فصل هفتم رَمی جمرات سه گانه

‏‏ ‏

‏‏فصل هفتم رَمی جمرات سه گانه‏

‏‏و در آن چند مسأله است:‏

‏‏         مسأله 1- شب‌هایی که واجب است در منیٰ بیتوته کند باید در روز آنها رَمی ‏‎ ‎‏جمرات سه‌گانه کند؛یعنی سنگ‌ریزه بزند به سه محل که یکی را جمرۀ اولی و یکی را ‏‎ ‎‏جمرۀ وُسطی و یکی را جمرۀ عقبه گویند،ولی اگر عمداً همۀ آن را ترک کند به حج او ‏‎ ‎‏ضرر نمی‌رساند و صحیح است گرچه در صورت عمد معصیت‌کار است.‏

‏‏         مسأله 2- اشخاصی که باید شب سیزدهم را در منیٰ بمانند واجب است روز ‏‎ ‎‏سیزدهم رَمی جمرات کنند.‏

‏‏         مسأله 3- عدد سنگ‌ریزه که باید به جمره بزند برای هر یک در هر روزی باید ‏‎ ‎‏هفت عدد باشد و کیفیت انداختن و شرایط و واجبات آن به همان نحو است که سابقاً ‏‎ ‎‏در جمرۀ عقبه گفته شد.‏

‏‏         مسأله 4- وقت انداختن سنگ از اول طلوع آفتاب تا غروب آفتاب روزی است که ‏‎ ‎‏شب آن روز را بیتوته کرده است،و در شب جایز نیست به‌جا آورد.‏

‏‏         مسأله 5- اگر کسی عذری داشته باشد از این که روز به‌جا آورد مثل شبان و ‏
‏‎

‏‏         مسأله 6- واجب است ترتیب در سنگ انداختن به این که اول به جمرۀ اولی و بعد ‏‎ ‎‏از آن به جمرۀ وُسطی و بعد از آن به جمرۀ عقبه سنگ بیندازد.‏

‏‏         مسأله 7- اگر به ترتیبی که گفته شد به‌جا نیاورد باید دوباره آنچه که برخلاف ‏‎ ‎‏ترتیب کرده به‌جا آورد به طوری که ترتیب حاصل شود،مثلاً اگر اول به جمرۀ وُسطی ‏‎ ‎‏انداخت و بعد به جمرۀ اولی کفایت می‌کند که جمرۀ وُسطی را دوباره به‌جا آورد و بعد ‏‎ ‎‏جمرۀ عقبه را و اعادۀ جمرۀ اولی لازم نیست.‏

‏‏         مسأله 8- در حکمی که در مسألۀ هفتم ذکر شد فرق نیست میان آن که از روی ‏‎ ‎‏علم وعمد خلاف ترتیب کند یا از روی سهو و نسیان یا از روی ندانستن مسأله،در هر ‏‎ ‎‏صورت باید اعاده کند.‏

‏‏         مسأله 9- اگر کسی چهار سنگ به جمرۀ اولی بیندازد و آن را رها کند و مشغول ‏‎ ‎‏جمرۀ بعدی بشود کافی است،و لازم نیست تمام هفت سنگ مقدم باشد پس می‌تواند ‏‎ ‎‏چهار سنگ به جمرۀ اولی بزند و بعد چهار سنگ به جمرۀ وُسطی و بعد مشغول جمرۀ ‏‎ ‎‏عقبه شود،و به هر ترتیب می‌خواهد هفت سنگ جمرۀ عقبه و سه سنگ آن دو تای ‏‎ ‎‏دیگری را بیندازد،لکن احتیاط واجب از برای کسی که از روی علم و عمد این کار را ‏‎ ‎‏کرده اعاده است.‏

‏‏         مسأله 10- اگر کسی فراموش کند در یکی از روزها رَمی کند واجب است روز بعد ‏‎ ‎‏آن را قضا کند،و اگر دو روز را فراموش کرد باید در روز بعد هر دو را قضا کند،و ‏‎ ‎‏همچنین است اگر از روی عمد ترک کرده باشد.‏

‏‏         مسأله 11- واجب است قضا را مقدم بدارد بر ادا،پس در روز یازدهم اگر بخواهد ‏‎ ‎‏قضای روز عید را به‌جا بیاورد اول قضای عید را به‌جا آورد و بعد رَمی روز یازدهم را ‏
‏‎

‏‏         مسأله 12- چنانچه قضای رَمی جمرات سه‌گانه واجب است قضای رَمی بعض از ‏‎ ‎‏آنها هم اگر ترک شده باشد واجب است،پس اگر در روز یازدهم جمرۀ اولی را رَمی ‏‎ ‎‏کرد و دو تای دیگر را نکرد روز بعد باید آن را که نکرده اتیان کند و بعد تکلیف این ‏‎ ‎‏روز را به‌جا آورد.‏

‏‏         مسأله 13- اگر در روز بعد فهمید که جمرات روز قبل را به خلاف ترتیب انداخته ‏‎ ‎‏باید قضا کند به طوری که ترتیب حاصل شود و بعد وظیفۀ این روز را به‌جا آورد.‏

‏‏         مسأله 14- اگر به هر یک از جمرات یا بعض آنها چهار سنگ انداخته باشد و در ‏‎ ‎‏روز بعد یادش بیاید احتیاط واجب آن است که بقیۀ روز قبل را قضا کند و بعد وظیفۀ ‏‎ ‎‏روز را به‌جا آورد.‏

‏‏         مسأله 15- اگر کسی فراموش کند رَمی جمرات سه‌گانه را و خارج شود از منیٰ و ‏‎ ‎‏به مکه بیاید پس اگر در ایام تشریق یادش آمد باید برگردد و به‌جا آورد،و اگر متمکن ‏‎ ‎‏نیست باید نایب بگیرد،و اگر بعد از ایام تشریق یادش بیاید یا عمداً تعویق بیندازد تا ‏‎ ‎‏بعد،احتیاط واجب آن است که خودش یا نایبش از مکه برگردد و به‌جا آورد،و در ‏‎ ‎‏سال دیگر هم در ایامی که فوت شده است خودش یا نایبش قضا کند.‏

‏‏         مسأله 16- اگر فراموش کرد رَمی جمرات را و یادش نیامد مگر بعد از خروج از ‏‎ ‎‏مکه احتیاط واجب آن است که در سال دیگر قضا کند آن را خودش یا نایبش.‏

‏‏         مسأله 17- کسی که بعض از جمرات را فراموش کند حکمش همان است که در ‏‎ ‎‏مسألۀ 15 و 16 ذکر شد،بلکه کسی که کمتر از هفت سنگ در تمام جمرات یا بعض آن ‏‎ ‎‏انداخت همین حکم را دارد بنابر احتیاط واجب.‏

‏‏         مسأله 18- کسی که عذر داشته باشد از انداختن سنگ مثل آن که مریض باشد یا ‏
‏‎

‏‏         مسأله 19- اگر بعد از آن که نایب عمل را به‌جا آورد عذر برطرف شد آوردن ‏‎ ‎‏خودش لازم نیست اگرچه احوط است.‏

‏‏         مسأله 20- اگر شخص مریض مأیوس باشد از خوب شدن یا شخص معذور ‏‎ ‎‏مأیوس باشد از رفع عذر،واجب است که نایب بگیرد،و اگر مأیوس نیست می‌تواند ‏‎ ‎‏نایب بگیرد،لکن اگر عذر رفع شد احتیاط آن است که خودش عمل کند.‏

‏‏         مسأله 21- اگر دیگران مأیوس باشند از رفع عذر معذور،لازم نیست از او اذن ‏‎ ‎‏بگیرند اگرچه احوط است،و اگر نتواند اذن بدهد اذن معتبر نخواهد بود.‏

‏‏         مسأله 22- اگر بعد از گذشتن روزی که واجب بوده در آن رَمی کند شک کند که ‏‎ ‎‏به‌جا آورده یا نه اعتنا نکند.‏

‏‏مسأله 23- اگر بعد از انداختن شک کند که کیفیت آن صحیح بوده یا نه اعتنا نکند.‏

‏‏         مسأله 24- اگر در وقتی که مشغول رَمی جمرۀ عقبه است شک کند که اولی را یا ‏‎ ‎‏دومی را یا هر دو را رَمی کرده یا صحیح انجام داده یا نه اعتنا نکند.‏

‏‏         مسأله 25- اگر در عدد شک کند که آیا هفت بوده یا کمتر قبل از آن که داخل ‏‎ ‎‏شود در رَمی جمرۀ بعدی باید آنچه محتمل است که کسر شده بیاورد تا یقین کند ‏‎ ‎‏هفت عدد شده هرچند منصرف از عمل شده باشد و مشغول کارهای دیگر باشد ‏‎ ‎‏بنابر احتیاط واجب.‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 27- اگر بعد از آن که داخل در جمرۀ بعدی شد شک کند در عدد قبلی پس ‏‎ ‎‏اگر بداند چهار سنگ از قبلی را انداخته و شک کند که بقیه را یا بعض از آنها را انداخته ‏‎ ‎‏یا نه به احتیاط واجب بقیه را اتیان کند اگرچه بعد از اتیان جمرۀ بعدی،و اگر در کمتر از ‏‎ ‎‏چهار،شک داشته باشد تا مقدار چهار اعتنا نکند و سه سنگ دیگر را بزند.‏

‏‏         مسأله 28- اگر بعد از انداختن به هر سه جمره یقین پیدا کند که یک سنگ یا دو ‏‎ ‎‏سنگ یا سه سنگ از یکی از سه جمره ناقص شده باید هرچه را احتمال کسری داده به ‏‎ ‎‏هر یک از سه جمره بزند.‏

‏‏         مسأله 29- اگر بعد از انداختن سنگ به هر سه یقین کند که یکی از آنها را از چهار ‏‎ ‎‏کمتر انداخته بعید نیست جواز اکتفا به کسری جمرۀ آخری،و احتیاط آن است که ‏‎ ‎‏جمرۀ آخری را از سر بگیرد،و احتیاط بالاتر آن است که هر سه را از سر بگیرد.‏

‏‏         مسأله 30- اگر بعد از گذشتن وقت هر سه روز یقین کند که یک روز را رَمی نکرده ‏‎ ‎‏و نداند کدام روز است باید هر سه را قضا کند با مراعات ترتیب،گرچه به احتمالی اکتفا ‏‎ ‎‏به قضای روز آخر جایز است. ‏

‏‏مسائل متفرقه و استفتائات رَمی‏

‏‏         مسأله 1- زن‌ها و مراقبین آنها و افراد ضعیفی که مجازند بعد از نصف شب از ‏‎ ‎‏مشعر الحرام به منیٰ وارد شوند اگر از رَمی در روز معذورند می‌توانند شب رَمی کنند ‏‎ ‎‏بلکه زن‌ها مطلقاً مجازند همان شب رَمی نمایند.‏

‏‏         مسأله 2- در طبقۀ دوم جمرات رَمی جایز است و لازم نیست در طبقۀ اول ‏‎ ‎‏رَمی نمایند.‏

‏
‏‎

‏‏         4 س- کسانی که با عذر از رمیِ در روز می‌توانند شب رَمی کنند آیا لازم است شب ‏‎ ‎‏رَمی کنند یا می‌توانند همان روز نایب بگیرند؟‏

‏‏ج- می‌توانند نایب بگیرند.‏

‏‏         5 س- چنانچه کسانی صبح روز دهم از رَمی کردن معذور باشند ولی اطمینان ‏‎ ‎‏دارند که بعد از ظهر خلوت است و قادر به رَمی هستند،بفرمایید از صبح می‌توانند ‏‎ ‎‏نایب بگیرند یا باید صبر کنند تا خلوت شود و رَمی نمایند؟‏

‏‏ج- اگر می‌توانند در روز رَمی کنند،نمی‌توانند نایب بگیرند.‏

‏‏         6 س- آیا بدون عذر می‌توان در شب رَمی کرد یا کافی نیست،و اگر در شب ‏‎ ‎‏صحیح است آیا گناهی هم مرتکب شده است،و همچنین تأخیر ذبح از روز عید قربان ‏‎ ‎‏هرچند صحیح است ولی آیا گناهی هم مرتکب شده است؟‏

‏‏         ج- بدون عذر،رَمی در شب واقع نمی‌شود،و اگر بدون عذر رَمی در روز را ترک ‏‎ ‎‏نماید گناه کرده است،و همچنین معصیت نموده است علی الاحوط اگر ذبح را عمداً از ‏‎ ‎‏روز عید تأخیر بیندازد.هرچند ذبح صحیح است.‏

‏‏         7 س- کسی که در رَمی جمرات نایب شده،آیا می‌تواند شب رَمی کند یا نه، ‏‎ ‎‏و همچنین کسی که در اصل حج نایب باشد و از ابتدا می‌دانسته که نمی‌تواند رَمی کند، ‏‎ ‎‏یا نمی‌تواند روز رَمی کند،و یا در رَمی در روز مسامحه و اهمال کند،حکمش ‏‎ ‎‏چیست؟‏

‏‏         ج- نایب باید اعمال اختیاری حج را انجام دهد،و اگر معذور باشد نمی‌تواند نایب ‏‎ ‎‏شود،و کسی که در رَمی نایب شده باید روز رَمی کند،و مسامحه و اهمال موجب ‏
‏‎

‏‏         8 س- شخصی که خود معذور است و نمی‌تواند رَمی جمرات نماید،آیا می‌تواند ‏‎ ‎‏شخص دیگری را که برای او هم رَمی در روز مقدور نیست،نایب قرار دهد تا در شب ‏‎ ‎‏رَمی نماید،و آیا در صورت بودن و یا نبودن شخص سومی که بتواند نایب شود و در ‏‎ ‎‏روز رَمی نماید،حکم مسأله فرق دارد یا خیر؟‏

‏‏         ج- در صورت امکان باید کسی را نایب بگیرد که در روز رَمی نماید،و اگر ممکن ‏‎ ‎‏نباشد بنابر احتیاط واجب روز بعد خودش قضا کند،و اگر در قضا هم امکان مباشرت ‏‎ ‎‏نیست،نایب بگیرد.‏

‏‏         9 س- در رَمی جمرات اگر سنگریزه،اول به دیوار مجاور و بعد به جمره بخورد آیا ‏‎ ‎‏کافی است،یا باید سنگریزۀ دیگر بزند؟‏

‏‏ج- ظاهراً کافی است.‏

‏‏         10 س- شخصی وقت رَمی جمرات شک کرد که چند سنگ زده‌ام،پس آن مقدار را ‏‎ ‎‏رها کرد و دوباره از اول شروع نمود،آیا رَمی او اشکال دارد یا نه؟‏

‏‏ج- اشکال ندارد هرچند رها نمی‌شود.‏

‏‏         11 س- این که فرموده‌اید کوچ کردن شب دهم و درک کردن وقوف اضطراری ‏‎ ‎‏مشعر و رَمی در شب دهم برای زنان جایز است و نفْس زن بودن عذر است،آیا با این ‏‎ ‎‏حال زنان می‌توانند نایب شوند؟‏

‏‏ج- می‌توانند نایب باشند.‏

‏‏         12 س- در زمان قدیم که جمرات به صورت فعلی نبوده است و یقیناً بعداً بلندتر و ‏‎ ‎‏قطورتر درست شده است،بنابراین در جمرۀ عقبه چرا رَمی کردن مخصوص به آن ‏‎ ‎‏سنگچین وسط دیوار سیمانی است و رَمی به دیوار سیمانی جایز نیست؟ و اگر جایز ‏‎ ‎‏می‌دانید بفرمایید؛زیرا که اکثر مردم در جمرۀ عقبه اکتفا به دیوار سیمانی دو طرف ‏‎ ‎‏سنگچین می‌کنند و خلاصه ملاک رَمی در جمرات چیست؟‏

‏
‏‎

‏‏         13 س- اگر مردی که می‌تواند در روز رَمی نماید،برای رَمی زنی نایب شود آیا ‏‎ ‎‏می‌تواند رَمی زن را در شب انجام دهد؟‏

‏‏ج- نمی‌تواند و باید رَمی را در روز انجام دهد.‏

‏‏         14 س- افرادی که معذورند از واجباتی که ترکش ولو عمداً مُضر به حج نیست، ‏‎ ‎‏مثل رَمی جمرات در روز یازدهم و دوازدهم و مَبیت به منیٰ در شب‌های یازدهم و ‏‎ ‎‏دوازدهم،آیا می‌توانند اجیر شوند و نیابت کنند یا نمی‌توانند؟‏

‏‏         ج- ذوی الاعذار نمی‌توانند نایب شوند،حتی اگر از مثل مذکورات عذر ‏‎ ‎‏داشته باشند.‏

‏‏         15 س- کسی که به نیابت دیگری رَمی جمره می‌کند،آیا کافی است که اوّل برای ‏‎ ‎‏خودش هر جمره‌ای را رَمی کند و پس از آن به نیابت دیگران ولو ده نفر باشند یکجا ‏‎ ‎‏رَمی کند،بعد جمرۀ وُسطی را هم همین طور و در پایان برای جمرۀ عقبه نیز چنین ‏‎ ‎‏کند،یا این که باید اوّل هر سه جمره را برای خودش و بعد هر سه را برای دومی،و ‏‎ ‎‏همچنین نسبت به دیگران رَمی نماید؟‏

‏‏ج- هر دو صورت صحیح است.‏

‏‏         16 س- کسی که نمی‌تواند در روز عید رَمی کند،آیا می‌تواند قبل از رَمی حلق ‏‎ ‎‏نماید و روز دیگر رَمی کند؟‏

‏‏ج- جایز نیست علی الاحوط.‏

‏‏17 س- آیا جمرۀ عقبه را از هر طرف می‌توان رَمی نمود؟‏

‏‏ج- اگر به جمره بزند کافی است،ولی رَمی دیوار کفایت نمی‌کند.‏

‏‏         18 س- سنگریزه‌هایی که در مشعر موجود است و معلوم است که از خارج از ‏‎ ‎‏مشعر آورده‌اند،و معلوم نیست که آیا از حرم است یا از خارج از حرم،آیا می‌توان از ‏‎ ‎‏آنها برای رَمی استفاده نمود؟‏

‏
‏‎

‏‏         19 س- شخصی رَمی جمرۀ عقبه را در روز عید غلط انجام داده است و در روز ‏‎ ‎‏سیزدهم متوجه می‌شود،آیا بعد از قضای جمرۀ عقبه،باید رَمی روز یازدهم و ‏‎ ‎‏دوازدهم را نیز تکرار کند؟‏

‏‏ج- لازم نیست.‏

‏‏20 س- آیا زیاده از هفت رَمی،مُخلّ به رَمی است؟‏

‏‏         ج- اگر از اول قصد زیادتر از هفت داشته باشد صحیح نیست و باید رَمی را اعاده ‏‎ ‎‏کند،ولی اگر بعد از تمام شدن هفت سنگریزه که به قصد هفت بوده،اضافه زده ضرر ‏‎ ‎‏ندارد.‏

‏‏         21 س- کسی که نتوانسته ذبح کند،و حلق یا تقصیر نیز ننموده است،آیا می‌تواند ‏‎ ‎‏رَمی روز یازدهم را انجام دهد؟‏

‏‏ج- مانع ندارد.‏

‏‏         22 س- زنی که احتمال بدهد رَمی،باعث قاعدگی او می‌شود،آیا کافی است در ‏‎ ‎‏رَمی،نایب بگیرد؟‏

‏‏ج- اگر در اثر آن به مشقت می‌افتد،عذر محسوب می‌شود و می‌تواند نایب بگیرد.‏

‏‏         23 س- آیا می‌شود که زن‌ها را در شب دهم بعد از نصف شب از مشعر به منیٰ ‏‎ ‎‏بیاورند و همان شب آنان را به جمرۀ عقبه ببرند و رَمی کنند و بعد به خیمه برگردانند و ‏‎ ‎‏نزدیک غروب روز یازدهم مجدداً آنان را به جمرات ببرند،تا شب دوازدهم هم رَمی ‏‎ ‎‏روز یازدهم را انجام دهند و هم رَمی روز دوازدهم را،با توجه به ازدحام و خطرهای ‏‎ ‎‏احتمالی؟‏

‏‏         ج- برای زن‌ها رَمی جمرۀ عقبه پس از وقوف به مشعر و آمدن به منیٰ در همان ‏
‏‎

‏‏         24 س- اگر کسی می‌داند یک روز رَمی را ترک کرده است ولی نمی‌داند که روز ‏‎ ‎‏دهم بوده یا یازدهم،یا دوازدهم،وظیفه‌اش چیست؟‏

‏‏         ج- احوط آن است که رَمی سه جمره را به ترتیب به قصد ما فی الذمه انجام دهد. ‏

‏‏اگرچه در صورتی که شک بعد از روز دوازدهم باشد بیش از قضای رَمی جمرۀ عقبه ‏‎ ‎‏واجب نیست.‏

‏‏         25 س- شخصی در رَمی جمرات چنین تصور می‌کرده است که باید سنگریزه به ‏‎ ‎‏خود سنگ‌های نصب شدۀ جمرات بخورد،نه به ملات لای سنگ‌ها که به وسیلۀ آن ‏‎ ‎‏ملات بندکشی شده است،لذا برای اطمینان که به خود سنگ‌ها بخورد،یازده سنگریزه ‏‎ ‎‏انداخته و هفت عدد از آنها را رَمی صحیح محسوب داشته است،آیا این رَمی صحیح ‏‎ ‎‏است یا نه؟‏

‏‏         ج- اگر مواردی را که شک داشته احتیاطاً زده،مانع ندارد،و چنانچه شک ‏‎ ‎‏نداشته و قصد زیاده هم نداشته است،صحیح است هرچند در این صورت احتیاط ‏‎ ‎‏مطلوب است.‏

‏‏         26 س- شخصی روز عید قربان برای رَمی جمرۀ عقبه رفته است و انجام داده ولی ‏‎ ‎‏دو روز بعد را در اثر کسالت وکالت داده و روز سیزدهم خودش برای قضای رَمی ‏‎ ‎‏جمرات رفته،ولی اول رَمی جمرۀ عقبه نموده بعداً برگشته از جمرۀ اولی شروع کرده ‏‎ ‎‏و روز یازدهم و دوازدهم را یک مرتبه چهارده سنگ زده،هفت عدد برای روز یازدهم ‏‎ ‎‏و هفت عدد برای روز دوازدهم و جمرۀ وُسطی را همچنین دوازده سنگ زده و جمرۀ ‏‎ ‎‏عقبه را نیز دوازده سنگ زده است،و الآن به ایران برگشته است،آیا وظیفۀ او چیست؟‏

‏‏         ج- اگر کسالت داشته و معذور بوده و وکالت داده عمل او صحیح است،و نیاز به ‏‎ ‎‏تکرار نداشته است،و در هر صورت تکرار به نحو مرقوم صحیح نیست.‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‎