باب دوم اعمال حج تمتع و در آن چند فصل است

مسائل و استفتائات متفرقه

‏ ‏

مسائل و استفتائات متفرقه

‏         مسأله 1- در وقتی که در مسجد الحرام یا مسجد النبی نماز جماعت منعقد شد، ‏‎ ‎‏مؤمنین نباید از آن‌جا خارج شوند و باید از جماعت تخلف نکنند و با سایر مسلمین به ‏‎ ‎‏جماعت نماز بخوانند.‏

‏         مسأله 2- سجده نمودن بر تمام اقسام سنگ‌ها چه مرمر باشد یا سنگ‌های سیاه ‏‎ ‎‏معدنی یا سنگ گچ و آهک قبل از آن که پخته شود،جایز است.و سنگ‌هایی که در ‏‎ ‎‏مسجد الحرام از این قبیل است سجده بر آنها اشکال ندارد و همین طور در«مسجد ‏‎ ‎‏رسول اللّٰه صلی الله علیه و آله و سلم».‏

‏         مسأله 3- در«مکه»و«مدینه»در مسافرخانه و هتل نباید نماز را به جماعت ‏‎ ‎‏بخوانند و می‌توانند در جماعت سایر مسلمین در مساجد شرکت کنند و نماز را به ‏‎ ‎‏جماعت بخوانند.‏

‏         مسأله 4- تخییر بین قصر و اتمام در مکه و مدینه اختصاص به مسجد الحرام و ‏‎ ‎‏مسجد النبی دارد،و در تمام مکه و مدینه جاری نیست بلی،اختصاص به مسجد اصلی ‏‎ ‎‏ندارد و در جاهای توسعه داده شدۀ مسجد هم جاری است هرچند احتیاط اقتصار بر ‏‎ ‎‏مسجد اصلی است،پس در تمام مسجد فعلی مسافر می‌تواند نماز را تمام بخواند ‏‎ ‎‏همان طور که می‌تواند شکسته بخواند.‏


کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 420
‏         مسأله 5- در تقصیرهایی که در عمرۀ تمتع کرده است احتیاط واجب آن است که ‏‎ ‎‏گوسفند یا غیر آن را در مکه سر ببرد،و اگر در حج تقصیر کرد در منیٰ سر ببرد،و اگر ‏‎ ‎‏ترک کرد آن را و برگشت به محل خود،در محل خود بکشد و صدقه بدهد.‏

‏         مسأله 6- کسی که در میقات یا محاذی آن یا جای دیگری که تکلیف اقتضا می‌کرد ‏‎ ‎‏مُحرم شد نمی‌تواند احرام خود را به‌هم بزند و مُحل شود برای رفتن به مدینۀ منوره یا ‏‎ ‎‏برای مقصد دیگری،و اگر لباس احرام را هم بکند و قصد بیرون آمدن از احرام را بکند ‏‎ ‎‏احرامش به‌هم نمی‌خورد،و آنچه به واسطۀ احرام بر او حرام شده حلال نمی‌شود،و ‏‎ ‎‏اگر کاری که موجب کفاره است به‌جا آورد باید کفاره بدهد.‏

‏         مسأله 7- اگر به واسطۀ عذری مثل مرض نتواند لباس دوختۀ خود را بکند و لباس ‏‎ ‎‏احرام بپوشد باید در میقات یا محاذات آن نیت عمره و یا حج کند و لبّیک بگوید،و ‏‎ ‎‏کافی است،و هر وقت عذرش برطرف شد جامۀ دوخته را بکند،و اگر لباس احرام ‏‎ ‎‏نپوشیده بپوشد،و لازم نیست به میقات برگردد،ولی برای پوشیدن لباس دوخته باید ‏‎ ‎‏یک گوسفند قربانی کند.‏

‏         مسأله 8- کسی که از روی ندانستن مسأله یا نسیان از حکم یا موضوع یا غفلت، ‏‎ ‎‏بعضی از محرّمات احرام را ارتکاب نموده کفاره ندارد مگر صید که در هر صورت ‏‎ ‎‏کفاره دارد،پس در غیر صید ارتکاب از روی عمد و علم موجب کفاره است.‏

‏         مسأله 9- عمرۀ تمتع و حج تمتع باید در یک سال واقع شوند،پس اگر در یک سال ‏‎ ‎‏عمرۀ تمتع به‌جا آورد و در سال دیگر حج تمتع صحیح نمی‌باشد.‏

‏         مسأله 10- کسی که وظیفه‌اش حج تمتع است باید در حالی که می‌خواهد احرام ‏‎ ‎‏عمره ببندد نیت آن داشته باشد که عمرۀ تمتع کند و بعد از آن حج تمتع اگرچه به نیت ‏‎ ‎‏ارتکازی اجمالی،پس اگر نیت عمرۀ مفرده بکند و بعد بخواهد آن را عمرۀ تمتع قرار ‏‎ ‎‏دهد حج او اشکال پیدا می‌کند.‏


کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 421
‏         مسأله 11- اگر بعد از مشغول شدن به حج تمتع شک کند که عمرۀ تمتع را به‌جا ‏‎ ‎‏آورده یا نه یا شک کند که صحیح به‌جا آورده یا نه اعتنا نکند و عملش صحیح است.‏

‏         مسأله 12- در هر یک از اعمال عمره و حج اگر شک کند بعد از آن که وارد عملی ‏‎ ‎‏شده باشد که مترتب بر اوست اعتنا نکند،چه شک کند که آورده یا نه،یا شک کند که ‏‎ ‎‏صحیح آورده یا فاسد.‏

‏         مسأله 13- باید عمرۀ تمتع و حج تمتع هر دو در ماه‌های حج واقع شود،و ماه‌های ‏‎ ‎‏حج؛شوال و ذی القعده و ذی الحجه است.پس اگر کسی در شوال یا ذی القعده عمرۀ ‏‎ ‎‏تمتع به‌جا آورد و در موقع حج،حج تمتع به‌جا آورد صحیح است،و اگر قبل از شوال ‏‎ ‎‏بخواهد عمرۀ تمتع به‌جا آورد صحیح نیست اگرچه بعض اعمال عمره قبل از شوال ‏‎ ‎‏واقع شود و بقیه در شوال یا سایر ماه‌های حج.‏

‏         مسأله 14- کسی که به احرام عمرۀ تمتع وارد مکه شد در صورتی که حج او فوت ‏‎ ‎‏شده قصد عمرۀ مفرده کند،و به همان احرامی که بسته،عمرۀ مفرده به‌جا آورد و از ‏‎ ‎‏احرام خارج شود،و اگر حج بر او مستقر بوده یا سال دیگر شرایط استطاعت را دارا ‏‎ ‎‏باشد باید به حج برود.‏

‏         مسأله 15- شرایطی که برای هَدی است که در حج تمتع باید ذبح کند هیچ یک در ‏‎ ‎‏حیوانی که برای کفارۀ تقصیر باید قربانی کند معتبر نیست پس می‌تواند گوسفند خصی ‏‎ ‎‏و معیوب را برای کفاره قربانی کند.‏

‏         مسأله 16- غیر از هَدی تمتع از هَدی‌هایی که برای کفاره یا چیز دیگر بر انسان ‏‎ ‎‏واجب می‌شود نمی‌تواند شخص کفاره دهنده از گوشت آنها بخورد،و اما از قربانی ‏‎ ‎‏استحبابی،جایز است بخورد.‏

‏مسأله 17- مصرف کفارات،فقرا و مساکین هستند.‏

‏         مسأله 18- اگر در حرم چیزی پیدا کرد برداشتن آن کراهت شدید دارد،بلکه ‏‎ ‎‏احتیاط در برنداشتن است.‏


کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 422
‏         مسأله 19- اگر لقطۀ حرم را برداشت و از یک درهم کمتر باشد می‌تواند قصد ‏‎ ‎‏تملک آن را بکند و آن را مصرف کند،و ضامن صاحبش نیست،و چنانچه تملک نکرد ‏‎ ‎‏و تفریط نکرد ضامن نیست،ولی اگر بدون تملک نگاه داشت و در نگاهداری کوتاهی ‏‎ ‎‏و تفریط کرد ضامن است،و اگر قصد تملک کرد و صاحبش قبل از تلف شدن پیدا شد ‏‎ ‎‏باید آن را به صاحبش رد کند به احتیاط واجب.‏

‏         مسأله 20- اگر لقطه را که در حرم برداشت یک درهم یا بیشتر ارزش داشت باید ‏‎ ‎‏یک سال تعریف کند و از صاحبش جستجو کند،پس اگر نیافت او را بعد از یک سال، ‏‎ ‎‏مخیر است بین دو امر:یکی آن که آن را برای صاحبش حفظ کند،در این صورت اگر ‏‎ ‎‏در نگاهداری کوتاهی نکرد ضامن نیست در صورت تلف.دوم آن که برای صاحبش ‏‎ ‎‏صدقه بدهد،لکن اگر صاحبش پیدا شد و راضی به صدقه نشد باید عوضش را به ‏‎ ‎‏او بدهد،و جایز نیست آن را تملک کند،و اگر تملک کند مالک نمی‌شود و ضامن ‏‎ ‎‏هم می‌شود.‏

‏         مسأله 21- کسی که بعد از مُحرم شدن نتوانسته باشد وظیفه‌ای انجام دهد که مُحل ‏‎ ‎‏شود اگر مصدود یا محصور است باید به وظیفۀ آنها که در آخر مناسک ذکر شده عمل ‏‎ ‎‏نماید و اگر مصدود یا محصور نیست در بعض موارد با انجام عمرۀ مفرده می‌تواند ‏‎ ‎‏مُحل شود.‏

‏         مسأله 22- در مسجد النبی صلی الله علیه و آله و سلم سجده کردن روی فرش‌های مسجد مانع ندارد و ‏‎ ‎‏مهر گذاشتن جایز نیست،و لازم نیست در جایی که سنگ است نماز بخوانند،و لازم ‏‎ ‎‏نیست حصیر یا نحو آن با خود ببرند،ولی اگر مراعات کنند که موجب وهن نشود و ‏‎ ‎‏حصیر برای جانماز با خود داشته باشند و روی آن نماز بخوانند به طوری که متعارف ‏‎ ‎‏سایر مسلمین است اشکال ندارد،لکن تأکید می‌شود که از عملی که موجب هتک و ‏‎ ‎‏انگشت‌نما شدن باشد اجتناب نمایند.‏


کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 423
‏         23 س- در مسجد النبی صلی الله علیه و آله و سلم بعد از اتمام نماز جماعت،آیا می‌توان روی ‏‎ ‎‏فرش‌های مسجد سجده نمود و یا این که باید برود در جایی که سنگ‌فرش است و ‏‎ ‎‏بر سنگ نماز بخواند؟‏

‏ج- لازم نیست به جای دیگر که سنگ مفروش است برود.‏

‏         24 س- کسی که نماز را در مسجد الحرام به نحو استداره خوانده است،به طوری ‏‎ ‎‏که رو در روی امام جماعت و یا طرفین او ایستاده بوده است،آیا این نماز احتیاج به ‏‎ ‎‏اعاده دارد؟‏

‏ج- با وضع فعلی نیاز به اعاده ندارد.‏

‏         25 س- در صورتی که شخص نمازگزار وارد یکی از مساجد مدینۀ منوره و یا ‏‎ ‎‏مکۀ معظمه شد و مشاهده کرد که جماعت خاتمه یافته است،ولی نمازگزاران ‏‎ ‎‏در مسجد هستند،آیا می‌تواند نماز را فرادا بر طبق شرایط موجود به‌جای آورد یا ‏‎ ‎‏باید بیاید مسافرخانه و یا هتل و نمازش را با چیزی که سجده بر آن صحیح است ‏‎ ‎‏انجام دهد؟‏

‏ج- می‌تواند در همان‌جا و بر طبق نماز آنان به‌جا آورد.‏

‏         26 س- حصیرهایی که در حجاز مورد استفادۀ حجاج ایرانی و غیر ایرانی واقع ‏‎ ‎‏می‌شود سجده بر آن جایز است یا خیر،با ملاحظۀ این که حصیر مزبور با نخ ‏‎ ‎‏مخلوط است؟‏

‏ج- اگر عرفاً روی حصیر سجده می‌شود مانع ندارد.‏

‏         27 س- اگر انجام نماز به کیفیتی باشد که معلوم نیست موافق نظر اهل سنت باشد، ‏‎ ‎‏مانند سجده بر پشت نمازگزاران صف جلو،و عدم رعایت اتصال و...آیا نماز در ‏‎ ‎‏این گونه موارد باید اعاده شود؟‏

‏ج- اعاده دارد.‏


کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 424
‏         28 س- آیا حائض و جنب می‌توانند از مقدار توسعه یافتۀ مسجد الحرام و مسجد ‏‎ ‎‏النبی صلی الله علیه و آله و سلم عبور کنند یا خیر؟‏

‏ج- نمی‌توانند.‏

‏         29 س- کسانی که برای شرکت در نماز مغرب در مکه و مدینه وارد مساجد ‏‎ ‎‏می‌شوند و نمازهای خود را با جماعت می‌خوانند،آیا جایز است بلافاصله بعد از نماز ‏‎ ‎‏جماعت نماز عشا را بخوانند یا نه؟‏

‏ج- مانع ندارد،و اگر وقت نشده باید صبر کنند.‏

‏         30 س- کسی خیال می‌کرد که بر سنگ‌های فرش شده در مسجد الحرام-زاده اللّٰه ‏‎ ‎‏شرفاً-سجده صحیح نیست و بر پشت دست سجده می‌کرده است،آیا نمازهایی که به ‏‎ ‎‏این نحو خوانده چه حکمی دارد؟‏

‏ج- صحیح نیست،مگر جاهل قاصر باشد.‏

‏         31 س- در لیالی مقمره در مکه کسانی که نماز صبح را به جماعت با سایر مسلمین ‏‎ ‎‏می‌خوانند،آیا باید بعد از روشن شدن هم دوباره بخوانند،یا همان نماز که به جماعت ‏‎ ‎‏خوانده‌اند،کافی است؟‏

‏ج- در فرض مرقوم،جماعت صحیح است و اعاده ندارد.‏

‏         32 س- کسی که قصد کرده است که تا پایان روز ترویه(هشتم ذی الحجه)در مکه ‏‎ ‎‏اقامت نماید،به تصور این که از آغاز ورودش به مکه تا روز ترویه ده روز است،و بر ‏‎ ‎‏این اساس،چند روز نماز را تمام خواند،بعد خلاف آن ثابت گردید و معلوم شد ده ‏‎ ‎‏روز نبوده است،وظیفۀ او در نماز چیست،آیا تمام است یا قصر؟‏

‏         ج- اگر واقع ده روز را قصد کرده و بعد خلاف آن معلوم شده است،مثل این که ‏‎ ‎‏یقین داشت که ماه سی روز است و روز ترویه مثلاً سه‌شنبه است،بعداً معلوم شد ماه ‏‎ ‎‏29 روز است و روز ترویه دوشنبه است،باید نماز را تمام بخواند،و اگر واقع آن را ‏‎ ‎‏قصد ندارد و فقط خیال می‌کند که ده روز می‌ماند،مثل این که می‌داند ماه 29 روز و ‏

کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 425
‏ترویه دوشنبه است ولی در حساب اشتباه کرده و خیال می‌کند تا آن روز ده روز است ‏‎ ‎‏در حالی که واقعاً نیست،باید بعد از کشف خلاف نمازها را جمع بخواند علی ‏‎ ‎‏الاحوط،و آنچه تمام خوانده را نیز قصراً قضا نماید.‏

‏         33 س- شخصی مقلد هیچ یک از فقها نبوده،مثلاً ده سال،حالا می‌خواهد تقلید ‏‎ ‎‏کند،در این ده سال مکه هم رفته است،آیا عبادت‌های او مثل نماز و روزه و حجش ‏‎ ‎‏صحیح است یا نه؟‏

‏ج- اگر اعمالش مطابق فتوای کسی که باید از او تقلید کند باشد صحیح است.‏

‏         34 س- قرآن‌هایی که در مسجد الحرام است بر بعضی نوشته شده که وقف است، ‏‎ ‎‏ولی بر بعضی دیگر نوشته نشده است،شایع است آنها که کلمۀ وقف و یا عبارت ‏‎ ‎‏دیگری که مفهم وقف بودن باشد ندارد جایز است بردارند و چنین کاری احیاناً شده ‏‎ ‎‏است،بفرمایید جایز است یا نه؟‏

‏         ج- برداشتن آنها بدون این که از متصدی ذی‌ربط بگیرند،جایز نیست و باید ‏‎ ‎‏برگردانده شود.‏

‏35 س- آیا مقداری از سنگ صفا و مروه،یا از مشعر را می‌شود با خود آورد یا نه؟‏

‏ج- از صفا و مروه جایز نیست،و از مشعر مانع ندارد.‏

‏36 س- نیت تیمم از حدث اکبر در مسجدَین چیست؟‏

‏         ج- اگر در مسجد جنب شده باید فوراً خارج شود و برای خروج از مسجد تیمم ‏‎ ‎‏بدل از غسل جنابت کند،و با این التفات اگر تیمم کند صحیح و با نیت است.‏

‏         37 س- در تطهیر مسجد الحرام به نحوی که عین نجاست را برطرف می‌کنند و ‏‎ ‎‏بعد با ظرف آب می‌ریزند و می‌شویند و از هر طرف با آب قلیل شسته می‌شود،انسان ‏‎ ‎‏به نجاست تمام مسجد علم عادی پیدا می‌کند،آیا جواز سجده بر آن سنگ‌ها از باب ‏‎ ‎‏عسر و حرج است یا جهت دیگر؟‏

‏ج- علم پیدا نمی‌شود،و با فرض شک نباید اعتنا شود.‏


کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 426
‏         38 س- شخصی بدون این که خمس مال خود را بپردازد به حج رفته است و الآن ‏‎ ‎‏می‌خواهد بپردازد،آیا حج او صحیح است یا خیر؟‏

‏         ج- اگر لباس احرام و قربانی با پول غیر مُخَمّس نبوده،عمل او اشکال ندارد،و در ‏‎ ‎‏غیر این صورت تفصیلاتی دارد که به رساله مراجعه شود.‏

‏         39 س- اینجانب که تحت تکفل پدرم هستم اگر خدا بخواهد سال آینده به اتفاق ‏‎ ‎‏مادرم به زیارت خانۀ خدا مشرف خواهم شد،لازم به یادآوری است که هزینۀ این ‏‎ ‎‏سفر را از پول‌هایی که پدرم طی هفت یا هشت سال به عنوان هفتگی و یا پولی که برای ‏‎ ‎‏پس‌انداز به ما داده پرداخته‌ایم،قابل ذکر است که پدرم تا این تاریخ هیچ گونه وجهی ‏‎ ‎‏به عنوان خمس نپرداخته است،خواهشمندم مرقوم بفرمایید که حج ما با این پول چه ‏‎ ‎‏صورتی پیدا می‌کند؟‏

‏         ج- اگر یقین به وجود خمس در پول مزبور ندارید حج اشکال ندارد،و اگر یقین به ‏‎ ‎‏وجود خمس در مال دارید لازم است احرام و قربانی را از مال حلال یقینی تهیه نمایید.‏

‏         40 س- فرموده‌اید:اگر از طرف قاضی مکه حکم شد که فلان روز عید است و ما ‏‎ ‎‏یقین به خلاف نداشته باشیم متابعت آنان جایز است،آیا اگر در همین فرض بتوان ‏‎ ‎‏احتیاط کرد و وقوف عرفات و مشعر و اعمال منیٰ را بدون محذور انجام داد تا متابعت ‏‎ ‎‏قطعی واقع شود،آیا این کار لازم است یا نه؟‏

‏ج- باید تبعیت کنند ولو با علم به خلاف.‏

‏         41 س- آیا شخص فقیر می‌تواند گوشت کفارۀ تقصیر خود را به مصرف فقرایی که ‏‎ ‎‏نان‌خور او هستند برساند؟‏

‏ج- برای کسانی که نفقۀ آنان بر او واجب است نمی‌شود صرف نمود.‏

‏         42 س- کفاراتی که در احرام عمرۀ تمتع بر گردن انسان می‌آید،در مکه معلوم ‏‎ ‎‏است که فقیر مؤمن نیست،آیا باید صبر کند تا در محل،ذبح کند و به فقیر بدهد و این ‏‎ ‎‏تأخیر عمدی مانع ندارد؟‏


کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 427
‏         ج- تأخیر عمدی خلاف احتیاط است،و در هر صورت ذبح در محل و دادن به ‏‎ ‎‏فقرا کفایت می‌کند.‏

‏         43 س- اگر شخصی در مکه یا مدینه پول سعودی پیدا کند که نمی‌داند متعلق به ‏‎ ‎‏ایرانی است یا غیر ایرانی،وظیفۀ او چیست؟‏

‏ج- با یأس از پیدا شدن صاحبش از طرف او به فقیر صدقه بدهد علی الاحوط.‏

‏         44 س- زنی به همراه شوهرش در روز یازدهم جهت رَمی به طرف جمرات ‏‎ ‎‏حرکت می‌کند که بر اثر شدت گرمی هوا و کثرت جمعیت شوهر خود را گم می‌کند، ‏‎ ‎‏حالت اضطراب و شوکه شدن به او دست می‌دهد و به زمین می‌افتد،مأمورین او را به ‏‎ ‎‏بیمارستان منتقل می‌کنند،بعد از چهار روز تفحص و جستجوی زیاد در بیمارستان ‏‎ ‎‏پیدا می‌شود که قادر به سخن گفتن نبوده و حتی قادر به انجام بقیۀ اعمال حج نمی‌باشد ‏‎ ‎‏و در فاصلۀ این مدت همراهان او شوهرش را تکلیف می‌کنند که به نیابت از خانوادۀ ‏‎ ‎‏خودش بقیۀ اعمال او را انجام دهد،آنچه مسلم است این بوده که شوهر در حال ‏‎ ‎‏ناراحتی و اضطراب و حواس پرتی بوده،ولی از او که سؤال می‌شود اعمال نیابتی را ‏‎ ‎‏انجام دادید یا نه جواب می‌دهد بلی انجام دادم،پس از مراجعت از حج شوهرش قسم ‏‎ ‎‏جلاله یاد می‌کند که من حالم به‌جا نبوده،و اعمال نیابتی را انجام ندادم و اظهار می‌کند ‏‎ ‎‏که اجتماع ما با هم حرام است،آیا حج صحیح است یا نه؟ و در صورت عدم صحت ‏‎ ‎‏آیا با نیابت کفایت می‌کند یا این که لازم است خودش بقیۀ اعمال حج را انجام دهد،و ‏‎ ‎‏قربانی که به واسطۀ عدم بیتوته در منیٰ می‌باشد،آیا در محل خودش ذبح کند کافی ‏‎ ‎‏است و یا باید به منیٰ فرستاده شود؟‏

‏         ج- اگر اعمال روز عید را انجام داده و اعمال مکه را انجام نداده در صورتی ‏‎ ‎‏که می‌تواند خودش به مکه برود باید خودش آنها را انجام دهد،و اگر معذور ‏‎ ‎‏است نایب بگیرد،و قربانی مورد سؤال در محل خودش هم صحیح است،و لازم ‏‎ ‎‏نیست به منیٰ فرستاده شود،و رَمی ایامی که انجام نشده،سال بعد باید قضا شود، ‏

کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 428
‏و اگر خودش نمی‌تواند برود،نیابت کافی است.‏

‏         45 س- شخصی در سال 1361 به حج مشرف می‌شود و در مغرب روز نهم ‏‎ ‎‏ذیحجه با وانتِ کارگری بدون توقف در مشعر الحرام به منیٰ رفته،و در خارج منیٰ به ‏‎ ‎‏دست غیر مؤمن قربانی کرده،و در خارج منیٰ سر تراشیده است،تکلیف این شخص ‏‎ ‎‏چیست،آیا می‌تواند به نیت دیگری یا برای خودش به حج مشرف شود؟‏

‏         ج- بنابر احتیاط واجب باید قربانی و سرتراشی و اعمال مکه را اعاده کند و عمرۀ ‏‎ ‎‏مفرده‌ای هم به‌جا آورد و دو مرتبه اصل حج را هم انجام دهد و تا سرتراشی و اعمال ‏‎ ‎‏بعد از آن انجام نگرفته و عمرۀ مفرده را انجام نداده،باقی بر احرام است.‏

‏         46 س- آیا در عرفات و منیٰ و مشعر و بعد از مراجعت از اماکن مزبور در صورتی ‏‎ ‎‏که مسافت شرعی محقق نشود وظیفۀ حجاجی که قبلاً در مکۀ معظمه قصد اقامت ‏‎ ‎‏کرده‌اند از حیث قصر و اتمام چیست؟‏

‏ج- در فرض مذکور تمام است.‏

‏         47 س- بعضی از حجاج در مکه قصد اقامه کرده‌اند،چه بطن مکه یا محلات آن ‏‎ ‎‏مثل شیشه و ریع الذاخر یا مسفله یا حجون،اگر یقین داشته باشند که تا عرفات چهار ‏‎ ‎‏فرسخ است،نماز را قصر و اگر شک داشته باشند در مسافت شرعی نماز را تمام ‏‎ ‎‏می‌خوانند،بفرمایید در مراجعت از عرفات و منیٰ،تکلیف آنان از نظر قصر و اتمام ‏‎ ‎‏چیست،با توجه به این که توقف آنان در مکه یک روز یا سه روز یا نه روز است و باید ‏‎ ‎‏به ایران یا مدینه حرکت کنند؟‏

‏         ج- در صورت عدم مسافت شرعیه یا شک در آن که در نماز باقی بر تمام هستند، ‏‎ ‎‏اگر از عرفات که به مکه برمی‌گردند،از جهت این که محل اقامه است می‌روند و ‏‎ ‎‏بعد از مکه قصد مسافرت می‌کنند،در بازگشت به مکه و در خود مکه هم نمازشان ‏‎ ‎‏تمام است.‏

‏48 س- اگر موقف دو روز اختلاف داشته باشد،وظیفه چیست؟‏


کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 429
‏ج- فرقی بین یک روز اختلاف و دو روز در حکم مسأله نیست.‏

‏         49 س- در مواردی که فرموده‌اید:اگر مشقت یا حرج داشته باشد...بفرمایید ‏‎ ‎‏منظور از مشقت و حرج شخصی است یا نوعی؟‏

‏         ج- باید خصوص مسأله ملاحظه شود و اگر حکم دائر مدار حرج و مشقت باشد، ‏‎ ‎‏شخصی آن منظور است.‏

‏         50 س- حاجی تمام اعمال عمره و حج را انجام داده و بعد فهمید وضویش باطل ‏‎ ‎‏بوده است،آیا با تدارک طواف‌ها و نماز،حج او صحیح است یا نه؟ و بر فرض فساد، ‏‎ ‎‏چگونه از احرام خارج شود،و وظیفۀ او چیست؟‏

‏ج- بلی با تدارک طواف‌ها و نماز،حج او صحیح است.‏

‏         51 س- اگر شخصی مبلغی ارْز به فردی بدهد که عوض آن را-به قیمت دولتی یا ‏‎ ‎‏آزاد-پول ایرانی بگیرد،چه حکمی دارد؟‏

‏ج- در تبدیل پول باید با هم تراضی نمایند.و خلاف مقررات هم نباشد.‏

‏         مسأله 52- پیشاهنگانی که می‌خواهند بدون احرام در عرفات و منیٰ باشند و ‏‎ ‎‏نمی‌توانند در آن‌جا با احرام باشند،می‌توانند برای ورود به مکه،عمرۀ مفرده انجام ‏‎ ‎‏دهند و برای حج مُحرم نشوند،ولی کسی که مستطیع است نباید این کار را قبول کند و ‏‎ ‎‏باید عمره و حج تمتع به‌جا آورد،و در هر صورت اگر مُحرم شد و با لباس مخیط بود ‏‎ ‎‏حج او صحیح است و باید کفاره بدهد.‏

‏         53 س- شخصی بعد از احرام عمرۀ تمتع دیوانه شده است،دوستان او بدون اجازه ‏‎ ‎‏برای او نایب می‌گیرند و یا تبرّعاً باقی اعمال او را انجام می‌دهند،آیا این اعمال برای ‏‎ ‎‏شخص اول مُجزی است و از احرام خارج می‌شود یا نه؟ و اگر پولی خرج شد،آیا ‏‎ ‎‏می‌شود از ولیّ کسی که دیوانه شده گرفت یا نه؟‏

‏         ج- نیابت مزبور کفایت نمی‌کند،و شخص اول همچنان در احرام باقی است،و ‏

کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 430
‏پولی که خرج شده از مال کسی است که خرج کرده است و نمی‌تواند به دیگری رجوع ‏‎ ‎‏کند،مگر آن که مغرور شده باشد.‏

‏         54 س- آیا عمره و حج به واسطۀ جماع،یا ترک طواف،یا ترک احد الموقفین، ‏‎ ‎‏فاسد می‌شود یا نه؟ و بر فرض فساد،چگونه باید از احرام خارج شود؟‏

‏         ج- تفصیل موارد فساد به واسطۀ امور ذکر شده،در مناسک موجود است،و جماع ‏‎ ‎‏در عمرۀ تمتع مفسد نیست،و چنانچه در حج،فساد به واسطۀ جماع باشد،باید عمل ‏‎ ‎‏حج را تمام کند گرچه حج فاسد است،و با اتمام حج از احرام خارج می‌شود،ولی در ‏‎ ‎‏موارد دیگر،اگر فساد به ترک وقوف باشد،باید به همان احرام حج،عمرۀ مفرده به‌جا ‏‎ ‎‏آورد و مُحل شود،و حکم ترک طواف در عمرۀ تمتع،در مناسک مفصلاً بیان شده ‏‎ ‎‏است،و ترک طواف در حج صوری دارد که بعض آنها در مناسک ذکر شده است.‏

‏         55 س- کسی که حج او به واسطۀ ترک وقوفین فاسد شده و باقی اعمال را ‏‎ ‎‏به‌جا آورده و بدون عمرۀ مفرده به ایران آمده است،تکلیف فعلی و آیندۀ این ‏‎ ‎‏مُحرم چیست؟‏

‏ج- به احرام باقی است،و می‌تواند برای خروج از احرام،عمرۀ مفرده انجام دهد.‏

‏56 س- آیا قصد ابطال عمره یا حج و یا بعض اجزای آن مبطل است یا نه؟‏

‏ج- قصد ابطال،مبطل نیست.‏

‏         57 س- آیا مصرف کنسروهای گوشت و ماهی خارجی که در بازار مسلمین به ‏‎ ‎‏فروش می‌رسد،جایز است یا نه؟‏

‏         ج- اگر ندانند از کجا وارد شده یا بدانند که از بلاد مسلمین است مانع ندارد،و اگر ‏‎ ‎‏بدانند که از بلاد کفر وارد می‌شود،در صورتی محکوم به حلیت است که وارد کننده ‏‎ ‎‏مسلمان باشد و احتمال بدهند که احراز تذکیۀ آن را کرده و در دسترس مسلمین قرار ‏‎ ‎‏داده است.‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 431