فصل اول احرام حج
و در آن چند مسأله است:
مسأله 1- واجب است بر مکلف که بعد از تمام شدن اعمال عمره،احرام ببندد برای حج تمتع.
مسأله 2- اگر نیت کند حج تمتع را و لبیکهای واجب را به طوری که در احرام عمره ذکر شد بگوید مُحرم میشود،و لازم نیست قصد کند احرام بستن را و همچنین لازم نیست قصد کند ترک محرّمات را چنانکه در احرام عمره گذشت.
مسأله 3- نیت باید خالص برای اطاعت خداوند باشد،و ریا موجب بطلان عمل است.
مسأله 4- کیفیت احرام بستن و لبیک گفتن همان نحو است که در احرام عمره ذکر شد.
مسأله 5- تمام چیزهایی که در محرّمات احرام بیان شد در این احرام هم حرام است،و آنچه کفاره داشت کفاره دارد به همان ترتیب.
مسأله 6- وقت احرام موسّع است،و تا وقتی که بتواند بعد از احرام به
کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 343
وقوف اختیاری عرفه برسد میتواند تأخیر بیندازد و از آن وقت نمیتواند عقب بیندازد.
مسأله 7- احتیاط واجب آن است که کسی که از عمرۀ تمتع فارغ شد و مُحل گردید از مکه خارج نشود بدون حاجت،و اگر حاجتی برای بیرون رفتن پیش آمد احتیاط واجب آن است که مُحرم شود به احرام حج و بیرون رود و به همان احرام برای اعمال حج برگردد.
مسأله 8- اگر بدون حاجت و بدون احرام بیرون رفت از مکه لکن برگشت و احرام بست و حج بهجا آورد عملش صحیح است.
مسأله 9- مستحب است احرام بستن در روز ترویه بلکه احوط است.
مسأله 10- محل احرام حج،شهر مکه است هر موضع که باشد گرچه در محلههای تازهساز،ولی مستحب است در مقام ابراهیم علیه السلام یا حِجْر اسماعیل علیه السلام واقع شود.
مسأله 11- اگر فراموش کند احرام بستن را و بیرون رود به منیٰ و عرفات،واجب است برگردد به مکه و احرام ببندد،و اگر ممکن نشد به واسطۀ تنگی وقت یا عذر دیگر از همان جا که هست مُحرم شود.
مسأله 12- اگر یادش نیاید که احرام نبسته مگر بعد از تمامی اعمال،حجش صحیح است ظاهراً و احتیاط مستحب آن است که اگر یادش آمد بعد از وقوف به عرفات و مشعر یا قبل از فارغ شدن از اعمال،تمام کند حج را و در سال بعد اعاده کند.
مسأله 13- جاهل به مسأله اگر احرام نبندد در حکم کسی است که به واسطۀ فراموشی احرام نبسته.
مسأله 14- اگر کسی از روی علم و عمد ترک کند احرام را تا زمان فوت وقوف به عرفه و مشعر،حج او باطل است.
کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 344
استفتائات احرام حج
1 س- فاصلۀ بعضی از محلات جدید الاحداث مکه تا مسجد الحرام بیش از 18 کیلومتر است و شاید عرفاً از توابع مکه حساب شوند نه این که جزو مکه باشند،چرا که تابلوهای راهنمایی با فلش جهت مکه را مشخص نمودهاند،با این کیفیت آیا میتوان برای حج در محلات فوق الذکر مُحرم شد؟
ج- اگر از محلات مکه است مانع ندارد،و اگر از محلات آن نیست یا مورد شک است،کفایت نمیکند.
2 س- اشخاص معذوری که میتوانند اعمال مکه را بر وقوفین مقدم بدارند اگر جهلاً بدون احرام اعمال مکه را قبل از وقوفین انجام دادند چه صورتی دارد؟
ج- کفایت نمیکند و باید یا قبل از وقوفین آنها را با احرام اعاده کنند یا بعد از وقوفین و اعمال،آنها را بهجا آورند.
3 س- حاجی در عرفات یا منیٰ فهمید که در احرام حج تلبیه نگفته است آیا در لحظۀ التفات،تلبیه کافی است و تکلیف او چیست؟
ج- اگر میتواند به مکه برود و مُحرم شود و بقیۀ اعمال را که باید با احرام انجام دهد بهجا آورد،باید چنین کند،و اگر ممکن نیست همانجا لبیک بگوید،و اگر بعد از تقصیر یا حلق متذکر شده،عملش صحیح است و لازم نیست لبیک بگوید.
4 س- شهر مکه را چند رشته کوههای طولانی و مرتفع فرا گرفته و هر دو جانب کوه ساختمان شده است،گاهی چند کیلومتر باید از این جانب کوه رفت تا به جانب دیگر رسید،و ساکنین احد الجانبین جدای از جانب دیگرند،مثل شعب بنیعامر که نزدیک مسجد الحرام است و عزیزیه که 9 کیلومتر یا بیشتر در جانب دیگر است،و به
کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 345
حسب مسامحۀ عرفی به همۀ این قطعات مکه گفته میشود،آیا احرام حج تمتع از تمام این نقاط و نقاط مشابه صحیح است یا نه؟
ج- اگر در مکه است،احرام حج از آنجا صحیح است،هرچند از ساختمانهای جدید الاحداث باشد.
مستحبات احرام حج تا وقوف به عرفات
اموری که در احرام عمره مستحب بود در احرام حج نیز مستحب است و پس از این که شخص،احرام بسته و از مکه بیرون آمد همین که بر ابطح مشرِف شود به آواز بلند تلبیه بگوید،و چون متوجه منیٰ شود بگوید:
«أَللَّهُمَّ إِیَّاکَ أَرْجُو وَإِیَّاکَ أَدْعُوا،فَبَلِّغْنِی أَمَلِی وَأَصْلِحْ لِی عَمَلِی».
و با تن و دل آرام با تسبیح و ذکر حق تعالی برود و چون به منیٰ رسید بگوید:
«أَلْحَمْدُ للّٰهِ الَّذِی أَقْدَمَنِیهَا صَالِحاً فِی عَافِیَةٍ وَبَلَّغَنِی هَذَا الْمَکَانِ».
پس بگوید:
«أَللَّهُمَّ هَذِهِ مِنیٰ وَهِیَ مِمَّا مَنَنْتَ بِهِ عَلَیْنَا مِنَ الْمَنَاسِکِ،فَأَسْأَ لُکَ أَنْ تَمُنَّ عَلَیَّ بِمَا مَنَنْتَ عَلَی أَنْبِیَائِکَ فَإِنَّمَا أَنَا عَبْدُکَ وَفِی قَبْضَتِکَ».
و مستحب است شب عرفه را در منیٰ بوده و به اطاعت الهی مشغول باشد،و بهتر آن است که عبادات و خصوصاً نمازها را در مسجد خیف بهجا آورد،و چون نماز صبح را خواند تا طلوع آفتاب تعقیب گفته پس به عرفات روانه شود،و اگر خواسته باشد بعد از طلوع صبح روانه شود مانعی ندارد،ولی سنت آن است که تا آفتاب طلوع نکرده از وادی مُحَسّر رد نشود و روانه شدن پیش از صبح مکروه است و چون به عرفات متوجه شود این دعا را بخواند:
«أَللَّهُمَّ إِلَیْکَ صَمَدْتُ وَإِیَّاکَ اعْتَمَدْتُ وَوَجْهَکَ أَرَدْتُ،أَسْأَ لُکَ أَنْ تُبَارِکَ لِی فِی رِحْلَتِی، وَأَنْ تَقْضِیَ لِی حَاجَتِی،وَأَنْ تَجْعَلَنِی مِمَّنْ تُبَاهِی بِهِ الْیَوْمَ مَنْ هُوَ أَفْضَلُ مِنِّی».
کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 346