مسائل متفرقۀ طواف
مسألۀ 1- در طواف در مقابل حجر اسماعیل علیه السلام باید طوری حرکت کند که طواف بیت صادق باشد و به نحو متعارف باشد،و مخفی نماند که حجر اسماعیل علیه السلام از بیت نیست هر چند باید در خارج آن طواف کرد.
مسألۀ 2- در صورت امکان و لو در وقت خلوت باید طواف در حد
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 149
بین مقام ابراهیم علیه السلام و خانه که مسافت بیست و شش ذراع و نیم است باشد و دورتر از آن حد،کفایت نمیکند و در صورت عدم امکان و لو در وقت خلوت،طواف در خارج حد مزبور مانع ندارد با مراعات الاقرب فالاقرب.
مسألۀ 3- هرگاه در طواف خانۀ خدا،مثلاً در چند قدم از طواف اشکالی پیش آمد مثل اینکه او را بیاختیار بردند،همان چند قدم را باید از سر بگیرد و اگر از حجر الأسود به قصد طواف شروع کند،اشکال دارد.
مسألۀ 4- اگر در طواف بیاختیار او را ببرند،اعاده آن مقدار لازم است و باید طواف را صحیح انجام دهد و خودش به اختیار طواف کند،و چنانچه ممکن نیست باید در وقت خلوت طواف نماید؛ولی باید دانست که منظور از بیاختیار شدن این نیست که در اثر فشار جمعیت تندتر برود، بلکه در این صورت اگر قدمها را به اختیار خود برمیدارد،ضرر ندارد و طوافش صحیح است.
مسألۀ 5- اگر در حال طواف در اثر فشار و ازدحام جمعیت پشت به خانه شود و قسمتی از طواف به این صورت انجام گیرد،یا در اثر فشار جمعیت،شخص را مقداری جلو ببرند،باید مقداری از طواف که پشت به خانه یا بدون اختیار بوده،اعاده شود و اگر نمیتواند برگردد با جمعیت بدون قصد طواف برود تا به جایی که باید از آنجا طواف را اعاده کند برسد،و از آنجا تدارک نماید.
مسألۀ 6- اگر حاجی در حال طواف،پول خمس نداده همراه داشته باشد،طوافش اشکال پیدا نمیکند.
مسألۀ 7- اگر کسی پس از انجام اعمال حج تمتع فهمید که در طواف
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 150
عمره یا حج،چند شوط از هفت شوط را از داخل حجر اسماعیل علیه السلام دور زده،حج او صحیح است و باید طواف را اعاده کند.
مسألۀ 8- زنی که در غیر ایام عادت لک دیده و به اعتقاد پاکی،طواف و نماز را انجام داده و شب بعد خون دیده،با شرایط حیض،اگر یقین کند که بعد از دیدن لک،خون در باطن فرج بوده،و قطع نشده،حیض بوده است و طواف و نمازش صحیح نیست،و اگر شک دارد یا یقین کند که خون قطع شده،حیض نبوده است و اعمالش صحیح است،و در صورت اول حج او صحیح است و باید طواف و نماز را اعاده کند و اگر در عمره بوده،در صورت ضیق وقت احتیاطاً بعد از حج،یک عمرۀ مفرده نیز به جا آورد.
9- س - جوان 17سالۀ غیر مختون،که به تشخیص شورای پزشکی ختنه برای او خطر دارد،مستطیع شده و فعلاً در مدینه است،تکلیف او نسبت به حج چیست؟
ج -باید مُحرم شود و خودش طواف کند و نایب هم بگیرد برای طواف،و بعد از طواف،خودش یک نماز بخواند و بعد از طواف نایبش نیز،خودش نماز دیگر بخواند،و در صورتی که دو طواف با هم انجام شود خودش یک نماز بخواند،کفایت میکند.
10- س - اگر در اثنای طواف،نماز جماعت برقرار شد و شخص از ادامۀ طواف معذور شد تکلیف چیست،و اگر در اثنای سعی باشد وظیفه چیست؟
ج - اگر بعد از شوط چهارم طواف یا سعی قطع شده،از همان جایی که قطع شده طواف یا سعی را تمام کند،و اگر قبل از شوط چهارم طواف
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 151
بوده و فصل طویل شده،طواف را از سر بگیرد،هر چند احتیاط آن است که طواف را اتمام و پس از خواندن نماز آن،طواف را اعاده کند و نماز طواف دیگری بخواند،و در سعی نیز احتیاط در اتمام و اعاده است.
11- س - کسی که بعد از تقصیر در عمرۀ تمتع متوجه شود که وضوی او باطل بوده یا وضو نداشته و با این حال طواف کرده و نماز طواف خوانده است،وظیفۀ او چیست؟
ج - طواف و نماز را اعاده کند،و عمرۀ او صحیح است.
12- س - شخصی در حال طواف،کعبه را بوسیده است و احتمال میدهد که در آن حال چند قدم راه هم رفته باشد،فعلاً وظیفۀ او چیست و البته این شک بعد از عمل برای او حادث شده است؟
ج - طواف او صحیح است.
13- س - اگر در اثنای طواف شک در صحت شوط سابق یا جزئی از شوطی که مشغول است و محل آن گذشته است بکند چه حکمی دارد؛ مثلاً نمیداند که از مقابل حِجر که عبور کرده از حدّ مَطاف خارج بوده است یا نه؟
ج - اگر مسأله را میدانسته و میخواسته است عمل صحیح را انجام دهد،یعنی غافل نبوده،طواف صحیح است.
14- س - اگر طواف یا سعی یا نماز طواف در عمره به جهتی باطل شده باشد و شخص بدون توجه به آن،تقصیر نموده باشد و لباس پوشیده و بعد متوجه شده که عمل مزبور باطل بوده است وظیفۀ او چیست؟و کفاره دارد یا نه؟
ج -باید عمل باطل شده را جبران کند،و ظاهر این است که از احرام
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 152
خارج شده و کفاره ندارد.
15- س - کسی در شوط ششم طواف،نجاستی در بدن دیده و یقین کرده که از شوطهای قبل این نجاست در بدن او بوده است،بدون توجه به مسأله،طواف را تکمیل کرده و بعداً بدن را تطهیر نموده و طواف را اعاده کرده است و عمره را تمام کرده است،آیا عمل او صحیح است یا خیر؟
ج -باید مقداری از طواف را که بعد از یقین به نجاست،باقی مانده اعاده کند و بعد نماز طواف را بخواند،و ظاهر این است که از احرام خارج شده و با اتمام طواف و نماز طواف مذکور،عمل صحیح است.
16- س - کسی در اثنای طواف آن را قطع کرده و از اول شروع کرده است،آیا طواف او صحیح است است یا خیر؟و چنانچه اعمال مترتبه و تقصیر را انجام داده وظیفۀ او چیست؟
ج - اگر بعد از دور چهارم بوده به احتیاط واجب آن را تمام کند و بعد یک طواف دیگر به جا آورد،و اگر قبل از دور چهارم بوده در فرض سؤال باید یک طواف دیگر به جا آورد،و با فرض جهل،ظاهر این است که اعمال مترتبه صحیح و از احرام خارج شده است.
17- س - کسی در شوط آخر مُحدث شده است و بدون طهارت شوط را اتمام کرده و بعد وضو گرفته و طواف را اعاده نموده است و نماز و سعی و تقصیر را انجام داده است،آیا صحیح است و وظیفۀ او چیست؟
ج -باید قسمتی از طواف را که بیوضو انجام داده با وضو به جا آورد و بعد از آن نماز طواف بخواند.
18- س - کسی توهم کرده است که در طواف،مقداری در اثر فشار جمعیت برده شده،ولی برای او جزمی نیست،و چون نمیتوانسته
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 153
برگردد و تدارک کند،بقیۀ شوط تا محلّ تدارک را به قصد احتیاط و رجا انجام میدهد که اگر شوط او باطل است زیادی لغو باشد و اگر شوط او صحیح است زیاده از طواف باشد،و بعد بقیۀ اشواط طواف را به جا آورده و این شوط را به حساب نیاورده است،آیا این طواف صحیح است یا خیر؟
ج - صحیح نیست.
19- س - کسی در وقت طواف،شک در اشواط پیدا کرد و چون گمانش به یک طرف بیشتر بود،بنا را بر آن طرف گذاشت و بعد از انجام اعمال،یقین به صحت طواف خود پیدا کرد،آیا طواف او صحیح است؟
ج - صحیح است.
20- س - کسی در شوط چهارم از حجر الأسود تا اول حجر اسماعیل علیه السلام را پیمود و فکر کرده است که چون اول شوط چهارم نیّت جدا در این شوط نداشته باشد باید این قسمت شوط را اعاده کند، لذا بقیۀ شوط را بدون نیّت رفته و از حجر الأسود به قصد شوط چهارم طواف کرده است،آیا اشکالی در طواف حاصل میشود؟
ج - اشکال دارد.
21- س - کسانی در طواف بعد از انجام مقداری از آن،آن را رها میکنند و بلافاصله از نو شروع میکنند،طواف آنها چه صورت دارد،و چنانچه در سعی بوده حکم چیست؟
ج - اشکال دارد،و اگر بعد از شوط چهارم طواف بوده باید آن را اتمام کنند و نماز بخوانند و دو مرتبه طواف و نماز آن را اعاده نمایند.
22- س - دربارۀ اشخاصی که قادر به طواف نیستند،آیا نایب گرفته
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 154
شود یا خودشان در تخت روان طواف داده شوند،با در نظر گرفتن اینکه متصدیان وسیلۀ نامبرده،در خارج محدودۀ مطاف طواف انجام میدهند؟
ج - احتیاطاً هر دو را انجام دهند.اگر چه طواف دادن در خارج مطاف کفایت میکند.
23- س - شخصی در حال طواف اشتباهاً به قصد طواف وارد حجر اسماعیل علیه السلام میشود و بعد که متوجه شد،برمیگردد و از همان جا که وارد حجر شده بود طواف را شروع و شوط را کامل مینماید،آیا طوافش صحیح است یا نه؟
ج - اشکال دارد؛بلی،اگر پس از تذکر در حجر اسماعیل علیه السلام از حجر الأسود به قصد احتیاط شوط را اعاده میکرد،و از محلی که وارد حجر شده قاصد جدی طواف بود،طوافش اشکال نداشت.
24- س - اگر در حال طواف یا سعی یا در نماز شک کند که شوط چندم و یا رکعت چندم است،و با همین حال طواف و سعی و نماز را ادامه دهد،بعد به یک طرف شک،یقین کند و اعمال را تمام نماید،آیا عملش به نحوی که ذکر شد،صحیح است؟
ج - اگر طواف یا سعی را در حال شک ادامه داد و بعد یقین به صحت پیدا کرد،اشکال ندارد و طواف و سعی صحیح است؛ولی در نماز بدون تروی محل اشکال است،و احوط اعادۀ آن است.
25- س - زنی با شوهرش که یک دور طواف را انجام داده بود،نیت طواف کرد،و با او ادامه داد و بعد از شوط آخرِ مرد که شوط ششم زن است،او به جای اینکه یک شوط دیگر بیاورد تا طوافش کامل شود، طواف را از سر گرفت،آیا طواف اول و دوم زن چگونه است؟
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 155
ج - احتیاط آن است که یک شوط دیگر به قصد احتیاط به جا آورد که مجموعاً چهارده شوط میشود،و بعد از انجام نماز طواف،طواف و نماز را اعاده نماید.
26- س - در مَطاف چیزهایی از افراد میافتد از قبیل ساعت،احرامی و غیره،و کسانی که طواف میکنند پا روی آن میگذارند،آیا برای طواف ضرر ندارد و موجب بطلان آن نمیشود؟
ج - موجب بطلان طواف نمیشود.
27- س - اگر انسان میداند که پا گذاشتن روی احرامیِ دیگران موجب اذیت و عدم رضایت او میگردد،آیا این عدم رضایت او به طواف ضرر ندارد؟
ج -به طواف ضرر نمیزند.
28- س - اگر کسی قبل از شوط چهارم طوافش را قطع و از نو طواف کند،گفته شده در صورتی که فاصله زیاد نشده باشد،احتیاط این است که طواف قطع شده را تمام کند و اعاده هم بنماید،مراد از تمام کردن چیست،آیا فقط شوطی را که قطع کرده تمام کند،یا ما بعدش را هم باید به جا آورد؟
ج - طواف مزبور اشکال دارد و اتمام موضوع ندارد،و باید طواف را بعد از نماز طواف اول،اعاده کند احتیاطاً.
29- س - شخصی طواف را از حجر الأسود شروع کرده،و در هر شوط به رکن یمانی که میرسید نیتِ ختم میکرد و از حجر الأسود نیت شوط بعد را مینمود و هفت شوط طواف را این گونه تمام کرد به گمان اینکه ختم طواف و اشواط آن باید در رکن یمانی باشد،آیا وظیفهاش
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 156
چیست؟
ج - این طواف اشکال دارد،و باید اعاده شود.
30- س - گاهی مأمورین نظافت مسجد الحرام از کنار کعبه دست به دست هم میدهند و همان طور توسعه میدهند تا انسان از مطاف خارج میشود،آیا به همین مقدار بیرون کردن از مطاف،ضرورت حاصل است که طوافش در خارج از مَطاف صحیح باشد،یا باید صبر کند تا نظافت تمام شود،و اگر افرادی گمان میکردند که ضرورت است و طواف را انجام دادند،حال تکلیفشان چیست؟
ج - اگر امکان دارد که در حد،طواف کند باید صبر کند و در حد طواف کند،و در این صورت طواف در خارج حد،صحیح نیست.
31- س - کسی که از اول بلوغ،سال خمسی برای خود قرار نداده است،اگر به حج مشرف شود و با همان پول که دارد احرامی تهیه و قربانی و مصارف در حج بکند،آیا برای حج او ضرر ندارد؟
ج - اگر پول او از درآمد کسب و حقوق است و معلوم نیست که ربح بین سال است،بدون تخمیس،حکم غصب را دارد که طواف و قربانی صحیح نیست.
32- س - شخصی که با پول خمس نداده لباس احرام بخرد و با آن مُحرم شده و طواف و نماز به جا آورد،وظیفهاش چیست؟
ج - اگر از روی علم و عمد نبوده،اصل عمره و حج او صحیح است، ولی در صورتی که جاهل مقصر باشد،باید طواف و نماز را اعاده کند.
33- س - اگر با پولی که معلوم نیست متعلق خمس است یا نه،لباس احرام بخرد،آیا لازم است خمس آن را بدهد،و اگر نداد طواف با آن چه
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 157
صورت دارد؟
ج -با فرض شک،لازم نیست خمس بدهد و طواف صحیح است، هر چند احتیاط مطلوب است.
34- س - شخصی در سال گذشته که حج تمتع واجب خود را انجام میداده،تنها نماز طواف را به گمان اینکه کفایت میکند بدون طواف، انجام داده است و سپس باقی اعمال را انجام داده،آیا چه وظیفهای دارد؟
ج -با فرض اینکه طواف حج را از روی جهل به مسأله ترک کرده و به محلش برگشته است،باید حج را اعاده کند،و یک شتر قربانی نماید.
35- س - تعدادی مشغول طواف عمره یا زیارت بودند که شروع کردند مسجد را نظافت کنند،ناچار طوافکنندهها از مطاف خارج شدند، مدتی طول کشید خیال کردند موالات عرفیه به هم خورده است،طواف را از سر گرفتهاند،بفرمایید در صورتی که به هم خوردن موالات مشکوک باشد،طوافشان درست است یا نه؟
ج - اشکال دارد.
36- س - زنی است که قادر بر طواف کردن نیست،امر دایر است بین اینکه با تخت در خارج مطاف،طواف دهند و یا نامحرم او را پشت کند و در مطاف طواف دهد،وظیفه چیست؟
ج -باید او را در مَطاف،طواف دهند،هر چند نامحرم او را پشت کند.
37- س - کسی که وظیفهاش اتمام و اعادۀ طواف است،اتمام کرد و مشغول اعاده بود که دوباره در یکی از شوطهای طواف قطع شد،مثل اول،آیا این طواف را نیز باید اتمام و اعاده نماید؟
ج - فرقی نیست.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 158
38- س - شخصی در حال طواف افتاد و غش کرد و چند ساعت بعد بهوش آمد،آیا میتواند از همان جا که طواف را قطع کرده بود،شروع کند و باقی اعمال را ادامه دهد،یا نه؟
ج - اگر قبل از شوط چهارم بوده،وضو بگیرد و طواف را اعاده نماید، و اگر بعد از شوط چهارم بوده،باید وضو بگیرد و طواف را اتمام کند.
39- س - آیا بعض شوطهای طواف و سعی،برای کسانی که قادر نباشند خودشان انجام دهند،قابل نیابت است،یا نه؟
ج -بلی،قابل است.
40- س -با وضعیت فعلی که جمعیت حجاج خیلی زیادند و عدهای از ضعفا نمیتوانند در مطاف طواف کنند،آیا توسعه در مَطاف هست؟و نیز خلف مقام که یا نمیشود نماز خواند و یا مصادف با اذیت طواف کنندگان است و اطمینان از تمام کردن نماز مخصوصاً برای ضعفا نیست،نماز خواندن در دورتر چه حکمی دارد؟و آیا شخصی که وارد مکه شد میتواند فوراً به اعمال طواف و نماز هر جور که ممکن باشد مشغول شود،یا باید در حال احرام بماند که وقت ضیق شود،مثلاً تا شب نهم،و آن وقت چنین کند،و معلوم است برای همه کس میسر نیست؟
ج - اگر میتواند و لو در وقت خلوت در مطاف طواف کنند،باید در حد آن طواف نمایند،و نماز خواندن در مکان دور در مورد ضرورت مانع ندارد،و صبر لازم نیست.
41- س - دختری در کودکی و یا اوایل سنین بلوغ جنب شده و تا کنون هم ازدواج نکرده است،با توجه به اینکه در سنین بالاتر نمیدانسته به واسطۀ فعلی که در کودکی انجام شده،جنب گشته است و در نتیجه غسل
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 159
جنابت را تا حال انجام نداده است و با این کیفیت به حج نیز رفته است، تکلیف او چیست؟آن غسلهایی که یقیناً انجام داده است،حیض و جمعه بوده است و با توجه به موارد یادشدۀ فوق این سؤالها مطرح است:
1.وضع نماز و روزه و کلیۀ عباداتی که بعد از بلوغ تا کنون انجام داده است چیست؟
2.آیا در زمان حال مُحرم است،و به صورت احرام وارد مکه و خارج شده است؟و در صورت مُحرم بودن،آیا تا زمانی که اعادۀ حج نکند، جمیع محرمات که در آن ایام حرام است بر این شخص حرام میباشد،یا خیر؟
3.در صورتی که فقط حجش باطل باشد،ولی مُحرم نباشد چگونه میتواند با وضع اعزام حجاج به بیت اللّٰه الحرام که چند سال یک بار این توفیق حاصل میشود،اعادۀ حج کند؟
ج - اگر یقین دارد که جنب شده،بدون غسل جنابت نماز و طواف او صحیح نیست و غسلهای دیگر کفایت از غسل جنابت نمیکند،و در فرض مسأله نمازهایی را که با این حال خوانده باید قضا کند،و اگر نمیدانسته جنب است و روزه گرفته روزههای او صحیح است و قضا ندارد،و حج در مفروض سؤال صحیح است؛ولی طوافهای عمره و حج و نساء و نمازهای آنها را باید دو مرتبه به جا آورد،و اگر خودش نمیتواند برود برای آنها نایب بگیرد،و تا طواف حج و طواف نساء و نماز آنها را انجام نداده یا با عدم قدرت،نایب او به جا نیاورده باید از بوی خوش و ازدواج و محرماتی که با طواف نساء حلال میشود،اجتناب نماید.
42- س - شخصی در اثنای طواف،مُحدث شده و خجالت کشیده
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 160
بگوید و با همین حالت اعمال را تمام کرده و به ایران بازگشته،مستدعی است بفرمایید:
1.حجش چه صورت دارد؟
2.اگر اعاده لازم است،آیا میتواند نایب بگیرد،یا باید شخصاً انجام دهد؟
ج - اگر با اعتقاد صحت،اعمال را اتمام کرده،حجش صحیح است و باید طواف و نماز آن را اعاده کند،و اگر خودش نمیتواند برود،باید نایب بگیرد،و اگر در فرض مزبور حدث بعد از شوط چهارم باشد به تفصیل مذکور در مناسک طواف را تدارک کند،و چنانچه کار او عمدی بوده،یا با تردید و عدم اعتقاد به صحت انجام داده،شقوق و صوری دارد که در بعض آنها صحت حج مشکل است.
43- س - ما در شب،ساعت 9از مسجد شجره برای زیارت و انجام اعمال به سوی مکه حرکت کردیم،در نزدیکی اذان صبح به کعبه رسیدیم،و چون زائران قبلی مشغول نماز صبح بودند سرپرست کاروان از ما تقاضا کرد مقدار کمی صبر کنیم تا پس از نماز ما را طواف دهد،ولی در این مهلت به علت خستگی زیاد چند بار من خوابم برد چون آب در دسترس خود نمیدیدم و جایی را نمیشناختم،روی ریگهای اطراف باغچه تیمم کردم و طواف و نماز آن را انجام دادم،آیا عمل حج من با این توصیف صحیح است یا نه؟
ج -با اینکه برای شما امکان داشته که وضو بگیرید،و لو به این نحو که به منزل بروید و مثلاً برای روز بعد اعمال را انجام دهید،تیمم صحیح نبوده است،و اگر عمل شما با اعتقاد به صحت بوده از احرام خارج
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 161
شدهاید،و فقط باید طواف و نماز را اعاده کنید،و اگر خودتان نمیتوانید بروید،باید نایب بگیرید.
44- س - اگر کسی قبل از حجر الأسود طواف را شروع نمود و به همان جا ختم کرد،آیا طوافش باطل است؟
ج -بلی،طواف باطل است.
45- س - اگر در هنگام خروج از مَطاف،بعد از پایان هفت شوط مقداری مسافت را به قصد جزئیت به جا بیاورد،آیا مُبطل طواف است؟
ج - اگر عمدی باشد،مبطل است،و در صورت سهو قطع کند،و طوافش صحیح است.
46- س - شخصی بیش از چهار شوط از طواف انجام نداد،و بدون اینکه نماز طواف را بخواند،سعی را شروع کرد و یکی دو شوط از سعی را انجام نداده تقصیر نمود و از احرام خارج شد،تکلیف او چیست؟
ج - اگر این شخص قصد هفت شوط طواف یا سعی را نداشته،عملش باطل است و باید تمام اعمال را اعاده کند.
47- س - کسی نتوانسته است بیش از دو شوط از طواف خود را انجام دهد،و بقیۀ اشواط را دیگری به جای او انجام داده است،وظیفۀ او چیست؟
ج -با فرض عذر حتی در آینده عمل مزبور صحیح است و نماز را بخواند.
48- س - آیا میشود قبل از شوط چهارم،طواف را بدون عذر به هم زد و آن را کأن لم یکن دانست،و یا مانند نماز قطع کردن آن جایز نیست؟
ج - قطع مانع ندارد،ولی قبل از فوات موالات نمیتوان آن را از سر
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 162
گرفت.
49- س - کسی که از طواف حتی در خارج مَطاف عاجز است و به خاطر گرانی طواف با تخت روان،انجام آن برای او مشکل است،آیا طواف نیابی در محدوده از او کفایت نمیکند؟
ج - اگر از طواف با تخت روان نیز معذور است،نایب بگیرد.
50- س - اگر کسی یک شوط طواف را از درون حِجْر به جا آورده و بقیۀ اعمال را انجام داده است،تکلیف او چیست؟
ج -باید یک شوط طواف و نماز طواف را اعاده کند،و اگر با اعتقاد صحّت بوده بقیۀ اعمال صحیح است.
51- س - در مواردی که شخص شک در اشواط کند،حکم به بطلان طواف میفرمایید،حالا اگر کسی تجدید طواف نمود و در این میان کشف شد که طواف اول،شش شوط داشته،و از طواف جدید نیز سه شوط انجام داده است،تکلیف او چیست؟
ج - اشکال دارد،و باید احتیاط کند.
52- س -بعضی به تصور اینکه طواف 14دور است با این کیفیت طواف انجام دادهاند،آیا مُخل به طواف است؟
ج - اگر به قصد چهارده شوط طواف کرده،طوافش باطل است.
53- س - اگر کسی طواف عمره را فراموش کرد،و یا آن را ناقص انجام داد و در عرفات به یاد آورد،تکلیف چیست؟و آیا انجام و تتمیم آن فوریت دارد؟
ج - میتواند بعد از اعمال منیٰ آن را تدارک کند،و فوریت ندارد.
54- س - اگر کسی جهلاً طواف را بیش از هفت شوط آورد و بقیۀ
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 163
اعمال بعد از آن را به جا آورد،تکلیف او چیست؟
ج - اگر از اول قصد بیش از هفت شوط داشته،طواف و نمازش صحیح نیست،و باید آنها را اعاده کند،و ظاهراً اعادۀ بقیۀ اعمال لازم نیست؛ولی اگر قصد هفت شوط داشته و بعد از تمام شدن،زیاد کرده، پس اگر چهار شوط یا بیشتر زیاد کرده،احتیاط آن است که بقیه را تا چهارده شوط تتمیم کند و یک نماز دیگر هم به جا آورد و طواف و نماز را اعاده کند،و اگر کمتر از چهار شوط زیاد کرده و موالات عرفیه به هم خورده است،احتیاط واجب اعادۀ طواف و نماز است،و اگر موالات عرفیه به هم نخورده،حکم صورت قبل را دارد.
55- س - شخصی طواف حج واجب خود را غلط انجام داده و پس از آن چندین بار حج نیابی انجام داده است،تکلیف او در مورد حج خود و دیگر حجها چیست؟
ج - مانع ندارد و باید طواف حج خود را تدارک کند،و حجهای نیابی که انجام داده،صحیح هستند.
56- س - شخصی طواف خود را انجام داده است و بعداً دو شوط طواف رجائاً برای جبران نقص احتمالی به جا میآورد،آیا این عمل خللی به طواف او میرساند؟
ج - ضرر ندارد،ولی جبران نقص نمیکند.
57- س - شخصی در دور پنجم طواف عذری برایش پیش آمد،آیا بعداً باید همین طواف را تکمیل کند،یا طواف دیگری انجام دهد؟
ج -باید همین طواف را تکمیل کند.
58- س - شخصی در حین طواف،اندکی خون در بینی خود میبیند و
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 164
آن را با دستمال پاک میکند و طواف خود را تمام مینماید،آیا این طواف صحیح است؟
ج - اگر بینی او نجس شده باید بینی خود را آب بکشد و طواف را تکمیل کند،و اگر بدون تطهیر بینی طواف را ادامه داده،احتیاط آن است که بعد از تکمیل و نماز،طواف و نماز را اعاده کند،و همچنین اگر دستمال نجس همراه او بوده است.
59- س - شخصی در شوط دوم طواف شک میکند که آیا طواف را به نیت منوبٌ عنه یا به نیت خود آغاز کرده است،وظیفۀ او چیست؟
ج - احتیاط آن است که طواف را به نیت منوبٌ عنه اتمام کند و پس از نماز،دو مرتبه آن را با نماز دیگر اعاده کند.
60- س - شخصی در اثنای طواف به خاطر تقبیل و لمس بیت اللّٰه الحرام از مسیر خود منحرف شده،و نمیداند در بازگشت،طواف را از همان نقطه که رها کرده بود،ادامه داده است یا نه،آیا طوافش صحیح است؟
ج - اگر ملتفت بوده که از همان محلی که طواف را رها کرده شروع کند،و بعداً شک عارض شده،حکم به صحت نماید،و در غیر این صورت اکتفا به طواف مزبور،محل اشکال است.
61- س - شخصی در اثنای طواف بر اثر فشار جمعیت چند گام به جلو رانده شده است،پس از آن به جای اینکه همان مقدار را جبران کند، شوط دیگری آورده که مجموعاً هفت شوط تمام و یک شوط ناقص میشود،آیا این طواف صحیح است؟
ج - طواف او اشکال دارد،و باید آن را اعاده کند.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 165
62- س - شخصی بعد از اتمام طواف سهواً یک شوط زیاد کرده است و بعد مردَّد است که سه یا چهار شوط دیگر به جا آورده است،و سپس همۀ اعمال عمره را نیز انجام داده است،آیا طواف او باطل است،و آیا تردید در عدد اشواط اضافی مضر نیست؟
ج - مضر است،و باید طواف و نماز را اعاده کند.
63- س - شخصی بر اثر شلوغی،مقداری از طواف را در خارج مطاف انجام داد،و بعد نیز بقیۀ اعمال را انجام داده است،تکلیف او چیست؟
ج - اگر ممکن نبوده،و لو در وقت دیگر که در حد،طواف کند،اشکال ندارد،و گر نه باید طواف و نماز اعاده شود.
64- س - کسی که وظیفۀ او وضوی جبیرهای و تیمم است،اما از روی جهل،بدون تیمم،اعمال عمره را انجام داده است،وظیفۀ او چیست؟
ج - طواف و نماز آن،باید اعاده شود.
65- س - شخصی شوط اول طواف را خارج از مَطاف و به قصد طواف انجام داده،بعد متوجه شده است که طواف باید در محدودۀ معینی باشد،لذا مجدداً طواف را در مطاف آغاز نموده و بعد از طواف اعمال دیگر را انجام داده است،آیا اشکال دارد؟
ج - مانع ندارد.
66- س - کسی که اشتباهاً طواف را از رکن یمانی شروع و به همان جا ختم کرده و نماز طواف را خوانده و پس از آن متوجه شده،حکمش چیست؟و چنانچه در اثنای طواف متوجه شد و طوافش را به حجر الأسود ختم کرد،مقدار زیادی مُضر به طوافش میباشد یا خیر؟
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 166
ج - طواف و نماز را باید اعاده کند،و فرقی بین دو صورت نیست.
67- س - کسی که میداند یا احتمال میدهد که مقداری از طوافش را بدون اختیار انجام میدهد،یعنی جمعیت او را میبرند،آیا میتواند از اول نسبت به آن مقداری که جمعیت او را میبرند نیز قصد طواف کند و آن مقدار را مثل طواف سواره حساب کند؟
ج -باید طواف را شروع کند،و اگر در اثنای بدون اختیار او را بردند همان مقدار را جبران کند و طواف را ادامه دهد.
68- س - مواردی که باید احتیاطاً طواف را تمام کند و نماز طواف بخواند و طواف را با نمازش اعاده کند،آیا اگر یک طواف به قصد اعم از تمام و اتمام (یعنی چنانچه آن مقدار انجام شده باطل بوده،تمام هفت شوط را قصد طواف داشته باشد،و چنانچه صحیح بوده به متمم آن قصد طواف داشته باشد)انجام دهد و دو رکعت نماز بخواند،کافی است یا خیر؟
ج - این عمل صحیح نیست و تردید در نیت است.
69- س - شخصی در عمرۀ تمتع بعد از تقصیر فهمید طواف و سعیش باطل بوده،مجدداً طواف و سعی را با لباس دوخته انجام داد،آیا مجزی و صحیح است یا نه؟و در فرض مذکور آیا باید تقصیر را هم تکرار کند،یا نه؟
ج - طواف و سعی او صحیح است و اعادۀ تقصیر لازم نیست،اگر چه احوط است.
70- س - شخصی چند متری از یک شوط را خراب کرده است و چون دقیقاً اول و آخر آن معلوم نیست،یک شوط کامل از حجر الأسود
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 167
شروع و به آنجا ختم میکند به قصد اینکه آنچه خراب شده به نحو صحیح انجام شود و زیادی قبلی و بعدی مقدمۀ علمیه باشد،آیا این طواف صحیح است؟
ج - صحیح است،مگر بعد از خراب شدن آن قسمت طواف را ادامه داده باشد که در این صورت طواف اشکال دارد.
71- س - کسی که به حدود مَطاف آگاهی ندارد،بعد از فراغ از طواف شک میکند که در مَطاف بوده است یا نه،آیا طوافش صحیح است یا نه؟
ج - اگر از اول در مطاف بود و شک در خارج شدن دارد،طوافش صحیح است،و اگر از اول شک دارد،با جهل مذکور در سؤال نمیتواند به طواف مزبور اکتفا کند.
72- س - شخصی در شوط اول طواف بود که نماز جماعت شروع شد،طواف را قطع میکند و مشغول نماز میشود و پس از نماز،طواف را از سر میگیرد و هفت شوط کامل به جا میآورد،آیا طواف او صحیح است؟
ج - اشکال دارد و باید طواف را اعاده نماید.
73- س - شخصی با علم به حرمت تماس با بدن زن در حین طواف از روی شهوت با بدن زنی تماس مینماید و از این تماس متلذذ میگردد،آیا طواف او اشکال پیدا میکند یا نه،تکلیف او چیست؟
ج - مضر به طواف نیست،و اگر کاری که موجب کفاره است انجام داده،باید کفاره بدهد.
74- س - اگر کسی طواف را فراموش کند یا باطل انجام دهد،آیا میتواند در ماههای غیر حج انجام دهد؟
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 168
ج - مانع ندارد.
75- س - شخصی شوط اول طواف را در حالی که ناقص بوده،رها میکند و پس از آن شش شوط دیگر به جا میآورد و بعد از آن نقیصۀ شوط اول را به جا میآورد،آیا طواف او صحیح است؟
ج - صحیح نیست.
76- س - اگر کسی در عدد اشواط طواف و سعی و عدد سنگهای رمی به دیگری اعتماد کند،کافی است؟
ج - اگر اطمینان به عدد پیدا کند،مانع ندارد.
77- س - شخصی به علت مریضی یا مسن بودن،در دور اول طواف خسته شده و از مطاف بیرون آمد و بعد از کمی استراحت از همان جا که طواف را قطع نموده بود،شروع میکند،آیا چون به دور چهارم نرسیده است طوافش چه حکمی دارد؟
ج - اگر موالات به هم نخورده،صحیح است.
78- س - آیا واجب است برای درک خلوتی مَطاف و طواف در محدودۀ بیت و مقام،طواف را تأخیر بیندازد،یا مستحب است،یا رجحان دارد،خصوصاً اگر پس از ایام تشریق مَطاف خلوت نشود؟
ج - در صورت امکانِ طوافِ در حد،و لو در وقت خلوت،باید در حد طواف کند و لو با تأخیر.
79- س - آیا مُحرم قبل از انجام طواف واجب خود،چه طواف عمره یا حج و چه طواف نساء،میتواند همین طوافها را برای معذور،نیابت کند؟
ج - مانعی ندارد.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 169
80- س - شخصی در طواف عمرۀ تمتع در اثر فشار احساس میکند که لنگِ احرامش تر و نجس شده،ولی اعتنا نمیکند و با همان حال طواف را تمام میکند و نماز طواف و سعی و تقصیر را انجام میدهد و به منزل میرود،بعد از بررسی میبیند مقداری نجاست خارج شده و احرامش را آلوده کرده است،یقین پیدا میکند که در همان حال طواف چنین شده است،بعد از اعمال حج و مراجعت به وطن،به او میگویند باطل است، مستدعی است حکم اللّٰه را با توجه به اینکه نماز و سعی را هم با همان حال انجام داده،دربارۀ این شخص بفرمایید،و اگر اعمالش باطل باشد، آیا هنوز در حال احرام است یا خیر؟
ج - اگر در حال طواف،شبهه داشته و یقین نداشته که نجس شده و وضوی او باطل شده،از احرام خارج شده است،و فقط باید طواف و نماز را اعاده کند،هر چند بعد از اعمال یقین پیدا کرده باشد.
81- س - آیا یقین به هلخوردن در حین طواف،مصداق عدم امکان طواف در محدودۀ معین و مجوز برای تجاوز به غیر این محدوده میشود، یا خیر؟
ج - شامل نیست.
82- س - در صورتی که یقین دارد در حال طواف در محدودۀ معین با اجنبی یا اجنبیه برخورد میکند،باز هم واجب است در محدودۀ معین طواف کند؟
ج - آنچه ذکر شده،عذر نیست.
83- س - اگر صاحب عادت وقتیه و عددیه که عددش مثلاً هفت روز است،روز هفتم پاک شد و غسل کرد و اعمال حج را به جا آورد،ولی بعداً
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 170
لک دید،اعمالش چگونه است؟
ج - اگر خون دیده و از روز دهم تجاوز نکرده،محکوم به حیض است که در وسعت وقت باید طواف و نماز را اعاده کند،و در ضیق وقت،محل اشکال است که مراعات احتیاط باید بشود.
84- س -بعضی از زنان به جهت خوردن قرص،نظم عادت ماهانهشان برهم میخورد،به طوری که گاهی در مدت طولانی مرتب خون و لک میبینند،آیا وظیفۀ این گونه زنان در حج چیست؟
ج - اگر خون سه روز استمرار داشته باشد،و لو به این نحو که پس از خروج تا سه روز باطن فرج آلوده باشد،حکم حیض دارد،و گر نه باید به وظایف مستحاضه عمل کند.
85- س - اگر زن در عمرۀ تمتع بعد از سه شوط و نیم و قبل از چهار شوط،حائض شد و تا قبل از رفتن به عرفات،پاک نمیشود،وظیفۀ او چیست؟
ج - مورد عدول به افراد است.
86- س - اگر زنی بعد از شوط چهارم در طواف عمرۀ تمتع حائض شد و تا وقت وقوف به عرفه پاک نشد،وظیفهاش چیست؟
ج -باید سعی و تقصیر عمرۀ تمتع را انجام دهد و مُحرم شود برای حج تمتع و در وقت انجام طواف حج،قبل یا بعد از آن،بقیۀ طواف عمرۀ تمتع و نماز آن را هم به جا آورد.
87- س - زنی عمرۀ تمتع را انجام داد،بعد متوجه شده که طواف او باطل بوده است،پس از اینکه متوجه شد،ملاحظه نمود عذر زنانه دارد، تکلیف او چیست؟
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 171
ج - هر وقت عذر او مرتفع شد،طواف و نماز را اعاده کند،و اگر قبل از وقوف،پاک نمیشود برای حج مُحرم شود و پس از آمدن به مکه و رفع عذر،آنها را انجام دهد.
88- س - زنی مسأله را نمیدانست،بعد از پاک شدن از حیض،خیال میکرده جنب است و لذا غسل جنابت را نیت میکرد و با همین حال حج انجام داد،بفرمایید حج او چگونه است؟
ج - اگر منظور او غسل برای حدثی که از خون داشته است باشد و اسم آن را جنابت گذاشته،عملش صحیح است.
89- س - آیا مستحاضۀ کثیره باید برای طواف یک غسل،و برای نماز طواف غسل دیگر بکند،یا یک غسل برای هر دو کافی است؟
ج -برای هر یک غسل لازم است،مگر آنکه از وقت غسل برای طواف تا آخر نماز خون قطع باشد.
90- س - زنی به حساب شناسنامه،بیش از پنجاه سال شمسی دارد و یک سال و نیم خون ندیده است،ولی در عرفات خون میبیند،بنا بر این آیا در یائسگی او میتوان تردید داشت یا نه،و وظیفۀ او چیست؟
ج - اگر اطمینان دارد که پنجاه سال قمری او تمام شده و سیده نیست، حکم مستحاضه را دارد.
91- س - آیا نماز و طواف،برای زن مستحاضه یک حکم دارند،یا هر کدام از طواف و نماز،جدا و مستقل هستند؟
ج - مستقل هستند.
92- س - زنی بعد از وقوفین حیض میشود،با مصرف قرص،خون قطع میگردد و اعمال را انجام میدهد،ولی بعد از آن لک میبیند،وظیفۀ
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 172
او چیست؟
ج - اگر خون سه روز مستمر نبوده و حتی در باطن فرج هم قطع شده، حیض نبوده است و با انجام وظیفۀ مستحاضه،عمل او صحیح است.
93- س - زنی در حال طواف،مستحاضۀ قلیله میشود،وظیفۀ او چیست؟
ج - اگر بعد از تمام شدن دور چهارم بوده،پس از تجدید وضو و تطهیر بدن و لباس،طواف را تمام کند،و اگر قبلاً بوده به احتیاط واجب پس از تجدید وضو و تطهیر،آن را اتمام و سپس اعاده نماید.
94- س - زن مستحاضهای بعد از غسل و وضو مشغول طواف میشود،در اثنای طواف لک میبیند،وظیفۀ او چیست؟
ج - اگر خون او مستمر است و به وظیفه عمل کرده با تحفظ از خروج خون چیزی بر او نیست،و در غیر این صورت حکم حدث جدید را دارد.
95- س - زنی به تصور اینکه پاک شده است،طواف انجام میدهد و در اثنای سعی متوجه میشود که هنوز پاک نشده است،آیا سعی او نیز باطل است،و اگر بعد از سعی متوجه شود چگونه است؟
ج - در فرض اول سعی را قطع کند و پس از پاک شدن از حیض،طواف و نماز را اعاده کند،و احتیاط آن است که پس از اعادۀ طواف و نماز سعی را اتمام و اعاده نماید،و در فرض دوم نیز اعادۀ طواف و نماز لازم،و اعادۀ سعی مبنی بر احتیاط است.
96- س - زن مستحاضه که باید غسل کند و وضو بگیرد و با این کار فاصلهای بین اعمال پیش میآید که شاید طولانی هم باشد،مثلاً باید برود منزل غسل کند و برگردد،آیا این فاصله اشکال ندارد؟
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 173
ج - اگر خون قطع نمیشود برای هر یک از طواف و نماز باید غسل کند و وضو بگیرد،و باید طوری باشد که بعد از غسل و وضو مبادرت به عمل نماید،بنا بر این اگر با رفتن به منزل نتواند مبادرت کند،نزدیک مسجد الحرام غسل کند و وضو بگیرد.
97- س - زن مستحاضه که باید برای هر نماز و طواف غسل کند،طبق وظیفهاش غسل کرد و یا وضو گرفت و طواف را شروع کرد؛بین طواف، نماز ظهر شروع شد،نماز را خواند و با همان طهارت اول،بعد از نماز، طواف را ادامه داد،آیا طوافش صحیح است؟
ج - اگر از هنگام غسل تا آخر طواف خون قطع بوده،طواف صحیح است،و در غیر این صورت احوط آن است که این طواف را تمام کند و پس از غسل اعاده نماید.
98- س - زنی که حیض نمیشود،ولی هر دو ماه یک بار،دو سه روزی لک و ترشحات میبیند،وظیفهاش چیست؟
ج - اگر خون استمرار تا سه روز ندارد و لو به این نحو که پس از خارج شدن تا این مدت باطن فرج آلوده باشد،حکم استحاضه را دارد.
99- س - هرگاه زن قُرَشیه پس از شصت سال،و غیر قرشیه پس از پنجاه سال،چند روز متوالی خون ببیند که همه به اوصاف حیض باشد،در طوافها و نماز چه کند؟
ج - حکم مستحاضه را دارد،و حکم حیض بر خون مزبور مترتب نیست،حتی در صورت توالی یا داشتن صفات.
100- س - زنهایی که برای جلوگیری از قاعدگی از قرص استفاده میکنند که موقع طواف گرفتار حیض نباشند و ایام عادت ممکن است
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 174
یک یا دو لکۀ کم رنگ ببینند،آیا این خون استحاضه حساب است یا خون قروح و جروح،و در هر صورت به طواف ضرر میزند یا خیر؟
ج - حکم استحاضه را دارد و باید به وظیفۀ مستحاضه عمل کنند،و اگر در اثنای طواف لکه دیده تفصیلی بین ما قبل از تمام شدن دور چهارم و ما بعد آن هست که در مناسک ذکر شده است.
101- س - شخصی غسل مس میت به گردنش بوده،ولی بعد از اعمال حج متذکر میشود،وظیفۀ او چیست؟
ج - اگر بعد از مس میت،غسل جنابت کرده باشد - چون جنب هم بوده یا بعداً جنب شده - غسل جنابت کفایت میکند و عملش صحیح است،و الّا باید طواف و نماز آن را اعاده کند.
102- س - مُحرمی است که مبتلا به خروج ریح است،یعنی مرتب ریح از او جدا میشود و در عرض سال شاید یکی دو ماه فی الجمله تخفیف پیدا میکند،ولی نوعاً به فاصلۀ یکی دو دقیقه وضویش باطل میشود،تکلیف چنین شخصی در طواف و نماز چیست؟چند وضو باید بگیرد؟
ج - حکم مبطون را دارد،که از تحریر الوسیله،جلد اول صفحۀ 30 مسألۀ 3استفاده میشود،و علی ایّ حال چنانچه نتواند در اثنای طواف وضو بگیرد یا حرجی باشد،اکتفا به یک وضو برای طواف کافی است؛ ولی اگر بتواند و لو با حمل آب در اثنای طواف وضو بگیرد،واجب است تجدید وضو کند،و همچنین است حکم در نماز طواف.
103- س - مدتی است که به علت ابتلا به بیماری و در اثر عمل جراحی هنگام خروج مدفوع احساس نمیکنم و از کیسۀ مخصوص
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 175
استفاده میکنم،البته برای وضو و نماز فتوای حضرت امام مشخص و معین است،که بدان عمل میکنم،ولی چون سال آینده به امید خدا تصمیم دارم خانۀ خدا را زیارت کنم،مستدعی است در رابطه با انجام مراسم حج،تکلیف شرعی بنده را مرقوم فرمایید؟
ج - اگر در طواف و نماز آن،رعایت وظیفهای که برای وضو و نماز دارید بنمایید،عمل حج شما صحیح است.
104- س - شخصی عمل جراحی انجام داده است و فعلاً کیسهای بسته است که بول او قطره قطره در آن کیسه میریزد،لکن نه از مجرای بول بلکه از موضع جراحی که در پهلو قرار دادهاند،آیا این شخص حکم مسلوس را دارد؟
ج - حکم مسلوس را دارد.
105- س - کسی نیت طواف را در دل گذرانده و به قصد طواف حرکت میکند،مقداری که میآید گمان میکند نیت طواف را باید به زبان بگوید،لذا برمیگردد و نیت را با زبان میگوید و طواف را از نو شروع میکند،آیا طوافش صحیح است یا خیر؟
ج - اشکال دارد.
106- س -به خاطر اهمیت زیادی که در اعمال حج داده میشود،و بخصوص در طوافها و نماز آن،غالباً یک عملی را به عنوان احتیاط و رجا چندین بار به جا میآورند،و لو اینکه عمل نزد خودشان نقصی ندارد، البته به حد وسواس هم نمیرسد،آیا این گونه تکرار در اعمال،اشکالی دارد؟
ج - وسواس همین است و نباید به وسوسه اعتنا شود،بلی انجام عمل
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 176
احتیاطی بدون وسوسه مانع ندارد.
107- س - کسی به جهتی طواف یا سعیش قطع میشود و به جلو میرود،میخواهد از همان جا که قطع شده شروع کند،ولی در اثر ازدحام نمیتواند خود را به آنجا برساند و در مُحاذی آنجا به طرف چپ یا راست قرار میگیرد،آیا میتواند از مُحاذی جایی که قطع شده شروع کند،یا باید همان نقطه باشد؟
ج - لازم نیست همان نقطه باشد،بلکه مُحاذات کافی است و باید طواف تکمیل شود.
108- س - قِران که در طواف حرام است،آیا طواف را باطل میکند یا خیر؟
ج - اگر از اول یا در اثنای طواف اول،قصد قِران داشته،احتیاط در اعادۀ طواف است،و اگر بعد از تمام شدن طواف اول قصد قِران کرده، طواف باطل نمیشود.
109- س - آیا یک شوط و دو شوط طواف هم استحباب دارد،یا باید طواف هفت شوط باشد،و اگر کسی گمان داشت که مستحب است و بعد از هفت شوط طواف واجب،یکی دو شوط طواف مستحبی به جا آورد و بعد،نماز طواف را خواند،آیا طوافش اشکالی دارد؟
ج - استحباب آن ثابت نیست؛ولی طواف مزبور صحیح است.
110- س - معیار در کثیر الشک بودن در طواف چیست؟
ج - عرفی است.
111- س - طواف کردن در محدودۀ 26/5ذراع،و نماز خواندن پشت مقام هر چه نزدیکتر به مقام،آن طوری که در مناسک بیان شده است،گویی
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 177
نزد آنان بدعت است،آیا باید همان گونه که آنان در خارج از حد طواف میکنند و دور از مقام نماز میخوانند،انجام شود؟
ج - چنین چیزی نیست و باید به وظیفه عمل شود.
112- س - اینکه فرمودهاید در بعضی موارد باید طواف و سعی را اتمام و اعاده کند،بفرمایید که ترتیب هم لازم است یا نه؟
ج -بلی،احتیاط به این است که قبلاً اتمام کند طواف را و نماز بخواند، و سپس اعاده نماید.
113- س - کسی که در سعی یا طواف عمرۀ تمتع یا عمرۀ مفرده،نیاز به نایب پیدا کرده است،آیا نایب باید در حالی که مُحرم است،نیابت کند یا خیر؟بر فرض عدم لزوم احرام،آیا باید با لباس احرام طواف کند،یا در لباس مَخیط هم جایز است؟
ج - هیچ یک از احرام یا لباس احرام در نایب لزوم ندارد.
114- س - شخصی مسلوس است،برای طواف و نماز آن،وظیفۀ او چیست؟
ج - اگر وقتی دارد که بتواند طواف را با وضو و نماز را با وضو انجام دهد،باید آن وقت را انتخاب کند و طواف و نماز را با وضو و بدن پاک به جا آورد و بقیۀ اعمال را بعد از آن اتیان نماید،و اگر چنین وقتی ندارد در صورتی که مشقت نداشته باشد برای هر بار که حدث از او صادر شود یک وضو بگیرد،و اگر مشقت دارد برای طواف یک وضو و برای نماز هم یک وضو بگیرد.
115- س - آیا در مواردی که طواف و نماز باید اعاده شود،لازم است با لباس احرام باشد؟
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 178
ج - لازم نیست.
116- س - هرگاه مُحرم لباس احرام را کنار بگذارد و با لباس دوخته اعمال عمره را از طواف و سعی انجام دهد،جهلاً یا عمداً،آیا طواف و سعی او صحیح است؟و عمرۀ او مُجزی است یا نه؟
ج - طواف و سعی مزبور صحیح،و عمرۀ مذکور مُجزی است.
117- س - هرگاه مُحرم به احرام عمرۀ تمتع،جنب باشد و آب برای او ضرر دارد،یا آب ندارد،و یا وقت عمره میگذرد،آیا طواف و نماز با تیمم کافی و مجزی است؟یا باید نایب هم بگیرد؟
ج - نایب گرفتن لازم نیست.
118- س - آیا حجاب زن در طواف،مثل حجاب او در نماز است یا فرق میکند؟
ج - فرق میکند،و فقط وجه و کفین در طواف مستثنی است علی الاحوط.
119- س - اگر مقداری از موهای سر زن یا جاهای دیگر بدن او که باید در حال طواف بپوشاند،ظاهر باشد،آیا به طواف او ضرر میرساند، یا نه؟و اگر با ظاهر بودن موی سر طواف را انجام داده طواف او باطل است یا نه؟
ج - اگر عمدی باشد،طواف صحیح نیست علی الاحوط،و در غیر مورد عمد صحیح است،مگر در جاهل مقصر علی الاحوط.
120- س - شخصی در عمرۀ تمتع طواف را تمام کرده است،ولی میگوید دلچسب نشد،لذا یک طواف دیگر بدون خواندن نماز طواف اول به جا میآورد و نماز و سعی به جا میآورد و تقصیر میکند،آیا
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 179
عملش صحیح است یا نه؟
ج - عمل او صحیح است،هر چند داخل در قِران حرام است.
121- س - اکْل و شُرب در حال طواف جایز است یا نه؟
ج - مانع ندارد.
122- س - کسی که در حال طواف شخصی را از روی زمین بلند میکند،و ممکن است در این حال گامی به طرف جلو بردارد و در این حال توجه به طواف ندارد،در نتیجه نمیداند که آیا مقداری از مسافت را بدون قصد طواف آمده است یا نه،تکلیف او چیست؟
ج -باید آن مقدار را احتیاطاً تدارک کند.
123- س - کودک نابالغی با اذن پدر مُحرم شد و طواف را نیمهکاره به تصور اینکه همین مقدار کافی است رها کرده و سعی را نیز از طبقۀ دوم انجام داده است،تکلیف چیست؟
ج - اگر از اول قصد هفت شوط نداشته،طواف او باطل است و باید طواف و نماز و سعی را اعاده کند،و بعد تقصیر نماید.
124- س - کسی که در شوط ششم،طواف خود را رها کرد و نتوانست که ادامه دهد،و دیگری به جای او بقیه را به جا آورد،و لیکن نماز طواف را خودش خوانده و بعداً متوجه شده است که استراحت در خلال طواف،به طواف ضرر نمیرساند و او با استراحت میتوانست خودش طواف خود را تمام نماید،اکنون تکلیف او چیست؟
ج -بقیۀ طواف را تمام کند و نماز را اعاده نماید.
125- س - شخصی طواف خود را به هم میزند و طواف دوم را
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 180
شروع میکند،آن را نیز به هم میزند و طواف سوم را آغاز کرده و به اتمام میرساند،وظیفۀ او چیست؟
ج - اشکال دارد و موارد احتیاط مختلف میشود.
126- س - اگر شخصی رکن مستجار (رکن یمانی)را یقین کرد که رکن حجر الأسود است،لذا طواف را از مستجار به عنوان حجر الأسود شروع کرد و هفت شوط کامل به جا آورد،بعداً فهمید که یقین او خطا بوده است، تکلیف او چیست؟
ج - طواف مزبور باطل است و باید تدارک شود.
127- س - گاهی انسان شک میکند که این شوط طوافم به هم خورد یا نه،آیا میشود بعد از طواف یک شوط هم به عنوان احتیاط،اضافه بر هفت شوط آورد و بعد نماز بخواند،یا خیر؟
ج -به وسوسه نباید اعتنا کرد،و اگر قسمتی از طواف اشکال پیدا کند، همان قسمت باید تصحیح شود،و ادامۀ بعد از آن به قصد طواف،بدون تصحیح آن قسمت،موجب اشکال در طواف میشود،و با آوردن یک شوط بعد از طواف،احتیاطاً اشکال رفع نمیشود.
128- س - شخصی در حالی که مشغول طواف است در شوط پنجم یقین کرد که 5متر در شوط اول و 5متر در شوط سوم بیاختیار طواف کرده است،تکلیف او چیست؟
ج - این طواف قابل تصحیح نیست،و باید اعاده شود.
129- س - شرایطی که در طواف واجب،لازم الرعایه است آیا در طواف مستحبی نیز معتبر است یا نه؟
ج - ظاهر آن است که آنچه در مناسک استثنا نکرده،معتبر است.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 181
130- س - در طواف مستحبی،زنان میدانند که به بدن مردان نگاه میکنند و احیاناً هم در بین فشار مردان قرار میگیرند،از نظر شرع اشکال ندارد؟
ج - اگر اختیاراً نگاه به نامحرم نکنند اشکال ندارد؛ولی در ازدحام بهتر است مراعات کنند،و در هر صورت طواف صحیح است.
131- س - آیا در طوافهای مستحبی هم ختنه شرط است یا نه؟
ج -بلی شرط است.
132- س - مُحرم وارد مکه شد،آیا میتواند قبل از اعمال عمرۀ تمتع یا قبل از اعمال عمرۀ مفرده،و همچنین پس از مُحرم شدن به احرام حج تمتع و قبل از رفتن به عرفات،طواف مستحبی به جا آورد یا خیر؟و اگر به جا آورد به عمره و حجش ضرر میزند یا نه؟
ج - احوط ترک طواف مستحبی است در فرض سؤال،ولی به عمره و حج ضرر نمیزند.
133- س - آیا میشود هر شوط از طواف مستحب را به نیت یکی از مؤمنین به جا آورد،یا باید مجموع هفت شوط را برای یک نفر به جا آورد؟
ج - نیابت در یک شوط صحیح نیست،ولی میتواند مجموع را به نیت چند نفر انجام دهد.
134- س - آیا جایز است طواف مستحبی را خارج از حد طواف واجب به جا آورد یا نه؟
ج - جایز نیست مگر در موارد ضرورت.
135- س - اگر حاجی از منیٰ برگشته و هنوز طواف واجب را به جا
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 182
نیاورده است،آیا میتواند طواف مستحبی به جا آورد یا نه؟
ج - احوط آن است که تا اعمال واجب را انجام نداده،طواف مستحبی نکند.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 183