پیامی برای تمام دنیا
(میز اندیشه با حضور خانم دکتر شایسته خان و خانم دکتر عایشه شیخ از هندوستان)
حضور: ضمن تشکر از خواهران گرامی، لطفاً خودتان را معرفی کنید و مختصری از فعالیت های خود بیان بفرمایید.
خانم دکتر شایسته خان: من شایسته خان، اهل بمبئی هندوستان، مدیر بازنشسته کالج اسماعیل یوسف و مدیر سابق بخش فارسی دانشگاه بمبئی هستم. فوق لیسانس و دکترای من در رشته زبان فارسی است و همچنین دارای فوق لیسانس زبان اردو می باشم.
حضور: متشکرم و شما هم مختصراً خود را معرفی کنید.
خانم دکتر عایشه محمد طارق شیخ: من عائشه محمد طارق هستم. فامیلی من شیخ است. من دارای مدرک تحصیلی لیسانس اقتصاد هستم. همچنین دارای فوق لیسانس اردو و فارسی و نیز لیسانس تعلیم و تربیت می باشم. اخیراً نیز در زبان اردو در رشته نویسندگی داستان دکترا گرفتم. من در انجمن اسلام اکبر پیر بای دانشکده تجارت و اقتصاد واقع در شهر بمبئی مشغول به تدریس هستم.
حضور: چگونه با شخصیت امام خمینی آشنا شدید؟
شیخ: از خیلی وقت پیش از طریق روزنامه ها با نام امام خمینی آشنا بودم.آنچه در باره امام خمینی شنیده ام و می دانم اینکه ایشان انسان درست کاری بودند. ایشان انسان سخت کوشی بودند و با پشتکار و مبارزات خود توانستند ایران را آزاد کنند و ایران را به استقلال رساندند. امام، انسانیت را نجات دادند، ظلم و ستم را به پایان رساندند و نظام طبقه بندی را نابود کردند.
حضورج. 86صفحه 136
خان: امام خمینی را نام روح الله می گفتند، و ایشان را یک شخصیت بزرگ می دانند و در حقیقت نیز ایشان دارای شخصیت بزرگی هستند. زیرا ایشان یک رهبر بزرگ هستند و ایشان نه فقط ایران و ایرانیها را راهنمایی کردند بلکه با نشان دادن اسلام واقعی، از اسلام حفاظت کردند. اسلام را احیاء کردند و از این طریق به ایران و ایرانیان زندگی تازه ای بخشیدند و انقلابی بوجود آوردند. در آن زمان ظلم و ستم زیادی بود ولی ایشان این ظلم و ستم را به جان خود و خانواده خود خریدند. ایشان همانند پیامبران و اوصیای الهی تمام سختی ها و شداید را تحمل کردند ولی توانستند از مردم خود محافظت کنند. و به همه درس انسانیت دادند که این خود درس بزرگی است.
حضور: با توجه به اینکه شما با زبان فارسی آشنا هستید از پیامهای امام خمینی چه برداشتی دارید؟
خان: پیام امام خمینی فقط برای ایران و ملت ایران نیست بلکه برای تمام دنیا است. اسلام دینی است برای تمام دنیا، پس زحمت ها، تحمل ها و سختی هایی که ایشان کشیدند برای تمام
حضورج. 86صفحه 137
دنیاست. و این کار ایشان برای تمام دنیاست نه فقط ملت ایران. و ایشان در این کار موفق بودند. زیرا این پیامها و تبلیغ امام خمینی بر کشورهای دیگر نیز تاثیر گذاشته است. در کشور ما نیز مردم از تعلیمات ایشان متاثر شدند. مردم تعلیمات ایشان را باور دارند و به درستی این تعلیمات رسیدند.
اضافه می کنم از دوران قدیم تا هزار سال در کشور هند زبان اداری و رسمی فارسی بوده است ولی بعدها این زبان آهسته آهسته به فراموشی سپرده شد. با این وجود، بعد از انقلاب اسلامی ایران دیده شده که زبان فارسی دوباره متولد شده است. نه فقط در میان مسلمانان بلکه بین غیرمسلمانان نیز علاقه به زبان فارسی افزایش پیدا کرده است، زیرا زبان فارسی بسیار وسیع و گسترده است و هر چیز در مورد زندگی انسان در آن زبان وجود دارد. همان طور که درباره مولانا گفته اند که تمام قرآن در مثنوی معنوی وجود دارد. به انسانیت نیز در زبان فارسی اهمیت داده شده است به همین خاطر مردم تحت تاثیر این زبان قرار می گیرند. در مورد زندگی، سیاست، شاعری و ... زبان فارسی بر بسیاری از زبان ها تسلط و برتری دارد.
شیخ: علاوه بر پیامها زحمات و تلاش های امام خمینی مردم را تحت تاثیر قرار داده است. از هر کسی در این باره بپرسید، مطمئنا همین جواب را می دهد. ایشان راه درست زندگی کردن را به ما نشان دادند. ولی ایشان فقط مرد حرف نبودند، ایشان مرد عمل بودند. امام خمینی یکی از بزرگان بودند و انقلاب را راهنمایی کردند و به خاطر مردم و اسلام صبر و تلاش کردند. ایشان به خاطر به پایان رساندن ظلم و ستمی که بر مردم ایران می شد تلاش کردند و بسیار مورد ظلم و ستم قرار گرفتند. ایشان به عنوان یک رهبر نمونه که تمام خصوصیات را داراست نمایان شدند. وقتی در مورد امام می شنویم، با خود فکر می کنیم که ایشان یک انسان بودند شبیه ما. وقتی ایشان می توانستند به خاطر دیگران زحمت بکشند، ما هم می توانیم. اینکه انسان فقط زندگی خودش را آباد کند که مسئله ای نیست ولی وقتی برای دیگران زندگی کند، کار بزرگی کرده است. ایشان نشان دادند انسان درستکار چه خصوصیاتی دارد، همانند پیامبر اسلام(ص).
حضورج. 86صفحه 138
امام، هدفی که انسان برای آن به دنیا آمده است را کامل کردند. وقتی مردم ایران یا هندوستان یا نه، همه مردم جهان در مورد این شخصیت بشنوند و مطالعه کنند که چنین انسانی برای زندگی دیگران زحمت کشیده و تلاش کرده است، در آنها نیز همت و تلاش برای کمک به دیگران بوجود می آید.
حضور: خانم شیخ، با توجه به رشته تحصیلی شما یعنی اقتصاد، تا چه اندازه با دیدگاه های اقتصادی امام خمینی آشنا هستید؟
شیخ: امام خمینی به این نتیجه رسیده بود که انسان وقتی از لحاظ مادی و مالی در مضیقه باشد و شب با شکم سیر نخوابد، نمی تواند به خوبی فکر کند. امام خمینی پایه گذار یک جنبشی بود که به هر ایرانی به مقدار لازم امکانات و تسهیلات داده شود. این فکر یک انسان درستکار است. از لحاظ اقتصادی دیدند که انسان به چه دلیلی به طرف بدیها کشیده می شود، امام جلوی این بدیها ایستاد. نظام طبقاتی را از بین بردند و حداقل برای تمام مردم امکانات اصلی و روزمره را فراهم آوردند. امام سعی کردند که فاصله فقیر و غنی را به حداقل برسانند و این یک تصمیم و حرکت
حضورج. 86صفحه 139
بسیار خوبی است.
حضور: فکر می کنم خانم شایسته خان می توانند در باره ادبیات امام خمینی صحبت کنند خصوصاً که خانه های فرهنگ جمهوری اسلامی در هندوستان هم فعالیت دارند.
خان: در شهرهای مختلف خانه فرهنگ وجود دارد و انسان اطلاعات زیادی می تواند بدست بیاورد. البته در مورد کتاب های امام من مطالعات عمیقی نداشته ام. ولی در مورد شاعری امام بعضی از اشعار ایشان را دیده ام که خیلی روان گفته اند و برای مردم عادی هم قابل فهم است.
شیخ: من هم شاعر هستم و کتاب شعری هم از من هم چاپ شده است.
حضور: پس شما هم می توانید در باره ادبیات امام خمینی نظری داشته باشید.
شیخ: در این زمینه مطالعات من زیاد نیست. ولی در واقع انسان حساس و کسی که از درک بالائی برخوردار است، می تواند شاعر خوبی هم باشد.
حضور: خوب، بهتر است به سایر دیدگاههای امام خمینی بپردازیم. امام خمینی به وحدت میان مسلمانان خیلی اهمیت می دادند. به نظر شما اگر وحدت واقعی میان مسلمانان تحقق پیدا کند چه نتایجی بدست خواهد آمد؟
شیخ: امروزه مسلمانان جهان اسلام از یکدیگر جدا هستند و باید با هم متحد شوند، فرقی بین شیعه و سنی نباشد. ما همه انسان هستیم، ما همه مسلمان هستیم. اگر همه با هم متحد باشیم و با مستکبران مبارزه کنیم می توانیم بر کل دنیا حکومت کنیم.
خان: من هم با خانم عایشه موافق هستم که در بین مسلمان اتحاد نیست بلکه تفرقه هم وجود دارد، بین شیعه و سنی، حتی بین خود سنی ها هم فرقه های متفاوتی وجود دارد. این تفرقه را باید از بین برد و فقط باید بر ار کان دین اسلام عمل کرد.
حضورج. 86صفحه 140
شیخ: البته هیچ اشکالی ندارد که هر کسی به مذهب خود عمل کند، ولی این را در نظر داشته باشیم که ما همه مسلمان هستیم و همه انسان هستیم و باید همه با هم بخوبی رفتار کنیم.
حضور: شما که در هند سالها با استعمار انگلیس مبارزه کرده اید حاصل این مبازرات را امروزه چگونه می بینید؟
شیخ: از صد سال پیش که انگلیس در هند حکومت می کرد، قانون تفرقه بیانداز و حکومت کن را جاری کرد و تا کنون این سیاست موفق بوده است. سیاستشان همواره همین بوده است، مردم را ضعیف کن و بر آنها حکومت کن. وقتی مردم از لحاظ اقتصادی، فرهنگی و ذهنی ضعیف می شوند قاعدتا آنها بر ما تسلط پیدا می کنند. این واضح است که اگر بر دنیا می خواهی حکومت کنی باید دیگران را ضعیف و ناتوان سازی و همین سیاست را در پیش گرفتند. هنوز این وضعیت ادامه دارد. مردم هند باید در وهله اول متحد شوند. هندی ها یا ایرانی ها فرقی نمی کند. برای موفقیت باید متحد باشند.
حضورج. 86صفحه 141
حضور: بله، همین طور است. امام خمینی هم توانستند میان مردم ایران، اتحادی واقعی بوجود بیاورند که همین موفقیت، انقلاب اسلامی را به پیروزی رساند. ایشان همواره به اتحاد مردم کشور و بالاتر از آن به اتحاد همه مسلمانان تأکید فراوان داشتند. به نظر شما چه چیزی مانع اصلی اتحاد میان مسلمانان است؟
شیخ: رهبران کنونی کشورهای اسلامی ابتدا به منافع خودشان نگاه میکنند. امام خمینی تمام زندگی خود را برای مردم فدا کردند ولی این رهبران فقط برای خودشان و راحتیشان زندگی می کنند. ابتدا منافع خودشان را می سنجند بعد به مردم فکر می کنند و این است که حتی مانع وحدت مردم خودشان می شوند. واضح است که اگر مردم تسهیلات نداشته باشند، آسایش و امنیت و ضروریات زندگی در دسترس مردم نباشد، وقتی مردم در خانه هایشان فرزند بیمار دارند و نمی توانند معالجه اش کنند، و او در اثر بیماری بمیرد، وقتی کسی در مورد مردم و ملت فکر نمی کند فکر و به خودش فکر می کند، مردم به رهبران خود بی اعتماد می شوند و بتدریج میان همه فاصله بوجود می آید.
خان: البته موانع وجود دارد ولی به نظر من الان مسلمانان به سوی اتحاد حرکت می کنند. یعنی از زمان قبل بهتر شده است. زیرا تعلیم و تربیت و آموزش بهتر و بیشتر در بین مسلمانان وجود دارد. حتی دختر ها و زنان نیز که به تعلیم آنها اهمیت داده نمی شد، هم اکنون پا به پای مردان به تحصیل مشغول هستند، و تقریباً مساوات بین آنها برقرار است. درک مسلمانان بالا رفته است، رو به ترقی هستند و فاصله رو به کاهش است، این نظر من است.
حضور: روابط فعلی میان ایران و هند را چگونه می بینید؟
خان: هند و ایران خیلی خصوصیات شبیه به هم دارند. ایران و هند تاثیرات زیادی روی هم دارند. از لحاظ اجتماعی، رفت و آمد خانوادگی، تغذیه، تهذیب و تمدن، و ... که روی هم تاثیر می گذارند. رابطه کشور ایران و هند بسیار دوستانه است. همیشه به همدیگر احترام می گذارند.
حضورج. 86صفحه 142
شیخ: من برای اولین بار است که به ایران آمده ام و واقعا خوشحال و راضی هستم. ما را سوار هواپیما کردند و وقتی رسیدیم به محل اقامتمان در هتل بردند، مسئولین خیلی مؤدب بودند و خیلی احترام گذاشتند. ایرانی ها خیلی صبور هستند. این خصوصیت در هندوستان خیلی کم است. یک خصوصیت مشترک دیگر مهمان نوازی است که در هندوستان بسیار زیاد است ولی در ایران از هند هم بیشتر است. به مهمان ها اهمیت زیادی می دهند و همیشه مراقب هستند که برای آنها سختی و مزاحمتی پیش نیاید. در جلسه ای که شرکت کرده بودیم و همین طور در کنسولگری، برنامه ها بسیار عالی برنامه ریزی شده بودند. اول هر جلسه را با نام خدا یعنی قرآئت قرآن پاک شروع کردند که در هندوستان نیز ما همین طور برنامه ها و جلسات را آغاز می کنیم. از لحاظ فرهنگی نیز این دو کشور خیلی نزدیک هستند. پوشش و حجاب اسلامی در هر دو کشور رعایت می شود. رفتار و طرز برخورد با مردم- که حتی از کودکی به فرزندان آموزش می دهند- در ایران هم دیده می شود. کوچک یا بزرگ، زن یا مرد فرقی نمی کند، همه با احترام با یکدیگر برخورد می کنند. پوشش، حجاب، زبان، تغذیه، فرهنگ، مهمان نوازی، برنامه ریزی و.... نقاط مشترک دو کشور هستند.
حضور: در این میان نمی توان نقش کشورهای استکباری، خصوصاً آمریکا- و همچنین اسرائیل- را در ایجاد شرایط اختلاف میان مسلمانان نادیده گرفت.
خان: هدف این کشورها همان تفرقه بیانداز و حکومت کن است. در هر حال اسلام و مسلمانان
حضورج. 86صفحه 143
دچار سختی هستند. هدف آنان ضرر مسلمانان است.
شیخ: در مورد سیاست های آمریکا و انگلیس و غیره من اطلاعات زیادی ندارم. در هند مسلمان، سیک و مسیحی با هم زندگی می کنند. ولی در ذهن غیرمسلمانان این فکر القا شده که مسلمانان نسبت به زنان اجحاف می کنند و محدود می کنند و نمی گذارند زنان خود پیشرفت کنند، مردان زنان را کنترل می کنند و تعدد زوجات را جایز می دانند. ولی با گفته آنها چیزی از ارزشهای اسلام کم نمی شود. من فکر نمی کنم که آنها بوسیله بدنام کردن اسلام بخواهند به مسلمانان ضرر برسانند، فقط برای اینکه دل خودشان را خوش کنند که به این وسیله می توانند اسلام را بدنام کنند و شکست دهند و بیشتر از این چیزی نیست. کسی که بر حق است مطمئنا دچار سختی ها می شود. مسلمانان باید منتظر سختی ها باشند. زیرا آنها در راه درست قدم گذاشته اند، درس انسانیت می دهند و در راه خدا و پیامبر(ص) قدم بر می دارند. کسی که برحق است باید انتظار سختی ها و شدائد را داشته باشد، برعکس کسی که گمراه است، آسوده خیال و فارغ البال است.
حضور: با همه سختی ها و شداید که اشاره کردید، آینده جهان اسلام را چگونه ارزیابی می کنید؟
شیخ: با همه اینها من که خیلی امیدوار هستم، بعد از هر سختی راحتی می آید. اگر ما به این جمله اعتقاد داشته باشیم. اگر ما امروز در سختی ها زندگی می کنیم فردا اسلام به سربلندی می رسد. در قرآن و احادیث آمده است که وقتی که اسلام در کل دنیا پخش شد، قیامت برپا خواهد شد و همین طور می شود. یعنی مسلمانان بر دنیا حکومت خواهند کرد. نه فقط امید داریم بلکه یقین داریم که اسلام در کل دنیا حکومت خواهد کرد و بسیار قدرتمند می شود، به خاطر اینکه اسلام دین حق است و مسلمانان که بر اساس دستورات خدا و قرآن و بزرگان خود عمل می کنند، بسیار پیشرفت خواهند کرد.
حضورج. 86صفحه 144
خان: اسلام بعد از هر عاشورا حیاتی دوباره می یابد. واضح است که وقتی مردم با دین اسلام آشنا شوند، به تعلیم و تربیت اهمیت دهند، دانش خود را افزایش دهند و به فرموده های خدا و پیامبر(ص) عمل کنند اسلام به فروغ می رسد و آینده روشنی خواهد داشت.
شیخ: یک شعر بسیار زیبا به ذهن من آمد که مفهوم آن این است که کشته شدن حسین(ع) در اصل، مرگ یزید است. واقعاً اسلام بعد از هر عاشورا، زنده می شود.
حضورج. 86صفحه 145
حضور: شما امام خمینی را ندیده اید، ولی در باره ایشان اطلاعات نسبتاً خوبی دارید. بفرمایید مهم ترین نکته ای که در مورد امام می دانید چیست؟
شیخ: مهم ترین چیزی که در باره امام خمینی می دانم آن است که یک نویسنده ایرانی که به هند آمده بود- و من در مورد امام از ایشان پرسیدم - گفتند: «این همان شخصیت است که در ایران انقلاب را به پیروزی رساند. ظلم و ستم را برچید.
همت زیادی داشتند و خیلی زحمت کشیدند. زندگی ایشان بسیار ساده بود، در یک خانه کوچک زندگی می کردند، به درس و تدریس و کمک کردن به مردم مشغول بودند.»
این چیزهایی بود که شنیدم. و به همین خاطر یک احترام خاصی به امام دارم. کسی که به خاطر دیگران زندگی کرده و جان خود را در این راه گذاشته است. ما باید در مورد خاطراتش، خانه اش و ... اطلاعات زیادی داشته باشیم. ما این را می دانیم که امام بودند که به ملت ایران آزادی داده اند و در پاک کردن ظلم و ستم از ایران نقش اصلی را ایفا کردند.
خان: در هند مردم می گویند اگر ایران امروز در راه پیشرفت و ترقی قرار دارد، فقط به خاطر زحمت ها، کوشش و ایثار امام خمینی است.
حضور: آیا به خانه امام خمینی هم رفته و آنجا را دیده اید؟ آنجا چه دیدید؟
خان: سادگی. همان طور که پیامبران ساده زندگی کردند و به ملت خودشان خدمت کردند. وقتی به خانه امام رفتم احساس کردم که امام خیلی ساده زندگی کردند و تمام زندگی خود را وقف ملت ایران کردند.
شیخ: ما از راه بسیار طولانی به خانه امام رسیدیم. خانه امام خمینی از بیرون برزگ دیده می شد. ولی وقتی به داخل رفتیم یک اتاق کوچک با وسایلی مختصر درون آن وجود داشت. یادم آمد که کسانی که در راه خدا زندگی می کنند و برای دیگران زندگی می کنند، این طور زندگی شان را سپری می کنند و در مورد زندگی تجملاتی اصلا فکر نمی کنند. به زندگی پیامبران نگاه
حضورج. 86صفحه 146
می کنیم و می بینیم که آنها فقط ضروریات زندگی را داشتند و امام خمینی نیز به همین صورت زندگی می کردند. امام خمینی با کم و کسری زندگی کردند و زندگی خود را وقف دیگران نمودند. اگر ما خود را در مقایسه با ایشان ببینیم، به این نتیجه می رسیم که ما اهل دنیا هستیم. ولی کسی که برای دیگران زندگی می کند، در حقیقت مانند امام است.
حضور: وقتی به کشور خود بازگشتید مهمترین پیام شما که به سوغات می برید چه خواهد بود؟
شیخ: من واقعا تحت تاثیر این کشور قرار گرفتم. فرهنگ، نظم و انضباط و جو اجتماعی بسیار خوبی دارد که از آلودگی ها پاک است. پاکیزگی خیلی خوب بود. پیام این است که تأثیر رهبر درستکار چنین خصوصیتی دارد. اگر شما هم می خواهید رهبری موفق و درستکار باشید، اگر برای مردم به سیاست روی آوردید، باید به اصول و رفتار امام خمینی نگاه کرده، از ایشان الگو بگیرید.
خان: من خیلی کوتاه این پیغام را می رسانم که همان طور که امام خمینی به مردم اسلام واقعی را نشان دادند و راهنمایی کردند و به خاطر امام، ایران به سوی پیشرفت حرکت می کند، پس ما نیز باید به قوانین اسلام با تمام قوا عمل کنیم تا ما نیز ترقی و پیشرفت کنیم.
حضور: به عنوان آخرین پرسش بفرمایید مراسم سالگرد ارتحال امام خمینی را چگونه دیدید؟
شیخ: امسال یعنی سال2013 همراه گروهی از هند آمدیم و گروهایی از کل دنیا برای شرکت در سالگرد رحلت امام آمدند. در دو سه روز ابتدائی برنامه چندانی نداشتیم ولی برنامه امروز سالگرد امام واقعا بسیار دلچسب بود و برنامه ریزی رفت و آمد، سخنرانی ها، مهمان نوازی، تصاویر امام و نظرهایی که در مورد ایشان داده شده بود بسیار آموزنده بود. کسانی را دیدیم که دیوانه امام بودند، گریه می کردند و از فراق ایشان در سوگ بودند. خیلی تحت تاثیر قرار گرفتم و آرزو کردم ای کاش من نیز با امام خمینی ملاقات می کردم، ایشان را در قید حیات می دیدم. این طور حس کردم که اکنون باید ایشان باشند و باز هم رهبری کنند. خلاصه، از همه چیز خیلی متشکرم.
حضورج. 86صفحه 147
خان: مهمان نوازی که خیلی عالی بود. مردم اینجا خیلی اهل کمک و دستگیری هستند. ما، هر وقت که به راهنمایی احتیاج داشتیم، مردم از کمک کردن دریغ نکردند. برنامه بسیار عالی بود. برنامه ریزی بسیار خوبی شده بود. و رفتار همه بسیار خوب بود.
حضورج. 86صفحه 148