آخرین رهنمودهای امام خمینی(س) و فلسفۀ انقلاب

‏‏ ‏

‏‏‏‏آخرین رهنمودهای امام خمینی(س) و فلسفه انقلاب‏

‏‏ استاد شایسته زیدی‏‎[1]‎

‏‏ ‏

‏‏انقلاب اسلامی واقعه ای بسیار مهم و تاریخی در عصر حاضر است که‏‎ ‎‏مردمی غیر مسلح، ضعیف، عقب افتاده و مظلوم، بدون حمایت هیچ‏‎ ‎‏کشور و یا قدرتی، علیه نظام سلطنتی قیام کردند؛ نظامی که در منطقه از‏‎ ‎‏حکومتی بسیار مستبد و ظالم برخوردار بود و ارتش آن در منطقه از همه‏‎ ‎‏قویتر و بیشتر بود؛ حکومت سلطنتی با آن تعداد نفرات ارتش خود و‏‎ ‎‏قدرتی که کسب کرده بود؛ و همچنین ابر قدرت جهان (امریکا) با در‏‎ ‎‏اختیار نهادن جدیدترین تکنولوژی و سلاح در حمایت از آن رژیم از هیچ‏‎ ‎‏اقدامی دریغ نورزید؛ چرا که حفظ رژیم طاغوتی حفاظت از منافع امریکا‏‎ ‎‏بود.‏

‏‏     پادشاه ایران برای حفظ تاج و تخت خود نه تنها ذخایر نفتی و ثروتهای‏‎ ‎‏معدنی را تقدیم امریکا کرد، بلکه سرزمین ایران را به یک بازار تجاری‏‎ ‎‏بزرگی برای منافع امریکا مبدل ساخت و آن رژیم پایگاه نفوذی امریکا در‏‎ ‎‏منطقه به حساب می آمد که امریکا از این طریق می توانست حاکمیت خود‏‎ ‎

‏‎

بر آسیای میانه را مستحکم سازد. با وقوع انقلاب اسلامی تمام جهانیان‏‎ ‎‏دچار حیرت شدند؛ چرا که نظام استبدادی با توجه به حمایتهای زیادی‏‎ ‎‏که از آن می شد و با در اختیار داشتن سلاحهای متعدد در مقابل مردم‏‎ ‎‏بی سلاح شکست خورد و مردم ایران به پیروزی رسیدند. شاهکار بزرگ‏‎ ‎‏امام خمینی(س) این است که ایشان جمود فکری در میان مسلمانان قرون‏‎ ‎‏اخیر را از بین برد؛ این انقلاب فقط یک انقلاب سیاسی نبود بلکه اساساً‏‎ ‎‏یک انقلاب علمی و فکری بود، و شکوفایی افکار و اندیشه مقصد این‏‎ ‎‏انقلاب را نمایان می ساخت. در شکل گیری این انقلاب آنچه از دیدگاه‏‎ ‎‏سیاسی بر جهانیان آشکار شد، تأثیر فکری و درونی و معنوی انقلاب بر‏‎ ‎‏جهانیان بود؛ من نمی خواهم بگویم که امام خمینی(س) تفسیر نوینی از‏‎ ‎‏اندیشه و فلسفۀ اسلامی را ارائه کردند؛ چرا که اندیشه و فلسفۀ اسلامی‏‎ ‎‏همان است که بوده و هست؛ یعنی ارزشهایی که خدا در فطرت راستین‏‎ ‎‏انسان قرار داده است؛ همان ارزشهایی که خداوند به وسیلۀ فرستادگان‏‎ ‎‏خود بارها آنها را به انسانها یادآوری فرموده اند و همین ارزشها اساس این‏‎ ‎‏انقلاب را تشکیل می دهند. آنچه قرنهای متمادی توسط پادشاهان،‏‎ ‎‏حکومتهای دیکتاتوری، حکومتهای ظالم، رهبران خائن و دست نشاندۀ‏‎ ‎‏استعمارگران، سرمایه داران، آخوندهای درباری، و عالمان دین فروش و‏‎ ‎‏جهل عامۀ مردم بر حیات فلسفۀ اسلامی گذشت، باعث پوشاندن چهرۀ‏‎ ‎‏واقعی اسلام شده بود؛ و امام خمینی(س) با انقلاب خود، این پوشش و‏‎ ‎‏حجاب چهرۀ اسلامی را از میان برداشتند و چهرۀ واقعی اسلام را نمایان‏‎ ‎‏ساختند و مسلمانان جهان را نیز از تعلیمات متعالی اسلام بهره مند کردند.‏‎ ‎‏کردار عملی امام خمینی(س) و تشکیل یک جامعۀ ایده آل در تاریخ‏‎ ‎‏فطرت انسانی، یک شاهکار بی مثال است.‏

‏‏‎

  در قرون اخیر که عصر تکنولوژی و علم است، موجب شده که مذهب‏‎ ‎‏و معنویت از صحنۀ اجتماعی برچیده شود. در غرب در قرون وسطی،‏‎ ‎‏کلیساها با علم، مخالفت ورزیده و ظلم بزرگی را به جامعۀ انسانی تحمیل‏‎ ‎‏نمودند، و از آن زمان به بعد، مردم مذهب را در محدودۀ زندگی شخصی ـ‏‎ ‎‏عبادی خود به کار می بردند؛ و حق دخالت دادن مذهب در امور اجتماعی‏‎ ‎‏و سایر امور را نداشتند؛ و این ایده نیز در جوامع مسلمانان تأثیر بسزایی‏‎ ‎‏داشته است.‏

‏‏پس از شهادت حضرت علی(ع)... خودخواهان و طاغوتیان، قرآن کریم را‏‎ ‎‏وسیله ای کردند برای حکومتهای ضد قرآنی؛ و مفسران حقیقی قرآن و‏‎ ‎‏آشنایان به حقایق را که سراسر قرآن را از پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و‏‎ ‎‏سلم ـ دریافت کرده بودند و ندای اِنّی تارکٌ فیکُمُ الثقلان در گوششان بود با‏‎ ‎‏بهانه های مختلف و توطئه های از پیش تهیه شده، آنان را عقب زده و با‏‎ ‎‏قرآن، در حقیقت قرآن را ـ که برای بشریت تا ورود به حوض بزرگترین‏‎ ‎‏دستور زندگانی مادی و معنوی بود و است ـ از صحنه خارج کردند.‏‎[2]‎

‏‏    ‏‏تأثیراتی که حکومتهای طاغوتی بر جوامع مسلمانان گذاشتند، یکی‏‎ ‎‏این بود که با گذشت 1400 سال از تعلیمات اسلامی، این تعلیمات را کهنه‏‎ ‎‏معرفی کردند و وانمود کردند که حکومتهای جدید نمی توانند بر اساس‏‎ ‎‏آنها عمل کنند؛ دوم اینکه کتاب قرآن را وسیله ای برای اختلاف و افتراق‏‎ ‎‏قرار داده بودند. تا جایی که این کتاب از میدان عمل خود فاصله گرفت.‏‎ ‎‏من سعی خواهم کرد که مطالب خود را در این زمینه از وصیتنامۀ امام‏‎ ‎‏خمینی(س) ارائه دهم؛ سومین تأثیر این بود که مذهب صرفاً مختص‏‎ ‎

‏‎

معنویت و تهذیب نفس شده بود، این وضعیت نه تنها عامۀ مردم را تحت‏‎ ‎‏تأثیر خود قرار داد، بلکه تا حد زیادی بر روی علمای دینی ناآگاه نیز تأثیر‏‎ ‎‏گذاشت آنگونه که دخالت مذهب در سیاست و حکومت را گناه قلمداد‏‎ ‎‏می کردند؛ ولی برعکس این قضیه، امام خمینی(س) این تفکر (جدایی‏‎ ‎‏دین از سیاست) را باطل ساختند. امام خمینی(س) از یک سو مردم را به‏‎ ‎‏اعتقاد به معنویت تشویق و ترغیب می کنند و از سوی دیگر اظهار‏‎ ‎‏می دارند که اسلام دین آزادیخواهان است؛ چرا که اسلام دین مساوات و‏‎ ‎‏عدالت است؛ و بر این اساس نظام جمهوری اسلامی را در ایران برقرار‏‎ ‎‏می سازند. در کشور ایران عملکرد حکومت بویژه رفتار و کردار مردم بر‏‎ ‎‏اساس اسلام حائز اهمیت است. امام خمینی(س) در وصیتنامۀ خود‏‎ ‎‏می فرمایند:‏

‏‏وکلای مجلس از طبقه ای باشند؛ که محرومیت و مظلومیت مستضعفان و‏‎ ‎‏محرومان جامعه را لمس نموده و در فکر رفاه آنان باشند، نه از سرمایه داران‏‎ ‎‏و زمینخواران و صدرنشینان مرفه و غرق در لذات و شهوات که تلخی‏‎ ‎‏محرومیت و رنج گرسنگان و پابرهنگان را نمی توانند بفهمند.‏‎[3]‎

‏‏    ‏‏و این کلام امام خمینی(س) جای تأمل دارد؛ و ایشان همچنین بیان‏‎ ‎‏می دارند که: مسائل روحانی و معنوی و تعلیمهای صحیح آنها نیست که‏‎ ‎‏باعث ترقی و پیشرفت کشور اسلامی و نیز موجب رفاه و آسایش بیشتر‏‎ ‎‏مردم و نیز موجب برقراری نظام جمهوری و ضامن استقلال و آزادی‏‎ ‎‏کشور می باشند؛ از سویی دیگر ایشان می فرمایند: آن سیاست یا سعی و‏‎ ‎‏تلاش مادی که در جهت امری اخلاقی و معنوی نباشد جد و جهدی‏‎ ‎

‏
‏‎

‏بیهوده است. امام خمینی(س) با توجه به مطلب فوق، برای سیاست یک‏‎ ‎‏بنیاد معنوی استوار را لازم می دانند؛ ایشان در پیامی که برای گورباچف‏‎ ‎‏فرستادند، مفهوم اصلی سیاست بر اساس معنویت را به گورباچف‏‎ ‎‏گوشزد نموده اند.‏

‏‏     امام خمینی(س) نه تنها برای ملت ایران و ملتهای اسلامی بلکه برای‏‎ ‎‏تمام مظلومان، پابرهنگان جهان پیغام رهایی از بردگی و ذلت را به ارمغان‏‎ ‎‏آوردند؛ و ندای ایشان ندای بیداری بود. امیدواریم که این ندای (بیداری)‏‎ ‎‏امام خمینی(س) بر قلبهای تمامی مظلومان جهان تأثیرگذار باشد.‏

‏
‏‎

‏‎ ‎

‏‎

• )) استاد و اندیشمند برجستۀ دانشگاه کراچی، مؤلف کتب متعدد در زمینه های علمی و فلسفی.
• )) صحیفۀ امام؛ ج 21، ص 394 ـ 395.
• )) همان؛ ص 422.