مسائل متفرقۀ طواف

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏مسائل متفرقۀ طواف ‏

‏‏مسألۀ 1- در طواف در مقابل حجر اسماعیل علیه السلام باید طوری حرکت ‏‎ ‎‏کند که طواف بیت صادق باشد و به نحو متعارف باشد،و مخفی نماند که ‏‎ ‎‏حجر اسماعیل علیه السلام از بیت نیست هر چند باید در خارج آن طواف کرد.‏

‏‏مسألۀ 2- در صورت امکان و لو در وقت خلوت باید طواف در حد ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏بین مقام ابراهیم علیه السلام و خانه که مسافت بیست و شش ذراع و نیم است ‏‎ ‎‏باشد و دورتر از آن حد،کفایت نمی‌کند و در صورت عدم امکان و لو در ‏‎ ‎‏وقت خلوت،طواف در خارج حد مزبور مانع ندارد با مراعات ‏‎ ‎‏الاقرب فالاقرب.‏

‏‏مسألۀ 3- هرگاه در طواف خانۀ خدا،مثلاً در چند قدم از طواف ‏‎ ‎‏اشکالی پیش آمد مثل اینکه او را بی‌اختیار بردند،همان چند قدم را باید ‏‎ ‎‏از سر بگیرد و اگر از حجر الأسود به قصد طواف شروع کند،اشکال دارد.‏

‏‏مسألۀ 4- اگر در طواف بی‌اختیار او را ببرند،اعاده آن مقدار لازم ‏‎ ‎‏است و باید طواف را صحیح انجام دهد و خودش به اختیار طواف کند،و ‏‎ ‎‏چنانچه ممکن نیست باید در وقت خلوت طواف نماید؛ولی باید دانست ‏‎ ‎‏که منظور از بی‌اختیار شدن این نیست که در اثر فشار جمعیت تندتر برود، ‏‎ ‎‏بلکه در این صورت اگر قدمها را به اختیار خود برمی‌دارد،ضرر ندارد و ‏‎ ‎‏طوافش صحیح است.‏

‏‏مسألۀ 5- اگر در حال طواف در اثر فشار و ازدحام جمعیت پشت به ‏‎ ‎‏خانه شود و قسمتی از طواف به این صورت انجام گیرد،یا در اثر فشار ‏‎ ‎‏جمعیت،شخص را مقداری جلو ببرند،باید مقداری از طواف که پشت به ‏‎ ‎‏خانه یا بدون اختیار بوده،اعاده شود و اگر نمی‌تواند برگردد با جمعیت ‏‎ ‎‏بدون قصد طواف برود تا به جایی که باید از آنجا طواف را اعاده کند ‏‎ ‎‏برسد،و از آنجا تدارک نماید.‏

‏‏مسألۀ 6- اگر حاجی در حال طواف،پول خمس نداده همراه داشته ‏‎ ‎‏باشد،طوافش اشکال پیدا نمی‌کند.‏

‏‏مسألۀ 7- اگر کسی پس از انجام اعمال حج تمتع فهمید که در طواف ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏عمره یا حج،چند شوط از هفت شوط را از داخل حجر اسماعیل علیه السلام دور ‏‎ ‎‏زده،حج او صحیح است و باید طواف را اعاده کند.‏

‏‏مسألۀ 8- زنی که در غیر ایام عادت لک دیده و به اعتقاد پاکی،طواف ‏‎ ‎‏و نماز را انجام داده و شب بعد خون دیده،با شرایط حیض،اگر یقین کند ‏‎ ‎‏که بعد از دیدن لک،خون در باطن فرج بوده،و قطع نشده،حیض بوده ‏‎ ‎‏است و طواف و نمازش صحیح نیست،و اگر شک دارد یا یقین کند که ‏‎ ‎‏خون قطع شده،حیض نبوده است و اعمالش صحیح است،و در صورت ‏‎ ‎‏اول حج او صحیح است و باید طواف و نماز را اعاده کند و اگر در عمره ‏‎ ‎‏بوده،در صورت ضیق وقت احتیاطاً بعد از حج،یک عمرۀ مفرده نیز به جا ‏‎ ‎‏آورد.‏

‏‏9- س - جوان 17سالۀ غیر مختون،که به تشخیص شورای پزشکی ‏‎ ‎‏ختنه برای او خطر دارد،مستطیع شده و فعلاً در مدینه است،تکلیف او ‏‎ ‎‏نسبت به حج چیست؟‏

‏‏ج -باید مُحرم شود و خودش طواف کند و نایب هم بگیرد برای ‏‎ ‎‏طواف،و بعد از طواف،خودش یک نماز بخواند و بعد از طواف نایبش ‏‎ ‎‏نیز،خودش نماز دیگر بخواند،و در صورتی که دو طواف با هم انجام ‏‎ ‎‏شود خودش یک نماز بخواند،کفایت می‌کند.‏

‏‏10- س - اگر در اثنای طواف،نماز جماعت برقرار شد و شخص از ‏‎ ‎‏ادامۀ طواف معذور شد تکلیف چیست،و اگر در اثنای سعی باشد وظیفه ‏‎ ‎‏چیست؟‏

‏‏ج - اگر بعد از شوط چهارم طواف یا سعی قطع شده،از همان جایی ‏‎ ‎‏که قطع شده طواف یا سعی را تمام کند،و اگر قبل از شوط چهارم طواف ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏بوده و فصل طویل شده،طواف را از سر بگیرد،هر چند احتیاط آن است ‏‎ ‎‏که طواف را اتمام و پس از خواندن نماز آن،طواف را اعاده کند و نماز ‏‎ ‎‏طواف دیگری بخواند،و در سعی نیز احتیاط در اتمام و اعاده است.‏

‏‏11- س - کسی که بعد از تقصیر در عمرۀ تمتع متوجه شود که وضوی ‏‎ ‎‏او باطل بوده یا وضو نداشته و با این حال طواف کرده و نماز طواف ‏‎ ‎‏خوانده است،وظیفۀ او چیست؟‏

‏‏ج - طواف و نماز را اعاده کند،و عمرۀ او صحیح است.‏

‏‏12- س - شخصی در حال طواف،کعبه را بوسیده است و احتمال ‏‎ ‎‏می‌دهد که در آن حال چند قدم راه هم رفته باشد،فعلاً وظیفۀ او چیست و ‏‎ ‎‏البته این شک بعد از عمل برای او حادث شده است؟‏

‏‏ج - طواف او صحیح است.‏

‏‏13- س - اگر در اثنای طواف شک در صحت شوط سابق یا جزئی از ‏‎ ‎‏شوطی که مشغول است و محل آن گذشته است بکند چه حکمی دارد؛ ‏‎ ‎‏مثلاً نمی‌داند که از مقابل حِجر که عبور کرده از حدّ مَطاف خارج بوده ‏‎ ‎‏است یا نه؟‏

‏‏ج - اگر مسأله را می‌دانسته و می‌خواسته است عمل صحیح را انجام ‏‎ ‎‏دهد،یعنی غافل نبوده،طواف صحیح است.‏

‏‏14- س - اگر طواف یا سعی یا نماز طواف در عمره به جهتی باطل ‏‎ ‎‏شده باشد و شخص بدون توجه به آن،تقصیر نموده باشد و لباس پوشیده ‏‎ ‎‏و بعد متوجه شده که عمل مزبور باطل بوده است وظیفۀ او چیست؟و ‏‎ ‎‏کفاره دارد یا نه؟‏

‏‏ج -باید عمل باطل شده را جبران کند،و ظاهر این است که از احرام ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏خارج شده و کفاره ندارد.‏

‏‏15- س - کسی در شوط ششم طواف،نجاستی در بدن دیده و یقین ‏‎ ‎‏کرده که از شوطهای قبل این نجاست در بدن او بوده است،بدون توجه به ‏‎ ‎‏مسأله،طواف را تکمیل کرده و بعداً بدن را تطهیر نموده و طواف را اعاده ‏‎ ‎‏کرده است و عمره را تمام کرده است،آیا عمل او صحیح است یا خیر؟‏

‏‏ج -باید مقداری از طواف را که بعد از یقین به نجاست،باقی مانده ‏‎ ‎‏اعاده کند و بعد نماز طواف را بخواند،و ظاهر این است که از احرام خارج ‏‎ ‎‏شده و با اتمام طواف و نماز طواف مذکور،عمل صحیح است.‏

‏‏16- س - کسی در اثنای طواف آن را قطع کرده و از اول شروع کرده ‏‎ ‎‏است،آیا طواف او صحیح است است یا خیر؟و چنانچه اعمال مترتبه و ‏‎ ‎‏تقصیر را انجام داده وظیفۀ او چیست؟‏

‏‏ج - اگر بعد از دور چهارم بوده به احتیاط واجب آن را تمام کند و بعد ‏‎ ‎‏یک طواف دیگر به جا آورد،و اگر قبل از دور چهارم بوده در فرض سؤال ‏‎ ‎‏باید یک طواف دیگر به جا آورد،و با فرض جهل،ظاهر این است که ‏‎ ‎‏اعمال مترتبه صحیح و از احرام خارج شده است.‏

‏‏17- س - کسی در شوط آخر مُحدث شده است و بدون طهارت ‏‎ ‎‏شوط را اتمام کرده و بعد وضو گرفته و طواف را اعاده نموده است و نماز ‏‎ ‎‏و سعی و تقصیر را انجام داده است،آیا صحیح است و وظیفۀ او چیست؟‏

‏‏ج -باید قسمتی از طواف را که بی‌وضو انجام داده با وضو به جا آورد و ‏‎ ‎‏بعد از آن نماز طواف بخواند.‏

‏‏18- س - کسی توهم کرده است که در طواف،مقداری در اثر فشار ‏‎ ‎‏جمعیت برده شده،ولی برای او جزمی نیست،و چون نمی‌توانسته ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏برگردد و تدارک کند،بقیۀ شوط تا محلّ تدارک را به قصد احتیاط و رجا ‏‎ ‎‏انجام می‌دهد که اگر شوط او باطل است زیادی لغو باشد و اگر شوط او ‏‎ ‎‏صحیح است زیاده از طواف باشد،و بعد بقیۀ اشواط طواف را به جا ‏‎ ‎‏آورده و این شوط را به حساب نیاورده است،آیا این طواف صحیح است ‏‎ ‎‏یا خیر؟‏

‏‏ج - صحیح نیست.‏

‏‏19- س - کسی در وقت طواف،شک در اشواط پیدا کرد و چون ‏‎ ‎‏گمانش به یک طرف بیشتر بود،بنا را بر آن طرف گذاشت و بعد از انجام ‏‎ ‎‏اعمال،یقین به صحت طواف خود پیدا کرد،آیا طواف او صحیح است؟‏

‏‏ج - صحیح است.‏

‏‏20- س - کسی در شوط چهارم از حجر الأسود تا اول ‏‎ ‎‏حجر اسماعیل علیه السلام را پیمود و فکر کرده است که چون اول شوط چهارم ‏‎ ‎‏نیّت جدا در این شوط نداشته باشد باید این قسمت شوط را اعاده کند، ‏‎ ‎‏لذا بقیۀ شوط را بدون نیّت رفته و از حجر الأسود به قصد شوط چهارم ‏‎ ‎‏طواف کرده است،آیا اشکالی در طواف حاصل می‌شود؟‏

‏‏ج - اشکال دارد.‏

‏‏21- س - کسانی در طواف بعد از انجام مقداری از آن،آن را رها ‏‎ ‎‏می‌کنند و بلافاصله از نو شروع می‌کنند،طواف آنها چه صورت دارد،و ‏‎ ‎‏چنانچه در سعی بوده حکم چیست؟‏

‏‏ج - اشکال دارد،و اگر بعد از شوط چهارم طواف بوده باید آن را اتمام ‏‎ ‎‏کنند و نماز بخوانند و دو مرتبه طواف و نماز آن را اعاده نمایند.‏

‏‏22- س - دربارۀ اشخاصی که قادر به طواف نیستند،آیا نایب گرفته ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏شود یا خودشان در تخت روان طواف داده شوند،با در نظر گرفتن اینکه ‏‎ ‎‏متصدیان وسیلۀ نامبرده،در خارج محدودۀ مطاف طواف انجام می‌دهند؟‏

‏‏ج - احتیاطاً هر دو را انجام دهند.اگر چه طواف دادن در خارج مطاف ‏‎ ‎‏کفایت می‌کند.‏

‏‏23- س - شخصی در حال طواف اشتباهاً به قصد طواف وارد ‏‎ ‎‏حجر اسماعیل علیه السلام می‌شود و بعد که متوجه شد،برمی‌گردد و از همان جا ‏‎ ‎‏که وارد حجر شده بود طواف را شروع و شوط را کامل می‌نماید،آیا ‏‎ ‎‏طوافش صحیح است یا نه؟‏

‏‏ج - اشکال دارد؛بلی،اگر پس از تذکر در حجر اسماعیل علیه السلام از ‏‎ ‎‏حجر الأسود به قصد احتیاط شوط را اعاده می‌کرد،و از محلی که وارد ‏‎ ‎‏حجر شده قاصد جدی طواف بود،طوافش اشکال نداشت.‏

‏‏24- س - اگر در حال طواف یا سعی یا در نماز شک کند که شوط ‏‎ ‎‏چندم و یا رکعت چندم است،و با همین حال طواف و سعی و نماز را ادامه ‏‎ ‎‏دهد،بعد به یک طرف شک،یقین کند و اعمال را تمام نماید،آیا عملش ‏‎ ‎‏به نحوی که ذکر شد،صحیح است؟‏

‏‏ج - اگر طواف یا سعی را در حال شک ادامه داد و بعد یقین به صحت ‏‎ ‎‏پیدا کرد،اشکال ندارد و طواف و سعی صحیح است؛ولی در نماز ‏‎ ‎‏بدون تروی محل اشکال است،و احوط اعادۀ آن است.‏

‏‏25- س - زنی با شوهرش که یک دور طواف را انجام داده بود،نیت ‏‎ ‎‏طواف کرد،و با او ادامه داد و بعد از شوط آخرِ مرد که شوط ششم زن ‏‎ ‎‏است،او به جای اینکه یک شوط دیگر بیاورد تا طوافش کامل شود، ‏‎ ‎‏طواف را از سر گرفت،آیا طواف اول و دوم زن چگونه است؟ ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ج - احتیاط آن است که یک شوط دیگر به قصد احتیاط به جا آورد که ‏‎ ‎‏مجموعاً چهارده شوط می‌شود،و بعد از انجام نماز طواف،طواف و نماز ‏‎ ‎‏را اعاده نماید.‏

‏‏26- س - در مَطاف چیزهایی از افراد می‌افتد از قبیل ساعت،احرامی ‏‎ ‎‏و غیره،و کسانی که طواف می‌کنند پا روی آن می‌گذارند،آیا برای طواف ‏‎ ‎‏ضرر ندارد و موجب بطلان آن نمی‌شود؟‏

‏‏ج - موجب بطلان طواف نمی‌شود.‏

‏‏27- س - اگر انسان می‌داند که پا گذاشتن روی احرامیِ دیگران ‏‎ ‎‏موجب اذیت و عدم رضایت او می‌گردد،آیا این عدم رضایت او به طواف ‏‎ ‎‏ضرر ندارد؟‏

‏‏ج -به طواف ضرر نمی‌زند.‏

‏‏28- س - اگر کسی قبل از شوط چهارم طوافش را قطع و از نو طواف ‏‎ ‎‏کند،گفته شده در صورتی که فاصله زیاد نشده باشد،احتیاط این است که ‏‎ ‎‏طواف قطع شده را تمام کند و اعاده هم بنماید،مراد از تمام کردن ‏‎ ‎‏چیست،آیا فقط شوطی را که قطع کرده تمام کند،یا ما بعدش را هم باید ‏‎ ‎‏به جا آورد؟‏

‏‏ج - طواف مزبور اشکال دارد و اتمام موضوع ندارد،و باید طواف را ‏‎ ‎‏بعد از نماز طواف اول،اعاده کند احتیاطاً.‏

‏‏29- س - شخصی طواف را از حجر الأسود شروع کرده،و در هر ‏‎ ‎‏شوط به رکن یمانی که می‌رسید نیتِ ختم می‌کرد و از حجر الأسود نیت ‏‎ ‎‏شوط بعد را می‌نمود و هفت شوط طواف را این گونه تمام کرد به گمان ‏‎ ‎‏اینکه ختم طواف و اشواط آن باید در رکن یمانی باشد،آیا وظیفه‌اش ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏چیست؟‏

‏‏ج - این طواف اشکال دارد،و باید اعاده شود.‏

‏‏30- س - گاهی مأمورین نظافت مسجد الحرام از کنار کعبه ‏‎ ‎‏دست به دست هم می‌دهند و همان طور توسعه می‌دهند تا انسان از ‏‎ ‎‏مطاف خارج می‌شود،آیا به همین مقدار بیرون کردن از مطاف،ضرورت ‏‎ ‎‏حاصل است که طوافش در خارج از مَطاف صحیح باشد،یا باید صبر کند ‏‎ ‎‏تا نظافت تمام شود،و اگر افرادی گمان می‌کردند که ضرورت است و ‏‎ ‎‏طواف را انجام دادند،حال تکلیفشان چیست؟‏

‏‏ج - اگر امکان دارد که در حد،طواف کند باید صبر کند و در حد ‏‎ ‎‏طواف کند،و در این صورت طواف در خارج حد،صحیح نیست.‏

‏‏31- س - کسی که از اول بلوغ،سال خمسی برای خود قرار نداده ‏‎ ‎‏است،اگر به حج مشرف شود و با همان پول که دارد احرامی تهیه و قربانی ‏‎ ‎‏و مصارف در حج بکند،آیا برای حج او ضرر ندارد؟‏

‏‏ج - اگر پول او از درآمد کسب و حقوق است و معلوم نیست که ربح ‏‎ ‎‏بین سال است،بدون تخمیس،حکم غصب را دارد که طواف و قربانی ‏‎ ‎‏صحیح نیست.‏

‏‏32- س - شخصی که با پول خمس نداده لباس احرام بخرد و با آن ‏‎ ‎‏مُحرم شده و طواف و نماز به جا آورد،وظیفه‌اش چیست؟‏

‏‏ج - اگر از روی علم و عمد نبوده،اصل عمره و حج او صحیح است، ‏‎ ‎‏ولی در صورتی که جاهل مقصر باشد،باید طواف و نماز را اعاده کند.‏

‏‏33- س - اگر با پولی که معلوم نیست متعلق خمس است یا نه،لباس ‏‎ ‎‏احرام بخرد،آیا لازم است خمس آن را بدهد،و اگر نداد طواف با آن چه ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏صورت دارد؟‏

‏‏ج -با فرض شک،لازم نیست خمس بدهد و طواف صحیح است، ‏‎ ‎‏هر چند احتیاط مطلوب است.‏

‏‏34- س - شخصی در سال گذشته که حج تمتع واجب خود را انجام ‏‎ ‎‏می‌داده،تنها نماز طواف را به گمان اینکه کفایت می‌کند بدون طواف، ‏‎ ‎‏انجام داده است و سپس باقی اعمال را انجام داده،آیا چه وظیفه‌ای دارد؟‏

‏‏ج -با فرض اینکه طواف حج را از روی جهل به مسأله ترک کرده و به ‏‎ ‎‏محلش برگشته است،باید حج را اعاده کند،و یک شتر قربانی نماید.‏

‏‏35- س - تعدادی مشغول طواف عمره یا زیارت بودند که شروع ‏‎ ‎‏کردند مسجد را نظافت کنند،ناچار طواف‌کننده‌ها از مطاف خارج شدند، ‏‎ ‎‏مدتی طول کشید خیال کردند موالات عرفیه به هم خورده است،طواف را ‏‎ ‎‏از سر گرفته‌اند،بفرمایید در صورتی که به هم خوردن موالات مشکوک ‏‎ ‎‏باشد،طوافشان درست است یا نه؟‏

‏‏ج - اشکال دارد.‏

‏‏36- س - زنی است که قادر بر طواف کردن نیست،امر دایر است بین ‏‎ ‎‏اینکه با تخت در خارج مطاف،طواف دهند و یا نامحرم او را پشت کند و ‏‎ ‎‏در مطاف طواف دهد،وظیفه چیست؟‏

‏‏ج -باید او را در مَطاف،طواف دهند،هر چند نامحرم او را پشت کند.‏

‏‏37- س - کسی که وظیفه‌اش اتمام و اعادۀ طواف است،اتمام کرد و ‏‎ ‎‏مشغول اعاده بود که دوباره در یکی از شوطهای طواف قطع شد،مثل ‏‎ ‎‏اول،آیا این طواف را نیز باید اتمام و اعاده نماید؟‏

‏‏ج - فرقی نیست. ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏38- س - شخصی در حال طواف افتاد و غش کرد و چند ساعت بعد ‏‎ ‎‏بهوش آمد،آیا می‌تواند از همان جا که طواف را قطع کرده بود،شروع کند ‏‎ ‎‏و باقی اعمال را ادامه دهد،یا نه؟‏

‏‏ج - اگر قبل از شوط چهارم بوده،وضو بگیرد و طواف را اعاده نماید، ‏‎ ‎‏و اگر بعد از شوط چهارم بوده،باید وضو بگیرد و طواف را اتمام کند.‏

‏‏39- س - آیا بعض شوطهای طواف و سعی،برای کسانی که قادر ‏‎ ‎‏نباشند خودشان انجام دهند،قابل نیابت است،یا نه؟‏

‏‏ج -بلی،قابل است.‏

‏‏40- س -با وضعیت فعلی که جمعیت حجاج خیلی زیادند و عده‌ای ‏‎ ‎‏از ضعفا نمی‌توانند در مطاف طواف کنند،آیا توسعه در مَطاف هست؟و ‏‎ ‎‏نیز خلف مقام که یا نمی‌شود نماز خواند و یا مصادف با اذیت ‏‎ ‎‏طواف کنندگان است و اطمینان از تمام کردن نماز مخصوصاً برای ضعفا ‏‎ ‎‏نیست،نماز خواندن در دورتر چه حکمی دارد؟و آیا شخصی که وارد ‏‎ ‎‏مکه شد می‌تواند فوراً به اعمال طواف و نماز هر جور که ممکن باشد ‏‎ ‎‏مشغول شود،یا باید در حال احرام بماند که وقت ضیق شود،مثلاً تا شب ‏‎ ‎‏نهم،و آن وقت چنین کند،و معلوم است برای همه کس میسر نیست؟‏

‏‏ج - اگر می‌تواند و لو در وقت خلوت در مطاف طواف کنند،باید در ‏‎ ‎‏حد آن طواف نمایند،و نماز خواندن در مکان دور در مورد ضرورت مانع ‏‎ ‎‏ندارد،و صبر لازم نیست.‏

‏‏41- س - دختری در کودکی و یا اوایل سنین بلوغ جنب شده و تا کنون ‏‎ ‎‏هم ازدواج نکرده است،با توجه به اینکه در سنین بالاتر نمی‌دانسته به ‏‎ ‎‏واسطۀ فعلی که در کودکی انجام شده،جنب گشته است و در نتیجه غسل ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏جنابت را تا حال انجام نداده است و با این کیفیت به حج نیز رفته است، ‏‎ ‎‏تکلیف او چیست؟آن غسلهایی که یقیناً انجام داده است،حیض و جمعه ‏‎ ‎‏بوده است و با توجه به موارد یادشدۀ فوق این سؤالها مطرح است:‏

‏‏1.وضع نماز و روزه و کلیۀ عباداتی که بعد از بلوغ تا کنون انجام داده ‏‎ ‎‏است چیست؟‏

‏‏2.آیا در زمان حال مُحرم است،و به صورت احرام وارد مکه و خارج ‏‎ ‎‏شده است؟و در صورت مُحرم بودن،آیا تا زمانی که اعادۀ حج نکند، ‏‎ ‎‏جمیع محرمات که در آن ایام حرام است بر این شخص حرام می‌باشد،یا ‏‎ ‎‏خیر؟‏

‏‏3.در صورتی که فقط حجش باطل باشد،ولی مُحرم نباشد چگونه ‏‎ ‎‏می‌تواند با وضع اعزام حجاج به بیت اللّٰه الحرام که چند سال یک بار این ‏‎ ‎‏توفیق حاصل می‌شود،اعادۀ حج کند؟‏

‏‏ج - اگر یقین دارد که جنب شده،بدون غسل جنابت نماز و طواف او ‏‎ ‎‏صحیح نیست و غسلهای دیگر کفایت از غسل جنابت نمی‌کند،و در ‏‎ ‎‏فرض مسأله نمازهایی را که با این حال خوانده باید قضا کند،و اگر ‏‎ ‎‏نمی‌دانسته جنب است و روزه گرفته روزه‌های او صحیح است و قضا ‏‎ ‎‏ندارد،و حج در مفروض سؤال صحیح است؛ولی طوافهای عمره و حج و ‏‎ ‎‏نساء و نمازهای آنها را باید دو مرتبه به جا آورد،و اگر خودش نمی‌تواند ‏‎ ‎‏برود برای آنها نایب بگیرد،و تا طواف حج و طواف نساء و نماز آنها را ‏‎ ‎‏انجام نداده یا با عدم قدرت،نایب او به جا نیاورده باید از بوی خوش و ‏‎ ‎‏ازدواج و محرماتی که با طواف نساء حلال می‌شود،اجتناب نماید.‏

‏‏42- س - شخصی در اثنای طواف،مُحدث شده و خجالت کشیده ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏بگوید و با همین حالت اعمال را تمام کرده و به ایران بازگشته،مستدعی ‏‎ ‎‏است بفرمایید:‏

‏‏1.حجش چه صورت دارد؟‏

‏‏2.اگر اعاده لازم است،آیا می‌تواند نایب بگیرد،یا باید شخصاً انجام ‏‎ ‎‏دهد؟‏

‏‏ج - اگر با اعتقاد صحت،اعمال را اتمام کرده،حجش صحیح است و ‏‎ ‎‏باید طواف و نماز آن را اعاده کند،و اگر خودش نمی‌تواند برود،باید نایب ‏‎ ‎‏بگیرد،و اگر در فرض مزبور حدث بعد از شوط چهارم باشد به تفصیل ‏‎ ‎‏مذکور در مناسک طواف را تدارک کند،و چنانچه کار او عمدی بوده،یا با ‏‎ ‎‏تردید و عدم اعتقاد به صحت انجام داده،شقوق و صوری دارد که در ‏‎ ‎‏بعض آنها صحت حج مشکل است.‏

‏‏43- س - ما در شب،ساعت 9از مسجد شجره برای زیارت و انجام ‏‎ ‎‏اعمال به سوی مکه حرکت کردیم،در نزدیکی اذان صبح به کعبه ‏‎ ‎‏رسیدیم،و چون زائران قبلی مشغول نماز صبح بودند سرپرست کاروان از ‏‎ ‎‏ما تقاضا کرد مقدار کمی صبر کنیم تا پس از نماز ما را طواف دهد،ولی در ‏‎ ‎‏این مهلت به علت خستگی زیاد چند بار من خوابم برد چون آب در ‏‎ ‎‏دسترس خود نمی‌دیدم و جایی را نمی‌شناختم،روی ریگهای اطراف ‏‎ ‎‏باغچه تیمم کردم و طواف و نماز آن را انجام دادم،آیا عمل حج من با این ‏‎ ‎‏توصیف صحیح است یا نه؟‏

‏‏ج -با اینکه برای شما امکان داشته که وضو بگیرید،و لو به این نحو که ‏‎ ‎‏به منزل بروید و مثلاً برای روز بعد اعمال را انجام دهید،تیمم صحیح ‏‎ ‎‏نبوده است،و اگر عمل شما با اعتقاد به صحت بوده از احرام خارج ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏شده‌اید،و فقط باید طواف و نماز را اعاده کنید،و اگر خودتان نمی‌توانید ‏‎ ‎‏بروید،باید نایب بگیرید.‏

‏‏44- س - اگر کسی قبل از حجر الأسود طواف را شروع نمود و به ‏‎ ‎‏همان جا ختم کرد،آیا طوافش باطل است؟‏

‏‏ج -بلی،طواف باطل است.‏

‏‏45- س - اگر در هنگام خروج از مَطاف،بعد از پایان هفت شوط ‏‎ ‎‏مقداری مسافت را به قصد جزئیت به جا بیاورد،آیا مُبطل طواف است؟‏

‏‏ج - اگر عمدی باشد،مبطل است،و در صورت سهو قطع کند،و ‏‎ ‎‏طوافش صحیح است.‏

‏‏46- س - شخصی بیش از چهار شوط از طواف انجام نداد،و بدون ‏‎ ‎‏اینکه نماز طواف را بخواند،سعی را شروع کرد و یکی دو شوط از سعی ‏‎ ‎‏را انجام نداده تقصیر نمود و از احرام خارج شد،تکلیف او چیست؟‏

‏‏ج - اگر این شخص قصد هفت شوط طواف یا سعی را نداشته،عملش ‏‎ ‎‏باطل است و باید تمام اعمال را اعاده کند.‏

‏‏47- س - کسی نتوانسته است بیش از دو شوط از طواف خود را انجام ‏‎ ‎‏دهد،و بقیۀ اشواط را دیگری به جای او انجام داده است،وظیفۀ او ‏‎ ‎‏چیست؟‏

‏‏ج -با فرض عذر حتی در آینده عمل مزبور صحیح است و نماز را ‏‎ ‎‏بخواند.‏

‏‏48- س - آیا می‌شود قبل از شوط چهارم،طواف را بدون عذر به هم ‏‎ ‎‏زد و آن را کأن لم یکن دانست،و یا مانند نماز قطع کردن آن جایز نیست؟‏

‏‏ج - قطع مانع ندارد،ولی قبل از فوات موالات نمی‌توان آن را از سر ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏گرفت.‏

‏‏49- س - کسی که از طواف حتی در خارج مَطاف عاجز است و به ‏‎ ‎‏خاطر گرانی طواف با تخت روان،انجام آن برای او مشکل است،آیا ‏‎ ‎‏طواف نیابی در محدوده از او کفایت نمی‌کند؟‏

‏‏ج - اگر از طواف با تخت روان نیز معذور است،نایب بگیرد.‏

‏‏50- س - اگر کسی یک شوط طواف را از درون حِجْر به جا آورده و ‏‎ ‎‏بقیۀ اعمال را انجام داده است،تکلیف او چیست؟‏

‏‏ج -باید یک شوط طواف و نماز طواف را اعاده کند،و اگر با اعتقاد ‏‎ ‎‏صحّت بوده بقیۀ اعمال صحیح است.‏

‏‏51- س - در مواردی که شخص شک در اشواط کند،حکم به بطلان ‏‎ ‎‏طواف می‌فرمایید،حالا اگر کسی تجدید طواف نمود و در این میان کشف ‏‎ ‎‏شد که طواف اول،شش شوط داشته،و از طواف جدید نیز سه شوط ‏‎ ‎‏انجام داده است،تکلیف او چیست؟‏

‏‏ج - اشکال دارد،و باید احتیاط کند.‏

‏‏52- س -بعضی به تصور اینکه طواف 14دور است با این کیفیت ‏‎ ‎‏طواف انجام داده‌اند،آیا مُخل به طواف است؟‏

‏‏ج - اگر به قصد چهارده شوط طواف کرده،طوافش باطل است.‏

‏‏53- س - اگر کسی طواف عمره را فراموش کرد،و یا آن را ناقص ‏‎ ‎‏انجام داد و در عرفات به یاد آورد،تکلیف چیست؟و آیا انجام و تتمیم آن ‏‎ ‎‏فوریت دارد؟‏

‏‏ج - می‌تواند بعد از اعمال منیٰ آن را تدارک کند،و فوریت ندارد.‏

‏‏54- س - اگر کسی جهلاً طواف را بیش از هفت شوط آورد و بقیۀ ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏اعمال بعد از آن را به جا آورد،تکلیف او چیست؟‏

‏‏ج - اگر از اول قصد بیش از هفت شوط داشته،طواف و نمازش ‏‎ ‎‏صحیح نیست،و باید آنها را اعاده کند،و ظاهراً اعادۀ بقیۀ اعمال لازم ‏‎ ‎‏نیست؛ولی اگر قصد هفت شوط داشته و بعد از تمام شدن،زیاد کرده، ‏‎ ‎‏پس اگر چهار شوط یا بیشتر زیاد کرده،احتیاط آن است که بقیه را تا ‏‎ ‎‏چهارده شوط تتمیم کند و یک نماز دیگر هم به جا آورد و طواف و نماز را ‏‎ ‎‏اعاده کند،و اگر کمتر از چهار شوط زیاد کرده و موالات عرفیه به هم ‏‎ ‎‏خورده است،احتیاط واجب اعادۀ طواف و نماز است،و اگر موالات ‏‎ ‎‏عرفیه به هم نخورده،حکم صورت قبل را دارد.‏

‏‏55- س - شخصی طواف حج واجب خود را غلط انجام داده و پس از ‏‎ ‎‏آن چندین بار حج نیابی انجام داده است،تکلیف او در مورد حج خود و ‏‎ ‎‏دیگر حجها چیست؟‏

‏‏ج - مانع ندارد و باید طواف حج خود را تدارک کند،و حجهای نیابی ‏‎ ‎‏که انجام داده،صحیح هستند.‏

‏‏56- س - شخصی طواف خود را انجام داده است و بعداً دو شوط ‏‎ ‎‏طواف رجائاً برای جبران نقص احتمالی به جا می‌آورد،آیا این عمل خللی ‏‎ ‎‏به طواف او می‌رساند؟‏

‏‏ج - ضرر ندارد،ولی جبران نقص نمی‌کند.‏

‏‏57- س - شخصی در دور پنجم طواف عذری برایش پیش آمد،آیا ‏‎ ‎‏بعداً باید همین طواف را تکمیل کند،یا طواف دیگری انجام دهد؟‏

‏‏ج -باید همین طواف را تکمیل کند.‏

‏‏58- س - شخصی در حین طواف،اندکی خون در بینی خود می‌بیند و ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏آن را با دستمال پاک می‌کند و طواف خود را تمام می‌نماید،آیا این طواف ‏‎ ‎‏صحیح است؟‏

‏‏ج - اگر بینی او نجس شده باید بینی خود را آب بکشد و طواف را ‏‎ ‎‏تکمیل کند،و اگر بدون تطهیر بینی طواف را ادامه داده،احتیاط آن است ‏‎ ‎‏که بعد از تکمیل و نماز،طواف و نماز را اعاده کند،و همچنین اگر دستمال ‏‎ ‎‏نجس همراه او بوده است.‏

‏‏59- س - شخصی در شوط دوم طواف شک می‌کند که آیا طواف را به ‏‎ ‎‏نیت منوبٌ عنه یا به نیت خود آغاز کرده است،وظیفۀ او چیست؟‏

‏‏ج - احتیاط آن است که طواف را به نیت منوبٌ عنه اتمام کند و پس از ‏‎ ‎‏نماز،دو مرتبه آن را با نماز دیگر اعاده کند.‏

‏‏60- س - شخصی در اثنای طواف به خاطر تقبیل و لمس ‏‎ ‎‏بیت اللّٰه الحرام از مسیر خود منحرف شده،و نمی‌داند در بازگشت،طواف ‏‎ ‎‏را از همان نقطه که رها کرده بود،ادامه داده است یا نه،آیا طوافش صحیح ‏‎ ‎‏است؟‏

‏‏ج - اگر ملتفت بوده که از همان محلی که طواف را رها کرده شروع ‏‎ ‎‏کند،و بعداً شک عارض شده،حکم به صحت نماید،و در غیر ‏‎ ‎‏این صورت اکتفا به طواف مزبور،محل اشکال است.‏

‏‏61- س - شخصی در اثنای طواف بر اثر فشار جمعیت چند گام به ‏‎ ‎‏جلو رانده شده است،پس از آن به جای اینکه همان مقدار را جبران کند، ‏‎ ‎‏شوط دیگری آورده که مجموعاً هفت شوط تمام و یک شوط ناقص ‏‎ ‎‏می‌شود،آیا این طواف صحیح است؟‏

‏‏ج - طواف او اشکال دارد،و باید آن را اعاده کند. ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏62- س - شخصی بعد از اتمام طواف سهواً یک شوط زیاد کرده است ‏‎ ‎‏و بعد مردَّد است که سه یا چهار شوط دیگر به جا آورده است،و سپس ‏‎ ‎‏همۀ اعمال عمره را نیز انجام داده است،آیا طواف او باطل است،و آیا ‏‎ ‎‏تردید در عدد اشواط اضافی مضر نیست؟‏

‏‏ج - مضر است،و باید طواف و نماز را اعاده کند.‏

‏‏63- س - شخصی بر اثر شلوغی،مقداری از طواف را در خارج ‏‎ ‎‏مطاف انجام داد،و بعد نیز بقیۀ اعمال را انجام داده است،تکلیف او ‏‎ ‎‏چیست؟‏

‏‏ج - اگر ممکن نبوده،و لو در وقت دیگر که در حد،طواف کند،اشکال ‏‎ ‎‏ندارد،و گر نه باید طواف و نماز اعاده شود.‏

‏‏64- س - کسی که وظیفۀ او وضوی جبیره‌ای و تیمم است،اما از روی ‏‎ ‎‏جهل،بدون تیمم،اعمال عمره را انجام داده است،وظیفۀ او چیست؟‏

‏‏ج - طواف و نماز آن،باید اعاده شود.‏

‏‏65- س - شخصی شوط اول طواف را خارج از مَطاف و به قصد ‏‎ ‎‏طواف انجام داده،بعد متوجه شده است که طواف باید در محدودۀ معینی ‏‎ ‎‏باشد،لذا مجدداً طواف را در مطاف آغاز نموده و بعد از طواف اعمال ‏‎ ‎‏دیگر را انجام داده است،آیا اشکال دارد؟‏

‏‏ج - مانع ندارد.‏

‏‏66- س - کسی که اشتباهاً طواف را از رکن یمانی شروع و به همان جا ‏‎ ‎‏ختم کرده و نماز طواف را خوانده و پس از آن متوجه شده،حکمش ‏‎ ‎‏چیست؟و چنانچه در اثنای طواف متوجه شد و طوافش را به ‏‎ ‎‏حجر الأسود ختم کرد،مقدار زیادی مُضر به طوافش می‌باشد یا خیر؟ ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ج - طواف و نماز را باید اعاده کند،و فرقی بین دو صورت نیست.‏

‏‏67- س - کسی که می‌داند یا احتمال می‌دهد که مقداری از طوافش را ‏‎ ‎‏بدون اختیار انجام می‌دهد،یعنی جمعیت او را می‌برند،آیا می‌تواند از ‏‎ ‎‏اول نسبت به آن مقداری که جمعیت او را می‌برند نیز قصد طواف کند و ‏‎ ‎‏آن مقدار را مثل طواف سواره حساب کند؟‏

‏‏ج -باید طواف را شروع کند،و اگر در اثنای بدون اختیار او را بردند ‏‎ ‎‏همان مقدار را جبران کند و طواف را ادامه دهد.‏

‏‏68- س - مواردی که باید احتیاطاً طواف را تمام کند و نماز طواف ‏‎ ‎‏بخواند و طواف را با نمازش اعاده کند،آیا اگر یک طواف به قصد اعم از ‏‎ ‎‏تمام و اتمام (یعنی چنانچه آن مقدار انجام شده باطل بوده،تمام هفت ‏‎ ‎‏شوط را قصد طواف داشته باشد،و چنانچه صحیح بوده به متمم آن قصد ‏‎ ‎‏طواف داشته باشد)انجام دهد و دو رکعت نماز بخواند،کافی است یا ‏‎ ‎‏خیر؟‏

‏‏ج - این عمل صحیح نیست و تردید در نیت است.‏

‏‏69- س - شخصی در عمرۀ تمتع بعد از تقصیر فهمید طواف و سعیش ‏‎ ‎‏باطل بوده،مجدداً طواف و سعی را با لباس دوخته انجام داد،آیا مجزی و ‏‎ ‎‏صحیح است یا نه؟و در فرض مذکور آیا باید تقصیر را هم تکرار کند،یا ‏‎ ‎‏نه؟‏

‏‏ج - طواف و سعی او صحیح است و اعادۀ تقصیر لازم نیست،اگر چه ‏‎ ‎‏احوط است.‏

‏‏70- س - شخصی چند متری از یک شوط را خراب کرده است و ‏‎ ‎‏چون دقیقاً اول و آخر آن معلوم نیست،یک شوط کامل از حجر الأسود ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏شروع و به آنجا ختم می‌کند به قصد اینکه آنچه خراب شده به نحو ‏‎ ‎‏صحیح انجام شود و زیادی قبلی و بعدی مقدمۀ علمیه باشد،آیا این ‏‎ ‎‏طواف صحیح است؟‏

‏‏ج - صحیح است،مگر بعد از خراب شدن آن قسمت طواف را ادامه ‏‎ ‎‏داده باشد که در این صورت طواف اشکال دارد.‏

‏‏71- س - کسی که به حدود مَطاف آگاهی ندارد،بعد از فراغ از طواف ‏‎ ‎‏شک می‌کند که در مَطاف بوده است یا نه،آیا طوافش صحیح است یا نه؟‏

‏‏ج - اگر از اول در مطاف بود و شک در خارج شدن دارد،طوافش ‏‎ ‎‏صحیح است،و اگر از اول شک دارد،با جهل مذکور در سؤال نمی‌تواند ‏‎ ‎‏به طواف مزبور اکتفا کند.‏

‏‏72- س - شخصی در شوط اول طواف بود که نماز جماعت شروع ‏‎ ‎‏شد،طواف را قطع می‌کند و مشغول نماز می‌شود و پس از نماز،طواف را ‏‎ ‎‏از سر می‌گیرد و هفت شوط کامل به جا می‌آورد،آیا طواف او صحیح ‏‎ ‎‏است؟‏

‏‏ج - اشکال دارد و باید طواف را اعاده نماید.‏

‏‏73- س - شخصی با علم به حرمت تماس با بدن زن در حین طواف از ‏‎ ‎‏روی شهوت با بدن زنی تماس می‌نماید و از این تماس متلذذ می‌گردد،آیا ‏‎ ‎‏طواف او اشکال پیدا می‌کند یا نه،تکلیف او چیست؟‏

‏‏ج - مضر به طواف نیست،و اگر کاری که موجب کفاره است انجام ‏‎ ‎‏داده،باید کفاره بدهد.‏

‏‏74- س - اگر کسی طواف را فراموش کند یا باطل انجام دهد،آیا ‏‎ ‎‏می‌تواند در ماههای غیر حج انجام دهد؟ ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ج - مانع ندارد.‏

‏‏75- س - شخصی شوط اول طواف را در حالی که ناقص بوده،رها ‏‎ ‎‏می‌کند و پس از آن شش شوط دیگر به جا می‌آورد و بعد از آن نقیصۀ ‏‎ ‎‏شوط اول را به جا می‌آورد،آیا طواف او صحیح است؟‏

‏‏ج - صحیح نیست.‏

‏‏76- س - اگر کسی در عدد اشواط طواف و سعی و عدد سنگهای ‏‎ ‎‏رمی به دیگری اعتماد کند،کافی است؟‏

‏‏ج - اگر اطمینان به عدد پیدا کند،مانع ندارد.‏

‏‏77- س - شخصی به علت مریضی یا مسن بودن،در دور اول طواف ‏‎ ‎‏خسته شده و از مطاف بیرون آمد و بعد از کمی استراحت از همان جا که ‏‎ ‎‏طواف را قطع نموده بود،شروع می‌کند،آیا چون به دور چهارم نرسیده ‏‎ ‎‏است طوافش چه حکمی دارد؟‏

‏‏ج - اگر موالات به هم نخورده،صحیح است.‏

‏‏78- س - آیا واجب است برای درک خلوتی مَطاف و طواف در ‏‎ ‎‏محدودۀ بیت و مقام،طواف را تأخیر بیندازد،یا مستحب است،یا رجحان ‏‎ ‎‏دارد،خصوصاً اگر پس از ایام تشریق مَطاف خلوت نشود؟‏

‏‏ج - در صورت امکانِ طوافِ در حد،و لو در وقت خلوت،باید در حد ‏‎ ‎‏طواف کند و لو با تأخیر.‏

‏‏79- س - آیا مُحرم قبل از انجام طواف واجب خود،چه طواف عمره ‏‎ ‎‏یا حج و چه طواف نساء،می‌تواند همین طوافها را برای معذور،نیابت ‏‎ ‎‏کند؟‏

‏‏ج - مانعی ندارد. ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏80- س - شخصی در طواف عمرۀ تمتع در اثر فشار احساس می‌کند ‏‎ ‎‏که لنگِ احرامش تر و نجس شده،ولی اعتنا نمی‌کند و با همان حال طواف ‏‎ ‎‏را تمام می‌کند و نماز طواف و سعی و تقصیر را انجام می‌دهد و به منزل ‏‎ ‎‏می‌رود،بعد از بررسی می‌بیند مقداری نجاست خارج شده و احرامش را ‏‎ ‎‏آلوده کرده است،یقین پیدا می‌کند که در همان حال طواف چنین شده ‏‎ ‎‏است،بعد از اعمال حج و مراجعت به وطن،به او می‌گویند باطل است، ‏‎ ‎‏مستدعی است حکم اللّٰه را با توجه به اینکه نماز و سعی را هم با همان ‏‎ ‎‏حال انجام داده،دربارۀ این شخص بفرمایید،و اگر اعمالش باطل باشد، ‏‎ ‎‏آیا هنوز در حال احرام است یا خیر؟‏

‏‏ج - اگر در حال طواف،شبهه داشته و یقین نداشته که نجس شده و ‏‎ ‎‏وضوی او باطل شده،از احرام خارج شده است،و فقط باید طواف و نماز ‏‎ ‎‏را اعاده کند،هر چند بعد از اعمال یقین پیدا کرده باشد.‏

‏‏81- س - آیا یقین به هل‌خوردن در حین طواف،مصداق عدم امکان ‏‎ ‎‏طواف در محدودۀ معین و مجوز برای تجاوز به غیر این محدوده می‌شود، ‏‎ ‎‏یا خیر؟‏

‏‏ج - شامل نیست.‏

‏‏82- س - در صورتی که یقین دارد در حال طواف در محدودۀ معین با ‏‎ ‎‏اجنبی یا اجنبیه برخورد می‌کند،باز هم واجب است در محدودۀ معین ‏‎ ‎‏طواف کند؟‏

‏‏ج - آنچه ذکر شده،عذر نیست.‏

‏‏83- س - اگر صاحب عادت وقتیه و عددیه که عددش مثلاً هفت روز ‏‎ ‎‏است،روز هفتم پاک شد و غسل کرد و اعمال حج را به جا آورد،ولی بعداً ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏لک دید،اعمالش چگونه است؟‏

‏‏ج - اگر خون دیده و از روز دهم تجاوز نکرده،محکوم به حیض است ‏‎ ‎‏که در وسعت وقت باید طواف و نماز را اعاده کند،و در ضیق وقت،محل ‏‎ ‎‏اشکال است که مراعات احتیاط باید بشود.‏

‏‏84- س -بعضی از زنان به جهت خوردن قرص،نظم عادت ماهانه‌شان ‏‎ ‎‏برهم می‌خورد،به طوری که گاهی در مدت طولانی مرتب خون و لک ‏‎ ‎‏می‌بینند،آیا وظیفۀ این گونه زنان در حج چیست؟‏

‏‏ج - اگر خون سه روز استمرار داشته باشد،و لو به این نحو که پس از ‏‎ ‎‏خروج تا سه روز باطن فرج آلوده باشد،حکم حیض دارد،و گر نه باید به ‏‎ ‎‏وظایف مستحاضه عمل کند.‏

‏‏85- س - اگر زن در عمرۀ تمتع بعد از سه شوط و نیم و قبل از چهار ‏‎ ‎‏شوط،حائض شد و تا قبل از رفتن به عرفات،پاک نمی‌شود،وظیفۀ او ‏‎ ‎‏چیست؟‏

‏‏ج - مورد عدول به افراد است.‏

‏‏86- س - اگر زنی بعد از شوط چهارم در طواف عمرۀ تمتع حائض ‏‎ ‎‏شد و تا وقت وقوف به عرفه پاک نشد،وظیفه‌اش چیست؟‏

‏‏ج -باید سعی و تقصیر عمرۀ تمتع را انجام دهد و مُحرم شود برای ‏‎ ‎‏حج تمتع و در وقت انجام طواف حج،قبل یا بعد از آن،بقیۀ طواف عمرۀ ‏‎ ‎‏تمتع و نماز آن را هم به جا آورد.‏

‏‏87- س - زنی عمرۀ تمتع را انجام داد،بعد متوجه شده که طواف او ‏‎ ‎‏باطل بوده است،پس از اینکه متوجه شد،ملاحظه نمود عذر زنانه دارد، ‏‎ ‎‏تکلیف او چیست؟ ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ج - هر وقت عذر او مرتفع شد،طواف و نماز را اعاده کند،و اگر قبل ‏‎ ‎‏از وقوف،پاک نمی‌شود برای حج مُحرم شود و پس از آمدن به مکه و رفع ‏‎ ‎‏عذر،آنها را انجام دهد.‏

‏‏88- س - زنی مسأله را نمی‌دانست،بعد از پاک شدن از حیض،خیال ‏‎ ‎‏می‌کرده جنب است و لذا غسل جنابت را نیت می‌کرد و با همین حال حج ‏‎ ‎‏انجام داد،بفرمایید حج او چگونه است؟‏

‏‏ج - اگر منظور او غسل برای حدثی که از خون داشته است باشد و ‏‎ ‎‏اسم آن را جنابت گذاشته،عملش صحیح است.‏

‏‏89- س - آیا مستحاضۀ کثیره باید برای طواف یک غسل،و برای نماز ‏‎ ‎‏طواف غسل دیگر بکند،یا یک غسل برای هر دو کافی است؟‏

‏‏ج -برای هر یک غسل لازم است،مگر آنکه از وقت غسل برای ‏‎ ‎‏طواف تا آخر نماز خون قطع باشد.‏

‏‏90- س - زنی به حساب شناسنامه،بیش از پنجاه سال شمسی دارد و ‏‎ ‎‏یک سال و نیم خون ندیده است،ولی در عرفات خون می‌بیند،بنا بر این ‏‎ ‎‏آیا در یائسگی او می‌توان تردید داشت یا نه،و وظیفۀ او چیست؟‏

‏‏ج - اگر اطمینان دارد که پنجاه سال قمری او تمام شده و سیده نیست، ‏‎ ‎‏حکم مستحاضه را دارد.‏

‏‏91- س - آیا نماز و طواف،برای زن مستحاضه یک حکم دارند،یا هر ‏‎ ‎‏کدام از طواف و نماز،جدا و مستقل هستند؟‏

‏‏ج - مستقل هستند.‏

‏‏92- س - زنی بعد از وقوفین حیض می‌شود،با مصرف قرص،خون ‏‎ ‎‏قطع می‌گردد و اعمال را انجام می‌دهد،ولی بعد از آن لک می‌بیند،وظیفۀ ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏او چیست؟‏

‏‏ج - اگر خون سه روز مستمر نبوده و حتی در باطن فرج هم قطع شده، ‏‎ ‎‏حیض نبوده است و با انجام وظیفۀ مستحاضه،عمل او صحیح است.‏

‏‏93- س - زنی در حال طواف،مستحاضۀ قلیله می‌شود،وظیفۀ او ‏‎ ‎‏چیست؟‏

‏‏ج - اگر بعد از تمام شدن دور چهارم بوده،پس از تجدید وضو و تطهیر ‏‎ ‎‏بدن و لباس،طواف را تمام کند،و اگر قبلاً بوده به احتیاط واجب پس از ‏‎ ‎‏تجدید وضو و تطهیر،آن را اتمام و سپس اعاده نماید.‏

‏‏94- س - زن مستحاضه‌ای بعد از غسل و وضو مشغول طواف ‏‎ ‎‏می‌شود،در اثنای طواف لک می‌بیند،وظیفۀ او چیست؟‏

‏‏ج - اگر خون او مستمر است و به وظیفه عمل کرده با تحفظ از خروج ‏‎ ‎‏خون چیزی بر او نیست،و در غیر این صورت حکم حدث جدید را دارد.‏

‏‏95- س - زنی به تصور اینکه پاک شده است،طواف انجام می‌دهد و ‏‎ ‎‏در اثنای سعی متوجه می‌شود که هنوز پاک نشده است،آیا سعی او نیز ‏‎ ‎‏باطل است،و اگر بعد از سعی متوجه شود چگونه است؟‏

‏‏ج - در فرض اول سعی را قطع کند و پس از پاک شدن از حیض،طواف ‏‎ ‎‏و نماز را اعاده کند،و احتیاط آن است که پس از اعادۀ طواف و نماز سعی ‏‎ ‎‏را اتمام و اعاده نماید،و در فرض دوم نیز اعادۀ طواف و نماز لازم،و اعادۀ ‏‎ ‎‏سعی مبنی بر احتیاط است.‏

‏‏96- س - زن مستحاضه که باید غسل کند و وضو بگیرد و با این کار ‏‎ ‎‏فاصله‌ای بین اعمال پیش می‌آید که شاید طولانی هم باشد،مثلاً باید برود ‏‎ ‎‏منزل غسل کند و برگردد،آیا این فاصله اشکال ندارد؟ ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ج - اگر خون قطع نمی‌شود برای هر یک از طواف و نماز باید غسل ‏‎ ‎‏کند و وضو بگیرد،و باید طوری باشد که بعد از غسل و وضو مبادرت به ‏‎ ‎‏عمل نماید،بنا بر این اگر با رفتن به منزل نتواند مبادرت کند،نزدیک ‏‎ ‎‏مسجد الحرام غسل کند و وضو بگیرد.‏

‏‏97- س - زن مستحاضه که باید برای هر نماز و طواف غسل کند،طبق ‏‎ ‎‏وظیفه‌اش غسل کرد و یا وضو گرفت و طواف را شروع کرد؛بین طواف، ‏‎ ‎‏نماز ظهر شروع شد،نماز را خواند و با همان طهارت اول،بعد از نماز، ‏‎ ‎‏طواف را ادامه داد،آیا طوافش صحیح است؟‏

‏‏ج - اگر از هنگام غسل تا آخر طواف خون قطع بوده،طواف صحیح ‏‎ ‎‏است،و در غیر این صورت احوط آن است که این طواف را تمام کند و ‏‎ ‎‏پس از غسل اعاده نماید.‏

‏‏98- س - زنی که حیض نمی‌شود،ولی هر دو ماه یک بار،دو سه ‏‎ ‎‏روزی لک و ترشحات می‌بیند،وظیفه‌اش چیست؟‏

‏‏ج - اگر خون استمرار تا سه روز ندارد و لو به این نحو که پس از خارج ‏‎ ‎‏شدن تا این مدت باطن فرج آلوده باشد،حکم استحاضه را دارد.‏

‏‏99- س - هرگاه زن قُرَشیه پس از شصت سال،و غیر قرشیه پس از ‏‎ ‎‏پنجاه سال،چند روز متوالی خون ببیند که همه به اوصاف حیض باشد،در ‏‎ ‎‏طوافها و نماز چه کند؟‏

‏‏ج - حکم مستحاضه را دارد،و حکم حیض بر خون مزبور مترتب ‏‎ ‎‏نیست،حتی در صورت توالی یا داشتن صفات.‏

‏‏100- س - زنهایی که برای جلوگیری از قاعدگی از قرص استفاده ‏‎ ‎‏می‌کنند که موقع طواف گرفتار حیض نباشند و ایام عادت ممکن است ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏یک یا دو لکۀ کم رنگ ببینند،آیا این خون استحاضه حساب است یا خون ‏‎ ‎‏قروح و جروح،و در هر صورت به طواف ضرر می‌زند یا خیر؟‏

‏‏ج - حکم استحاضه را دارد و باید به وظیفۀ مستحاضه عمل کنند،و ‏‎ ‎‏اگر در اثنای طواف لکه دیده تفصیلی بین ما قبل از تمام شدن دور چهارم و ‏‎ ‎‏ما بعد آن هست که در مناسک ذکر شده است.‏

‏‏101- س - شخصی غسل مس میت به گردنش بوده،ولی بعد از ‏‎ ‎‏اعمال حج متذکر می‌شود،وظیفۀ او چیست؟‏

‏‏ج - اگر بعد از مس میت،غسل جنابت کرده باشد - چون جنب هم ‏‎ ‎‏بوده یا بعداً جنب شده - غسل جنابت کفایت می‌کند و عملش صحیح ‏‎ ‎‏است،و الّا باید طواف و نماز آن را اعاده کند.‏

‏‏102- س - مُحرمی است که مبتلا به خروج ریح است،یعنی مرتب ‏‎ ‎‏ریح از او جدا می‌شود و در عرض سال شاید یکی دو ماه فی الجمله ‏‎ ‎‏تخفیف پیدا می‌کند،ولی نوعاً به فاصلۀ یکی دو دقیقه وضویش باطل ‏‎ ‎‏می‌شود،تکلیف چنین شخصی در طواف و نماز چیست؟چند وضو باید ‏‎ ‎‏بگیرد؟‏

‏‏ج - حکم مبطون را دارد،که از تحریر الوسیله،جلد اول صفحۀ 30 ‏‎ ‎‏مسألۀ 3استفاده می‌شود،و علی ایّ حال چنانچه نتواند در اثنای طواف ‏‎ ‎‏وضو بگیرد یا حرجی باشد،اکتفا به یک وضو برای طواف کافی است؛ ‏‎ ‎‏ولی اگر بتواند و لو با حمل آب در اثنای طواف وضو بگیرد،واجب است ‏‎ ‎‏تجدید وضو کند،و همچنین است حکم در نماز طواف.‏

‏‏103- س - مدتی است که به علت ابتلا به بیماری و در اثر عمل ‏‎ ‎‏جراحی هنگام خروج مدفوع احساس نمی‌کنم و از کیسۀ مخصوص ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏استفاده می‌کنم،البته برای وضو و نماز فتوای حضرت امام مشخص و ‏‎ ‎‏معین است،که بدان عمل می‌کنم،ولی چون سال آینده به امید خدا ‏‎ ‎‏تصمیم دارم خانۀ خدا را زیارت کنم،مستدعی است در رابطه با انجام ‏‎ ‎‏مراسم حج،تکلیف شرعی بنده را مرقوم فرمایید؟‏

‏‏ج - اگر در طواف و نماز آن،رعایت وظیفه‌ای که برای وضو و نماز ‏‎ ‎‏دارید بنمایید،عمل حج شما صحیح است.‏

‏‏104- س - شخصی عمل جراحی انجام داده است و فعلاً کیسه‌ای ‏‎ ‎‏بسته است که بول او قطره قطره در آن کیسه می‌ریزد،لکن نه از مجرای ‏‎ ‎‏بول بلکه از موضع جراحی که در پهلو قرار داده‌اند،آیا این شخص حکم ‏‎ ‎‏مسلوس را دارد؟‏

‏‏ج - حکم مسلوس را دارد.‏

‏‏105- س - کسی نیت طواف را در دل گذرانده و به قصد طواف ‏‎ ‎‏حرکت می‌کند،مقداری که می‌آید گمان می‌کند نیت طواف را باید به زبان ‏‎ ‎‏بگوید،لذا برمی‌گردد و نیت را با زبان می‌گوید و طواف را از نو شروع ‏‎ ‎‏می‌کند،آیا طوافش صحیح است یا خیر؟‏

‏‏ج - اشکال دارد.‏

‏‏106- س -به خاطر اهمیت زیادی که در اعمال حج داده می‌شود،و ‏‎ ‎‏بخصوص در طوافها و نماز آن،غالباً یک عملی را به عنوان احتیاط و رجا ‏‎ ‎‏چندین بار به جا می‌آورند،و لو اینکه عمل نزد خودشان نقصی ندارد، ‏‎ ‎‏البته به حد وسواس هم نمی‌رسد،آیا این گونه تکرار در اعمال،اشکالی ‏‎ ‎‏دارد؟‏

‏‏ج - وسواس همین است و نباید به وسوسه اعتنا شود،بلی انجام عمل ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏احتیاطی بدون وسوسه مانع ندارد.‏

‏‏107- س - کسی به جهتی طواف یا سعیش قطع می‌شود و به جلو ‏‎ ‎‏می‌رود،می‌خواهد از همان جا که قطع شده شروع کند،ولی در اثر ازدحام ‏‎ ‎‏نمی‌تواند خود را به آنجا برساند و در مُحاذی آنجا به طرف چپ یا راست ‏‎ ‎‏قرار می‌گیرد،آیا می‌تواند از مُحاذی جایی که قطع شده شروع کند،یا باید ‏‎ ‎‏همان نقطه باشد؟‏

‏‏ج - لازم نیست همان نقطه باشد،بلکه مُحاذات کافی است و باید ‏‎ ‎‏طواف تکمیل شود.‏

‏‏108- س - قِران که در طواف حرام است،آیا طواف را باطل می‌کند یا ‏‎ ‎‏خیر؟‏

‏‏ج - اگر از اول یا در اثنای طواف اول،قصد قِران داشته،احتیاط در ‏‎ ‎‏اعادۀ طواف است،و اگر بعد از تمام شدن طواف اول قصد قِران کرده، ‏‎ ‎‏طواف باطل نمی‌شود.‏

‏‏109- س - آیا یک شوط و دو شوط طواف هم استحباب دارد،یا باید ‏‎ ‎‏طواف هفت شوط باشد،و اگر کسی گمان داشت که مستحب است و بعد ‏‎ ‎‏از هفت شوط طواف واجب،یکی دو شوط طواف مستحبی به جا آورد و ‏‎ ‎‏بعد،نماز طواف را خواند،آیا طوافش اشکالی دارد؟‏

‏‏ج - استحباب آن ثابت نیست؛ولی طواف مزبور صحیح است.‏

‏‏110- س - معیار در کثیر الشک بودن در طواف چیست؟‏

‏‏ج - عرفی است.‏

‏‏111- س - طواف کردن در محدودۀ 26/5ذراع،و نماز خواندن پشت ‏‎ ‎‏مقام هر چه نزدیکتر به مقام،آن طوری که در مناسک بیان شده است،گویی ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏نزد آنان بدعت است،آیا باید همان گونه که آنان در خارج از حد طواف ‏‎ ‎‏می‌کنند و دور از مقام نماز می‌خوانند،انجام شود؟‏

‏‏ج - چنین چیزی نیست و باید به وظیفه عمل شود.‏

‏‏112- س - اینکه فرموده‌اید در بعضی موارد باید طواف و سعی را ‏‎ ‎‏اتمام و اعاده کند،بفرمایید که ترتیب هم لازم است یا نه؟‏

‏‏ج -بلی،احتیاط به این است که قبلاً اتمام کند طواف را و نماز بخواند، ‏‎ ‎‏و سپس اعاده نماید.‏

‏‏113- س - کسی که در سعی یا طواف عمرۀ تمتع یا عمرۀ مفرده،نیاز ‏‎ ‎‏به نایب پیدا کرده است،آیا نایب باید در حالی که مُحرم است،نیابت کند ‏‎ ‎‏یا خیر؟بر فرض عدم لزوم احرام،آیا باید با لباس احرام طواف کند،یا در ‏‎ ‎‏لباس مَخیط هم جایز است؟‏

‏‏ج - هیچ یک از احرام یا لباس احرام در نایب لزوم ندارد.‏

‏‏114- س - شخصی مسلوس است،برای طواف و نماز آن،وظیفۀ او ‏‎ ‎‏چیست؟‏

‏‏ج - اگر وقتی دارد که بتواند طواف را با وضو و نماز را با وضو انجام ‏‎ ‎‏دهد،باید آن وقت را انتخاب کند و طواف و نماز را با وضو و بدن پاک ‏‎ ‎‏به جا آورد و بقیۀ اعمال را بعد از آن اتیان نماید،و اگر چنین وقتی ندارد در ‏‎ ‎‏صورتی که مشقت نداشته باشد برای هر بار که حدث از او صادر شود ‏‎ ‎‏یک وضو بگیرد،و اگر مشقت دارد برای طواف یک وضو و برای نماز هم ‏‎ ‎‏یک وضو بگیرد.‏

‏‏115- س - آیا در مواردی که طواف و نماز باید اعاده شود،لازم است ‏‎ ‎‏با لباس احرام باشد؟ ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ج - لازم نیست.‏

‏‏116- س - هرگاه مُحرم لباس احرام را کنار بگذارد و با لباس دوخته ‏‎ ‎‏اعمال عمره را از طواف و سعی انجام دهد،جهلاً یا عمداً،آیا طواف و ‏‎ ‎‏سعی او صحیح است؟و عمرۀ او مُجزی است یا نه؟‏

‏‏ج - طواف و سعی مزبور صحیح،و عمرۀ مذکور مُجزی است.‏

‏‏117- س - هرگاه مُحرم به احرام عمرۀ تمتع،جنب باشد و آب برای ‏‎ ‎‏او ضرر دارد،یا آب ندارد،و یا وقت عمره می‌گذرد،آیا طواف و نماز با ‏‎ ‎‏تیمم کافی و مجزی است؟یا باید نایب هم بگیرد؟‏

‏‏ج - نایب گرفتن لازم نیست.‏

‏‏118- س - آیا حجاب زن در طواف،مثل حجاب او در نماز است یا ‏‎ ‎‏فرق می‌کند؟‏

‏‏ج - فرق می‌کند،و فقط وجه و کفین در طواف مستثنی است ‏‎ ‎‏علی الاحوط.‏

‏‏119- س - اگر مقداری از موهای سر زن یا جاهای دیگر بدن او که ‏‎ ‎‏باید در حال طواف بپوشاند،ظاهر باشد،آیا به طواف او ضرر می‌رساند، ‏‎ ‎‏یا نه؟و اگر با ظاهر بودن موی سر طواف را انجام داده طواف او باطل ‏‎ ‎‏است یا نه؟‏

‏‏ج - اگر عمدی باشد،طواف صحیح نیست علی الاحوط،و در ‏‎ ‎‏غیر مورد عمد صحیح است،مگر در جاهل مقصر علی الاحوط.‏

‏‏120- س - شخصی در عمرۀ تمتع طواف را تمام کرده است،ولی ‏‎ ‎‏می‌گوید دلچسب نشد،لذا یک طواف دیگر بدون خواندن نماز طواف ‏‎ ‎‏اول به جا می‌آورد و نماز و سعی به جا می‌آورد و تقصیر می‌کند،آیا ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏عملش صحیح است یا نه؟‏

‏‏ج - عمل او صحیح است،هر چند داخل در قِران حرام است.‏

‏‏121- س - اکْل و شُرب در حال طواف جایز است یا نه؟‏

‏‏ج - مانع ندارد.‏

‏‏122- س - کسی که در حال طواف شخصی را از روی زمین بلند ‏‎ ‎‏می‌کند،و ممکن است در این حال گامی به طرف جلو بردارد و در این ‏‎ ‎‏حال توجه به طواف ندارد،در نتیجه نمی‌داند که آیا مقداری از مسافت را ‏‎ ‎‏بدون قصد طواف آمده است یا نه،تکلیف او چیست؟‏

‏‏ج -باید آن مقدار را احتیاطاً تدارک کند.‏

‏‏123- س - کودک نابالغی با اذن پدر مُحرم شد و طواف را نیمه‌کاره به ‏‎ ‎‏تصور اینکه همین مقدار کافی است رها کرده و سعی را نیز از طبقۀ دوم ‏‎ ‎‏انجام داده است،تکلیف چیست؟‏

‏‏ج - اگر از اول قصد هفت شوط نداشته،طواف او باطل است و باید ‏‎ ‎‏طواف و نماز و سعی را اعاده کند،و بعد تقصیر نماید.‏

‏‏124- س - کسی که در شوط ششم،طواف خود را رها کرد و ‏‎ ‎‏نتوانست که ادامه دهد،و دیگری به جای او بقیه را به جا آورد،و لیکن ‏‎ ‎‏نماز طواف را خودش خوانده و بعداً متوجه شده است که استراحت ‏‎ ‎‏در خلال طواف،به طواف ضرر نمی‌رساند و او با استراحت ‏‎ ‎‏می‌توانست خودش طواف خود را تمام نماید،اکنون تکلیف او ‏‎ ‎‏چیست؟‏

‏‏ج -بقیۀ طواف را تمام کند و نماز را اعاده نماید.‏

‏‏125- س - شخصی طواف خود را به هم می‌زند و طواف دوم را ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏شروع می‌کند،آن را نیز به هم می‌زند و طواف سوم را آغاز کرده و به اتمام ‏‎ ‎‏می‌رساند،وظیفۀ او چیست؟‏

‏‏ج - اشکال دارد و موارد احتیاط مختلف می‌شود.‏

‏‏126- س - اگر شخصی رکن مستجار (رکن یمانی)را یقین کرد که رکن ‏‎ ‎‏حجر الأسود است،لذا طواف را از مستجار به عنوان حجر الأسود شروع ‏‎ ‎‏کرد و هفت شوط کامل به جا آورد،بعداً فهمید که یقین او خطا بوده است، ‏‎ ‎‏تکلیف او چیست؟‏

‏‏ج - طواف مزبور باطل است و باید تدارک شود.‏

‏‏127- س - گاهی انسان شک می‌کند که این شوط طوافم به هم خورد ‏‎ ‎‏یا نه،آیا می‌شود بعد از طواف یک شوط هم به عنوان احتیاط،اضافه بر ‏‎ ‎‏هفت شوط آورد و بعد نماز بخواند،یا خیر؟‏

‏‏ج -به وسوسه نباید اعتنا کرد،و اگر قسمتی از طواف اشکال پیدا کند، ‏‎ ‎‏همان قسمت باید تصحیح شود،و ادامۀ بعد از آن به قصد طواف،بدون ‏‎ ‎‏تصحیح آن قسمت،موجب اشکال در طواف می‌شود،و با آوردن یک ‏‎ ‎‏شوط بعد از طواف،احتیاطاً اشکال رفع نمی‌شود.‏

‏‏128- س - شخصی در حالی که مشغول طواف است در شوط پنجم ‏‎ ‎‏یقین کرد که 5متر در شوط اول و 5متر در شوط سوم بی‌اختیار طواف ‏‎ ‎‏کرده است،تکلیف او چیست؟‏

‏‏ج - این طواف قابل تصحیح نیست،و باید اعاده شود.‏

‏‏129- س - شرایطی که در طواف واجب،لازم الرعایه است آیا در ‏‎ ‎‏طواف مستحبی نیز معتبر است یا نه؟‏

‏‏ج - ظاهر آن است که آنچه در مناسک استثنا نکرده،معتبر است. ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏130- س - در طواف مستحبی،زنان می‌دانند که به بدن مردان نگاه ‏‎ ‎‏می‌کنند و احیاناً هم در بین فشار مردان قرار می‌گیرند،از نظر شرع اشکال ‏‎ ‎‏ندارد؟‏

‏‏ج - اگر اختیاراً نگاه به نامحرم نکنند اشکال ندارد؛ولی در ازدحام ‏‎ ‎‏بهتر است مراعات کنند،و در هر صورت طواف صحیح است.‏

‏‏131- س - آیا در طوافهای مستحبی هم ختنه شرط است یا نه؟‏

‏‏ج -بلی شرط است.‏

‏‏132- س - مُحرم وارد مکه شد،آیا می‌تواند قبل از اعمال عمرۀ تمتع ‏‎ ‎‏یا قبل از اعمال عمرۀ مفرده،و همچنین پس از مُحرم شدن به احرام حج ‏‎ ‎‏تمتع و قبل از رفتن به عرفات،طواف مستحبی به جا آورد یا خیر؟و اگر ‏‎ ‎‏به جا آورد به عمره و حجش ضرر می‌زند یا نه؟‏

‏‏ج - احوط ترک طواف مستحبی است در فرض سؤال،ولی به عمره و ‏‎ ‎‏حج ضرر نمی‌زند.‏

‏‏133- س - آیا می‌شود هر شوط از طواف مستحب را به نیت یکی از ‏‎ ‎‏مؤمنین به جا آورد،یا باید مجموع هفت شوط را برای یک نفر به جا ‏‎ ‎‏آورد؟‏

‏‏ج - نیابت در یک شوط صحیح نیست،ولی می‌تواند مجموع را به نیت ‏‎ ‎‏چند نفر انجام دهد.‏

‏‏134- س - آیا جایز است طواف مستحبی را خارج از حد طواف ‏‎ ‎‏واجب به جا آورد یا نه؟‏

‏‏ج - جایز نیست مگر در موارد ضرورت.‏

‏‏135- س - اگر حاجی از منیٰ برگشته و هنوز طواف واجب را به جا ‏
‏‎

‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏نیاورده است،آیا می‌تواند طواف مستحبی به جا آورد یا نه؟‏

‏‏ج - احوط آن است که تا اعمال واجب را انجام نداده،طواف مستحبی ‏‎ ‎‏نکند.‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‎

‎