13 - 4 - تعامل سه نشئه وجودی انسان

‏‏ ‏

‏‏13 - 4 -  تعامل سه نشئه وجودی انسان‏

‏‏بدان که نفس ناطقه انسانیّه حقیقتی است که در عین وحدت و کمال بساطت، دارای نشئاتی است که عمده آن به طریق کلّی سه نشئه است: اوّل، نشئه ملکیّه دنیاویّه ظاهره، که مظهر آن حواسّ ظاهره، و قشر ادنای آن بدن مُلکیّه است.‏

‏‏دوم، نشئه برزخیّه متوّسطه، که مظهر آن، حواسّ باطنه و بدن برزخی و قالب مثالی است.‏

‏‏سوّم، نشئه غیبیّه باطنیّه است که مظهر آن، قلب و شئون قلبیّه است.‏

‏‏و نسبت هر یک از این مراتب به دیگری نسبت ظاهریّت و باطنیّت و جلوه و ‏

‎

‏‏متجلّی است؛ و از این جهت است که آثار و خواصّ و انفعالات هر مرتبه ای به مرتبه دیگر سرایت می کند؛ چنان چه اگر مثلاً حاسّه بصری چیزی را ادراک کند، از آن اثری در حسّ بصر برزخی واقع شود به مناسبت آن نشئه؛ و از آن اثری در بصر قلبی باطنی واقع شود به مناسبت آن نشئه. و همین طور آثار قلبیّه در دو نشئه دیگر نیز ظاهر گردد. و این مطلب علاوه بر آن که مطابق برهان قویّ متین است مطابق با وجدان نیز هست. و از این جهت است که جمیع آداب صوریّه شرعیّه را در باطن اثر، بلکه آثاری است؛ و هر یک از اخلاق جمیله را، که از حظوظ مقام برزخیّت نفس است، نیز در ظاهر و باطن آثاری است؛ و هر یک از معارف الهیّه و عقاید حقّه را در دو نشئه برزخیّه و ظاهره آثاری است.‏‎[1]‎

‏‎ ‎

‏‎

• .  آداب الصلوة، ص 85 .