باب اوّل اعمال عمرۀ تمتع و در آن هفت فصل است

فصل دوم واجبات احرام

‏ ‏

فصل دوم واجبات احرام 

‏واجبات در وقت احرام سه چیز است:‏

‏         اول- نیت؛یعنی انسان در حالی که می‌خواهد مُحرم شود به احرام عمرۀ تمتع،نیت ‏‎ ‎‏کند عمرۀ تمتع را و لازم نیست قصد کند ترک محرّماتی را که بر مُحرم پس از احرام، ‏‎ ‎‏حرام می‌شود،بلکه کسی که به قصد عمرۀ تمتع یا حج تمتع لبیک‌های واجب را گفت، ‏‎ ‎‏مُحرم می‌شود چه قصد بکند احرام را یا نکند و چه قصد بکند ترک محرّمات را یا ‏‎ ‎‏نکند.پس کسی که می‌داند ارتکاب می‌کند بعضی محرّمات را مثل زیر سایه رفتن در ‏‎ ‎‏حال سفر،احرام او صحیح است،ولی احتیاط آن است که قصد کند ترک محرّمات را.‏

‏         مسأله 1- آنچه ذکر شد که لازم نیست قصد کند ترک محرّمات را،در غیر آن ‏‎ ‎‏محرّماتی است که عمره یا حج را باطل می‌کند مثل اکثر محرّمات،و اما آنچه عمره یا ‏‎ ‎‏حج را باطل می‌کند مثل نزدیکی با زن در بعضی از صور که ذکر خواهد شد پس با ‏‎ ‎‏قصد ارتکاب آن احرام باطل است بلکه غیر ممکن است.‏

‏         مسأله 2- عمره و حج و اجزای آنها از عبادات است و باید با نیت خالص برای ‏‎ ‎‏طاعت خداوند تعالی به‌جا آورد.‏


کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 214
‏         مسأله 3- اگر عمره را به ریا یا غیر آن باطل کند احتیاط واجب آن است که حج ‏‎ ‎‏افراد به‌جا آورد و پس از آن عمرۀ مفرده به‌جا آورد و در سال دیگر حج را اعاده کند.‏

‏         مسأله 4- اگر حج را به نیت خالص به‌جا نیاورد و به ریا و غیر آن باطل کند باید ‏‎ ‎‏سال دیگر عمره و حج را اعاده کند.‏

‏         مسأله 5- اگر بعضی از ارکان عمره یا حج را به نیت خالص نیاورد و به ریا و غیر ‏‎ ‎‏آن باطل کند و نتواند آن را جبران کند پس در عمره حکم بطلان عمره را دارد و در حج ‏‎ ‎‏حکم بطلان حج را،ولی اگر محل جبران باقی است و جبران کرد عملش صحیح ‏‎ ‎‏می‌شود،گرچه معصیت‌کار است.‏

‏         مسأله 6- اگر به واسطۀ ندانستن مسأله یا جهت دیگر به جای نیت عمرۀ تمتع، ‏‎ ‎‏حج تمتع را قصد کند پس اگر در نظرش آن است که همین عمل را که همه به‌جا ‏‎ ‎‏می‌آورند او هم به‌جا آورد و گمان کرده جزء اول از دو جزء حج،اسمش حج تمتع ‏‎ ‎‏است ظاهراً عمل او صحیح است و عمرۀ تمتع است،و بهتر آن است که نیت را ‏‎ ‎‏تجدید کند.‏

‏         مسأله 7- اگر به واسطۀ ندانستن مسأله یا جهت دیگر گمان کند که حج تمتع بر ‏‎ ‎‏عمرۀ تمتع مقدم است و نیت حج تمتع کند به عزم این که پس از احرام برود به عرفات ‏‎ ‎‏و مشعر و حج به‌جا آورد و عمره را پس از آن به‌جا آورد احرام او باطل است،و باید در ‏‎ ‎‏میقات تجدید احرام کند،و اگر از میقات گذشته است باید در صورت امکان برگردد به ‏‎ ‎‏میقات و مُحرم شود،والّا از همان‌جا مُحرم شود،و اگر وارد حرم شده و ملتفت شد ‏‎ ‎‏باید در صورت امکان از حرم خارج شود و مُحرم شود،والّا در همان‌جا مُحرم شود.‏

‏دوم- تلبیه؛یعنی لبیک گفتن و صورت آن بنابر اصح آن است که بگوید:‏

‏«لَبَّیْکَ أَللَّهُمَّ لَبَّیْکَ لَبَّیْکَ لَاشَرِیکَ لَکَ لَبَّیْکَ».‏

‏و به این مقدار اگر اکتفا کند مُحرم شده و احرامش صحیح است،و احتیاط مستحب ‏‎ ‎‏آن است که پس از آن که چهار«لبیک»را به صورتی که گفته شده گفت،بگوید:‏


کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 215
‏«إِنَّ الْحَمْدَ وَالنِّعْمَةَ لَکَ وَالْمُلْکَ،لَاشَرِیکَ لَکَ لَبَّیْکَ».‏

‏و اگر بخواهد احتیاط بیشتر کند پس از گفتن آنچه ذکر شد،بگوید:‏

‏«لَبَّیْکَ،أَللَّهُمَّ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ،إِنَّ الْحَمْدَ وَالنِّعْمَةَ لَکَ وَالْمُلْکَ،لَاشَرِیکَ لَکَ لَبَّیْکَ».‏

‏و مستحب است بعد از آن بگوید:‏

‏         «لَبَّیْکَ ذَا الْمَعَارِجِ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ دَاعِیاً إِلَی دَارِ السَّلَامِ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ غَفّارَ الذُّنُوبِ لَبَّیْکَ، ‏‎ ‎‏لَبَّیْکَ أَهْلَ التَّلْبِیَةِ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ ذَا الْجَلَالِ وَالْإِکْرَامِ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ تُبْدِئُ وَالْمَعَادُ إِلَیْکَ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ ‏‎ ‎‏تَسْتَغْنِی وَیُفْتَقَرُ إِلَیْکَ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ مَرْهُوباً وَمَرْغُوباً إِلَیْکَ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ إِلٰهَ الْحَقِّ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ ذَا ‏‎ ‎‏النَّعْمَاءِ وَالْفَضْلِ الْحَسَنِ الْجَمِیلِ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ کَشَّافَ الْکُرَبِ الْعِظَامِ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ عَبْدُکَ وَابْنُ ‏‎ ‎‏عَبْدَیْکَ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ یَا کَرِیمُ لَبَّیْکَ».‏

‏و این جملات را نیز بگوید خوب است:‏

‏         «لَبَّیْکَ أَتَقَرَّبُ إِلَیْکَ بِمُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ بِحَجَّةٍ وَعُمْرَةٍ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ وَهذِهِ عُمْرَةُ ‏‎ ‎‏مُتْعَةٍ إِلَی الْحَجِّ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ أَهْلَ التَّلْبِیَةِ لَبَّیْکَ،لَبَّیْکَ تَلْبِیَةً تَمَامُهَا وَبَلَاغُهَا عَلَیْکَ».‏

‏و در این‌جا مسائلی است:‏

‏         مسأله 1- واجب است صحیح گفتن قدر واجب از لبیک را که گذشت،همان طور ‏‎ ‎‏که صحیح گفتن تکبیرة الاحرام در نماز واجب است.‏

‏         مسأله 2- اگر تلبیه را به قدر واجب که ذکر شد،نداند باید آن را یاد بگیرد یا کسی ‏‎ ‎‏او را در وقت گفتن تلقین کند؛یعنی کلمه کلمه آن شخص بگوید و شخصی که ‏‎ ‎‏می‌خواهد احرام ببندد دنبال او به طور صحیح بگوید.‏

‏         مسأله 3- اگر نتواند یاد بگیرد یا وقت یاد گرفتن نباشد و با تلقین هم نتواند بگوید ‏‎ ‎‏احتیاط آن است که به هر نحو که می‌تواند بگوید،و ترجمه‌اش را هم بگوید،و بهتر آن ‏‎ ‎‏است که علاوه بر آن نایب هم بگیرد.‏


کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 216
‏         مسأله 4- اگر لبیک گفتن را فراموش کرد یا به واسطۀ ندانستن حکم نگفت، ‏‎ ‎‏واجب است برگردد به میقات در صورت امکان و احرام ببندد و لبیک بگوید و اگر ‏‎ ‎‏نتواند برگردد همان‌جا بگوید اگر داخل حرم نشده است،و اگر داخل حرم شده واجب ‏‎ ‎‏است برگردد به خارج حرم و احرام ببندد و لبیک بگوید،و اگر ممکن نیست همان‌جا ‏‎ ‎‏مُحرم شود و لبیک بگوید،و اگر بعد از گذشتن وقت جبران یادش آمد بعید نیست ‏‎ ‎‏صحت عمل.‏

‏         مسأله 5- اگر کسی لبیک واجب را نگفت چه به واسطۀ عذری و چه بدون عذر ‏‎ ‎‏چیزهایی که بر مُحرم حرام است بر او حرام نمی‌شود،و اگر آنچه در احرام موجب ‏‎ ‎‏کفاره می‌شود به‌جا آورد کفاره ندارد،و همچنین اگر لبیک را به ریا باطل کند.‏

‏         مسأله 6- اگر بعد از گفتن لبیک واجب در میقات فراموش کند که نیت عمرۀ تمتع ‏‎ ‎‏کرده یا نیت حج تمتع،بنا بگذارد که نیت عمرۀ تمتع کرده،و عمرۀ او صحیح است،و ‏‎ ‎‏همچنین اگر بعد از لبیک گفتن در روز هشتم که باید برای حج تمتع بگوید فراموش ‏‎ ‎‏کرد که لبیک را برای حج گفت یا برای عمره،بنا بگذارد که برای حج تمتع گفته،و حج ‏‎ ‎‏او صحیح است،و احتیاط مستحب در تجدید تلبیه است.‏

‏         مسأله 7- جایز نیست لبیک واجب را از میقات تأخیر بیندازد،و اگر تأخیر ‏‎ ‎‏انداخت باید به دستوری که در(مسألۀ 10)که بعد از بیان مواقیت ذکر شد عمل کند.‏

‏         مسأله 8- واجب در لبیک بیش از یک مرتبه نیست،ولی مستحب است تکرار آن ‏‎ ‎‏و زیاد گفتن آن هرچه می‌تواند،و برای هفتاد مرتبه گفتن ثواب زیادی ذکر شده است، ‏‎ ‎‏و لازم نیست آنچه را در حال احرام بستن گفته است تکرار کند،بلکه کافی است ‏‎ ‎‏بگوید: «لَبَّیکَ أَللَّهُمَّ لَبَّیکَ» یا تکرار کند «لَبَّیکَ» را فقط.‏

‏         مسأله 9- احتیاط واجب آن است که کسی که برای عمرۀ تمتع مُحرم شد در وقتی ‏‎ ‎‏که خانه‌های مکه پیدا می‌شود لبیک را ترک کند و دیگر لبیک نگوید،و مراد از ‏

کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 217
‏خانه‌های مکه خانه‌هایی است که در زمانی که عمره به‌جا می‌آورد جزء مکه باشد ‏‎ ‎‏هرچند مکه بزرگ شود،و احتیاط واجب برای کسی که احرام حج بسته آن است که ‏‎ ‎‏لبیک را تا ظهر روز عرفه بیشتر نگوید.‏

‏         سوم- پوشیدن دو جامۀ احرام برای مردان که یکی«لنگ»است و دیگری«رداء» ‏‎ ‎‏که باید آن را به دوش بیندازند.‏

‏و در این‌جا مسائلی است:‏

‏         مسأله 1- احتیاط واجب آن است که این دو جامه را قبل از نیت احرام و لبیک گفتن ‏‎ ‎‏بپوشد و اگر بعد از لبیک پوشید احتیاط آن است که لبیک را دوباره بگوید.‏

‏         مسأله 2- لازم نیست که لنگ،ناف و زانو را بپوشاند،و کفایت می‌کند که به نحو ‏‎ ‎‏متعارف باشد،ولی مستحب است که ناف و زانو را بپوشاند.‏

‏         مسأله 3- در پوشیدن دو جامۀ احرام ترتیب خاصی معتبر نیست،بلکه به هر ‏‎ ‎‏ترتیبی بپوشد مانع ندارد،فقط باید یکی را لنگ قرار دهد به هر کیفیتی که می‌خواهد،و ‏‎ ‎‏یکی را رداء قرار دهد به هر کیفیتی که می‌خواهد،و احتیاط مستحب آن است که رداء ‏‎ ‎‏شانه‌ها را بپوشاند.‏

‏         مسأله 4- احتیاط واجب آن است که در حال اختیار اکتفا نکند به یک جامۀ بلند که ‏‎ ‎‏مقداری از آن را لنگ کند و مقداری را رداء قرار دهد،بلکه باید دو جامۀ جدا باشند.‏

‏         مسأله 5- در پوشیدن جامۀ احرام احتیاط واجب آن است که نیت کند و قصد امر ‏‎ ‎‏الهی و اطاعت او کند،و احتیاط مستحب آن است که در کندن جامۀ دوخته هم نیت و ‏‎ ‎‏قصد اطاعت کند.‏

‏         مسأله 6- شرط است در این دو جامه که نماز در آنها صحیح باشد،پس کفایت ‏‎ ‎‏نمی‌کند جامۀ حریر و غیر مأکول و جامه‌ای که نجس باشد به نجاستی که در نماز عفو ‏‎ ‎‏از آن نشده باشد.‏

‏         مسأله 7- لازم است جامه‌ای را که لنگ قرار می‌دهد نازک نباشد به طوری که ‏

کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 218
‏بدن‌نما باشد،و احتیاط مستحب آن است که رداء هم بدن‌نما نباشد.‏

‏         مسأله 8- احتیاط واجب آن است که لباس احرام زن حریر خالص نباشد،بلکه ‏‎ ‎‏احتیاط آن است که تا آخر احرام حریر نپوشد.‏

‏         مسأله 9- دو جامه‌ای که ذکر شد که باید مُحرم بپوشد مخصوص به مرد است، ‏‎ ‎‏ولی زن می‌تواند در لباس خودش به هر نحو هست مُحرم شود،چه دوخته باشد یا ‏‎ ‎‏نباشد ولی حریر محض نباشد چنانچه گذشت.‏

‏         مسأله 10- احتیاط واجب آن است که هر وقت در بین اعمال یا غیر آن در احوال ‏‎ ‎‏احرام این دو جامه نجس شود تطهیر یا تبدیل نماید،و احوط مبادرت به تطهیر بدن ‏‎ ‎‏است در حال احرام اگر نجس شود.‏

‏مسأله 11- اگر تطهیر نکند جامۀ احرام یا بدن را کفاره ندارد.‏

‏         مسأله 12- احتیاط آن است که جامۀ احرام از پوست نباشد،لکن ظاهراً اگر به آن ‏‎ ‎‏جامه گفته شود مانع ندارد.‏

‏         مسأله 13- لازم نیست که جامۀ احرام منسوج و بافتنی باشد،بلکه اگر مثل«نمد» ‏‎ ‎‏مالیده باشد و جامه به آن گفته شود مانع ندارد.‏

‏         مسأله 14- افضل آن است که مُحرم اگر جامۀ احرام را عوض کرده وقتی که وارد ‏‎ ‎‏مکه می‌شود برای طواف همان جامه‌ای را که در آن مُحرم شده است بپوشد،بلکه ‏‎ ‎‏موافق احتیاط استحبابی است.‏

‏         مسأله 15- اگر مُحرم اضطرار پیدا کند به پوشیدن قبا یا پیراهن برای سردی هوا یا ‏‎ ‎‏غیر آن می‌تواند قبا و پیراهن بپوشد،لکن باید قبا را پایین و بالا کند و به دوش بیندازد، ‏‎ ‎‏و دست از آستین آن بیرون نیاورد،و احوط آن است که پشت و رو نیز بکند،و پیراهن ‏‎ ‎‏را نیز باید به دوش بیندازد و نپوشد،اگر اضطرار رفع نمی‌شود مگر به پوشیدن قبا و ‏‎ ‎‏پیراهن می‌تواند بپوشد.‏


کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 219
‏         مسأله 16- لازم نیست جامۀ احرام را همیشه در بر داشته باشد،بلکه جایز است ‏‎ ‎‏آنها را عوض کند و برای شستن بیرون بیاورد و برای حمام رفتن آنها را بکند،بلکه ‏‎ ‎‏جایز است برای حاجت هر دو را بیرون بیاورد و لخت شود.‏

‏         مسأله 17- شخص مُحرم می‌تواند از دو جامۀ احرام بیشتر بپوشد،مثل دو سه رداء ‏‎ ‎‏و دو سه لنگ برای حفظ از سرما یا غرض دیگر.‏

‏         مسأله 18- اگر لباس احرام را عمداً نپوشد یا لباس دوخته در حالی که می‌خواهد ‏‎ ‎‏مُحرم شود بپوشد معصیت کرده است،ولی به احرام او ضرر نمی‌رساند و احرامش ‏‎ ‎‏صحیح است،و اگر از روی عذر باشد معصیت هم نکرده و احرامش صحیح است.‏

‏         مسأله 19- گره زدن لباس احرام اشکال ندارد ولی احتیاط واجب آن است که آن را ‏‎ ‎‏که لنگ قرار داده به گردن گره نزند،و اگر از روی جهل یا نسیان گره زد احتیاط آن ‏‎ ‎‏است که فوراً باز کند،ولی به احرامش ضرر نمی‌رساند و چیزی هم بر او نیست،و ‏‎ ‎‏سنگ در جامۀ احرام گذاشتن و با نخ بستن نیز جایز است.‏

‏         مسأله 20- شرط نیست در احرام بستن پاک بودن از حدث اصغر و اکبر،پس جایز ‏‎ ‎‏است در حال جنابت و حیض و نفاس مُحرم شود،بلکه غسل احرام برای حائض و ‏‎ ‎‏نفساء مستحب است.‏

‏         مسأله 21- اگر پیراهن بپوشد بعد از آن که مُحرم شد لازم است که پیراهن را ‏‎ ‎‏شکاف دهد و از پایین بیرون آورد،ولی اگر در پیراهن مُحرم شود لازم نیست شکاف ‏‎ ‎‏دهد و از پایین بیرون آورد،و همین قدر لازم است آن را بکند و لباس احرام بپوشد،و ‏‎ ‎‏در هر دو صورت احرامش صحیح است.‏

‏         مسأله 22- اگر فراموش کند احرام را و به خاطرش نیاید مگر بعد از اتمام همۀ ‏‎ ‎‏واجبات و نتواند جبران کند احتیاط در بطلان عمرۀ او است اگرچه صحت آن به نظر ‏‎ ‎‏بعید نیست،ولی اگر اعمال حج را هم تمام کرد و یادش آمد عملش صحیح است.‏


کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 220

‏ ‏

استفتائات احرام

‏         1 س- کسی در وقت احرام این طور قصد می‌کند:مُحرم می‌شوم،یا احرام می‌بندم ‏‎ ‎‏برای عمرۀ تمتع یا غیر آن،با توجه به این مسأله که فرموده‌اید نیت احرام لازم نیست ‏‎ ‎‏بلکه ممکن نیست،این احرام چه صورت دارد؟‏

‏         ج- به احرام ضرر نمی‌زند هرچند قصد احرام لازم نیست،و احرام امر قصدی ‏‎ ‎‏نیست،بلکه اگر شخص به قصد حج یا عمره تلبیه بگوید مُحرم می‌شود هرچند ‏‎ ‎‏قصد احرام نکند.‏

‏         2 س- زنی قبل از احرام برای عمرۀ تمتع می‌دانست که عادت ماهانۀ او ده ‏‎ ‎‏روز است و قبل از احرام حج اعمال عمرۀ تمتع را نمی‌تواند انجام دهد،مع ذلک، ‏‎ ‎‏نیت عمرۀ تمتع کرد،آیا در برگرداندن نیت احرام عمرۀ تمتع به حج افراد،باید ‏‎ ‎‏چه کند؟‏

‏         ج- نیت را به حج افراد برگرداند و اشکال ندارد،بلی اگر با التفات به این که ‏‎ ‎‏نمی‌تواند عمرۀ تمتع را انجام دهد و اگر انجام دهد صحیح نیست به نیت عمرۀ تمتع ‏‎ ‎‏مُحرم شود،صحت این احرام،بلکه حصولِ جِدّ به آن،محل اشکال است.‏

‏         3 س- مردها معمولاً برای احرام،یک حوله به عنوان لنگ به کمر می‌بندند و یکی ‏‎ ‎‏هم بر روی شانه‌ها می‌اندازند،ولی بعضی افراد برای این که موقع وزش باد و یا سوار ‏‎ ‎‏شدن ماشین عورت آنان ظاهر نشود اضافه بر آن دو حوله،یک متر چلوار ندوخته از ‏‎ ‎‏وسط پا عبور می‌دهند به نحوی که دو طرف پارچه از جلو و عقب زیر حوله قرار ‏‎ ‎‏می‌گیرد،آیا این عمل صحیح است یا اشکال دارد؟‏

‏ج- اشکال ندارد.‏

‏4 س- آیا می‌شود برای کسی که قادر بر تلبیه گفتن نیست نایب گرفت یا خیر؟‏


کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 221
‏         ج- اخْرَس(لال)باید با انگشت به تلبیه اشاره کند و زبانش را هم حرکت دهد،و ‏‎ ‎‏نایب گرفتن کافی نیست.‏

‏         5 س- کسی که در گذشته حج واجبش را انجام داده،و بنا دارد حج مستحبی به‌جا ‏‎ ‎‏آورد،ولی از روی ناآگاهی و یا فراموشی در نیت احرام عمره می‌گوید:«احرام عمرۀ ‏‎ ‎‏تمتع از حج تمتع از حَجة الاسلام می‌بندم قربة الی اللّٰه»،آیا آوردن در نیت داشتن ‏‎ ‎‏حَجة الاسلام،در حالی که حج مستحبی است،اشکالی دارد یا خیر؟‏

‏         ج- اشکال دارد،مگر آن که اشتباه لفظی باشد و قصدش این بوده عمره‌ای که ‏‎ ‎‏وظیفۀ او است انجام دهد و اسمش را حَجة الاسلام گذاشته باشد.‏

‏         6 س- اگر کسی بداند در صورت صحیح نگفتن تلبیه،مُحرم نمی‌شود،و تلبیه را ‏‎ ‎‏غلط بگوید و اعمال حج را انجام دهد،آیا اعمالش صحیح است یا نه؟‏

‏         ج- چنانچه از روی عمد بوده صحیح نیست،و اگر عمدی نبوده و از روی ‏‎ ‎‏فراموشی یا ندانستن مسأله بوده،در فرض مرقوم بعید نیست صحت عمل.‏

‏         7 س- اگر کسی تلبیه را غلط بگوید و بعد از وقوفین و قبل از اتمام اعمال حج ‏‎ ‎‏فهمید که صحیحاً مُحرم نشده است،آیا وظیفۀ او نسبت به سایر اعمال و همچنین ‏‎ ‎‏عمرۀ قبلی او چگونه است؟‏

‏         ج- با فرض این که بعد از وقت جبران متوجه شده بعید نیست صحت عمل،لکن ‏‎ ‎‏احوط عدم اکتفا به این حج است،و این احتیاط ترک نشود.‏

‏8 س- ترجمۀ تلبیه «لَبَّیکَ أَللَّهُمَّ لَبَّیکَ،لَبَّیکَ لَاشَرِیکَ لَکَ لَبَّیکَ» چیست؟‏

‏         ج- ترجمۀ جملۀ مذکور چنین است:اجابت می‌کنم دعوت تو را خدایا اجابت ‏‎ ‎‏می‌کنم دعوت تو را،اجابت می‌کنم دعوت تو را،شریکی نیست مر تو را،اجابت ‏‎ ‎‏می‌کنم دعوت تو را.و اگر کلمۀ دعوت را هم نگوید کفایت می‌کند در مواردی که باید ‏‎ ‎‏ترجمه را بگوید.‏


کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 222
‏         9 س- لباس احرامی که معلوم نیست از درآمد منبر است یا وجوهات شرعیه،آیا ‏‎ ‎‏لازم است خمس آن را بدهد؟‏

‏ج- با فرض شک،لازم نیست،هرچند احتیاط مطلوب است.‏

‏         10 س- کسی که به دیگران تلقین نیت و تلبیه می‌کند و خودش فراموش کرده است ‏‎ ‎‏که نیت نماید،وظیفه‌اش چیست؟‏

‏         ج- اگر به قصد انجام عمره یا حج تلبیه نگفته،مُحرم نشده است و باید در صورت ‏‎ ‎‏امکان به میقات برگردد،و اگر ممکن نیست به خارج حرم برود و مجدداً مُحرم شود.‏

‏11 س- آیا لباس احرام منحصر در دو جامه است و بیشتر نباید باشد؟‏

‏ج- مقدار واجب آن دو جامه است،و زیادتر مانع ندارد.‏

‏ ‏

مستحبات احرام

‏مستحبات احرام چند چیز است: ‏

‏1-آن که قبلاً بدن خود را پاکیزه نموده و ناخن و شارب خود را بگیرد و موی زیر ‏‎ ‎‏بغل و عانه را با نوره ازاله نماید.‏

‏2-کسی که قصد حج دارد از اول ماه ذی القعده و شخصی که قاصد عمرۀ مفرده ‏‎ ‎‏است پیش از یک ماه موی سر و ریش را رها کند.‏

‏3-آن که پیش از احرام در میقات غسل احرام بنماید،و این غسل از زن حائض و ‏‎ ‎‏نفساء نیز صحیح است،و تقدیم این غسل به‌خصوص در صورتی که خوف آن باشد ‏‎ ‎‏که در میقات آب یافت نشود جایز است،و در صورت تقدیم اگر در میقات آب یافت ‏‎ ‎‏شد مستحب است غسل را اعاده بنماید،و بعد از این غسل اگر مکلف لباسی را پوشید ‏‎ ‎‏یا چیزی را خورد که بر مُحرم حرام است باز هم اعاده مستحب است،و اگر مکلف در ‏‎ ‎‏روز غسل نمود از غسل تا آخر شب آینده کفایت می‌کند و همچنین اگر غسل در شب ‏‎ ‎‏نمود تا آخر روز آینده کافی است ولی اگر بعد از غسل و پیش از احرام به حدث اصغر ‏‎ ‎‏محدث شد غسل را اعاده نماید.‏


کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 223
‏4-آن که دو جامۀ احرام از پنبه باشد.‏

‏5-آن که احرام را به ترتیب ذیل ببندد:در صورت تمکن بعد از فریضۀ ظهر،و در ‏‎ ‎‏صورت عدم تمکن بعد از فریضۀ دیگر،و در صورت عدم تمکن از آن بعد از شش یا ‏‎ ‎‏دو رکعت نماز نافله،در رکعت اول پس از«حمد»سورۀ«توحید»و در رکعت دوم ‏‎ ‎‏سورۀ«جحد»را بخواند،و شش رکعت افضل است،و بعد از نماز حمد و ثنای الهی را ‏‎ ‎‏به‌جا آورد و بر پیغمبر و آل او صلوات بفرستد آنگاه بگوید:‏

‏         «أَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَ لُکَ أَنْ تَجْعَلَنِی مِمَّنِ اسْتَجَابَ لَکَ،وَآمَنَ بِوَعْدِکَ،وَاتَّبَعَ أَمْرَکَ،فَإِنِّی ‏‎ ‎‏عَبْدُکَ وَفِی قَبْضَتِکَ لَااُوقَیٰ إِلَّا مَا وَقَیْتَ،وَلَا آخُذُ إِلَّا مَا أَعْطَیْتَ،وَقَدْ ذَکَرْتَ الْحَجَّ، ‏‎ ‎‏فَأَسْأَ لُکَ أَنْ تَعْزِمَ لِی عَلَیْهِ عَلَی کِتَابِکَ وَسُنَّةِ نَبِیِّکَ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَآلِهِ،وَتُقَوِّیَنِی عَلَی مَا ‏‎ ‎‏ضَعُفْتُ،وَتُسَلِّمَ لِی مَنَاسِکِی فِی یُسْرٍ مِنْکَ وَعَافِیَةٍ،وَاجْعَلْنِی مِنْ وَفْدِکَ الَّذِی رَضِیتَ ‏‎ ‎‏وَارْتَضَیْتَ وَسَمَّیْتَ وَکَتَبْتَ،أَللَّهُمَّ إِنِّی خَرَجْتُ مِنْ شُقَّةٍ بَعِیدَةٍ،وَأَنْفَقْتُ مَالِی ابْتِغَاءَ ‏‎ ‎‏مَرْضَاتِکَ،أَللَّهُمَّ فَتَمِّمْ لِی حَجَّتِی وَعُمْرَتِی،أَللَّهُمَّ إِنِّی ارِیدُ التَّمَتُّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَی الْحَجِّ عَلَی ‏‎ ‎‏کِتَابِکَ وَسُنَّةِ نَبِیِّکَ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَآلِهِ،فَإِنْ عَرَضَ لِی عَارِضٌ یَحْبِسُنِی فَخَلِّنِی حَیْثُ ‏‎ ‎‏حَبَسْتَنِی بِقَدَرِکَ الَّذِی قَدَّرْتَ عَلَیَّ،أَللَّهُمَّ إِنْ لَمْ تَکُنْ حَجَّةً فَعُمْرَةً،أَحْرَمَ لَکَ شَعْرِی وَبَشَرِی ‏‎ ‎‏وَلَحْمِی وَدَمِی وَعِظَامِی وَمُخِّی وَعَصَبِی مِنَ النِّسَاءِ وَالثِّیَابِ وَالطِّیبِ أَبْتَغِی بِذَلِکَ وَجْهَکَ ‏‎ ‎‏وَالدَّارَ الْآخِرَةَ».‏

‏6-هنگام پوشیدن دو جامۀ احرام بگوید:‏

‏         «أَلْحَمْدُ للّٰهِ الَّذِی رَزَقَنِی مَا اوَارِی بِهِ عَوْرَتِی،وَاُؤَدِّی فِیهِ فَرْضِی،وَأَعْبُدُ فِیهِ رَبِّی، ‏‎ ‎‏وَأَنْتَهِی فِیهِ إِلَی مَا أَمَرَنِی،أَلْحَمْدُ للّٰهِ الَّذِی قَصَدْتُهُ فَبَلَّغَنِی،وَأَرَدْتُهُ فَاَعَانَنِی وَقَبِلَنِی وَلَمْ ‏‎ ‎‏یَقْطَعْ بِی،وَوَجْهَهُ أَرَدْتُ فَسَلَّمَنِی فَهُوَ حِصْنِی وَکَهْفِی وَحِرْزِی وَظَهْرِی وَمَلَاذِی وَرَجَائِی ‏‎ ‎‏وَمَنْجَایَ وَذُخْرِی وَعُدَّتِی فِی شِدَّتِی وَرَخَائِی».‏

‏                  ‏

کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 224
‏7-آن که تلبیه‌ها را در حال احرام تکرار کند خصوصاً در موارد آینده:‏

‏الف-وقت برخاستن از خواب.‏

‏ب-بعد از هر نماز واجب و مستحب.‏

‏ج-وقت رسیدن به سواره.‏

‏د-هنگام بالا رفتن از تلّ یا سرازیر شدن از آن.‏

‏ه‍-وقت سوار شدن یا پیاده شدن.‏

‏و-آخر شب.‏

‏ز-اوقات سحر.‏

‏زن حائض و نفساء نیز این تلبیه‌ها را بگویند.‏

‏و شخص متمتع تلبیه گفتن او در عمره مستمر خواهد بود تا آن که خانه‌های مکه را ‏‎ ‎‏ببیند.و اما تلبیۀ حج تا ظهر روز عرفه مستمر است.‏

مکروهات احرام

‏مکروهات احرام چند چیز است:‏

‏1-احرام در جامۀ سیاه،و افضل احرام در جامۀ سفید است.‏

‏2-خوابیدن مُحرم بر رخت و بالش زرد رنگ.‏

‏3-احرام بستن در جامۀ چرکین،و اگر جامه در حال احرام چرک شود بهتر آن ‏‎ ‎‏است که مکلف مادامی که در حال احرام است آن را نشوید.‏

‏4-احرام بستن در جامۀ راه راه.‏

‏5-استعمال حنا پیش از احرام در صورتی که اثر آن تا حال احرام باقی بماند.‏

‏6-حمام رفتن،و اولی آن است که مُحرم بدن خود را با کیسه و مثل آن نساید.‏

‏7-لبیک گفتن مُحرم در جواب کسی که او را صدا نماید.‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 225