فصل سوم وقوف به مشعر الحرام

‏‏ ‏

‏‏فصل سوم وقوف به مشعر الحرام‏

‏‏و در آن چند مسأله است:‏

‏‏         مسأله 1- بعد از آن که از وقوف به عرفات در مغرب شب دهم فراغت حاصل شد، ‏‎ ‎‏باید کوچ کند به مشعر الحرام که محل معروفی است و حدود معینی دارد.‏

‏‏         مسأله 2- احتیاط واجب آن است که شب دهم را تا طلوع صبح در مشعر الحرام ‏‎ ‎‏به سر ببرد و نیت کند اطاعت خدا را در این به سر بردن شب.‏

‏‏         مسأله 3- چون صبح طلوع کرد نیت وقوف به مشعر الحرام کند تا طلوع آفتاب،و ‏‎ ‎‏چون این وقوف،عبادت خداوند است باید با نیت خالص از ریا و خودنمایی وقوف ‏‎ ‎‏کند،والّا حج او در صورت ریا کردن با عمد و علم باطل خواهد شد.‏

‏‏         مسأله 4- اقوا جواز کوچ کردن بلکه استحباب آن است کمی قبل از طلوع آفتاب ‏‎ ‎‏بنحوی که قبل از طلوع آفتاب از وادی«مُحسّر»تجاوز نکند و اگر تجاوز کرد گناهکار ‏‎ ‎‏است ولی کفاره بر او نیست،و احتیاط آن است که وقتی حرکت کند که قبل از طلوع ‏‎ ‎‏آفتاب وارد وادی محسّر نشود.‏

‏‏         مسأله 5- واجب است از طلوع صبح تا کمی قبل از طلوع آفتاب(به طوری که در ‏
‏‎

‏‏         مسأله 6- جایز است برای کسانی که عذری دارند قدری که شب در مشعر ‏‎ ‎‏توقف کردند کوچ کنند به منیٰ مثل زن‌ها و بچه‌ها و بیماران و پیرمردان و اشخاص ‏‎ ‎‏ضعیف و اشخاصی که برای پرستاری یا راهنمایی آنها لازم است همراه باشند،و ‏‎ ‎‏احتیاط واجب آن است که پیش از نصف شب حرکت نکنند،بنابراین برای این ‏‎ ‎‏اشخاص وقوف بین الطلوعین لازم نیست،و احتیاط مستحب آن است که اگر توقف ‏‎ ‎‏مشکل نباشد تخلف نکنند.‏

‏‏         مسأله 7- کسی که شب یا بعض آن را در مشعر بوده است اگر قبل از طلوع صبح ‏‎ ‎‏عمداً و بدون عذر از مشعر بیرون رود و تا طلوع آفتاب برنگردد در صورتی که وقوف ‏‎ ‎‏عرفه از او فوت نشده است بنابر مشهور حج او صحیح است،و باید یک گوسفند ‏‎ ‎‏کفاره بدهد،لکن احتیاط بر خلاف آن است؛یعنی بعد از اتمام حج لازم است در سال ‏‎ ‎‏دیگر حجش را اعاده کند،و این احتیاط ترک نشود.‏

‏‏         مسأله 8- کسی که درک نکند وقوف بین الطلوعین را یا وقوف شب را در صورتی ‏‎ ‎‏که صاحب عذر باشد اگر مقداری از طلوع آفتاب تا ظهر در مشعر توقف کند اگرچه کم ‏‎ ‎‏باشد حج او صحیح است.‏

‏‏مسأله 9- از آنچه گذشت معلوم شد که برای وقوف به مشعر سه وقت است:‏

‏‏اول-شب عید برای کسانی که عذری دارند.‏

‏‏دوم-بین طلوع صبح و طلوع آفتاب.‏

‏‏سوم-از طلوع آفتاب تا ظهر روز دهم که اضطراریِ مشعر است،چنانچه قسم اول ‏‎ ‎‏نیز اضطراری است.‏

‏‏         مسأله 10- چون معلوم شد که وقوف به عرفات و مشعر،اختیاری و اضطراری ‏
‏‎

‏‏         اول- آن که مکلف،درک هر دو موقف کند در وقت اختیاری؛یعنی از ظهر روز ‏‎ ‎‏عرفه،عرفات را و بین الطلوعین صبح دهم،مشعر را درک کند،پس اشکالی در صحت ‏‎ ‎‏حج او نیست.‏

‏‏         دوم- آن که هیچ یک از دو موقف را درک نکند نه اختیاری آنها را و نه اضطراری ‏‎ ‎‏را،پس اشکالی نیست در بطلان حج او،و باید به همان احرام حج عمرۀ مفرده که ‏‎ ‎‏عبارت است از طواف و نماز آن و سعی و تقصیر و طواف نساء و نماز آن به‌جا آورد و ‏‎ ‎‏از احرام مُحل شود،و اگر گوسفند همراه داشته باشد احتیاطاً ذبح کند،و باید سال ‏‎ ‎‏دیگر،حج به‌جا آورد اگر شرایط استطاعت را دارا باشد،در صورتی که درک نکردن ‏‎ ‎‏موقف به واسطۀ عذر باشد.‏

‏‏         مسأله 1- اگر درک نکردن دو موقف که ذکر شد از روی تقصیر بوده حج بر او ‏‎ ‎‏مستقر می‌شود و باید سال دیگر چه شرایط باشد یا نباشد به حج برود.‏

‏‏         مسأله 2- احتیاط مستحب آن است که این شخص که حج او باطل شد و باید ‏‎ ‎‏عمره به‌جا آورد نیت عدول به عمرۀ مفرده بکند.‏

‏‏         سوم- آن که درک کند اختیاری عرفه را با اضطراری مشعر در روز؛یعنی ‏‎ ‎‏اضطراری نهاری مشعر را،پس اگر اختیاری مشعر را عمداً ترک کرده باشد حج او ‏‎ ‎‏باطل است و الّا صحیح است.‏

‏‏         چهارم- آن که درک کرده باشد اختیاری مشعر را با اضطراری عرفه،پس اگر ‏‎ ‎‏اختیاری عرفه را عمداً ترک کرده حج او باطل است و الّا صحیح است.‏

‏
‏‎

‏‏         ششم- آن که درک کرده باشد اضطراری لیلی مشعر و اضطراری عرفه را،پس اگر ‏‎ ‎‏صاحب عذر باشد و اختیاری عرفه را عمداً ترک نکرده باشد ظاهراً حج او صحیح ‏‎ ‎‏است،و غیر صاحب عذر اگر اختیاری یکی را عمداً ترک کرده باشد حجش باطل ‏‎ ‎‏است بنابر اقوا در یکی،و بنابر احتیاط در دیگری که اختیاری مشعر باشد.و اگر به‌غیر ‏‎ ‎‏عمد باشد احتیاط واجب در بطلان است.‏

‏‏         هفتم- آن که درک کرده باشد اضطراری عرفه و اضطراری یومی مشعر را،پس اگر ‏‎ ‎‏ترک یکی از دو اختیاری را عمداً کرده باشد حج او باطل و الّا صحت بعید نیست گرچه ‏‎ ‎‏احتیاط اعاده است در سال بعد با حاصل بودن شرایط وجوب.‏

‏‏         هشتم- آن که درک کند اختیاری عرفه را فقط،احتیاط واجب در این صورت ‏‎ ‎‏اتمام و اعاده است اگر اختیاری مشعر را عمداً ترک نکرده باشد،والّا حج او باطل ‏‎ ‎‏است.‏

‏‏نهم- آن که درک کند اضطراری عرفه را فقط،در این صورت حج او باطل است.‏

‏‏         دهم- آن که درک کند اختیاری مشعر را،در این صورت حج او صحیح است اگر ‏‎ ‎‏وقوف عرفه را عمداً ترک نکرده باشد،والّا حج او باطل است.‏

‏‏         یازدهم- آن که درک کند اضطراری روز مشعر را فقط،در این صورت حج او باطل ‏‎ ‎‏است.‏

‏‏         دوازدهم- آن که درک کند اضطراری لیلی مشعر را فقط،در این صورت اگر وقوف ‏‎ ‎‏عرفات را عمداً ترک نکرده باشد و از صاحبان عذر باشد ظاهراً حج او صحیح است ‏‎ ‎‏والّا باطل است.‏

‏‏ ‏

‎

‏‏استفتائات وقوف به مشعر الحرام‏

‏‏         1 س- عده‌ای در شب دهم ذیحجه عازم مشعر بودند،از افرادی که آن‌جا ‏‎ ‎‏بودند سؤال نمودند مشعر کجا است؟ جواب دادند این‌جا است،اطمینان پیدا کردند ‏‎ ‎‏که مشعر است،نیت بیتوته و قصد وقوف کردند،بعد که وقت اضطراری مشعر هم ‏‎ ‎‏گذشته بود معلوم شد مشعر نبوده،آیا نسبت به باقی اعمال حج و سال آینده وظیفه ‏‎ ‎‏چیست؟‏

‏‏         ج- احتیاطاً این حج را اتمام کنند.و بعد از آن،اعمال عمرۀ مفرده انجام دهند،و در ‏‎ ‎‏صورت استقرار حج یا بقای استطاعت،سال بعد،حج را اعاده کنند.‏

‏‏         2 س- اگر به گفتۀ مدیر گروه که می‌گوید درک وقوف اختیاری مشعر برای او ‏‎ ‎‏مشکل است و نمی‌تواند آن را درک نماید،اعتماد کند و وقوف اختیاری را ترک نماید ‏‎ ‎‏آیا اشکالی ندارد؟‏

‏‏ج- اگر برای خود شخص عذر حاصل شده،کفایت می‌کند.‏

‏‏         3 س- خدمه‌ای که با زن‌ها قبل از طلوع فجر به منیٰ می‌روند،ولی خود را قبل از ‏‎ ‎‏طلوع آفتاب به مشعر می‌رسانند و وقوف رکنی مشعر را درک می‌کنند،آیا نیابت آنان ‏‎ ‎‏صحیح است یا نه؟‏

‏‏         ج- اگر از ذوی الاعذار نبوده‌اند که نیابت آنها صحیح است در فرض مرقوم ‏‎ ‎‏حجشان نیابتاً صحیح است هرچند مرتکب حرام شده‌اند.‏

‏‏         4 س- کسی که نمی‌دانسته وقوف اختیاری مشعر بین طلوعین است،پس از آن ‏‎ ‎‏وقوف اضطراری را درک کرده،وظیفۀ او چیست؟‏

‏‏         ج- اگر جهل او قصوری و عذری باشد نه تقصیری،و ترک وقوف اختیاری از ‏‎ ‎‏روی عذر شده باشد،مانع ندارد.‏

‏
‏‎

‏‏         ج- با فرض این که ترک اختیاری مشعر عمدی نبوده،در فرض مرقوم،اضطراری ‏‎ ‎‏کافی است،ولی اگر شب،نیت وقوف نداشته باید اضطراری روز را درک کند.ولی اگر ‏‎ ‎‏نایب است کافی نیست. ‏

‏‏مستحبات وقوف به مشعر الحرام‏

‏‏بدان‌که مستحب است با تن و دلی آرام از عرفات به سوی مشعر الحرام متوجه ‏‎ ‎‏شده و استغفار نماید،و همین که از طرف دست راست به تلّ سرخ رسید بگوید:‏

‏‏«أَللَّهُمَّ ارْحَمْ تَوَقُّفِی،وَزِدْهُ فِی عَمَلِی،وَسَلِّمْ لِی دِینِی،وَتَقَبَّلْ مَنَاسِکِی».‏

‏‏و در راه رفتن میانه‌روی نماید و کسی را آزار ندهد،و مستحب است نماز شام و ‏‎ ‎‏خفتن را تا مُزْدَلفه به تأخیر اندازد اگرچه ثلث شب نیز بگذرد،و میان هر دو نماز به ‏‎ ‎‏یک اذان و دو اقامه جمع کند،و نوافل مغرب را بعد از نماز عشا به‌جا آورد،و در ‏‎ ‎‏صورتی که از رسیدن به مُزدَلفه پیش از نصف شب مانعی رسید،باید نماز مغرب و ‏‎ ‎‏عشا را به تأخیر نیندازد و در میان راه بخواند،و مستحب است که در وسط وادی از ‏‎ ‎‏طرف راستِ راه نزول نماید،و اگر حاجی صروره باشد مستحب است که در ‏‎ ‎‏مشعر الحرام قدم بگذارد و مستحب است که آن شب را به هر مقدار که میسور باشد به ‏‎ ‎‏عبادت و اطاعت الهی به سر برد و این دعا را بخواند:‏

‏‏         «أَللَّهُمَّ هَذِهِ جَمْعٌ،أَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَ لُکَ أَنْ تَجْمَعَ لِی فِیهَا جَوَامِعَ الْخَیْرِ،أَللَّهُمَّ لَاتُؤْیِسْنِی ‏‎ ‎‏مِنَ الْخَیْرِ الَّذِی سَأَلْتُکَ أَنْ تَجْمَعَهُ لِی فِی قَلْبِی،وَأَطْلُبُ إِلَیْکَ أَنْ تُعَرِّفَنِی مَا عَرَّفْتَ أَوْلِیَاءَکَ ‏‎ ‎‏فِی مَنْزِلِی هَذَا،وَأَنْ تَقِیَنِی جَوَامِعَ الشَرِّ».‏

‏
‏‎

‏‏         «أَللَّهُمَّ رَبَّ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ،فُکَّ رَقَبَتِی مِنَ النَّارِ،وَأَوْسِعْ عَلَیَّ مِنْ رِزْقِکَ الْحَلَالِ،وَادْرَأْ ‏‎ ‎‏عَنِّی شَرَّ فَسَقَةِ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ،أَللَّهُمَّ أَنْتَ خَیْرُ مَطْلُوبٍ إِلَیْهِ،وَخَیْرُ مَدْعُوٍّ وَخَیْرُ مَسْؤُولٍ، ‏‎ ‎‏وَلِکُلِّ وَافِدٍ جَائِزَةٌ،فَاجْعَلْ جَائِزَتِی فِی مَوْطِنِی هَذَا أَنْ تُقِیلَنِی عَثْرَتِی،وَتَقْبَلَ مَعْذِرَتِی،وَأَنْ ‏‎ ‎‏تُجَاوِزَ عَنْ خَطِیئَتِی،ثُمَّ اجْعَلِ التَّقْوَی مِنَ الدُّنْیَا زَادِی».‏

‏‏و مستحب است سنگ‌ریزه‌هایی را که در منیٰ رَمی خواهد نمود از مُزدَلفه بردارد و ‏‎ ‎‏مجموع آنها هفتاد دانه است و مستحب است وقتی که از مُزدَلفه به سوی منیٰ رفته و به ‏‎ ‎‏وادی مُحَسّر رسید به مقدار صد قدم مانند شتر تند رود و اگر سواره است سواری خود ‏‎ ‎‏را حرکت دهد و بگوید:‏

‏‏«أَللَّهُمَّ سَلِّمْ لِی عَهْدِی،وَاقْبَلْ تَوْبَتِی،وَأَجِبْ دَعْوَتِی،وَاخْلُفْنِی فِیمَنْ تَرَکْتُ بَعْدِی».‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‎