مقدمه ناشر
بسم اللّٰه الرحمن الرحیم
الحمد للّٰه‌ربّ العالمین و الصلاة و السلام علی محمّد وآله الطاهرین
یکی از کتاب‌های فتوایی امام خمینی(س)کتاب«مناسک حج»می‌باشد که دربردارنده احکام مربوط به انجام حج و عمره بوده و برای حجاج و معتمرین تهیه شده است.
اولین مناسک حج امام خمینی در سال 1340 ش-شوال المکرم 1381 ق توسط چاپخانه علمیه قم و در آغاز مرجعیت ایشان انتشار یافت و در طول تقریباً سه دهه مرجعیت آن بزرگوار به دو زبان فارسی و عربی و در قالب‌های متنوع و توسط ناشرین مختلف منتشر شده است.
بر اساس بعضی از گزارش‌های شاگردان حضرت امام،ایشان خود پس از تهیه و انتشار اولین مناسک حج که در فاصله اندکی از رحلت آیت الله العظمی بروجردی،به همت عده‌ای از فضلا و ناظر به مناسک شیخ انصاری،انجام گرفته بود،خود به تألیف و نگارش مناسک حج اقدام کردند.اما با توجه به قیام و مبارزه امام بر ضد حکومت ستمگر و وابسته پهلوی و حبس،حصر و تبعید که ممنوعیت انتشار آثار علمی ایشان را در پی داشت،اطلاعات روشنی از تاریخچه آن مناسک حج در دست نمی‌باشد.از آنجا که متن عربی مناسک حج دارای فروعات بیشتری نسبت به بحث حج در دیگر کتب حضرت امام(س)است،به همین دلیل در این جلد از موسوعه امام خمینی(س)، کتاب عربی مناسک حج را بر متن فارسی آن مقدّم نموده‌ایم.
کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 147
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 ش کتاب مناسک حج فارسی حضرت امام سه بار تجدید نظر و اصلاح گردیده است.
ابتدا در سال 1361 توسط انتشارات«الزهرا(س)»که با اضافه شدن استفتائات جدید و در حجم 207 صفحه به همراه تقریظی از امام انتشار یافت.
اصلاح دوم در سال 1362 ش-1403 ق انجام گرفت و برخی مسائل از کتاب الحج«تحریر الوسیلة»ترجمه و به مناسک افزوده شد و یکصد مسأله متفرقه پیرامون احکام حج در پایان آن آمد و توسط انتشارات پاسدار اسلام منتشر گردید.
کامل‌ترین نسخه مناسک حج امام خمینی در سال 1366 ش-1407 ق تهیه شد که علاوه بر اصلاحات نگارشی و ترتیب فصول؛مسائل دیگری از کتاب الحج«تحریر الوسیلة»و پانصد و پنجاه مسأله جدید به آن اضافه گردید.این تغییرات و اضافات توسط آقایان مرحوم آیت اللّٰه سید عباس خاتم یزدی و مرحوم آیت اللّٰه شیخ محمد حسن قدیری از اعضاء هیأت استفتاء حضرت امام انجام شد و مورد تأیید ایشان نیز قرار گرفت.
نسخه کامل مناسک امام تا کنون بارها توسط مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)در قطع‌های مختلف انتشار یافته است.همین مناسک متن مناسکی است که توسط نشر مشعر همراه حواشی مراجع بزرگوار تقلید منتشر گردیده و توسط افراد مختلف به شکل‌های گوناگون عرضه شده و می‌شود.
ترجمه مناسک حج به زبان اردو و با کتابت آقای سید جعفر صادق و زیر نظر شورای سرپرستی طلاب غیر ایرانی حوزه علمیه قم انجام گرفته است.
مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)
دفتر قم
کتابمناسک الحج/ مناسک حج: مطابق با فتاوای حضرت آیة الله العظمی امام خمینی (س)صفحه 148