مسائل متفرقۀ هَدْی
مسألۀ 1- تقسیم قربانی به سه قسم واجب نیست،و فروش یا هبه سهم فقیر قبل از قربانی و بدون قبض آن باطل است؛بنا بر این،عمل بعضی که به ادعای فقر یا وکالت از فقیر ثلث فقیر را از قربانی به خود حاجی می‌فروشند یا هبه می‌کنند،صحیح نیست.
مسألۀ 2- گفته می‌شود که در منیٰ،مسلخ فعلی کمی در وادی مُحسَّر ساخته شده و در این صورت هر چند در صورت امکان و لو تا آخر ذیحجه باید در منیٰ قربانی کنند،لکن قربانی در مسلخ جدید مجزی است.
مسألۀ 3- کسی که اجیر در حج است می‌تواند برای قربانی،شخص ثالثی را وکیل کند و وکیل مزبور نیت قربانی حجی که موکلش از طرف موکل خود انجام می‌دهد را می‌نماید.
مسألۀ 4- تأخیر ذبح از روز عید عمداً جایز نیست علی الاحوط،لکن اگر تأخیر شد عمداً یا جهلاً یا نسیاناً،ذبح در شب کفایت می‌کند.
مسألۀ 5- کسانی که وکیل دیگری هستند که برای او قربانی کنند می‌توانند قبل از اینکه حَلْقْ یا تقصیر کنند قربانی دیگری را ذبح نمایند.
6- س - جمعی از حجاج پول روی هم می‌گذارند و کسی با پول مشترک برای همۀ آنان تعدادی گوسفند می‌خرد و در وقت ذبح،هر گوسفند را برای یک نفر قصد می‌کند و قربانی می‌کند،آیا این ترتیب ذبح اشکال دارد یا خیر،و آیا در صورت تفاوت گوسفندان در قیمت با اینکه همه به یک اندازه پول داده‌اند چه وضعی پیدا می‌شود؟
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 266
ج - اگر صاحبان پول راضی باشند،اشکال ندارد.
7- س - کسانی که گوسفند خود را به غیر مؤمن داده‌اند و او ذبح نموده است و بعد،حَلْقْ و اعمال مترتبه را انجام داده‌اند و بعد متوجه شده‌اند، وظیفه آنان چیست؟
ج - ذبح را اعاده کنند و حَلْقْ و اعمال مترتبه صحیح است.
8- س - کسی قربانی را به غیر مؤمن داده و او کشته است و بعد متوجه شده و در عین توجه عمداً بدون تجدید قربانی حَلْقْ کرده و اعمال مترتبه بر حلق را انجام داده،آیا مُحلّ شده است یا نه،و آیا فقط قربانی باید بکند،یا همۀ اعمال را اعاده نماید؟
ج -با فرض اینکه احتمال صحت اعمالی را که بعد از قربانی اتیان کرده می‌داده،مُحلّ شده است و فقط قربانی بر عهدۀ او است و اعمالش صحیح است.
9- س - در مسألۀ قربانی در مسلخ جدید عبارت نقل شده از حضرت عالی عالی صراحت در حکم ندارد،لطفاً نظر مبارک را مرقوم فرمایید.
ج - ذبح در مسلخ جدید مُجزی است.
10- س - آیا در شرایط قربانی تحقیق لازم است که یقین به بودن شرایط حاصل شود،یا لازم نیست؟
ج - در شرایطی که مربوط به نقص عارض بر حیوان بعد از تمام بودن آن است،مثل خصی نبودن یا معیوب نبودن حیوان،فحص لازم نیست و در صورت شک می‌تواند بدون تحقیق ذبح کند؛ولی در شرایط دیگر مثل سن حیوان یا مؤمن بودن ذابح لازم است یقین حاصل شود.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 267
11- س - در مکه جیب کسی را زدند و پولش را بردند،شکایت کرد، بعد طی مراحل قانونی،حاکم آنجا حکم کرد پولش را از دزد بگیرند و به او بدهند،آیا جایز است پول را بگیرد و گوسفند قربانی را با آن بخرد یا نه؟
ج - اگر می‌داند که پول خود او است،مانع ندارد.
12- س - شخصی بدون گرفتن وکالت در ذبح،از طرف عیالش یا شخص دیگری قربانی می‌نماید به این خیال که اذن فحوی از او دارد و مطمئن است که وقتی به عیالش یا رفیقش بگوید من در قربانگاه برای تو قربانی کرده‌ام او راضی است و خوشحال هم می‌شود این نحوه قربانی کافی است یا نه؟
ج - کافی نیست،مگر او را وکیل کرده باشد.
13- س - روز عید بعض اشخاص به قربانگاه می‌روند و بدون اینکه در قربانی نیابت داشته باشند خودشان برای رفقایشان قربانی می‌کنند،آیا این قربانی کافی است یا نه؟و اگر کافی نیست،پول قربانی به عهدۀ چه کسی است؟
ج - کفایت نمی‌کند،و پول از مال کسی خارج می‌شود که خرج کرده است،مگر آنکه غروری در بین باشد.
14- س - در قربانگاه،حجاج و صاحب گوسفند یک قراری با هم می‌گذارند که هر چند رأس گوسفندی که می‌خواهند هر یکی به فلان مبلغ و نام می‌برد،حاجی هم قبول می‌کند و یکی یکی را به نیت افرادی که وکالت دارد می‌کشد،بعد می‌رود با صاحب گوسفند حساب می‌کند، آیا در قربانی اشکالی نیست؟
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 268
ج - اشکال ندارد.
15- س - در قربانگاه ده نفر حاجی با صاحب گوسفند قرار می‌گذارند که ده گوسفند را جدا می‌کنیم و قربانی می‌کنیم از قراری یکی دویست ریال سعودی مثلاً،در این بین چند نفر دیگر از رفقای آنان می‌آیند و بدون قرار جدید با صاحب گوسفند،به تعدادشان گوسفند قربانی می‌کنند و بنا دارند که بعد از قربانی طبق قرارداد سایر افراد،به صاحب گوسفند پول بدهند،آیا قربانیهای آنان درست است یا خیر؟
ج - اگر یقین به رضایت صاحب گوسفند دارد،مانع ندارد.
16- س - غیر مؤمن مشغول سر بریدن قربانی بود،شخصی که برای او قربانی می‌شد دست گذاشت روی دست ذابح و فشار می‌داد در بردن و آوردن چاقو،به نحوی که بریدن سر گوسفند به هر دو اسناد داده می‌شد، آیا این قربانی صحیح است؟
ج - اگر خودش ذبح نکرده،صحیح نیست.
17- س - در روز عید قربان معمولاً در هر کاروانی چند نفر برای قربانی از طرف دیگران نایب می‌شوند و می‌آیند قربانگاه،اگر کسی شک کند که برای فلان شخص هم قربانی کردم یا نه،وظیفۀ نایب چیست؟
ج -باید قربانی کند.
18- س - آیا ذبح با کاردهای استیل که معلوم نیست آهن است یا نه چگونه است؟
ج - صحیح نیست.
19- س - اگر انسان مریض نتواند در حج تمتع قربانی کند و به دیگری نیابت دهد و نایب و وکیل فراموش کند و در مدینه یا در ایران یادش بیاید
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 269
که قربانی نکرده است،وظیفه‌اش چیست؟
ج -بر حج او اشکالی نیست؛ولی قربانی بر ذمه‌اش باقی است که باید در سال آینده در منیٰ انجام دهد،و اگر در ماه ذیحجه فهمید باید در صورت امکان در همان ماه قربانی کند.
20- س - شخصی برای خود و نیابت افرادی به قربانگاه رفت و ده رأس گوسفند خرید و قربانی کرد،بعد از رسیدن به منزل یقین پیدا کرد پول نُه رأس گوسفند را داده است،وظیفه‌اش نسبت به پول یک رأس که نداده چیست؟ضمناً با مراجعه به قربانگاه صاحب گوسفند را پیدا نکرد، آیا جایز است که در آن پول تصرف کند و بعد از مراجعت به ایران پول ایرانی به حاکم شرع بدهد و یا صدقه بدهد یا نه؟و در صورتی که تصرف در آن جایز باشد اکنون که به ایران برگشته،آیا باید ریال سعودی یا قیمت آن به ارز دولتی یا ارز آزاد بدهد؟
ج -با یأس از شناسایی صاحبش از طرف او به فقیر صدقه دهد،و باید یا ریال بدهد و یا قیمت بالا را بدهد.
21- س - شخصی قربانی نمی‌کند به اعتقاد اینکه گوشت گوسفند تلف می‌شود و از آنان استفاده‌ای نمی‌شود،و با همین کیفیت تقصیر کرده،اعمال حج را انجام می‌دهد،وظیفۀ او چیست؟
ج - اگر جاهل بوده و فکر می‌کرده که عملش صحیح است،از احرام خارج شده ولی قربانی بر ذمۀ او است.
22- س - آیا مُحرم می‌تواند قبل از ذبح گوسفند خود برای دیگری ذبح نماید؟
ج - مانع ندارد.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 270
23- س - اگر کسی مؤمن بودن ذابح را قبل از ذبح احراز کرد و بعداً معلوم شد خلاف بوده است،آیا آن قربانی کفایت می‌کند؟
ج - کفایت نمی‌کند.
24- س - اگر قربانی از وجه غیر مُخَمَّس باشد چه صورت دارد؟
ج - کفایت نمی‌کند.
25- س - در صورت عدم وجود گوسفند سالم،آیا می‌توان گوسفند مَرضوض الخَصیتین (گوسفندی که تخمهای آن را کوبیده‌اند)را ذبح نمود؟
ج - اگر غیر خَصی و مرضوض یافت نشود،ذبح خصی و مرضوض کافی است.
26- س - شخصی به اعتماد نایب خود در رَمْی،ذبح کرده و حَلْقْ نموده است،بعد معلوم شده که نایب از جانب او رَمْی ننموده است،آیا ذبح و حَلْق او صحیح است؟
ج - کفایت می‌کند.
27- س - شخصی در قربانی کسی را نایب خود کرد،و پس از آن به دیگری نیابت داد،ولی شخص اول ذبح نمود،آیا صحیح است؟
ج - اگر اولی را از وکالت عزل نکرده کافی است،و مجرد نیابت دادن به دومی،عزل اولی از نیابت نیست.
28- س - شخصی با جهل به اشتراط مؤمن بودن ذابح،قربانی خود را به دیگری واگذار کرده که ذبح نماید،بعد از ذبح متوجه مسأله شده است، وظیفۀ او چیست؟
ج - اگر مؤمن بودن ذابح معلوم نیست،باید دو مرتبه قربانی کند.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 271
29- س - کسی را وکیل در قربانی نموده،آیا وکیل می‌تواند به دیگری وکالت دهد.
ج - اگر وکالت داده که وکیل،خودش قربانی کند،نمی‌تواند به دیگری بدهد.
30- س - اگر ذبح قربانی شخصی توسط غیر مؤمن صورت گرفته باشد،آیا تکرار آن باید در ایام تشریق باشد؟
ج - اگر در بقیۀ ذیحجه تا آخر آن هم قربانی شود کافی است،اگر چه تأخیر آن از ایام تشریق جایز نیست.
31- س - مُحرمی که لباس احرامش بر اثر ذبح نجس شده،می‌تواند به مقداری که برای دیگران ذبح می‌کند در لباس احرام نجس باشد؟
ج - در صورت امکان باید لباس خود را تطهیر کند،و اگر نکرد ضرری به احرام یا ذبح ندارد.
32- س - در مناسک نوشته:واجب است احتیاطاً که قربانی را از روز عید تأخیر نیندازند،حال اگر کسی بدون عذر تأخیر انداخت،به غیر از حرمت تکلیفی،عواقب دیگری هم دارد.
ج - قربانی او صحیح است،ولی باید ترتیب بین قربانی و حَلْقْ و اعمال مکه مراعات شود.
33- س -بعد از فری اوداج اربعة،اگر گردن قربانی را در حالی که هنوز زنده است قطع نمود چه صورتی دارد؟
ج - کار حرامی است،لکن ذبیحه حلال است،و کفایت از قربانی می‌کند.
34- س - می‌فرمایید اگر ذبح در منیٰ تا آخر ذیحجه ممکن شود باید
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 272
ذبح را تأخیر بیندازد،آیا اجازه می‌دهید که حَلْقْ را همان روز عید انجام دهد،یا باید حلق و تقصیر را تا بعد از قربانی تأخیر بیندازد،هر چند ده روز طول بکشد؟
ج -باید مراعات ترتیب شود علی الاحوط.
35- س - آیا حکم گوسفندی که تخمهای آن را کوبیده‌اند با گوسفندی که تخمهایش را تابیده‌اند یکی است یا نه؟و در هر صورت اگر تخمهای گوسفندی را تابیده باشند،آیا برای هَدْی مُجزی است یا نه؟لطفاً نظر خودتان را بیان فرمایید.
ج -بنا بر احتیاط واجب باید تابیده هم نشده باشد.
36- س - حیوانی را که برای هَدْی ذبح می‌کنند،اگر قطع اوداج اربعه بکنند و آن را رها نمایند و حیوان به خودی خود پشت به قبله شود،و یا بعد از قطع اوداج اربعه،قبل از جان دادن،حیوان را روی بقیۀ اجساد حیوانات ذبح شده پرت نمایند و حیوان در اثر این کار،از قبله منحرف شود و در آن حال جان دهد،حکمش چیست؟
ج - رو به قبله بودن در حال قطع اوداج اربعه کافی است.
37- س - اگر کسی پس از ذبح قربانی و انجام باقی مناسک و یا قبل از آن متوجه شد که سن هَدْی کمتر از حد نصاب است،وظیفه چیست؟
ج - اعاده لازم است.
38- س - اگر روحانی کاروان می‌داند که احرامیِ او در روز عید در مسلخ به خون‌آلوده می‌شود و به جهت اینکه روحانی است و باید بر اعمال حجاج نظارت داشته باشد مدت چند ساعت لباس احرامی او خون‌آلود است،آیا با علم به نجس شدن و طولانی بودن آن،تکلیف او
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 273
چیست؟
ج - اگر معذور از تبدیل یا تطهیر است،اشکال ندارد.
39- س - روحانی کاروانی نایب است و می‌داند که برای نظارت بر اعمال حج حجاج در قربانگاه لباس او به خون‌آلوده می‌شود و به جهت مسئولیتی که دارد در قربانگاه معطل می‌گردد،آیا با علم به این جهت نیابتش در حج اشکالی دارد؟
ج - نیابت اشکال ندارد.
40- س -بعضی از محله‌های جدید مکه،در منیٰ ساخته شده است، آیا در آنجا می‌شود قربانی نمود یا خیر؟
ج - اگر در منیٰ است مانع ندارد،ولی بدون احراز اینکه در منیٰ است، صحیح نیست.
41- س - انسان شک می‌کند که در سال یا سالهای گذشته ذابح قربانی‌اش مؤمن بوده یا نه،الآن وظیفه‌اش چیست؟
ج - اگر در حال عمل،مسأله را می‌دانسته و ملتفت بوده و شک بعد از عمل است اعتنا نکند،و در غیر این صورت باید قربانی را اعاده نماید.
42- س -بعضی از مدیران کاروانها یا اشخاص خیّر دیگر که برای قربانی از اشخاص پول می‌گیرند و احیاناً خودشان سر بریدن را یاد ندارند لذا قربانیها را غیر مؤمن ذبح می‌کند،اولاً آیا از منوبٌ عنه مُجزی است یا نه،و ثانیاً آیا نایب ضامن است یا خیر؟
ج - قربانی مزبور کفایت نمی‌کند و کسی که پول را از منوبٌ عنه گرفته ضامن است.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 274