فصل ششم:
سعی
و در آن چند مسأله است:
مسألۀ 1- واجب است بعد از به جا آوردن نماز طواف سعی کند بین صفا و مروه که دو کوه معروفند.
مسألۀ 2- مراد از سعی آن است که از کوه صفا برود به مروه و از مروه برگردد به صفا.
مسألۀ 3- واجب است سعی بین صفا و مروه هفت مرتبه باشد که به هر مرتبه شوط گویند،به این معنی که از صفا به مروه رفتن یک شوط است و از مروه به صفا برگشتن نیز یک شوط است.
مسألۀ 4- واجب است اول از صفا شروع کند و باید در دور هفتم به مروه ختم شود،و اگر از مروه شروع کند هر وقت فهمید باید اعاده کند،و اگر در بین سعی بفهمد باید از سر بگیرد و از صفا شروع کند.
مسألۀ 5- احتیاط آن است که ابتدا کند از جزء اول صفا و از آنجا شروع به سعی کند،و در صورتی که روی کوه برود و همان طور به نحو متعارف سعی کند،کفایت می‌کند.
مسألۀ 6- در سعی ما بین صفا و مروه جایز است سواره و بر روی
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 199
محمل،چه در حال اختیار و چه با عذر،لکن راه رفتن افضل است.
مسألۀ 7- طهارت از حَدَثْ و خَبَثْ و ستر عورت در سعی معتبر نیست،گرچه احوط مراعات طهارت از حدث است.
مسألۀ 8- واجب است سعی را بعد از طواف و نماز آن به جا آورد،و اگر عمداً پیش از آنها به جا آورد باید بعد از طواف و نماز آن را اعاده کند.
مسألۀ 9- اگر از روی فراموشی مقدم بدارد سعی را بر طواف،اقوی آن است که آن را اعاده کند،و همچنین است اگر از روی ندانستن مسأله، مقدم بدارد.
مسألۀ 10- واجب است رفتن و برگشتن از راه متعارف باشد،پس اگر از راه غیر متعارف به صفا برود یا به مروه،سعیش باطل است.
مسألۀ 11- اگر بین صفا و مروه را دو طبقه یا چند طبقه کنند و تمام طبقات بین دو کوه باشد از هر طبقه جایز است سعی کند،گرچه احوط سعی از همان راهی است که از اول متعارف بوده.
مسألۀ 12- اگر طبقۀ زیرزمینی درست شد و کوه صفا و مروه ریشه‌دار بود و سعی بین آن دو واقع شد،صحیح است علی الظاهر،و احوط سعی از طبقۀ زیرزمینی است.
مسألۀ 13- واجب است در وقت رفتن به طرف مروه متوجه به آنجا،و وقت رفتن رو به صفا متوجه به آن باشد،پس اگر عقب عقب برود یا پهلو به طرف صفا یا مروه کند و برود،باطل است،لکن نگاه کردن به چپ و راست بلکه گاهی به پشت سر اشکال ندارد.
مسألۀ 14- جایز است به جهت استراحت و رفع خستگی،نشستن یا خوابیدن بر صفا یا مروه،و همین طور جایز است نشستن یا خوابیدن بین
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 200
آنها برای رفع خستگی،و لازم نیست عذری داشته باشد بنا بر اقوی.
مسألۀ 15- جایز است تأخیر سعی از طواف و نماز آن برای رفع خستگی یا تخفیف گرمی هوا،و جایز است بدون عذر تأخیر بیندازد تا شب،گرچه احتیاط در تأخیر نینداختن است.
مسألۀ 16- جایز نیست تأخیر انداختن تا فردا بدون عذر از قبیل مرض.
مسألۀ 17- سعی از عبادات است و باید آن را با نیت خالص برای فرمان خدای تعالیٰ بیاورد.
مسألۀ 18- سعی مثل طواف،رکن است و حکم ترک آن از روی عمد یا سهو چنان است که در طواف گذشت.
مسألۀ 19- زیاد کردن در سعی بر هفت مرتبه از روی عمد موجب باطل شدن آن است به تفصیلی که در طواف گذشت.
مسألۀ 20- اگر از روی فراموشی زیاد کند بر سعی چه کمتر از یک مرتبه یا بیشتر،سعی او صحیح است،و بهتر آن است که زاید را رها کند، گرچه بعید نیست که بتواند آن را به هفت مرتبه برساند.
مسألۀ 21- اگر سعی را کم کند سهواً،واجب است آن را اتمام کند هر وقت یادش بیاید،و اگر به وطن خود مراجعت کرده و برای او مشقت ندارد،باید مراجعت کند،و اگر نمی‌تواند یا مشقت دارد،باید نایب بگیرد.
مسألۀ 22- اگر کمتر از یک مرتبه سعی کرد و بقیه را فراموش کرد بیاورد،احتیاط واجب آن است که سعی را از سر بگیرد،و اگر بعد از تمام کردن یک مرتبه یا بیشتر فراموش کرد به هفت مرتبه برساند،جایز است
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 201
از همان جا سعی را تمام کند،لکن احتیاط آن است که اگر چهار مرتبه را تمام نکرده،تمام کند و از سر بگیرد.
مسألۀ 23-با تمام کردن سعی،حلال نمی‌شود بر او آنچه حرام شده بود به واسطۀ احرام.
مسألۀ 24- اگر فراموش کرد بعض سعی را در عمرۀ تمتع،پس به گمان اینکه اعمال عمره تمام شده از احرام خارج شد و بعد از آن نزدیکی با زنان کرد،واجب است برگردد و سعی را تمام کند،و احتیاط واجب آن است که یک گاو برای کفاره ذبح کند.
مسألۀ 25- اگر فراموش کرد بعض سعی را در عمرۀ تمتع و تقصیر کرد و بعد از آن نزدیکی با زنان کرد،احتیاط واجب آن است که به دستور مسألۀ سابق عمل کند،بلکه احتیاط واجب آن است که در این دو حکم سعی در غیر عمرۀ تمتع را نیز ملحق به تمتع کند در کفاره و اتمام.
مسألۀ 26- اگر شک کند در عدد رفت و آمدها بعد از تقصیر،اعتنا نکند،و اگر شک کند بعد از آنکه از عمل فارغ شد و منصرف شد،چون بنا گذاری بر اتمام و اعتنا نکردن به شک،خالی از اشکال نیست،احتیاط آن است که آنچه احتمال نقص می‌دهد اتمام کند،خصوصاً اگر شک در ناقص گذاشتن در این باشد که عمداً برای حاجتی ترک کرده است سعی را که برگردد و اتمام کند که در این صورت وجوب اتمام بعید نیست،و اگر شک در زیاده دارد و می‌داند ناقص نشده،اعتنا نکند.
مسألۀ 27- اگر بعد از فارغ شدن از سعی یا از هر دوری،شک در دُرست آوردن آن کند،اعتنا نکند و سعیش صحیح است،و همین طور اگر در بین رفت و آمد شک در صحیح به جا آوردن جزء پیش کند،اعتنا نکند.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 202
مسألۀ 28- اگر در مروه شک کند که هفت دفعه رفت و آمد کرده یا زیادتر،مثل اینکه شک کند بین هفت و نه،اعتنا نکند،و اگر قبل از رسیدن به مروه شک کند که این دور هفت است یا کمتر ظاهراً سعی او باطل است،و همچنین است هر شکی که به کمتر از هفت تعلق بگیرد،مثل شک بین یک و سه یا دو و چهار و هکذا.
مسألۀ 29- اگر طواف را در روزی به جا آورد و روز بعد شک کرد که سعی کرده است یا نه،بعید نیست بنا گذاری بر آوردن،گرچه احتیاط در آوردن است،مگر آنکه بعد از تقصیر شک کند که در این صورت لازم نیست سعی کند.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 203