مسائل متفرقه حَلْق یا تقصیر در حج
مسألۀ 1- اگر قربانی به دلیلی از روز عید تأخیر افتاد؛بنا بر احتیاط نمی‌تواند حلق کند و از احرام خارج شود و بعد قربانی کند،بلکه ترتیب بین قربانی و حلق و اعمال مترتبه بر آن را باید مراعات کند علی الاحوط.
مسألۀ 2- تأخیر حلق تا آخر ایام تشریق مانع ندارد هر چند عمدی باشد و حلق در شب هم صحیح است و کفایت می‌کند.
مسألۀ 3- اگر حاجی برای قربانی به کسی وکالت دهد،تا وکیل او قربانی نکرده نمی‌تواند حلق کند،ولی اگر با اعتقاد به اینکه وکیل او برای او قربانی کرده حلق کرد بعد معلوم شد که وکیل او هنوز قربانی نکرده، حلق مزبور کافی است،و اگر بعد از حلق اعمال مکه را هم انجام داده باشد کفایت می‌کند و لازم نیست آنها را اعاده کند.
مسألۀ 4- کسانی که سال اول حج آنها است و وظیفۀ آنها سر تراشیدن می‌باشد،بنا بر احتیاط جایز نیست به واسطۀ زیادی مو،اول سر را ماشین کنند و بعد آن را بتراشند هر چند فوراً بتراشند و در صورت علم و عمد کفاره دارد.
مسألۀ 5- کسی که بخواهد دیگری را حلق نماید نمی‌تواند قبل از
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 279
اینکه خودش حلق یا تقصیر کند سر او را بتراشد،ولی می‌تواند ناخن دیگری را برای تقصیر بگیرد،و ازالۀ موی دیگری نیز قبل از خارج شدن از احرام جایز نیست و لو برای تقصیر.
6- س - کسی که سفر اول حج او است در وقتی که سلمانی سر او را برای حلق می‌تراشیده مشغول گرفتن ناخنهای خود بوده و غافل بوده که نباید این کار را بکند،آیا کفاره دارد یا خیر؟
ج - چیزی بر او نیست.
7- س - کسی که در غیر منیٰ حلق نموده و اعمال مترتبه را انجام داده و پس از این عمرۀ مفرده انجام داده،آیا مُحِل شده است یا خیر،و عمرۀ مفردۀ او صحیح است یا خیر؟
ج - مُحِلّ نشده است و عمرۀ او صحیح نیست.
8- س - گفته می‌شود که مسلخ جدید در منیٰ نیست و اشخاص پس از قربانی در آنجا و بیرون آمدن،پشتِ همان جا حلق و تقصیر کرده‌اند، وظیفۀ آنان چیست؟
ج - اگر حلق و تقصیر در منیٰ نبوده باید اعاده شود.
9- س - در مسألۀ سابق کسانی که بعد از حلق و تقصیر مزبور به مکه آمده‌اند و اعمال مکه از قبیل طواف و سعی و طواف نساء را انجام داده‌اند و بعد متوجه شده‌اند که حلق و تقصیر در منیٰ نبوده،آیا اعمال مکۀ آنان صحیح است؟
ج - در فرض مزبور صحیح نیست و باید آن اعمال هم اعاده شود.
10- س - کسی که سال قبل هم به حج مشرف شده و حلق را در خارج منیٰ انجام داده است و امسال هم حلق را در خارج منیٰ نموده چه
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 280
وظیفه‌ای دارد،و اگر اعمال مکه را انجام داده صحیح است یا خیر؟
ج - حلق را در منیٰ اعاده کند و یک حلق کافی است و بعد طواف و نماز و سعی سال قبل را اعاده کند و احتیاطاً طواف و نماز و سعی امسال را نیز به جا آورد و بعد یک طواف نساء و نماز انجام دهد و کفایت می‌کند، گرچه ظاهراً این است که احرام برای عمره و حج امسال صحیح نبوده است.
11- س - اگر در مواردی که حاجی باید حَلْق کند،به جای حلق تقصیر کرده است وظیفه‌اش چیست،آیا کفاره دارد یا نه؟
ج - اگر جاهل به مسأله بوده کفاره ندارد؛و در فرض علم،احوط است،و در فرض مسأله بنا بر احتیاط باید حلق را انجام دهد،و چنانچه اعمال مکه را به جا آورده اعاده کند.
12- س - کسی که سال دوم حج او است و سال قبل برای خودش حج نموده و حلق کرده است و امسال به نیابت دیگری حج به جا می‌آورد،آیا در سفر دوم حکم صروره را دارد که باید حلق کند یا تقصیر کافی است.
ج - تقصیر کفایت می‌کند.
13- س - شخصی در سال 60نایب شخص دیگری شد،و برای اولین بار آمد مکه و در مرز بین وادی مُحَسّر و منیٰ حلق نمود،به اعتقاد اینکه اینجا جزء منیٰ است،و یک سال بعد باز به مکه مشرف شد برای خودش به عنوان حَجة الاسلام،و در منیٰ تقصیر نمود به خیال اینکه حلق قبلی و اعمال حج گذشتۀ او صحیح بوده است،و سال 65باز به مکه مشرف شد و به عنوان ما فی الذمه مُحرم شد،در این بین متوجه شد که حَلْق سال اول در خارج منیٰ بوده است و در نظر حضرت امام کافی
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 281
نیست،امسال حَلْق را در منیٰ به قصد ما فی الذمه انجام می‌دهد،و بقیۀ اعمال را نیز به قصد ما فی الذمه،به جا آورده است آیا این کار کافی است یا نه؟
ج - کفایت می‌کند و از منوبٌ عنه واقع می‌شود،و باید حَجة الاسلام را اعاده کند.
14- س - اگر کسی مقداری از سر خود را با تیغ بتراشد و بقیه را ماشین کند آیا جایز است و حلق صدق می‌کند؟ضمناً بعد از ماشین،بقیۀ سر را نیز می‌تراشد.
ج - تا حلق تمام نشده،کوتاه کردن موی سر جایز نیست،و اگر تمام سر را تراشیده از حلق کافی است.
15- س - کسی که غیر از وقوفین اضطراری را نمی‌تواند درک کند و برای بقیۀ اعمال خود نایب می‌گیرد،آیا می‌تواند حلق را در غیر از منیٰ انجام دهد؟
ج -باید در منیٰ حلق کند و حلق در غیر منیٰ کافی نیست،مگر آنکه نتواند به منیٰ برود.
16- س - شخصی دو موضع در سرش شکسته است،ممکن است که حَلْق روز عید باعث پاره شدن پوست گردد،اگر تقصیر نماید مُجزی است،یا وظیفۀ دیگری دارد؟
ج - اگر امید خوب شدن در حدی که بتواند حَلْقِ تمام نماید تا آخر ایام تشریق دارد تأخیر بیندازد،و همچنین اعمال مترتبه را،و اگر امید ندارد یا پس از تأخیر خوب نشد،احتیاط آن است که هر مقدار سر را می‌تواند بتراشد و تقصیر هم بکند.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 282
17- س - شخصی سال گذشته قربانی و حَلْق را در غیر منیٰ (خارج از منیٰ)انجام داده و پس از خاتمۀ اعمال به ایران برگشته است و امسال نیز به مدینه مشرف شده و قصد حج دارد،بفرمایید وظیفۀ او چیست؟و آیا می‌تواند برای خود یا دیگری حج به جا آورد یا نه؟
ج - تا وظیفۀ سال قبل را از قربانی و حَلْق و اعمال مترتبه بر آن انجام نداده و از احرام آن خارج نشده،نمی‌تواند مُحرم شود.
18- س - صَبیّ مُمَیّزی تمام اعمال حج را به نحو صحیح انجام داده است،آیا از صَروره بودن،خارج می‌شود یا نه؟
ج -بلی،خارج می‌شود.
19- س - در روز عید قربان که حاجی باید حَلْق کند و از طرفی تراشیدن و کندن مو بر مُحرم حرام است،آیا حجاج باید بعد از تقصیر افرادی که مخیر بین حَلْق و تقصیر هستند از وجودشان برای حَلْق استفاده کنند،یا در آن وقت برای شخص جایز است که سر خود را بتراشد،و آیا فرق است بین تراشیدن سر خود و تراشیدن سر دیگری،و در هر حال تکلیف شرعی او چیست؟
ج - خودش می‌تواند خود را حَلْق کند،و می‌تواند به کسی که از احرام به حَلْق یا تقصیر خارج شده واگذار کند که او را حَلْق نماید،و در هر صورت اگر دیگری او را حَلْق کند کفایت می‌کند،اگر چه از احرام خارج نشده باشد.
20- س - کسی که در حج وظیفه‌اش سر تراشیدن است و از اول می‌داند که با تیغ کشیدن سرش خون می‌آید،بفرمایید آیا سرش را باید بتراشد یا نه؟
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 283
ج -باید سر بتراشد علی الاحوط.
21- س - در مناسک آمده است:کسی که سال اول حج او باشد، بنا بر احتیاط واجب باید سر خود را بتراشد؛آیا می‌توان در این احتیاط واجب به دیگری رجوع کرد؟
ج - حکم سایر احتیاطات را دارد،لکن چون امر مهمی است،مراعات کنید این احتیاط را.
22- س - کسی که حَلْق را فراموش کرده و به ایران بازگشته است، وظیفۀ او چیست؟
ج -باید حَلْق و اعمال مکه مترتبۀ بر حَلْق را انجام دهد،و اگر نمی‌تواند خودش به مکه برود،در محل خودش حَلْق کند و موی خود را به منیٰ بفرستد علی الاحوط،و برای اعادۀ اعمال مکه نایب بگیرد.
23- س - کسی که وظیفه او حَلْق است و لیکن از حَلْق معذور است، وظیفۀ او چیست؟
ج -بعید نیست لزوم و کفایت تقصیر در این مورد،ولی احوط آن است که احتیاط را به غیر،رجوع کنند.
24- س - اگر کسی قربانی را از روی عمد تأخیر بیندازد،آیا می‌تواند حَلْق و یا تقصیر نماید،و یا باید حتماً بعد از قربانی باشد؟
ج -باید حَلْق را بعد از قربانی انجام دهد علی الاحوط.
25- س - شخصی در روز عید قربان در حال رَمْی جمرۀ عقبه پول خود را گم کرد،و چون پول برای هَدْی نداشت آن را مبدل به روزه کرد،و تصمیم دارد بعد از ایام تشریق شروع به سه روز روزه نماید،آیا چنین شخصی تقصیر یا حَلْق را پس از سه روز روزه انجام دهد،یا همان روز
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 284
عید حَلْق یا تقصیر نماید؟
ج - می‌تواند روز عید حَلْق یا تقصیر نماید.
26- س - شخصی که صروره نیست و می‌تواند تقصیر کند،آیا اگر ریش بتراشد،صرف نظر از حرمت،این کار کفایت از تقصیر می‌کند یا نه؟
ج - کفایت نمی‌کند.
27- س - عصر عید قربان بعد از هَدْی که دوستان سر می‌تراشیدند و من هم به این فکر که باید سر را تراشید،رفتم سر خود را تراشیدم،و نگفتم که سر می‌تراشم برای حج تمتع،فقط سرم را تراشیدم،در این صورت وظیفه من چیست؟
ج - اگر سر را به عنوان اینکه وظیفه شما سرتراشی است و از اعمال حج است تراشیده‌اید صحیح است،هر چند نیت را نگفته باشید.
28- س - چون من از سر تراشیدن بدم می‌آید،آیا می‌توانم به جای سر تراشیدن تقصیر کنم؛و آیا آن کار،گناهی هم دارد یا نه؟
ج - در سفر اول در منیٰ باید سر بتراشید علی الاحوط،و اگر نتراشید، گذشته از معصیت از احرام هم خارج نمی‌شوید علی الاحوط.
29- س - حاجی در مذبح بعد از قربانی فوراً تقصیر کرده که دچار تطهیر نجاست بدن و لباس احرام نگردد،و بعد از رسیدن به چادر حَلْق کند،از یک طرف صروره است و از طرفی در حَلْق قصد احلال نکرده، تکلیفش چیست؟
ج - تقصیر در صورت جهل کفاره ندارد،و حَلْق را اگر به قصد قربت و به حساب یکی از اعمال انجام داده کافی است،و گر نه باقی بر احرام است و باید در منیٰ حَلْق کند علی الاحوط.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 285