فصل دوم: واجبات احرام و متعلقات آنها

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏فصل دوم: ‏

‏‏واجبات احرام و متعلقات آنها‏

‏‏واجبات در وقت احرام سه چیز است:‏

‏‏اول:نیت؛یعنی انسان در حالی که می‌خواهد مُحرم شود به احرام ‏‎ ‎‏عمرۀ تمتع،نیت کند عمرۀ تمتع را،و لازم نیست قصد کند ترک محرماتی ‏‎ ‎‏را که بر مُحرم پس از احرام،حرام می‌شود؛بلکه کسی که به قصد عمرۀ ‏‎ ‎‏تمتع یا حج تمتع لبیکهای واجب را گفت،مُحرم می‌شود چه قصد بکند ‏‎ ‎‏احرام را،یا نکند و چه قصد بکند ترک محرمات را،یا نکند.پس کسی که ‏‎ ‎‏می‌داند ارتکاب می‌کند بعضی محرمات را،مثل زیر سایه رفتن در حال ‏‎ ‎‏سفر،احرام او صحیح است؛ولی احتیاط آن است که قصد کند ترک ‏‎ ‎‏محرمات را.‏

‏‏مسألۀ 1- آنچه ذکر شد که لازم نیست قصد کند ترک محرمات را،در ‏‎ ‎‏غیر آن محرماتی است که عمره یا حج را باطل می‌کند؛مثل اکثر محرمات، ‏‎ ‎‏و اما آنچه عمره یا حج را باطل می‌کند،مثل نزدیکی با زن در بعضی از ‏‎ ‎‏صور که ذکر خواهد شد،پس با قصد ارتکاب آن احرام باطل است،بلکه ‏‎ ‎‏غیر ممکن است. ‏
‏‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏مسألۀ 2- عمره و حج و اجزای آنها از عبادات است،و باید با نیت ‏‎ ‎‏خالص برای طاعت خداوند تعالی به جا آورد.‏

‏‏مسألۀ 3- اگر عمره را به ریا یا غیر آن باطل کند،احتیاط واجب آن ‏‎ ‎‏است که حج افراد به جا آورد و پس از آن عمرۀ مفرده به جا آورد و در ‏‎ ‎‏سال دیگر حج را اعاده کند.‏

‏‏مسألۀ 4- اگر حج را به نیت خالص به جا نیاورد و به ریا و غیر آن باطل ‏‎ ‎‏کند،باید سال دیگر عمره و حج را اعاده کند.‏

‏‏مسألۀ 5- اگر بعضی از ارکان عمره یا حج را به نیت خالص نیاورد و ‏‎ ‎‏به ریا و غیر آن باطل کند و نتواند آن را جبران کند،پس در عمره حکم ‏‎ ‎‏بطلان عمره را دارد و در حج حکم بطلان حج را؛ولی اگر محل جبران ‏‎ ‎‏باقی است و جبران کرد،عملش صحیح می‌شود،گرچه معصیت‌کار ‏‎ ‎‏است.‏

‏‏مسألۀ 6- اگر به واسطۀ ندانستن مسأله یا جهت دیگر به جای نیت ‏‎ ‎‏عمرۀ تمتع،حج تمتع را قصد کند،پس اگر در نظرش آن است که همین ‏‎ ‎‏عمل را که همه به جا می‌آورند او هم به جا آورد و گمان کرده جزء اول از ‏‎ ‎‏دو جزء حج،اسمش حج تمتع است،ظاهراً عمل او صحیح است و عمرۀ ‏‎ ‎‏تمتع است،و بهتر آن است که نیت را تجدید کند.‏

‏‏مسألۀ 7- اگر به واسطۀ ندانستن مسأله یا جهت دیگر گمان کند که حج ‏‎ ‎‏تمتع بر عمرۀ تمتع مقدم است و نیت حج تمتع کند به عزم اینکه پس از ‏‎ ‎‏احرام برود به عرفات و مشعر و حج به جا آورد و عمره را پس از آن به جا ‏‎ ‎‏آورد،احرام او باطل است و باید در میقات تجدید احرام کند؛و اگر از ‏‎ ‎‏میقات گذشته است،باید در صورت امکان برگردد به میقات و مُحرم ‏
‏‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏شود،و الّا از همان جا مُحرم شود،و اگر وارد حرم شده و ملتفت شد،باید ‏‎ ‎‏در صورت امکان از حرم خارج شود و مُحرم شود،و الّا در همان جا مُحرم ‏‎ ‎‏شود.‏

‏‏دوم:تلبیه؛یعنی لبیک گفتن و صورت آن بنا بر اصَح آن است که ‏‎ ‎‏بگوید:‏

‏‏لَبَّیْکَ اللّٰهُمَّ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ لاٰ شَریکَ لَکَ لَبَّیْکَ .‏

‏‏و به این مقدار اگر اکتفا کند،مُحرم شده و احرامش صحیح است،و ‏‎ ‎‏احتیاط مستحب آن است که پس از آنکه چهار «لبیک»را به صورتی که ‏‎ ‎‏گفته شده گفت،بگوید:‏

‏‏اِنَّ الْحَمْدَ وَ النِّعْمَةَ لَکَ وَ الْمُلْکَ،لاٰ شَریکَ لَکَ لَبَّیْک.‏

‏‏و اگر بخواهد احتیاط بیشتر بکند پس از گفتن آنچه ذکر شد،بگوید:‏

‏‏لَبَّیْکَ اللّٰهُمَّ لَبَّیْکَ لَبَّیْکَ انَّ الْحَمْدَ وَ النِّعْمَةَ لَکَ وَ الْمُلْکَ،لاٰ شَریْکَ ‏‎ ‎‏لَکَ لَبَّیْکَ.‏

‏‏و مستحب است بعد از آن بگوید:‏

‏‏لَبَّیْکَ ذَا الْمَعٰارِجِ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ دٰاعِیاً الیٰ دٰارِ السَّلاٰمِ لَبَّیْکَ،لَبَّیکَ غَفّٰارَ ‏‎ ‎‏الذُّنُوبِ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ اهْلَ التَّلْبِیَةِ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ ذَا الْجَلاٰلِ وَ الْاِکْرٰامِ لَبَّیْکَ، ‏‎ ‎‏لَبَّیْکَ تُبْدِءُ وَ الْمَعٰادُ الَیْکَ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ تَسْتَغْنِی وَ یُفْتَقَرُ الَیْکَ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ ‏‎ ‎‏مَرْهُوباً وَ مَرْغُوباً الَیْکَ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ الٰهَ الْحَقِّ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ ذَا النَّعْمٰاءِ وَ ‏‎ ‎‏الْفَضْلِ الْحَسَنِ الْجَمیٖلِ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ کَشّٰافَ الْکُرَبِ الْعِظٰامِ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ ‏‎ ‎‏عَبْدُکَ وَ ابْنُ عَبْدَیْکَ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ یٰا کَریِمُ لَبَّیْکَ.‏

‏‏و این جملات را نیز بگوید خوب است:‏

‏‏لَبَّیْکَ اتَقَرَّبُ الَیْکَ بِمُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ بِحَجَّةٍ وَ عُمْرَةٍ ‏‎ ‎‏لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ وَ هٰذِهِ عُمْرَةُ مُتْعَةٍ الَی الْحَجِّ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ اهْلَ التَّلْبِیَةِ لَبَّیْکَ، ‏‎ ‎‏لَبَّیْکَ تَلْبِیَةً تَمٰامُهٰا وَ بَلاٰغُهٰا عَلَیْکَ.          ‏
‏‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏و در اینجا مسائلی است:‏

‏‏مسألۀ 1- واجب است صحیح گفتن قدر واجب از لبیک را که گذشت، ‏‎ ‎‏همان طور که صحیح گفتن تکبیرة الاحرام در نماز واجب است.‏

‏‏مسألۀ 2- اگر تلبیه را به قدر واجب که ذکر شد،نداند باید آن را یاد ‏‎ ‎‏بگیرد یا کسی او را در وقت گفتن تلقین کند؛یعنی کلمه کلمه،آن شخص ‏‎ ‎‏بگوید و شخصی که می‌خواهد احرام ببندد،دنبال او به طور صحیح ‏‎ ‎‏بگوید.‏

‏‏مسألۀ 3- اگر نتواند یاد بگیرد،یا وقت یاد گرفتن نباشد و با تلقین ‏‎ ‎‏هم نتواند بگوید،احتیاط آن است که به هر نحو که می‌تواند بگوید ‏‎ ‎‏و ترجمه‌اش را هم بگوید،و بهتر آن است که علاوه بر آن نایب هم ‏‎ ‎‏بگیرد.‏

‏‏مسألۀ 4- اگر لبیک گفتن را فراموش کرد،یا به واسطۀ ندانستن حکم ‏‎ ‎‏نگفت،واجب است برگردد به میقات در صورت امکان،و احرام ببندد و ‏‎ ‎‏لبیک بگوید،و اگر نتواند برگردد همان جا بگوید،اگر داخل حرم نشده ‏‎ ‎‏است؛و اگر داخل حرم شده،واجب است برگردد به خارج حرم و احرام ‏‎ ‎‏ببندد و لبیک بگوید،و اگر ممکن نیست همان جا مُحرم شود و لبیک ‏‎ ‎‏بگوید،و اگر بعد از گذشتن وقتِ جبران یادش آمد،بعید نیست صحت ‏‎ ‎‏عمل.‏

‏‏مسألۀ 5- اگر کسی لبیک واجب را نگفت،چه به واسطۀ عذری و چه ‏‎ ‎‏بدون عذر،چیزهایی که بر مُحرم حرام است بر او حرام نمی‌شود،و اگر ‏‎ ‎‏آنچه در احرام موجب کفاره می‌شود به جا آورد،کفاره ندارد،و همچنین ‏‎ ‎‏اگر لبیک را به ریا باطل کند. ‏
‏‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏مسألۀ 6- اگر بعد از گفتن لبیک واجب در میقات فراموش کند که نیت ‏‎ ‎‏عمرۀ تمتع کرده یا نیت حج تمتع،بنا بگذارد که نیت عمرۀ تمتع کرده،و ‏‎ ‎‏عمرۀ او صحیح است،و همچنین اگر بعد از لبیک گفتن در روز هشتم که ‏‎ ‎‏باید برای حج تمتع بگوید فراموش کرد که لبیک را برای حج گفت یا برای ‏‎ ‎‏عمره،بنا بگذارد که برای حج تمتع گفته،و حج او صحیح است و احتیاط ‏‎ ‎‏مستحب در تجدید تلبیه است.‏

‏‏مسألۀ 7- جایز نیست لبیک واجب را از میقات تأخیر بیندازد،و اگر ‏‎ ‎‏تأخیر انداخت باید به دستوری که در مسألۀ (10)که بعد از بیان مواقیت ‏‎ ‎‏ذکر شد،عمل کند.‏

‏‏مسألۀ 8- واجب در لبیک بیش از یک مرتبه نیست؛ولی مستحب ‏‎ ‎‏است تکرار آن و زیاد گفتن آن هر چه می‌تواند،و برای هفتاد مرتبه گفتن ‏‎ ‎‏ثواب زیادی ذکر شده است،و لازم نیست آنچه را در حال احرام بستن ‏‎ ‎‏گفته است تکرار کند،بلکه کافی است بگوید «لَبَّیْکَ اللّٰهُمَّ لَبَّیْکَ»یا تکرار ‏‎ ‎‏کند «لَبَّیْکَ»را فقط.‏

‏‏مسألۀ 9- احتیاط واجب آن است که کسی که برای عمرۀ تمتع مُحرم ‏‎ ‎‏شد در وقتی که خانه‌های مکه پیدا می‌شود لبیک را ترک کند و دیگر لبیک ‏‎ ‎‏نگوید،و مراد از خانه‌های مکه خانه‌هایی است که در زمانی که عمره ‏‎ ‎‏به جا می‌آورد جزء مکه باشد هر چند مکه بزرگ شود،و احتیاط واجب ‏‎ ‎‏برای کسی که احرام حج بسته آن است که لبیک را تا ظهر روز عرفه بیشتر ‏‎ ‎‏نگوید.‏

‏‏سوم:پوشیدن دو جامۀ احرام برای مردان که یکی «لنگ»است و ‏‎ ‎‏دیگری «ردا»که باید آن را به دوش بیندازند. ‏
‏‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏و در اینجا مسائلی است:‏

‏‏مسألۀ 1- احتیاط واجب آن است که این دو جامه را قبل از نیت احرام ‏‎ ‎‏و لبیک گفتن بپوشد،و اگر بعد از لبیک پوشید احتیاط آن است که لبیک را ‏‎ ‎‏دوباره بگوید.‏

‏‏مسألۀ 2- لازم نیست که لنگ،ناف و زانو را بپوشاند،و کفایت می‌کند ‏‎ ‎‏که به نحو متعارف باشد؛ولی مستحب است که ناف و زانو را بپوشاند.‏

‏‏مسألۀ 3- در پوشیدن دو جامۀ احرام ترتیب خاصی معتبر نیست، ‏‎ ‎‏بلکه به هر ترتیبی بپوشد مانع ندارد،فقط باید یکی را لنگ قرار دهد به ‏‎ ‎‏هر کیفیتی که می‌خواهد،و یکی را ردا قرار دهد به هر کیفیتی که ‏‎ ‎‏می‌خواهد،و احتیاط مستحب آن است که ردا شانه‌ها را بپوشاند.‏

‏‏مسألۀ 4- احتیاط واجب آن است که در حال اختیار اکتفا نکند به یک ‏‎ ‎‏جامۀ بلند که مقداری از آن را لنگ کند و مقداری را ردا قرار دهد،بلکه ‏‎ ‎‏باید دو جامۀ جدا باشند.‏

‏‏مسألۀ 5- در پوشیدن جامۀ احرام احتیاط واجب آن است که نیت کند ‏‎ ‎‏و قصد امر الهی و اطاعت او کند،و احتیاط مستحب آن است که در کندن ‏‎ ‎‏جامۀ دوخته هم نیت و قصد اطاعت کند.‏

‏‏مسألۀ 6- شرط است در این دو جامه که نماز در آنها صحیح باشد، ‏‎ ‎‏پس کفایت نمی‌کند جامۀ حریر و غیر مأکول و جامه‌ای که نجس باشد به ‏‎ ‎‏نجاستی که در نماز عفو از آن نشده باشد.‏

‏‏مسألۀ 7- لازم است جامه‌ای را که لنگ قرار می‌دهد نازک نباشد به ‏‎ ‎‏طوری که بدن نما باشد،و احتیاط مستحب آن است که ردا هم بدن‌نما ‏‎ ‎‏نباشد. ‏
‏‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏مسألۀ 8- احتیاط واجب آن است که لباس احرام زن حریر خالص ‏‎ ‎‏نباشد،بلکه احتیاط آن است که تا آخر احرام حریر نپوشد.‏

‏‏مسألۀ 9- دو جامه‌ای که ذکر شد که باید مُحرم بپوشد مخصوص به ‏‎ ‎‏مرد است؛ولی زن می‌تواند در لباس خودش به هر نحو هست مُحرم ‏‎ ‎‏شود،چه دوخته باشد یا نباشد،ولی حریر محض نباشد،چنانچه ‏‎ ‎‏گذشت.‏

‏‏مسألۀ 10- احتیاط واجب آن است که هر وقت در بین اعمال یا غیر آن ‏‎ ‎‏در احوال احرام این دو جامه نجس شود تطهیر یا تبدیل نماید،و احوط ‏‎ ‎‏مبادرت به تطهیر بدن است در حال احرام،اگر نجس شود.‏

‏‏مسألۀ 11- اگر تطهیر نکند جامۀ احرام یا بدن را،کفاره ندارد.‏

‏‏مسألۀ 12- احتیاط آن است که جامۀ احرام از پوست نباشد،لکن ‏‎ ‎‏ظاهراً اگر به آن جامه گفته شود مانع ندارد.‏

‏‏مسألۀ 13- لازم نیست که جامۀ احرام منسوج و بافتنی باشد،بلکه اگر ‏‎ ‎‏مثل «نمد»مالیده باشد و جامه به آن گفته شود مانع ندارد.‏

‏‏مسألۀ 14- افضل آن است که مُحرم اگر جامۀ احرام را عوض کرده ‏‎ ‎‏وقتی که وارد مکه می‌شود برای طواف همان جامه‌ای را که در آن مُحرم ‏‎ ‎‏شده است بپوشد،بلکه موافق احتیاط استحبابی است.‏

‏‏مسألۀ 15- اگر مُحرم اضطرار پیدا کند به پوشیدن قبا یا پیراهن برای ‏‎ ‎‏سردی هوا یا غیر آن می‌تواند قبا و پیراهن بپوشد،لکن باید قبا را پایین و ‏‎ ‎‏بالا کند و به دوش بیندازد و دست از آستین آن بیرون نیاورد،و احوط آن ‏‎ ‎‏است که پشت و رو نیز بکند،و پیراهن را نیز باید به دوش بیندازد و ‏‎ ‎‏نپوشد،و اگر اضطرار رفع نمی‌شود مگر به پوشیدن قبا و پیراهن،می‌تواند ‏
‏‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏بپوشد.‏

‏‏مسألۀ 16- لازم نیست جامۀ احرام را همیشه در بر داشته باشد،بلکه ‏‎ ‎‏جایز است آنها را عوض کند و برای شستن بیرون بیاورد و برای حمام ‏‎ ‎‏رفتن آنها را بکند،بلکه جایز است برای حاجت هر دو را بیرون بیاورد و ‏‎ ‎‏لخت شود.‏

‏‏مسألۀ 17- شخص مُحرم می‌تواند از دو جامۀ احرام بیشتر بپوشد؛ ‏‎ ‎‏مثل دو سه ردا و دو سه لنگ برای حفظ از سرما یا غرض دیگر.‏

‏‏مسألۀ 18- اگر لباس احرام را عمداً نپوشد یا لباس دوخته در حالی که ‏‎ ‎‏می‌خواهد مُحرم شود بپوشد،معصیت کرده است؛ولی به احرام او ضرر ‏‎ ‎‏نمی‌رساند و احرامش صحیح است،و اگر از روی عذر باشد معصیت هم ‏‎ ‎‏نکرده و احرامش صحیح است.‏

‏‏مسألۀ 19- گره زدن لباس احرام اشکال ندارد؛ولی احتیاط واجب آن ‏‎ ‎‏است که آن را که لنگ قرار داده به گردن گره نزند،و اگر از روی جهل یا ‏‎ ‎‏نسیان گره زد،احتیاط آن است که فوراً باز کند؛ولی به احرامش ضرر ‏‎ ‎‏نمی‌رساند و چیزی هم بر او نیست،و سنگ در جامۀ احرام گذاشتن و با ‏‎ ‎‏نخ بستن نیز جایز است.‏

‏‏مسألۀ 20- شرط نیست در احرام بستن پاک بودن از حدث اصغر و ‏‎ ‎‏اکبر،پس جایز است در حال جنابت و حیض و نفاس مُحرم شود،بلکه ‏‎ ‎‏غسل احرام برای حائض و نفساء مستحب است.‏

‏‏مسألۀ 21- اگر پیراهن بپوشد بعد از آنکه مُحرم شد،لازم است که ‏‎ ‎‏پیراهن را شکاف دهد و از پایین بیرون آورد؛ولی اگر در پیراهن مُحرم ‏‎ ‎‏شود،لازم نیست شکاف دهد و از پایین بیرون آورد،و همین قدر لازم ‏
‏‎

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏است آن را بکند و لباس احرام بپوشد،و در هر دو صورت احرامش ‏‎ ‎‏صحیح است.‏

‏‏مسألۀ 22- اگر فراموش کند احرام را و به خاطرش نیاید مگر بعد از ‏‎ ‎‏اتمام همۀ واجبات و نتواند جبران کند،احتیاط در بطلان عمرۀ او است، ‏‎ ‎‏اگر چه صحت آن به نظر بعید نیست؛ولی اگر اعمال حج را هم تمام کرد و ‏‎ ‎‏یادش آمد،عملش صحیح است.‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‎