فصل هفتم:
رَمْی جمرات سهگانه
و در آن چند مسأله است:
مسألۀ 1- شبهایی که واجب است در منیٰ بیتوته کند باید در روز آنها رَمْی جمرات سهگانه کند؛یعنی سنگریزه بزند به سه محل،که یکی را جمره اولیٰ و یکی را جمرۀ وسطی و یکی را جمرۀ عقبه گویند؛ولی اگر عمداً همۀ آن را ترک کند به حج او ضرر نمیرساند و صحیح است،گرچه در صورت عمد معصیتکار است.
مسألۀ 2- اشخاصی که باید شب سیزدهم را در منیٰ بمانند،واجب است روز سیزدهم،رَمْی جمرات کنند.
مسألۀ 3- عدد سنگریزه که باید به جمره بزند برای هر یک در هر روزی باید هفت عدد باشد و کیفیت انداختن و شرایط و واجبات آن به همان نحو است که سابقاً در جمرۀ عقبیٰ گفته شد.
مسألۀ 4- وقت انداختن سنگ از اول طلوع آفتاب تا غروب آفتاب روزی است که شب آن روز را بیتوته کرده است،و در شب جایز نیست به جا آورد.
مسألۀ 5- اگر کسی عذری داشته باشد از اینکه روز به جا آورد؛مثل
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 307
شبان و مریض و علیل و کسی که ترس داشته باشد از چیزی،مثل تزاحم جمعیت،جایز است شب آن روز یا شب بعد انجام دهد.
مسألۀ 6- واجب است ترتیب در سنگ انداختن به اینکه اول به جمرۀ اولیٰ و بعد از آن به جمرۀ وسطی و بعد از آن به جمرۀ عقبه سنگ بیندازد.
مسألۀ 7- اگر به ترتیبی که گفته شد به جا نیاورد باید دوباره آنچه که بر خلاف ترتیب کرده،به جا آورد به طوری که ترتیب حاصل شود؛مثلاً اگر اول به جمرۀ وسطی انداخت و بعد به جمرۀ اولیٰ،کفایت میکند که جمرۀ وسطی را دوباره به جا آورد و بعد جمرۀ عقبه را و اعادۀ جمرۀ اولیٰ لازم نیست.
مسألۀ 8- در حکمی که در مسألۀ هفتم ذکر شد،فرق نیست میان آنکه از روی علم و عمد خلاف ترتیب کند یا از روی سهو و نسیان یا از روی ندانستن مسأله،در هر صورت باید اعاده کند.
مسألۀ 9- اگر کسی چهار سنگ به جمرۀ اولیٰ بیندازد و آن را رها کند و مشغول جمرۀ بعدی بشود کافی است،و لازم نیست تمام هفت سنگ مقدم باشد؛پس میتواند چهار سنگ به جمرۀ اولیٰ بزند و بعد چهار سنگ به جمرۀ وسطی و بعد مشغول جمرۀ عقبه شود و به هر ترتیب میخواهد هفت سنگ جمرۀ عقبه و سه سنگ آن دو تای دیگری را بیندازد،لکن احتیاط واجب از برای کسی که از روی علم و عمد این کار را کرده است اعاده است.
مسألۀ 10- اگر کسی فراموش کند در یکی از روزها رَمْی کند واجب است روز بعد آن را قضا کند،و اگر دو روز را فراموش کرد باید در روز بعد هر دو را قضا کند،و همچنین است اگر از روی عمد ترک کرده باشد.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 308
مسألۀ 11- واجب است قضا را مقدم بدارد بر ادا؛پس در روز یازدهم اگر بخواهد قضای روز عید را به جا بیاورد اول قضای عید را به جا آورد و بعد رَمْی روز یازدهم را که ادا است،و همچنین باید قضای روز جلو را مقدم بدارد بر قضای روز بعد،پس اگر در روز سیزدهم مثلاً بخواهد قضای روز عید و روز یازدهم و روز دوازدهم را به جا آورد باید به ترتیب از قضای روز عید شروع و به روز سیزدهم ختم کند که ادا است.
مسألۀ 12- چنانچه قضای رمی جمرات سهگانه واجب است قضای رَمْی بعض از آنها هم اگر ترک شده باشد واجب است؛پس اگر در روز یازدهم جمره اولی را رَمْی کرد و دوتای دیگر را نکرد،روز بعد باید آن را که نکرده اتیان کند و بعد تکلیف این روز را به جا آورد.
مسألۀ 13- اگر در روز بعد فهمید که جمرات روز قبل را به خلاف ترتیب انداخته باید قضا کند،به طوری که ترتیب حاصل شود و بعد وظیفه این روز را به جا آورد.
مسألۀ 14- اگر به هر یک از جمرات یا بعض آنها چهار سنگ انداخته باشد و در روز بعد یادش بیاید،احتیاط واجب آن است که بقیه روز قبل را قضا کند و بعد وظیفۀ روز را به جا آورد.
مسألۀ 15- اگر کسی فراموش کند رَمْی جمرات سهگانه را و خارج شود از منیٰ و به مکه بیاید،پس اگر در ایام تشریق یادش آمد باید برگردد و به جا آورد و اگر متمکن نیست باید نایب بگیرد،و اگر بعد از ایام تشریق یادش بیاید یا عمداً تعویق بیندازد تا بعد،احتیاط واجب آن است که خودش یا نایبش از مکه برگردد و به جا آورد،و در سال دیگر هم در ایامی که فوت شده است خودش یا نایبش قضا کند.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 309
مسألۀ 16- اگر فراموش کرد رَمْی جمرات را و یادش نیامد مگر بعد از خروج از مکه،احتیاط واجب آن است که در سال دیگر قضا کند آن را خودش یا نایبش.
مسألۀ 17- کسی که بعض از جمرات را فراموش کند حکمش همان است که در مسأله 15و 16ذکر شد؛بلکه کسی که کمتر از هفت سنگ در تمام جمرات یا بعض آن انداخت همین حکم را دارد بنا بر احتیاط واجب.
مسألۀ 18- کسی که عذری داشته باشد از انداختن سنگ،مثل آنکه مریض باشد یا طفل باشد که نتواند رَمْی کند،یا علیل باشد مثل آنکه دست یا پایش شکسته باشد،یا از شدت بیحالی نتواند،یا بیهوش باشد،باید نایبش به جا آورد و اگر از نایب گرفتن هم عاجز باشد،مثل بیهوش و طفل کوچک،ولیّ او یا شخص دیگری از طرف او به جا آورد،و احتیاط واجب آن است که تا مأیوس نشده از اینکه خودش عمل کند، نایب عمل نکند و بهتر آن است که اگر میشود شخص معذور را ببرند و در حضور او رمی کنند،و اگر میشود سنگ را در دست او بگذارند و بیندازند.
مسألۀ 19- اگر بعد از آنکه نایب عمل را به جا آورد عذر برطرف شد، آوردن خودش لازم نیست اگر چه احوط است.
مسألۀ 20- اگر شخص مریض مأیوس باشد از خوب شدن یا شخص معذور مأیوس باشد از رفع عذر،واجب است که نایب بگیرد،و اگر مأیوس نیست میتواند نایب بگیرد،لکن اگر عذر رفع شد،احتیاط آن است که خودش عمل کند.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 310
مسألۀ 21- اگر دیگران مأیوس باشند از رفع عذر معذور،لازم نیست از او اذن بگیرند اگر چه احوط است،و اگر نتواند اذن بدهد اذن معتبر نخواهد بود.
مسألۀ 22- اگر بعد از گذشتن روزی که واجب بوده در آن رَمْی کند شک کند که به جا آورده یا نه،اعتنا نکند.
مسألۀ 23- اگر بعد از انداختن شک کند که کیفیت آن صحیح بوده یا نه،اعتنا نکند.
مسألۀ 24- اگر در وقتی که مشغول رَمْی جمرۀ عقبه است شک کند که اولی را یا دومی را یا هر دو را رَمْی کرده یا صحیح انجام داده یا نه،اعتنا نکند.
مسألۀ 25- اگر در عدد،شک کند که آیا هفت بوده یا کمتر،قبل از آنکه داخل شود در رَمْی جمرۀ بعدی،باید آنچه محتمل است که کسر شده،بیاورد تا یقین کند هفت عدد شده هر چند منصرف از عمل شده باشد و مشغول کارهای دیگر باشد بنا بر احتیاط واجب.
مسألۀ 26- اگر بعد از گذشتن روزی که باید رَمْی کند یقین پیدا کند که یکی از سه جمره را رَمْی نکرده،ظاهراً جایز است اکتفا به قضای رَمْی جمرۀ عقبه کند،و احتیاط آن است که هر سه را قضا کند.
مسألۀ 27- اگر بعد از آنکه داخل در جمرۀ بعدی شد شک کند در عدد قبلی،پس اگر بداند چهار سنگ از قبلی را انداخته و شک کند که بقیه را یا بعض از آنها را انداخته یا نه،به احتیاط واجب بقیه را اتیان کند،اگر چه بعد از اتیان جمرۀ بعدی،و اگر در کمتر از چهار،شک داشته باشد تا مقدار چهار اعتنا نکند و سه سنگ دیگر را بزند.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 311
مسألۀ 28- اگر بعد از انداختن به هر سه جمره یقین پیدا کند که یک سنگ یا دو سنگ یا سه سنگ از یکی از سه جمره ناقص شده،باید هر چه را احتمال کسری داده به هر یک از سه جمره بزند.
مسألۀ 29- اگر بعد از انداختن سنگ به هر سه یقین کند که یکی از آنها را از چهار کمتر انداخته بعید نیست جواز اکتفا به کسری جمرۀ آخری،و احتیاط آن است که جمرۀ آخری را از سر بگیرد،و احتیاط بالاتر آن است که هر سه را از سر بگیرد.
مسألۀ 30- اگر بعد از گذشتن وقت هر سه روز،یقین کند که یک روز را رَمْی نکرده و نداند کدام روز است،باید هر سه روز را قضا کند با مراعات ترتیب،گرچه به احتمالی اکتفا به قضای روز آخر جایز است.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 312