حجةالاسلام والمسلمین سید جواد ورعی
نظارت بر قدرت سیاسی از موضوعات مهم در مباحث فلسفه سیاسی است. آن جا که برخورداری از قدرت سیاسی به طور طبیعی آدمی را به فساد و تباهی و تضییع حقوق دیگران می کشاند، نظارت بر آن همواره مورد توجه فلاسفه و مکاتب سیاسی بوده است.
به عقیدۀ نویسنده، مکانیسم های نظارت بر قدرت از دیدگاه اسلام به دو دسته درونی و بیرونی تقسیم می شوند. عدالت مهم ترین عاملی است که در اندیشۀ دین، حاکم را به کنترل درونی وا می دارد. در واقع، عدالت و تقوا در درون صاحبان قدرت، موجب تعدیل تمایلات شخصی آنان و حذر کردن از سوء استفاده از قدرت می شود.
کتابچکیده مقالات کنگره امام خمینی(س) و اندیشه حکومت اسلامیصفحه 277
گرفته، در نظام های سیاسی دنیا مورد توجه قرار نگرفته است. در مغرب زمین نظارت از طریق مکانیسم ها بیرونی انجام می گیرد و قدرت از طریق نهادهای مدنی کنترل می گردد با این همه از نظر اسلامی، نظارت بیرونی هر چند لازم است اما کفایت نمی کند و ممکن است دولت را به گونه های دیگر به استبداد بکشاند. علاوه بر این، مردم در نظام اسلامی می توانند از باب نصیحت ائمۀ مسلمین و امر به معروف و نهی از منکر بر مصرف مالیات و نیز بقای شرایط و استمرار وظایف خاص حاکم اسلامی، نظارت پیوسته داشته باشد.
کتابچکیده مقالات کنگره امام خمینی(س) و اندیشه حکومت اسلامیصفحه 278