرح شده از سوی امام خمینی(ره)، سه نکته وجود دارد که لازم است به آنها توجه کنیم:‏

‏‏1- اگر در گذشته های نه چندان دور، این باور وجود داشته که به خاطر نامشخص بودن حدود و ابعاد استقلال حکومتها، بحث از استقلال کامل دولتها ممکن نیست؛ پس امروزه با مطرح شدن مبحث جهانی شدن، چه باید گفت؟! آیا به نظر نمی رسد که برای مبارزه با تأثیر حاصل از نیروها و ابزار گسترده تهاجم فرهنگی، در همۀ زمینه های معرفتی و نظری، نیازمند رویارویی مؤثر و جدی هستیم؟‏

‏‏2 – آیا ممکن است که با انسانهایی فاقد اندیشه، بی تفاوت و بی اراده به استقبال جهان آینده برویم؟ یا اینکه برای دستیابی به افقهای آینده، باید انسانهایی آینده نگر و خارج از دایرۀ بستۀ گذشته تربیت کنیم که بتوانند با ابداع و نوآوری، در ایفای نقش مؤثر در تاریخ و ایجاد آن سهیم باشند؟‏

‏‏3 – تأکید امام خمینی(ره) بر نفی وابستگی و رسیدن به استقلال، در اذهان ما و همۀ لبنانی ها، اعراب و غیر عربها، مسألۀ آیندۀ لبنان را از لحاظ انسانی، حکومت و سرزمین، مطرح می کند. آیا چنین کشوری که قدیس بابا یوحنا، پولوس دوم آنرا سرزمین رسالت نامیده و رئیس جمهور ایران جناب آقای خاتمی، آن را خاستگاه اندیشه، حصار محکم فرهنگ و جایگاه گفتگوی میان ادیان، فرهنگها و تمدنها معرفی کردند، استحقاق آن را ندارد که همۀ ما به دفاع از استقلال و کرامت آن برخیزیم و با نفی وابستگی آن، گفته ها را به عمل و اندیشه ها را به اجرا نزدیک کنیم؟‏

‏‏همۀ ما دعوت شده ایم تا نه تنها از وحدت کلمه بهره گیریم، بلکه با الهام از ابعاد روحی و میهنی اندیشۀ امام خمینی(ره) و با آنچه از عمق باور ‏

‏
‏‎

دینی و اعتقادی ما برخاسته است، برای همگان خیر و برکت فراوان به ارمغان آورد. ‏

‏‏متشکرم‏

‏
‏‎

‏‎

• . رئیس شورای خلیفه گری مسیحیان مارونی.