مسائل متفرقۀ محرمات احرام
مسألۀ 1- اگر حاجی در حال احرام برای سردرد دستمالی به دور سر ببندد اگر چه تمام سر را بگیرد،کفاره ندارد.
مسألۀ 2- آنچه در حال احرام حرام است،سایه بر سر قرار دادن است؛بنا بر این اگر ماشین از زیر پلهایی که در مسیر واقع شده برود و به ناچار مُحرمین از زیر پلها عبور کنند،و یا در محل بنزین در زیر سقف متوقف شود و مُحرمین زیر سقف قرار گیرند،اشکالی پیدا نمی‌شود و کفاره ندارد.
مسألۀ 3- شخصی که با ماشین مسقف رانندگی می‌کند،باید در هر احرام یک گوسفند کفاره بدهد و با تکرار پیاده و سوار شدن کفاره تکرار نمی‌شود،و همچنین در سایر موارد سایه بر سر قرار دادن.
مسألۀ 4- پوشیدن نعلینی که بندهای عریضی داشته باشد؛ولی تمام روی پا را نگیرد در حال احرام مانعی ندارد.
مسألۀ 5- در شب استظلال نیست؛بنا بر این جایز است مُحرم در شب با ماشین سقف‌دار به مکه برود؛ولی در هوای ابری در روز جایز نیست مگر ابر به طوری تیره باشد که استظلال صدق نکند.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 116
مسألۀ 6- جایز است از جاهای دور مثل تهران با نذر مُحرم شود؛ولی اگر زیر سقف سفر می‌کند،باید کفاره بدهد.
مسألۀ 7- تزریق آمپول در حال احرام مانع ندارد ولی اگر موجب بیرون آمدن خون از بدن می‌شود تزریق نکند،مگر در مورد حاجت و ضرورت.
مسألۀ 8- در حرام بودن سایه بر سر قرار دادن،فرقی بین سایه‌ای که با شخص حرکت کند مثل چتر و ماشین مسقف،و سایۀ ثابت مثل پل و غیره نیست و فرقی بین اجبار و اختیار نیست؛ولی بر عبور از زیر پلهایی که در جاده‌ها هست صادق نیست.
مسألۀ 9- کسی که حجش را باطل کند،اگر حج فاسد شده را به اتمام رسانده از احرام خارج شده،و گر نه در احرام باقی است.
مسألۀ 10-بعد از آنکه مُحرم به منزل رسید،و لو در محله‌های جدید مکه که از مسجد الحرام دور هستند،می‌تواند برای رفتن به مسجد الحرام در ماشینهای مسقف سوار شود،یا زیر سایه برود.
11- س - آیا کشتن مارمولک و از این قبیل جانوران،در حال احرام اشکال دارد؟
ج - از محرمات احرام محسوب نیست.
12- س - اگر از روی علم و عمد در احرام حج،قبل از وقوف عرفه با زوجۀ خود جماع نماید،مسلماً حج او باطل است،و قبل از وقوف مشعر الحرام هم بنا بر اقوی باطل است و کفاره دارد و بعد از اتمام در سال آینده اعاده کند،آیا در صورت جهل چه وظیفه‌ای دارد؟
ج - در صورت جهل،عمل او صحیح است و کفاره هم ندارد.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 117
13- س - آیا شوهر پس از مُحِل شدن می‌تواند زوجۀ مُحرم خود را از روی التذاذ دست بزند؟
ج -بر مرد مزبور منعی نیست؛ولی اگر زن نیز لذت می‌برد،در فرض سؤال نباید حاضر شود،علی الاحوط.
14- س - فردی که از احرام درآمده،زنش را که مُحرم است می‌بوسد اگر چه زن راضی نیست،آیا این کار نسبت به مرد و زن چه حکمی دارد؟
ج - اگر زن اختیار نداشته،چیزی بر او نیست،و بر مرد هم کفاره واجب نشده است.
15- س - صابون و بعضی از شامپوها که بویی دارد،آیا می‌شود برای بدن استعمال کرد یا خیر؟ضمناً خیلی بوی خوشی هم نیست.
ج - اگر صدق بوی خوش می‌کند،از آن اجتناب کنند،و در غیر این صورت مانع ندارد.
16- س - حمل قمقمۀ آب که در محفظۀ دوخته نگهداری می‌شود، برای مُحرم چه صورت دارد؟
ج - احتیاط آن است که آن را به دوش نیندازد،و دست گرفتن آن مانع ندارد.
17- س - در مورد نظر کردن در آیینه،گاهی نگاه می‌کند که خود را ببیند،و گاهی برای دیدن ماشین و غیره و یا مثلاً برای علاج دردی،آیا برای مُحرم فرق می‌کند یا یکسان است؟
ج - احوط،اجتناب است در همۀ موارد ذکر شده در سؤال.
18- س - در حال احرام عده‌ای از همدیگر عکس می‌گیرند،و در دوربین عکاسی که آیینه است و یا حالت شفاف و آیینه مانندی دارد نظر
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 118
می‌کنند،بفرمایید اشکال دارد یا خیر؟
ج - اگر معلوم نیست که در آیینه نظر می‌شود،اشکال ندارد.
19- س - آیا سوگند معمولی به حال احرام اشکال دارد،همانند سوگندهای روزمرۀ مردم کوچه و بازار؟
ج - قسم به غیر خدا از محرمات احرام نیست.
20- س -بعضی به علت عرق‌سوز شدن بدن احتیاج به پمادی دارند که چربی دارد،آیا مُحرم می‌تواند از این پماد به بدن خود بمالد یا خیر؟
ج - نمی‌تواند مگر در مورد ضرورت؛ولی کفاره ندارد و لو در غیر مورد ضرورت،مگر آنکه بوی خوش داشته باشد که کفارۀ آن یک گوسفند است،اگر چه از روی اضطرار باشد.
21- س - در موردی که کنده شدن مو با کشیدن دست به سر و صورت کفاره دارد،آیا فرقی بین عمد و سهو و غفلت هست؟
ج - فرق نمی‌کند،به شرط آنکه دست کشیدن عمدی باشد.
22- س - اگر غیر مُحرم از مُحرم،ازالۀ مو کند یا یکی از کارهایی که بر مُحرم حرام است و کفاره دارد انجام دهد،چه حکمی دارد؟
ج - اگر مُحرم به اختیار خود حاضر شود که مثلاً مُحلّی سر او را بتراشد،حرام است و باید کفاره بدهد؛ولی چنانچه بدون اختیار او باشد، کفاره ندارد،حتی بر مُحلّ مزبور.
23- س - مُحرم سرش تر است،اگر بخواهد صبر کند تا خودش خشک شود و وضو بگیرد،آفتاب طلوع می‌کند و نمازش قضا می‌شود، آیا وظیفه‌اش تیمم است؟
ج - اگر نمی‌تواند و لو با دست سر را خشک کند،احوط جمع بین وضو
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 119
با این حال و تیمم است.
24- س - کسی که موی مصنوعی دارد و با همین حال برای عمره و حج مُحرم شده و اعمال خود را انجام داده است،آیا اشکال دارد؟
ج - ضرر به عمره و حج ندارد؛ولی اگر مرد آن را بر سرش گذاشته است،باید کفاره بدهد.
25- س -با توجه به حرمت پوشیدن صورت برای زنان در حال احرام،آیا چانه هم جزء صورت محسوب می‌شود و باید باز باشد،یا اینکه اگر مقنعه‌ای بر سر گذاشته شود که چانه را تا لبها بپوشاند،مانعی ندارد؟
ج - زیر چانه جزء صورت محسوب نمی‌شود؛ولی پوشاندن به نحوی که در سؤال ذکر شده،اشکال دارد.
26- س - آیا زن مُحرم می‌تواند صورت خود را با حوله پاک کند،یا حکم سر مرد را دارد که نمی‌تواند روی آن را بپوشاند؟
ج -باید سعی کنند پوشیده نشود،و اگر عامداً و از روی علم پوشیده نشود،مانع ندارد.
27- س - زنها که در حال احرام برای پوشیدن و درآوردن مقنعه، صورتشان پوشیده می‌شود،چه صورت دارد؟
ج -باید سعی کنند پوشیده نشود،و اگر عامداً و از روی علم پوشیده نشود،مانع ندارد.
28- س - فرموده‌اید که مُحرم از منزل تا مسجد الحرام می‌تواند زیر سقف برود،آیا کسانی که در مسجد الحرام برای حج مُحرم می‌شوند، می‌توانند در مکه زیر سقف باشند؟
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 120
ج - تا عرفاً در منزل و مکه هستند و در حال سیر برای خارج شدن از مکه نیستند می‌توانند استظلال نمایند.
29- س - کسی که از تنعیم مُحرم می‌شود،استظلال برای او چه حکمی دارد؟
ج - چون تنعیم جزو مکه شده و مکه منزل است،استظلال در فرض سؤال مانع ندارد.
30- س - میقات عمرۀ مفرده در خود مکه واقع شده است،آیا کسی که در آنجا برای عمرۀ مفرده احرام بست،می‌تواند در اتوبوس سقف‌دار سوار شود یا خیر،با توجه به اینکه محل سکونت او مکه است؟
ج - در فرض مذکور مانع ندارد.
31- س - افرادی از مسجد شجره مُحرم شدند و شبانه برای مکه حرکت نمودند؛ولی نزدیک طلوع آفتاب در ماشین سقف‌دار به خواب رفتند و بعد از طلوع آفتاب بیدار شدند و ماشین را نگاه داشتند،آیا برای مدتی که در حال سیر در زیر سقف بودند،کفاره دارد یا خیر،و الآن که ایستادند و می‌خواهند پیاده شوند،چه حکمی دارد؟
ج -برای مدتی که خواب بوده‌اند،یا ماشین ایستاده،کفاره واجب نیست؛ولی اگر بعد از بیدار شدن و التفات و قبل از ایستادن ماشین، استظلال شده و لو اضطراراً،کفاره واجب است.
32- س - در حال احرام وقتی ماشینهای بی‌سقف حرکت می‌کند و سفر انجام می‌شود،آیا پیاده و سوار شدن از ماشین در حالی که ایستاده است،در صورتی که مستلزم گذشتن از زیر سقف قسمت جلو ماشین است،چه حکمی دارد؟
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 121
ج - مانع ندارد.
33- س - کسانی که از مسجد الحرام برای حج مُحرم می‌شوند و از مسجد الحرام در ماشین سقف‌دار سوار می‌شوند؛و مثلاً در عزیزیه که منزل ایشان است پیاده می‌شوند،آیا سوار شدن در اتومبیل سقف‌دار از مسجد الحرام به منزل چه صورت دارد،و اگر پیاده نشوند و از اول قصد عرفات داشته باشند،حکم چیست؟
ج - در فرض اول مانع ندارد و در فرض دوم احتیاط کنند.
34- س - این جانب یکی از خدمۀ کاروان حج هستم،امسال (1365) بعد از درک عرفات به اتفاق مدیر کاروان و معاون و این جانب و بانوان کاروان در یک اتوبوسی سربسته قرار گرفتیم و برای درک اضطراری به مشعر الحرام رفته و چون در مسیر مُزْدَلَفه به منیٰ به راه‌بندان برخوردیم، لذا در هوای آفتابی در اتوبوس سربسته بودم،ناگاه به یادم آمد که نباید در زیر طاق اتوبوس قرار بگیرم،چند دقیقه‌ای با علم به اینکه اتوبوس سرپوشیده است مانده و پس از توقف اتوبوس بر اثر راه‌بندان پیاده شدم، و ما بقی راه را تا محل چادر کاروان در منیٰ پیاده طی نمودم،لذا از محضر آن بزرگوار تقاضا دارم،بفرمایید:
1.آیا کفاره تعلق می‌گیرد یا نه؟
2.در صورتی که تعلق گرفته باشد،باید حتماً در منیٰ ذبح گردد؟
3.در حالی که اکنون در تهران هستم،آیا می‌توانم قربانی را در محل اقامتم ذبح نمایم؟
4.در صورتی که خدمۀ کاروان بودم و به دستور مدیر گروه برای کمک نمودن به بانوان مسن برای رَمْی جمرۀ عقبه عازم منیٰ بودم و از خود
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 122
استقلال نداشتم،وجه این گوسفند را چه کسی باید بپردازد؟ستاد حج، مدیر گروه یا این جانب؟
5.چنانچه ستاد حج تقبل نموده باشد ذبح را،آیا از گردن این جانب ساقط می‌گردد یا نه؟
ج -باید قربانی کنید،و اگر چه باید در منیٰ ذبح نمایید،لکن ذبح در محل خودتان هم برای کفاره کفایت می‌کند،و می‌توانید به مسئولین در ستاد نیابت دهید که برای شما ذبح کنند،و در این صورت ذبح آنها هم کافی است؛ولی بدون نیابت صحیح نیست.
35- س - آیا استظلال،مربوط به سایۀ حاصل از تابش عمودی خورشید است،یا حاصل از تابش مایل خورشید را هم شامل می‌شود؟
ج - فرق نمی‌کند.
36- س - آیا استظلال،مربوط به سایه بر سر می‌باشد،یا اگر سایه فقط بر شانه بیفتد استظلال صدق می‌کند؟
ج - صدق نمی‌کند.
37- س - آیا استظلال فقط مربوط به سقف می‌باشد،یا شامل سایۀ حاصل از دیوار ماشین هم می‌شود؟
ج - شامل نمی‌شود.
38- س - آیا در عرفات هم مثل منیٰ می‌شود زیر چتر حرکت کرد،یا حکم عرفات غیر از حکم منیٰ است؟
ج - زیر چتر حرکت کردن در عرفات اشکال ندارد.
39- س - در شهر مکه تونلهایی احداث کرده‌اند که طولش بیش از 1500قدم می‌باشد،آیا بعد از احرام حج می‌شود داخل آن با اتومبیل
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 123
سفر کرد،با علم به اینکه مسقف است؟
ج - مانع ندارد،بلی اگر خودش آن راه را اختیار کند و از زیر آن سقف برود،اشکال دارد.
40- س - آیا مُحرم به محض وصول به مکه،می‌تواند استظلال نماید، و یا بایستی به منزل برسد و بعد از اتخاذ منزل جایز است؟
ج - مکه منزل است،و با رسیدن به آن،استظلال مانع ندارد.
41- س - اخیراً از حدود کشتارگاه تا نزدیک جمرات،مسقفی را درست کرده‌اند،آیا عبور از این راه برای مُحرمی که هنوز منزل نکرده و از مَشْعر مستقیم به جمرات می‌رود،جایز است یا نه؟
ج - مانع ندارد.
42- س - آیا گرفتن ناخن توسط مُحرم از غیر مُحرم جایز است؟
ج - اشکال ندارد.
43- س - آیا مُحرم می‌تواند ناخن مُحرم دیگر را به قصد تقصیر بگیرد یا نه؟
ج - اشکال ندارد.
44- س - کندن دندان که بر مُحرم حرام است مقصود دندان خودش می‌باشد یا شامل دندان غیر هم می‌شود؟و در تقدیر حُرمت در صورت خون آمدن است یا مطلقاً؟
ج - شامل دندان غیر نمی‌شود،هر چند خون از آن بیرون آید.
45- س - آیا در حال احرام می‌توان دندانی را که شدیداً درد دارد و دکتر سفارش می‌کند که آن را بکشید،کشید،گرچه باعث خونریزی شود؟
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 124
ج - اگر ضرورت دارد مانع دارد،ولی کفاره دارد علی الاحوط.
46- س - هرگاه مُحرم سر خود را با چیز دوخته بپوشاند،آیا یک کفاره باید بدهد یا دو کفاره؟
ج -باید دو کفاره بدهد،مگر در صورت جهل و نسیان.
47- س - در بین مردم معروف است که مُحرم نباید به کسی دستور بدهد؛مثلاً نباید به کسی بگوید یک لیوان آب یا چای یا چیز دیگر به من بدهید و باید خودش بردارد،آیا اگر در حال احرام چنین درخواستی از دوست خود بکند گناه کرده است یا نه؟و در صورت گناه آیا کفاره هم دارد یا نه؟
ج - اشکال ندارد.
کتابمناسک حج: مطابق با فتاوای امام خمینی (س) (به ضمیمه ترجمه بعضی از مسائل حج تحریر الوسیله و حدود 550 مسأله جدید)صفحه 125