مسائل متفرقه
مسألۀ 1- در وقتی که در «مسجد الحرام»یا «مسجد النبی»نماز جماعت منعقد شد،مؤمنین نباید از آنجا خارج شوند و باید از جماعت تخلف نکنند و با سایر مسلمین به جماعت نماز بخوانند.
مسألۀ 2- سجده نمودن بر تمام اقسام سنگها چه مرمر باشد یا سنگهای سیاه معدنی یا سنگ گچ و آهک قبل از آنکه پخته شود،جایز است،و سنگهایی که در «مسجد الحرام»از این قبیل است سجده بر آنها اشکال ندارد و همین طور در «مسجد رسول اللّٰه،صلّی اللّٰه علیه و آله و سلّم».
مسألۀ 3- در «مکه»و «مدینه»در مسافرخانه و هتل نباید نماز را به جماعت بخوانند و میتوانند در جماعت سایر مسلمین در مساجد شرکت کنند و نماز را به جماعت بخوانند.
مسألۀ 4- تخییر بین قصر و اتمام در مکه و مدینه اختصاص به مسجد الحرام و مسجد النبی دارد و در تمام مکه و مدینه جاری نیست، بلی اختصاص به مسجد اصلی ندارد و در جاهای توسعه داده شده
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 322
مسجد هم جاری است هر چند احتیاط،اقتصار بر مسجد اصلی است؛ پس در تمام مسجد فعلی مسافر میتواند نماز را تمام بخواند همان طور که میتواند شکسته بخواند.
مسألۀ 5- در تقصیرهایی که در عمرۀ تمتع کرده است،احتیاط واجب آن است که گوسفند یا غیر آن را در مکه سر ببرد،و اگر در حج تقصیر کرد در منیٰ سر ببرد،و اگر ترک کرد آن را و برگشت به محل خود،در محل خود بکشد و صدقه بدهد.
مسألۀ 6- کسی که در میقات یا محاذی آن یا جای دیگری که تکلیف اقتضا میکرد مُحرم شد،نمیتواند احرام خود را به هم بزند و مُحل شود برای رفتن به مدینه منوره یا برای مقصد دیگری،و اگر لباس احرام را هم بکند و قصد بیرون آمدن از احرام را بکند احرامش به هم نمیخورد،و آنچه به واسطه احرام بر او حرام شده حلال نمیشود،و اگر کاری که موجب کفاره است به جا آورد باید کفاره بدهد.
مسألۀ 7- اگر به واسطۀ عذری مثل مرض نتواند لباس دوخته خود را بکند و لباس احرام بپوشد،باید در میقات یا محاذات آن نیت عمره و یا حج کند و لبیک بگوید،و کافی است،و هر وقت عذرش برطرف شد جامۀ دوخته را بکند،و اگر لباس احرام نپوشیده،بپوشد و لازم نیست به میقات برگردد؛ولی برای پوشیدن لباس دوخته باید یک گوسفند قربانی کند.
مسألۀ 8- کسی که از روی ندانستن مسأله یا نسیان از حکم یا موضوع یا غفلت،بعضی از محرمات احرام را ارتکاب نمود،کفاره ندارد مگر صید که در هر صورت کفاره دارد،پس در غیر صید ارتکاب از روی عمد
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 323
و علم موجب کفاره است.
مسألۀ 9- عمرۀ تمتع و حج تمتع باید در یک سال واقع شوند،پس اگر در یک سال عمرۀ تمتع به جا آورد و در سال دیگر حج تمتع،صحیح نمیباشد.
مسألۀ 10- کسی که وظیفهاش حج تمتع است باید در حالی که میخواهد احرام عمره ببندد نیت آن داشته باشد که عمرۀ تمتع کند و بعد از آن حج تمتع اگر چه نیت ارتکازی اجمالی،پس اگر نیت عمرۀ مفرده بکند و بعد بخواهد آن را عمرۀ تمتع قرار دهد،حج او اشکال پیدا میکند.
مسألۀ 11- اگر بعد از مشغول شدن به حج تمتع شک کند که عمرۀ تمتع را به جا آورده یا نه،یا شک کند که صحیح به جا آورده یا نه،اعتنا نکند و عملش صحیح است.
مسألۀ 12- در هر یک از اعمال عمره و حج اگر شک کند،بعد از آنکه وارد عملی شده باشد که مترتب بر اوست،اعتنا نکند،چه شک کند که آورده یا نه،یا شک کند که صحیح آورده یا فاسد.
مسألۀ 13-باید عمرۀ تمتع و حج تمتع هر دو در ماههای حج واقع شود،و ماههای حج،شوال و ذی القعده و ذی الحجه است؛پس اگر کسی در شوال یا ذی القعده عمرۀ تمتع به جا آورد و در موقع حج،حج تمتع به جا آورد صحیح است،و اگر قبل از شوال بخواهد عمرۀ تمتع به جا آورد صحیح نیست،اگر چه بعض اعمال عمره قبل از شوال واقع شود و بقیه در شوال یا سایر ماههای حج.
مسألۀ 14- کسی که به احرام عمرۀ تمتع وارد مکه شد در صورتی که حج او فوت شده قصد عمرۀ مفرده کند،و به همان احرامی که بسته،عمرۀ
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 324
مفرده به جا آورد و از احرام خارج شود،و اگر حج بر او مستقر بوده یا سال دیگر شرایط استطاعت را دارا باشد باید به حج برود.
مسألۀ 15- شرایطی که برای هَدْی است که در حج تمتع باید ذبح کند هیچ یک در حیوانی که برای کفارۀ تقصیر باید قربانی کند معتبر نیست، پس میتواند گوسفند خصی و معیوب را برای کفاره قربانی کند.
مسألۀ 16- غیر از هَدْی تمتع از هَدْیهایی که برای کفاره یا چیز دیگر بر انسان واجب میشود،نمیتواند شخص کفارهدهنده از گوشت آنها بخورد،و اما از قربانی استحبابی،جایز است بخورد.
مسألۀ 17- مصرف کفارات،فقرا و مساکین هستند.
مسألۀ 18- اگر در حرم چیزی پیدا کرد برداشتن آن کراهت شدید دارد،بلکه احتیاط در برنداشتن است.
مسألۀ 19- اگر (لقطۀ)حرم را برداشت و از یک درهم کمتر باشد میتواند قصد تملک آن را بکند و آن را مصرف کند،و ضامن صاحبش نیست،و چنانچه تملک نکرد و تفریط نکرد ضامن نیست؛ولی اگر بدون تملک نگاه داشت و در نگاهداری کوتاهی و تفریط کرد ضامن است،و اگر قصد تملک کرد و صاحبش قبل از تلف شدن پیدا شد باید آن را به صاحبش رد کند به احتیاط واجب.
مسألۀ 20- اگر لُقَطۀ را که در حرم برداشت یک درهم یا بیشتر ارزش داشت باید یک سال تعریف کند و از صاحبش جستجو کند،پس اگر نیافت او را بعد از یک سال مخیر است بین دو امر:یکی آنکه آن را برای صاحبش حفظ کند؛در این صورت اگر در نگاهداری کوتاهی نکرد ضامن نیست در صورت تلف؛دوم آنکه برای صاحبش صدقه بدهد،لکن اگر
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 325
صاحبش پیدا شد و راضی به صدقه نشد باید عوضش را به او بدهد،و جایز نیست آن را تملک کند،و اگر تملک کند مالک نمیشود و ضامن هم میشود.
مسألۀ 21- کسی که بعد از مُحرم شدن نتوانسته باشد وظیفهای انجام دهد که مُحل شود،اگر مصدود یا محصور است باید به وظیفۀ آنها که در آخر مناسک ذکر شده عمل نماید،و اگر مصدود یا محصور نیست در بعض موارد با انجام عمرۀ مفرده میتواند مُحل شود.
مسألۀ 22- در مسجد النبی - صلی اللّٰه علیه و آله و سلم - سجده کردن روی فرشهای مسجد مانع ندارد و مهر گذاشتن جایز نیست،و لازم نیست در جایی که سنگ است نماز بخوانند و لازم نیست حصیر یا نحو آن با خود ببرند؛ولی اگر مراعات کنند که موجب وهن نشود و حصیر برای جانماز با خود داشته باشند و روی آن نماز بخوانند به طوری که متعارف سایر مسلمین است اشکال ندارد،لکن تأکید میشود که از عملی که موجب هتک و انگشتنما شدن باشد اجتناب نمایند.
23- س - در مسجد النبی - صلی اللّٰه علیه و آله و سلم -بعد از اتمام نماز جماعت،آیا میتوان روی فرشهای مسجد سجده نمود،و یا اینکه باید برود در جایی که سنگفرش است و بر سنگ نماز بخواند؟
ج - لازم نیست به جای دیگر که سنگ مفروش است برود.
24- س - کسی که نماز را در مسجد الحرام به نحو استداره خوانده است به طوری که رو در روی امام جماعت و یا طرفین او ایستاده بوده است،آیا این نماز احتیاج به اعاده دارد؟
ج -با وضع فعلی نیاز به اعاده ندارد.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 326
25- س - در صورتی که شخص نمازگزار وارد یکی از مساجد مدینۀ منوره و یا مکۀ معظمه شد و مشاهده کرد که جماعت خاتمه یافته است، ولی نمازگزاران در مسجد هستند،آیا میتواند نماز را فرادیٰ بر طبق شرایط موجود به جای آورد،یا باید بیاید مسافرخانه و یا هتل و نمازش را با چیزی که سجده بر آن صحیح است انجام دهد؟
ج - میتواند در همان جا و بر طبق نماز آنان به جا آورد.
26- س - حصیرهایی که در حجاز مورد استفادۀ حجاج ایرانی و غیر ایرانی واقع میشود سجده بر آن جایز است یا خیر،با ملاحظۀ اینکه حصیر مزبور با نخ مخلوط است؟
ج - اگر عرفاً روی حصیر سجده میشود مانع ندارد.
27- س - اگر انجام نماز به کیفیتی باشد که معلوم نیست موافق نظر اهل سنت باشد،مانند سجده بر پشت نمازگزاران صف جلو،و عدم رعایت اتصال و...،آیا نماز در این گونه موارد باید اعاده شود؟
ج - اعاده دارد.
28- س - آیا حائض و جنب میتوانند از مقدار توسعهیافتۀ مسجد الحرام و مسجد النبی - صلی اللّٰه علیه و آله و سلم - عبور کنند یا خیر؟
ج - نمیتوانند.
29- س - کسانی که برای شرکت در نماز مغرب در مکه و مدینه وارد مساجد میشوند و نمازهای خود را با جماعت میخوانند،آیا جایز است بلافاصله بعد از نماز جماعت نماز عشا را بخوانند یا نه؟
ج - مانع ندارد،و اگر وقت نشده باید صبر کنند.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 327
30- س - کسی خیال میکرد که بر سنگهای فرش شده در مسجد الحرام - زاده اللّٰه شرفاً - سجده صحیح نیست و بر پشت دست سجده میکرده است،نمازهایی که به این نحو خوانده چه حکمی دارد؟
ج - صحیح نیست،مگر جاهل قاصر باشد.
31- س - در لیالی مقمره در مکه کسانی که نماز صبح را به جماعت با سایر مسلمین میخوانند،آیا باید بعد از روشن شدن هم دوباره بخوانند، یا همان نماز که به جماعت خواندهاند کافی است؟
ج - در فرض مرقوم جماعت صحیح است و اعاده ندارد.
32- س - کسی که قصد کرده است که تا پایان روز ترویه (هشتم ذی الحجه)در مکه اقامت نماید،به تصور اینکه از آغاز ورودش به مکه تا روز ترویه ده روز است،و بر این اساس چند روز نماز را تمام خواند،بعد خلاف آن ثابت گردید و معلوم شد ده روز نبوده است،وظیفۀ او در نماز چیست؟آیا تمام است یا قصر؟
ج - اگر واقع ده روز را قصد کرده و بعد خلاف آن معلوم شده است، مثل اینکه یقین داشت که ماه سی روز است و روز ترویه،مثلاً سهشنبه است،بعداً معلوم شد ماه 29روز است و روز ترویه دوشنبه است،باید نماز را تمام بخواند،و اگر واقع آن را قصد ندارد و فقط خیال میکند که ده روز میماند،مثل اینکه میداند ماه 29روز و ترویه دوشنبه است ولی در حساب اشتباه کرده و خیال میکند تا آن روز ده روز است در حالی که واقعاً نیست،باید بعد از کشف خلاف،نمازها را جمع بخواند علی الاحوط و آنچه تمام خوانده را نیز قصراً قضا نماید.
33- س - شخصی مقلد هیچ یک از فقها نبوده - مثلاً ده سال - حالا
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 328
میخواهد تقلید کند،در این ده سال مکه هم رفته است،آیا عبادتهای او مثل نماز و روزه و حجش صحیح است یا نه؟
ج - اگر اعمالش مطابق فتوای کسی که باید از او تقلید کند باشد صحیح است.
34- س - قرآنهایی که در مسجد الحرام است بر بعضی نوشته شده که وقف است،ولی بر بعضی دیگر نوشته نشده است؛شایع است آنها که کلمۀ وقف و یا عبارت دیگری که مفهم وقف بودن باشد ندارد،جایز است بردارند و چنین کاری احیاناً شده است،بفرمایید جایز است یا نه؟
ج -برداشتن آنها بدون اینکه از متصدی ذیربط بگیرند،جایز نیست و باید برگردانده شود.
35- س - آیا مقداری از سنگ صفا و مروه،یا از مشعر را میشود با خود آورد یا نه؟
ج - از صفا و مروه جایز نیست و از مشعر مانع ندارد.
36- س - نیت تیمم از حدث اکبر در مَسْجِدَین چیست؟
ج - اگر در مسجد جنب شده باید فوراً خارج شود و برای خروج از مسجد تیمم بدل از غسل جنابت کند،و با این التفات اگر تیمم کند صحیح و با نیت است.
37- س - در تطهیر مسجد الحرام به نحوی که عین نجاست را برطرف میکنند و بعد با ظرف آب میریزند و میشویند و از هر طرف با آب قلیل شسته میشود انسان به نجاست تمام مسجد علم عادی پیدا میکند،آیا جواز سجده بر آن سنگها از باب عسر و حرج است یا جهت دیگر؟
ج - علم پیدا نمیشود،و با فرض شک نباید اعتنا شود.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 329
38- س - شخصی بدون اینکه خمس مال خود را بپردازد به حج رفته است و الآن میخواهد بپردازد،آیا حج او صحیح است یا خیر؟
ج - اگر لباس احرام و قربانی با پول غیر مخمس نبوده،عمل او اشکال ندارد و در غیر این صورت تفصیلاتی دارد که به رساله مراجعه شود.
39- س - این جانب که تحت تکفل پدرم هستم اگر خدا بخواهد سال آینده به اتفاق مادرم به زیارت خانۀ خدا مشرف خواهم شد،لازم به یادآوری است که هزینۀ این سفر را از پولهایی که پدرم طی هفت یا هشت سال به عنوان هفتگی و یا پولی که برای پسانداز به ما داده پرداختهایم؛ قابل ذکر است که پدرم تا این تاریخ هیچ گونه وجهی به عنوان خمس نپرداخته است،خواهشمندم مرقوم بفرمایید که حج ما با این پول چه صورتی پیدا میکند؟
ج - اگر یقین به وجود خمس در پول مزبور ندارید حج اشکال ندارد،و اگر یقین به وجود خمس در مال دارید،لازم است احرام و قربانی را از مال حلال یقینی تهیه نمایید.
40- س - فرمودهاید:اگر از طرف قاضی مکه حکم شد که فلان روز عید است و ما یقین به خلاف نداشته باشیم متابعت آنان جایز است،آیا اگر در همین فرض بتوان احتیاط کرد و وقوف عرفات و مشعر و اعمال منیٰ را بدون محذور انجام داد تا متابعت قطعی واقع شود،آیا این کار لازم است یا نه؟
ج -باید تبعیت کنند و لو با علم به خلاف.
41- س - آیا شخص فقیر میتواند گوشت کفاره تقصیر خود را به مصرف فقرایی که نانخور او هستند برساند؟
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 330
ج -برای کسانی که نفقه آنان بر او واجب است نمیشود صرف نمود.
42- س - کفاراتی که در احرام عمرۀ تمتع بر گردن انسان میآید در مکه معلوم است که فقیر مؤمن نیست،آیا باید صبر کند تا در محل ذبح کند و به فقیر بدهد و این تأخیر عمدی مانع ندارد؟
ج - تأخیر عمدی خلاف احتیاط است،و در هر صورت ذبح در محل و دادن به فقرا کفایت میکند.
43- س - اگر شخصی در مکه یا مدینه پول سعودی پیدا کند که نمیداند متعلق به ایرانی است یا غیر ایرانی،وظیفۀ او چیست؟
ج -با یأس از پیدا شدن صاحبش از طرف او به فقیر صدقه بدهد علی الاحوط.
44- س - زنی به همراه شوهرش در روز یازدهم جهت رَمْی به طرف جمرات حرکت میکند که بر اثر شدت گرمی هوا و کثرت جمعیت شوهر خود را گم میکند،حالت اضطراب و شوکه شدن به او دست میدهد و به زمین میافتد؛مأمورین او را به بیمارستان منتقل میکنند بعد از چهار روز تفحص و جستجوی زیاد در بیمارستان پیدا میشود که قادر به سخن گفتن نبوده و حتی قادر به انجام بقیۀ اعمال حج نمیباشد و در فاصلۀ این مدت همراهان او شوهرش را تکلیف میکنند که به نیابت از خانوادۀ خودش بقیۀ اعمال او را انجام دهد؛آنچه مسلم است این بوده که شوهر در حال ناراحتی و اضطراب و حواسپرتی بوده ولی از او که سؤال میشود اعمال نیابتی را انجام دادید یا نه؟جواب میدهد:بلی،انجام دادم.پس از مراجعت از حج،شوهرش قسم جلاله یاد میکند که من حالم بجا نبوده و اعمال نیابتی را انجام ندادم و اظهار میکند که اجتماع ما با هم حرام است،
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 331
آیا حج صحیح است یا نه؟و در صورت عدم صحت،آیا با نیابت کفایت میکند،یا اینکه لازم است خودش بقیۀ اعمال حج را انجام دهد،و قربانی که به واسطۀ عدم بیتوته در منیٰ میباشد،آیا در محل خودش ذبح کند کافی است و یا باید به منیٰ فرستاده شود؟
ج - اگر اعمال روز عید را انجام داده و اعمال مکه را انجام نداده در صورتی که میتواند خودش به مکه برود،باید خودش آنها را انجام دهد، و اگر معذور است نایب بگیرد و قربانی مورد سؤال در محل خودش هم صحیح است،و لازم نیست به منیٰ فرستاده شود و رَمْی ایامی که انجام نشده،سال بعد باید قضا شود،و اگر خودش نمیتواند برود نیابت کافی است.
45- س - شخصی در سال 1361به حج مشرف میشود و در مغرب روز نهم ذیحجه با وانتِ کارگری بدون توقف در مشعر الحرام به منیٰ رفته، و در خارج منیٰ به دست غیر مؤمن قربانی کرده،و در خارج منیٰ سر تراشیده است،تکلیف این شخص چیست؟آیا میتواند به نیت دیگری یا برای خودش به حج مشرف شود؟
ج -بنا بر احتیاط واجب باید قربانی و سر تراشی و اعمال مکه را اعاده کند و عمره مفردهای هم به جا آورد و دو مرتبه اصل حج را هم انجام دهد و تا سر تراشی و اعمال بعد از آن انجام نگرفته و عمره مفرده را انجام نداده،باقی بر احرام است.
46- س - آیا در عرفات و منیٰ و مَشْعَر و بعد از مراجعت از اماکن مزبور در صورتی که مسافت شرعی محقق نشود،وظیفۀ حجاجی که قبلاً در مکۀ معظمه قصد اقامت کردهاند از حیث قصر و اتمام چیست؟
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 332
ج - در فرض مذکور تمام است.
47- س -بعضی از حجاج در مکه قصد اقامه کردهاند،چه بطن مکه یا محلات آن،مثل شیشه و ریع الذاخر یا مسفله یا حجون،اگر یقین داشته باشند که تا عرفات چهار فرسخ است نماز را قصر،و اگر شک داشته باشند در مسافت شرعی نماز را تمام میخوانند،بفرمایید در مراجعت از عرفات و منیٰ،تکلیف آنان از نظر قصر و اتمام چیست؟با توجه به اینکه توقف آنان در مکه یک روز یا سه روز یا نه روز است و باید به ایران یا مدینه حرکت کنند.
ج - در صورت عدم مسافت شرعیه یا شک در آنکه در نماز باقی بر تمام هستند،اگر از عرفات که به مکه برمیگردند،از جهت اینکه محل اقامه است میروند و بعد از مکه قصد مسافرت میکنند،در بازگشت به مکه و در خود مکه هم نمازشان تمام است.
48- س - اگر موقف دو روز اختلاف داشته باشد،وظیفه چیست؟
ج - فرقی بین یک روز اختلاف و دو روز در حکم مسأله نیست.
49- س - در مواردی که فرمودهاید:اگر مشقت یا حرج داشته باشد...
بفرمایید منظور از مشقت و حرج شخصی است یا نوعی؟
ج -باید خصوص مسأله ملاحظه شود،و اگر حکم دایر مدار حرج و مشقت باشد،شخصی آن منظور است.
50- س - حاجی تمام اعمال عمره و حج را انجام داده و بعد فهمید وضویش باطل بوده است،آیا با تدارک طوافها و نماز،حج او صحیح است یا نه؟و بر فرض فساد،چگونه از احرام خارج شود،و وظیفۀ او چیست؟
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 333
ج -بلی،با تدارک طوافها و نماز،حج او صحیح است.
51- س - اگر شخصی مبلغی ارْز به فردی بدهد که عوض آن را -به قیمت دولتی یا آزاد - پول ایرانی بگیرد،چه حکمی دارد؟
ج - در تبدیل پول باید با هم تراضی نمایند،و خلاف مقررات هم نباشد.
52- س - پیشاهنگانی که میخواهند بدون احرام در عرفات و منیٰ باشند و نمیتوانند در آنجا با احرام باشند،میتوانند برای ورود به مکه، عمرۀ مفرده انجام دهند و برای حج مُحرم نشوند،ولی کسی که مستطیع است نباید این کار را قبول کند و باید عمره و حج تمتع به جا آورد،و در هر صورت اگر مُحرم شد و با لباس مَخیط بود حج او صحیح است و باید کفاره بدهد.
53- س - شخصی بعد از احرام عمرۀ تمتع دیوانه شده است،دوستان او بدون اجازه برای او نایب میگیرند و یا تبرعاً باقی اعمال او را انجام میدهند،آیا این اعمال برای شخص اول مُجزی است و از احرام خارج میشود یا نه؟و اگر پولی خرج شد،آیا میشود از ولیّ کسی که دیوانه شده گرفت یا نه؟
ج - نیابت مزبور کفایت نمیکند،و شخص اول همچنان در احرام باقی است،و پولی که خرج شده از مال کسی است که خرج کرده است و نمیتواند به دیگری رجوع کند،مگر آنکه مغرور شده باشد.
54- س - آیا عمره و حج به واسطۀ جماع،یا ترک طواف،یا ترک أَحْدَ المُوقِفَین،فاسد میشود یا نه؟و بر فرض فساد،چگونه باید از احرام خارج شود؟
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 334
ج - تفصیل موارد فساد به واسطۀ امور ذکر شده،در مناسک موجود است و جماع در عمرۀ تمتع مفسد نیست،و چنانچه در حج،فساد به واسطۀ جماع باشد،باید عمل حج را تمام کند گرچه حج فاسد است،و با اتمام حج از احرام خارج میشود؛ولی در موارد دیگر،اگر فساد به ترک وقوف باشد،باید به همان احرام حج،عمرۀ مفرده به جا آورد و مُحل شود،و حکم ترک طواف در عمرۀ تمتع در مناسک مفصلاً بیان شده است و ترک طواف در حج صوَری دارد که بعض آنها در مناسک ذکر شده است.
55- س - کسی که حج او به واسطه ترک وقوفین فاسد شده و باقی اعمال را به جا آورده و بدون عمرۀ مفرده به ایران آمده است،تکلیف فعلی و آیندۀ این مُحرم چیست؟
ج -به احرام باقی است،و میتواند برای خروج از احرام،عمرۀ مفرده انجام دهد.
56- س - آیا قصد ابطال عمره یا حج و یا بعض اجزای آن مبطل است یا نه؟
ج - قصد ابطال،مبطل نیست.
57- س - آیا مصرف کنسروهای گوشت و ماهی خارجی که در بازار مسلمین به فروش میرسد،جایز است یا نه؟
ج - اگر ندانند از کجا وارد شده یا بدانند که از بلاد مسلمین است مانع ندارد،و اگر بدانند از بلاد کفر وارد میشود،در صورتی محکوم به حلیت است که واردکننده مسلمان باشد و احتمال بدهند که احراز تزکیۀ آن را کرده و در دسترس مسلمین قرار داده است.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 335