«مصلحت، به عنوان پارادایم حکومت اسلامی»
سید محمدناصر تقوی
مصلحت یکی از مفاهیم بسیار مهم در اندیشۀ سیاسی اسلام است. نویسنده در مقالۀ مذکور با ذکر این نکته که از اقسام مصالح، مصلحت حکومتی می باشد، خاطر نشان کرده است که اهمیت بحث در این نوع از مصالح، با توجه به شرایطِ سیاسی – اجتماعیِ پس از پیروزی انقلاب اسلامی و نیز با عنایت به جایگاه ویژۀ مصلحت در اندیشه های فقه سیاسی امام خمینی صد چندان شده است.
در این مقاله نویسنده با پرداختن به شیوه های مصلحت سنجی و اشاره به مکانیسم درونی تشخیص مصلحت، در ذیلِ عنوانِ «مکانیسم بیرونی تشخیص مصلحت» به موضوعات و عناوینی، چون: تشکیل گروه های کارشناسی و تخصصی، مشورت، نصیحت، امر به معروف و نهی از منکر و همه پرسی می پردازد و سپس در خصوص بررسیِ نظریِ مصلحت، به عنوان پارادایم حکومت اسلامی، سخن می گوید. نویسنده با تأکید بر این نکته که مصلحت، همانند بسیاری از مفاهیم مطرح در علوم اجتماعی، دارای دو بعدِ «توصیفی، نظری» و «کاربردی، عملی» می باشد، نگاه به مصلحت را به عنوان پارادایم مهم حکومت اسلامی در حوزۀ نظری قابل طرح می داند و خصوصیتِ پارادایمیِ مصلحت را با توجه به مفهومِ «کوهنی» آن مورد دقت نظر قرار داده و آن ها را چارچوبِ نظری فهمِ مباحث حکومت اسلامی می داند.
در قسمت بعدی مقاله، نویسنده به چارچوب های کلی مصلحت در سیاست داخلی
کتابچکیده مقالات کنگره امام خمینی(س) و اندیشه حکومت اسلامیصفحه 287
را مطرح می سازد. در بخش پایانی مقاله و در ادامۀ عنوانِ حفظ نظام، با طرح این پرسش اساسی که: «حفظ نظام چه حدّ و مرزی دارد و تا کجا و در چه شرایطی لازم است؟» در پاسخ به این پرسش برآمده و موضوعِ طریقیّت داشتنِ حکومت و نظام را برای تحقق اهداف دین بیان داشته است.
کتابچکیده مقالات کنگره امام خمینی(س) و اندیشه حکومت اسلامیصفحه 288