ج)تقصیر
و در آن چند مسأله است:
مسألۀ 1- هر مکلفی مختار است که بعد از ذبح کردن،یا سر بتراشد و یا از ناخن یا موی خود قدری بچیند مگر چند طایفه:
اول:زنها که باید از مو یا ناخن خود قدری بگیرند و کافی نیست ظاهراً برای آنها سر تراشیدن.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 275
دوم:کسی که سال اول حج او باشد که باید سر بتراشد به احتیاط واجب.
سوم:کسی که موی سر خود را به عسل یا «صمغ»یا نحو آن برای رفع شپش و نحو آن چسبانیده باشد باید سر بتراشد به احتیاط واجب.
چهارم:کسی که موی خود را جمع کرده و گره زده و درهم پیچیده و بافته است،باید سر بتراشد به احتیاط واجب.
پنجم:خنثای مشکل اگر از این سه دسته اخیر نباشد باید تقصیر کند و سر نتراشد.
مسألۀ 2- اگر خنثای مشکل از این سه طایفه باشد،واجب است هم تقصیر کند و هم سر بتراشد احتیاطاً.
مسألۀ 3- احتیاط آن است که کسی که سر را می‌تراشد تمامش را بتراشد.
مسألۀ 4- در تقصیر کفایت می‌کند مقدار کمی از موی سر یا ریش یا شارب را چیدن به هر نحو و با هر آلت که باشد و یا ناخن گرفتن،و بهتر است که هم مقداری از مو بگیرد و هم ناخن را بگیرد.
مسألۀ 5- سر تراشیدن و تقصیر چون از عبادات است باید با نیت خالص از ریا و برای اطاعت خداوند باشد و بدون آن صحیح نیست،و آنچه باید به آن حلال شود،حلال نمی‌شود.
مسألۀ 6- جایز است سر را خود انسان بتراشد یا به سلمانی بدهد،و همچنین در تقصیر،و باید خودش نیت کند،و بهتر آن است که سلمانی هم نیت کند.
مسألۀ 7- کسانی که سر تراشیدن بر آنها متعین است،مثل اشخاصی
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 276
که در مسألۀ اول ذکر شد،اگر سر آنها مو نداشته باشد باید تیغ را بکشند به سر آنها و آن کافی است از تراشیدن سر.
مسألۀ 8- کسانی که مخیر هستند میان تراشیدن سر و گرفتن موی ریش یا شارب و گرفتن ناخن،اگر سرشان مو نداشت باید تقصیر کنند،و اگر هیچ مو نداشتند حتی موی ابرو،باید ناخن بگیرند و اگر آن را هم نداشتند تیغ را به سر بکشند،کافی است.
مسألۀ 9- تراشیدن ریش کفایت نمی‌کند از تقصیر.
مسألۀ 10- اکتفا کردن به تقصیر موی زیر بغل یا عانه محل اشکال است.
مسألۀ 11- محلّ تراشیدن سر و تقصیر نمودن،منیٰ است،و جایز نیست اختیاراً در غیر آنجا.
مسألۀ 12- احتیاط آن است که در روز عید باشد اگر چه بعید نیست جواز تأخیر تا آخر ایام تشریق.
مسألۀ 13- اگر کسی سر نتراشید و تقصیر نکرد در منیٰ و از آنجا کوچ کرد باید مراجعت کند و عمل را انجام دهد،و فرقی نیست در این حکم بین کسی که عمداً ترک کرده یا نسیاناً و سهواً یا به واسطۀ مسأله ندانستن.
مسألۀ 14- اگر برای این شخص ممکن نشود برگشتن به منیٰ،هر جا که هست سر بتراشد یا تقصیر کند و موی خود را بفرستد به منیٰ در صورت امکان،و مستحب است که مو را در منیٰ دفن کند در محل خیمۀ خود.
مسألۀ 15- جایز نیست طواف حج بکند قبل از تقصیر یا سر تراشی،و همچنین سعی را جایز نیست جلو بیندازد.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 277
مسألۀ 16- اگر قبل از سر تراشی یا تقصیر طواف و سعی کند از روی سهو یا جهل به حکم،باید برگردد و سر بتراشد یا تقصیر کند و پس از آن طواف و نماز آن و سعی را به جا آورد و اگر نمی‌تواند به منیٰ برگردد،هر جا هست سر بتراشد و تقصیر کند و اعاده کند طواف و نماز و سعی را.
مسألۀ 17- اگر از روی علم و عمد این کار را کرده،باید علاوه بر اعادۀ طواف و نماز و سعی یک گوسفند ذبح کند.
مسألۀ 18- اگر فقط طواف را از روی علم و عمد مقدم داشته، گوسفند لازم است،و اگر فقط سعی را مقدم داشته گوسفند لازم نیست، لکن باید اعاده کند آن را بعد از حَلْق یا تقصیر و طواف و نماز آن.
مسألۀ 19- اگر از روی علم یا جهل یا نسیان بعد از طواف یا سعی یا هر دو،سر را تراشید یا تقصیر کرد،احتیاط آن است که اعاده کند تا ترتیب حاصل شود،و اگر تکلیفش سر تراشی بوده تیغ را به سر بکشد احتیاطاً.
مسألۀ 20-به احتیاط واجب باید در منیٰ اول رَمْی جمره کند و بعد از آن ذبح کند و بعد تقصیر یا حَلْق.
مسألۀ 21- اگر بر خلاف این ترتیب عمل کند،پس اگر از روی غفلت و سهو بوده اعاده لازم نیست،و اگر از روی جهل به مسأله بوده بعید نیست که اعاده نخواهد و احتیاط به اعاده است،و اگر از روی علم و عمد بوده در صورت امکان احتیاط را ترک نکند.
مسألۀ 22-بعد از آنکه مُحرمی که وظیفه‌اش سر تراشیدن بود،سر تراشید؛یا تقصیر کردن بود تقصیر کرد،حلال می‌شود بر او تمام چیزهایی که حرام شده به واسطۀ احرام حج مگر زن و بوی خوش،و اما صید از دو جهت حرمت داشت:یکی آنکه در حرم صید جایز نیست نه برای مُحرم
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 278
و نه برای غیر مُحرم و این حرمت باقی است،دوم آنکه بر خصوص مُحرم نیز صید جایز نیست چه در حرم باشد یا غیر حرم و بعید نیست که به واسطۀ حَلْق یا تقصیر از جهت دوم حرمت برداشته شود،پس جایز است از برای او صید در خارج حرم.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 279