جمهوریت در ایران

‏‏ ‏

‏‏ جمهوریت در ایران‏

‏‏ ژنرال مرزا اسلم بیگ‏‎[1]‎

‏‏ ‏

‏‏در جنگ ایران و عراق، کشور ایران فاقد هر گونه وسیلۀ دفاعی در برابر‏‎ ‎‏سلاحهای شیمیایی عراق بود، بنابراین به طور ناخواسته ایران درخواست‏‎ ‎‏آتش بس را پذیرفت؛ ولی در واقع در این جنگ پیروزی با ایران بود.‏‎ ‎‏اندیشۀ ملی ملت ایران ارزشهای آن است، و با مطالعۀ تاریخ ایران،‏‎ ‎‏نظردادن در مورد اینکه این ملت لیاقت و شایستگی انجام چه کارهایی را‏‎ ‎‏دارند مشکل نخواهد بود، با وجود تمام مشکلاتی که بعد از انقلاب،‏‎ ‎‏کشور ایران با آن روبه رو شد.‏

‏‏     آنچه ایران با آن روبه رو شد، خواه از نظر قوانین باشد یا سایر‏‎ ‎‏اقدامات، امریکا پیوسته سیاست انزوایی را در رابطه با ایران در پیش‏‎ ‎‏گرفت؛ همچنان که در دوران جنگ سرد بر آن اساس عمل می کرد؛ و حالا‏‎ ‎‏نیز آن رویه را در رابطه با ایران در پیش گرفته است. کشور ایران با این‏‎ ‎‏انقلاب، وقار و منزلت شایستۀ خود را به دست آورد. این را باید در نظر‏‎ ‎
‏

‎

گرفت که ایران چه می خواهد و اهدافش چیست؟ نکتۀ بسیار مهم این‏‎ ‎‏است که دشمن می خواهد این ملت از هدف و مسیر اصلی خود منحرف‏‎ ‎‏شود. ولی دشمن در این راه ناکام مانده است؛ چرا که هدف این ملت‏‎ ‎‏هدف مشترک ما و همۀ آزادیخواهان است. البته برای انتخاب چنین‏‎ ‎‏هدفی آگاهی و شعور لازم است. امروز در ایران ششمین انتخابات مجلس‏‎ ‎‏شورای اسلامی در حال برگزاری است و این انتخاب این امر را به اثبات‏‎ ‎‏خواهد رساند که آیا ملت ایران توانسته به جایگاهی که امام خمینی(س)‏‎ ‎‏مشخص فرمودند، دست یابد؟ من فکر می کنم که به منظور دستیابی به‏‎ ‎‏این هدف مدت زمان طولانی لازم است. در حال حاضر در ایران سه‏‎ ‎‏جریان سیاسی وجود دارد که هر کدام برای دستیابی به اهداف خود‏‎ ‎‏فعالیت و کوشش می کنند. سه جریان عبارتند از: انقلابیون، اصلاح طلبان‏‎ ‎‏و میانه روها. وجود سه شخصیت بسیار دانشمند، سیاستمدار، با تجربه،‏‎ ‎‏مدبر در امور کشورداری که عبارتند از حضرت آیت الله خامنه ای رهبر‏‎ ‎‏معظم انقلاب، سید محمدخاتمی رئیس جمهور فعلی، و آقای‏‎ ‎‏رفسنجانی؛ و جریانهای سیاسی فوق الذکر موجب هدایت کشور به سر‏‎ ‎‏منزل مقصود شده اند.‏

‏‏     مردم ایران بعد از انقلاب اسلامی، از نظام جمهوریت که هدف آن‏‎ ‎‏تجلی ارزشهای اسلامی و برقرارکردن نظام اجتماعی جمهوری اسلامی‏‎ ‎‏بود، برخوردار شدند و جهت نیل به اهداف رهبران انقلاب از حمایت‏‎ ‎‏خود دریغ نورزیدند.‏

‏‏     در رابطه با جمهوریت در ایران، من این تجزیه و تحلیل را در نتیجۀ‏‎ ‎‏سفر اخیر خود به ایران انجام دادم. ضمن تجلیل از شخصیت ممتاز‏‎ ‎‏حضرت امام خمینی(س) این را باید مد نظر قرار داد که آن حضرت یک‏‎ ‎

‏‎

‏شخصیت جهانی بودند. ایشان با توجه به آگاهی و شناختی که از ملت‏‎ ‎‏خود داشتند، باعث تحریک و بیداری احساسات آنان شدند که در نتیجۀ‏‎ ‎‏آن، سرنوشت ملت تغییر کرد. این همان خصوصیتی است که امام‏‎ ‎‏خمینی(س) را از سایر رهبران بزرگ دنیا ممتاز می سازد. تجربۀ تاریخ‏‎ ‎‏نشان می دهد کسانی افراد خاصی را معبود خود قرار داده و باعث‏‎ ‎‏بدعت گذاری در آداب و رسوم مذهبی شده اند و در نتیجه در مردم‏‎ ‎‏احساس خودباختگی را به وجود آورده اند؛ و این انسانهای خودباخته‏‎ ‎‏همواره در انتظار آمدن یک منجی هستند که با آمدن او از مصایب و رنجها‏‎ ‎‏رهایی یابند. اما در مقابل، حضرت امام خمینی(س) با پیروی از راه اسلام‏‎ ‎‏و قرآن، خدا را که هدف و سر منزل مقصود است، انتخاب کرد.‏

‏‏     اندیشۀ امام خمینی(س) نه تنها نجات دهنده بود، بلکه شرایطی را‏‎ ‎‏مهیا ساخت که موجب ترقی و پیشرفت نظام اجتماعی جمهوریت در‏‎ ‎‏ایران شد. در دوران جنگ ایران و عراق، با وجود محاصرۀ اقتصادی و‏‎ ‎‏تسلیحاتی، کار انتخابات بدون هیچ وقفه و تعللی ادامه یافت، و در این‏‎ ‎‏نظام رأی قابل احترام مردم، در برابر هیچ دلیل و مصلحتی پایمال نشده‏‎ ‎‏است. مردم ایران این موقعیت را با تغییر نظام استبدادی به جامعۀ ایده آل،‏‎ ‎‏بعد از یک جد و جهد طولانی به دست آوردند. این ملت نه به یک حرکت‏‎ ‎‏افراطی اعتقاد دارند و نه به آزادی غیر مشروع؛ راه این ملت راه اعتدال و‏‎ ‎‏میانه روی است. یکی از ژنرالهای امریکایی به نام «عمر بریدلی» این‏‎ ‎‏تفاوتها و دوگانگی را در جامعۀ امریکایی به طور واضح آشکار ساخته و‏‎ ‎‏می نویسند:‏

‏‏     «و ما صاحب علمی هستیم که در آن اندیشه و آگاهی وجود ندارد. ما‏‎ ‎‏صاحب قدرتی هستیم که فاقد احساس و فکر است، ما قتل و کشتار را‏‎ ‎

‏‎

بیش از نجات زندگی بشر، و جنگ را بیش از امنیت می شناسیم. ما از‏‎ ‎‏لحاظ سلاحهای هسته ای همچون دیوی قوی هیکل شده ایم؛ ولی از‏‎ ‎‏لحاظ اخلاقی یک ملت شیرخواره هستیم».‏

‏‏     انقلاب ایران به جای گسستگی اخلاقی، پیوند اخلاقی را به جامعۀ‏‎ ‎‏جهانی آموخت. البته سیاستمداران و استعمارگران جهانی آن را‏‎ ‎‏نپذیرفتند. جای تأسف است که غرب، جامعۀ ایران و اندیشۀ ایرانی را‏‎ ‎‏منفی قلمداد کرده و این کشور را در محاصره های گوناگون قرار داده‏‎ ‎‏است. امام خمینی(س) اسوه و الگوی ملت ایران و نجات بخش جامعۀ‏‎ ‎‏ایران می باشند. جامعه ای که در آن، قدرت تنها مختص گروهی از مردم‏‎ ‎‏نیست، بلکه قدرت اصلی از آن همۀ مردم است. در واقع انقلاب ایران نور‏‎ ‎‏امیدی برای مصیبت زدگان جهان بود. جنگ عراق علیه ایران بین سالهای‏‎ ‎‏1980 ـ 1990 توطئه ای برای ناکام ساختن انقلاب اسلامی ایران با هدف‏‎ ‎‏بازگرداندن نظام استبدادی و دیکتاتوری بود. من روزی را که جنگ ایران‏‎ ‎‏و عراق شروع شد به خاطر دارم. کابینۀ دولت پاکستان در آن زمان‏‎ ‎‏جلسه ای فوق العاده جهت تعیین خط مشی سیاست خارجی دولت‏‎ ‎‏پاکستان در قبال جنگ ایران و عراق تشکیل داد. من نیز در آن جلسه‏‎ ‎‏حضور داشتم. ارکان کابینۀ دولت بعد از یک جلسه بحث و گفتگوی‏‎ ‎‏طولانی به این نتیجه رسیدند که شکست ایران در این جنگ حتمی است‏‎ ‎‏و اینکه این جنگ ده ـ پانزده روز بیشتر به طول نخواهد انجامید، و ایران‏‎ ‎‏تن به شکست خواهد داد. من از این تجزیه و تحلیل دچار حیرت شدم‏‎ ‎‏چرا که نظر من با آنها کاملاً متفاوت بود. در این میان، من نظر خود را بیان‏‎ ‎‏کرده و گفتم: در طول تاریخ هیچ انقلابی به وسیلۀ سلاح و زور شکست‏‎ ‎‏نخورده است. نظر من این است که ایران در این جنگ پیروز خواهد شد،‏‎ ‎
‏

‎

و این جنگ سالها طول خواهد کشید. این نظریۀ من بر اساس مطالعات‏‎ ‎‏اجتماعی و روانشناسی اینجانب در مورد ملت ایران بود. اگر چه ظاهراً در‏‎ ‎‏آن هنگام ملت ایران شکست خورده تلقی می شد، ولی من یقین داشتم که‏‎ ‎‏آنها متحد شده و یک سد فولادین در برابر حملۀ عراق به وجود خواهند‏‎ ‎‏آورد. علاوه بر آن، مردم ایران دارای نیروی ایمان و اعتقاد نیز بودند، در‏‎ ‎‏حالی که رژیم عراق از آن بهره ای نداشت، چرا که دست به یک عمل‏‎ ‎‏تجاوزگرایانه زده بود. ایران در این جنگ نه تنها پیروز شد بلکه با این‏‎ ‎‏تجربۀ جنگی، خود را مستحکم ساخت و انقلاب نیز استوار شد، و امروز‏‎ ‎‏این کشور آمادۀ رویارویی با هر گونه تجاوزگری است، و این قدرت در‏‎ ‎‏دنیا عزت و وقار خاصی به ایران بخشیده است. 23 مه 1997 میلادی‏‎ ‎‏زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری برای ایران بسیار حائز اهمیت‏‎ ‎‏بود. چرا که تعداد کثیری از رأی دهندگان در آن شرکت کردند، و آقای‏‎ ‎‏خاتمی با اکثریت آرا پیروز شد، و در نتیجه چیزی که بسیار روشن است،‏‎ ‎‏این است که رقابت سیاسی یک جو انتقادپذیری را در جامعه به وجود‏‎ ‎‏آورده است؛ و حل اختلافات سازمانها و ادارات را از طریق مذاکره و‏‎ ‎‏گفتگو به اثبات می رساند.‏

‏‏     در ایران در طول انتخابات اخیر سه گروه سیاسی بزرگ، یعنی‏‎ ‎‏انقلابیون، اصلاح گرایان و میانه روها (محافظه کاران) به وجود آمدند و در‏‎ ‎‏میان آنها توازن برقرار است؛ و رهبر عالیرتبۀ ایران جهت هدایت ملت‏‎ ‎‏خود معیار خاصی را برگزیده است. در انتخابات آینده محبوبیت انقلاب‏‎ ‎‏در همین امر یعنی به وجود آمدن نیروهای سیاسی نهفته است و مشخص‏‎ ‎‏شده که اصلاحات، نه تنها اهداف سیاسی را هموار خواهد ساخت بلکه‏‎ ‎‏اقتصاد مردم را نیز بهبود خواهد بخشید. در نتیجۀ پیشرفت و ترقی،‏‎ ‎

‏‎

شایستگیهای ملت بیشتر نمایان خواهد شد؛ و همچنین سطح زندگی‏‎ ‎‏طبقات مختلف مردم جامعه را بهبود خواهد بخشید. چیزی که بسیار‏‎ ‎‏حائز اهمیت است، آنکه با مطالعۀ روند استقرار نظام جمهوری در هر دو‏‎ ‎‏کشور (ایران و پاکستان) می توان گفت که ایران و پاکستان دارای یک‏‎ ‎‏اندیشه هستند؛ و علت این امر این است که این دو کشور یکدیگر را‏‎ ‎‏محترم می شمارند. جامعۀ پاکستان هیچ گاه نظام سیاسی و مذهبی افراطی‏‎ ‎‏را نپذیرفته است و مردم این کشور پیوسته خواهان میانه روی و اعتدال‏‎ ‎‏بوده اند. برگزاری انتخابات مختلف در کشور پاکستان این امر را به اثبات‏‎ ‎‏رسانده است که افراطی گری و سنتگرایی متعصب، مورد قبول عامۀ مردم‏‎ ‎‏واقع نشده است؛ و ملت دو کشور ایران و پاکستان پیوسته مسیر اعتدال و‏‎ ‎‏میانه روی را در پیش گرفته اند، و این یک ارزش مشترک است که روابط دو‏‎ ‎‏کشور را با یکدیگر مستحکم ساخته است. با توجه به انقلاب ایران،‏‎ ‎‏سخن رئیس پیشین امریکا به واقعیت می پیوندد که اظهار داشت: «مردمی‏‎ ‎‏که ایجاد انقلاب آرام را ناممکن می سازند و باعث به وجود آمدن انقلابی‏‎ ‎‏عظیم و سخت می شوند.» اینها مردمان افغانستان، کشمیر، بوسنی، کوزوو‏‎ ‎‏و چچنیها می باشند. ایران پایه گذار به وجود آمدن چنین انقلاباتی شده‏‎ ‎‏است.‏

‏‎ ‎

‏‎

• )) رئیس سابق دادسرای ارتش پاکستان، بنیانگذار مرکز تحقیقاتی دوستان (Friends)، مؤسس حزب مردم سالاری پاکستان، و نگارندۀ دهها مقاله در زمینۀ مسائل گوناگون داخلی و بین المللی.