فصل چهارم: رهبری جمهوری اسلامی

رهبری از نگاه امام

رهبری از نگاه امام 

‏در جمع دانشجویان و ایرانیان مقیم خارج از کشور‏

تاریخ: 30 / 7 / 57

‏بعضی آقایان می گویند که اگر تو امری داشته باشی، ما در اطاعتش حاضریم. ‏‎ ‎‏آقایان بدانند که من امری ندارم. امر امر من نیست؛ امری که الآن همه ما ‏‎ ‎‏مبتلای به آن هستیم و همه ما باید اطاعت کنیم، امر خداست ـ که بندگان او ‏‎ ‎‏هستیم.‏

صحیفه امام؛ ج4، ص 96

*  *  *


کتابعکس رخ یار: نکته هایی از امام درباره خویشتن خویشصفحه 166
‏مصاحبه با روزنامه انگلیسی گاردین ‏

تاریخ: 10 / 8 / 57

‏خبرنگار: پس از رفتن شاه، در موقع برگشتن به ایران، آیا خود شما رهبر جمهوری ‏‎ ‎‏اسلامی نخواهید بود؟‏

‏امام: من خود نمی خواهم حکومت را در دست بگیرم. اما مردم را برای انتخاب ‏‎ ‎‏حکومت، هدایت خواهم کرد و شرایط آن را به مردم اعلام می کنم.‏

صحیفه امام؛ ج 4، ص250

*  *  *

‏مصاحبه با خبرگزاری آسوشیتدپرس ‏

تاریخ: 16 / 8 / 57

‏خبرنگار: آیا فکر می کنید که بعد از سقوط رژیم فعلی، شخصاً نقشی در حکومت جدید ‏‎ ‎‏به عهده بگیرید؟‏

‏امام: خیر، نه میل و رغبت من و نه سن من و نه موقعیت من، اجازه چنین چیزی را ‏‎ ‎‏نمی دهد.‏

صحیفه امام؛ ج 4، ص356

*  *  *

‏مصاحبه با روزنامه فرانسوی لوژورنال ‏

تاریخ: 7 / 9 / 57

‏خبرنگار: در مورد رژیم، جمهوری ای که شما می خواهید تشکیل دهید، ‏‎ ‎‏اسلامی خواهد بود، بنا بر این آیا خواهید پذیرفت که در رأس آن قرار ‏‎ ‎‏گیرید؟‏

‏امام: اولاً این مردم هستند که باید افراد کاردان و قابل اعتماد خود را انتخاب کنند و ‏‎ ‎

کتابعکس رخ یار: نکته هایی از امام درباره خویشتن خویشصفحه 167
‏مسئولیت امور را به دست آنان بسپارند. و لکن من شخصاً نمی توانم در این تشکیلات ‏‎ ‎‏مسئولیت خاصی را بپذیرم و در عین حال همیشه در کنار مردم ناظر بر اوضاع هستم و ‏‎ ‎‏وظیفه ارشادی خود را انجام می دهم.‏

صحیفه امام؛ ج 5، ص137

*  *  *

‏مصاحبه با رادیو ـ تلویزیون بی. بی. سی‏

تاریخ: 15 / 10 / 57

‏خبرنگار: نقش آتی شما در امور کشور چیست؟‏

‏امام: من همان کسی که قبلاً بودم بعداً هم هستم. من مردم و حکومت را هدایت می کنم.‏

صحیفه امام؛ ج 5، ص347

*  *  *

‏مصاحبه با تلویزیون اسپانیا‏

تاریخ: 19 / 10 / 57

‏خبرنگار: آیا مقامی را در سیاست کلی کشور قبول خواهید کرد؟ وقتی که جنابعالی ‏‎ ‎‏مراجعه کردید به ایران، در نظر دارید که در مسائل سیاسی شرکت مستقیم داشته باشید؟‏

‏امام: از اجزای حکومتی نخواهم بود لکن دخالت در امور مملکت و هدایت دولت‌ها را ‏‎ ‎‏باید بکنم.‏

صحیفه امام؛ ج 5، ص412

*  *  *

‏مصاحبه با تلویزیون ای. بی. سی امریکا‏

تاریخ: 22 / 10 / 57

‏خبرنگار: ابهاماتی در مورد نقش شما در آینده وجود دارد. ممکن است نقش خود را ‏‎ ‎

کتابعکس رخ یار: نکته هایی از امام درباره خویشتن خویشصفحه 168
‏در آینده بفرمایید؟‏

‏امام: من در آینده هم همین نقشی را که الآن دارم خواهم داشت. نقش هدایت، ‏‎ ‎‏راهنمایی و در صورتی که مصلحتی در کار باشد اعلام می کنم و اگر چنانچه خیانتکاری ‏‎ ‎‏در کار باشد با او مبارزه می کنم. لکن من در خود دولت هیچ نقشی ندارم.‏

صحیفه امام؛ ج 5، ص432 ـ 433

*  *  *

‏در جمع اهالی قم و دیگر شهرستان‌ها به مناسبت ورود به قم ‏

تاریخ: 10 / 12 / 57

‏ما تا آخر نفس ایستاده ایم. من این یک سال، دو سال آخر عمر را وقف شما کرده ام. ‏‎ ‎‏از شما می خواهم، از ملت می خواهم که این نهضت را نگه دارند تا تأسیس حکومت ‏‎ ‎‏عدل اسلامی. از آن وقت تا حالا می گفتید تا مرگ این کذا‏‎[1]‎‏ نهضت ادامه دارد، حالا باید ‏‎ ‎‏بگویید تا اقامۀ حکومت اسلامی نهضت ادامه دارد. آنکه ملت ما می خواهد جمهوری ‏‎ ‎‏اسلامی است نه جمهوری فقط، نه جمهوری دمکراتیک، نه جمهوری دمکراتیک ‏‎ ‎‏اسلامی؛ «جمهوری اسلامی». آنچه که من از شما ملت ایران می خواهم، این است که ‏‎ ‎‏بیدار باشید؛ خون عزیزان خودتان را هدر ندهید. کلمۀ «دمکراتیک» را از آن نترسید؛ یا ‏‎ ‎‏حذفش را نترسید. این فرمِ غربی است؛ ما فرم‌های غربی را نمی پذیریم. ما تمدن غرب ‏‎ ‎‏را قبول داریم لکن مفاسدش را نمی پذیریم... همۀ مردم در آرا آزاد[ند]. وقتی رفراندم ‏‎ ‎‏اعلام شد، رأی من حکومت جمهوری است، «جمهوری اسلامی» است. هر کس، هر ‏‎ ‎‏کس که تبعیت از اسلام دارد، جمهوری اسلامی باید بخواهد. لکن، تمام مردم آزادند که ‏‎ ‎‏آرای خودشان را بنویسند و بگویند، بگویند که ما رژیم سلطنتی می خواهیم، بگویند که ‏‎ ‎

کتابعکس رخ یار: نکته هایی از امام درباره خویشتن خویشصفحه 169
‏ما برگشت محمدرضا پهلوی می خواهیم؛ آزادند! بگویند که ما رژیم غربی می خواهیم؛ ‏‎ ‎‏«جمهوری باشد لکن اسلام نباشد»!‏

صحیفه امام؛ ج6، ص 276 ، 277

*  *  *

‏در جمع نمایندگان علما و طلاب، و اقشار مختلف مردم ‏

تاریخ: 11 / 12 / 57

‏این مُبالغات‏‎[2]‎‏ را که راجع به من فرموده اند من نمی پذیرم. من یک خادمی از همه ‏‎ ‎‏شماها هستم و قضیه رهبری و غیر رهبری در کار نیست؛ قضیه نهضت است و صف ‏‎ ‎‏واحد، همه با هم. ایشان خوب بیان می کنند لکن راجع به من یک قدری باید عرض ‏‎ ‎‏کنم تندروی فرمودند؛ و خصوصاً در حضور کسی از او این طور تمجید کنند، ممکن ‏‎ ‎‏است که باور کند، غفلت کند و فاجعه به بار بیاورد.‏

صحیفه امام؛ ج6، ص 281

*  *  *

‏در جمع صاحبان صنایع و بازاریان تهران ‏

تاریخ: 15 / 4 / 58

‏ما روی خط اسلام باید عمل کنیم. من تا زنده هستم از خط اسلام نمی گذارم دولت ‏‎ ‎‏خارج بشود. و من امیدوارم خودمان هم خارج نشویم.‏

صحیفه امام؛ 8، ص473

*  *  *


کتابعکس رخ یار: نکته هایی از امام درباره خویشتن خویشصفحه 170
‏دیدار با روحانیون، اعضای کمیته ها و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ارومیه ‏

تاریخ: 15 / 4 / 58

‏الآن مکلّفیم ما، مسئولیم همه مان، همه مان مسئولیم، نه مسئول برای کار خودمان؛ ‏‎ ‎‏مسئول کارهای دیگران هم هستیم «کُلُّکم راعٍ وَ کُلُّکُمْ مَسئولٌ عَن رَعِیَّتِه» همه باید ‏‎ ‎‏نسبت به همه رعایت بکنند. همه باید نسبت به دیگران. مسئولیت من هم گردن ‏‎ ‎‏شماست؛ شما هم گردن من است. اگر من پایم را کج گذاشتم، شما مسئولید اگر ‏‎ ‎‏نگویید چرا پایت را کج گذاشتی؟ باید هجوم کنید، نهی کنید که چرا؟‏

صحیفه امام؛ ج8، ص 487

*  *  *

‏در جمع روحانیون تبریز‏

تاریخ: 18 / 6 / 58

‏آن چیزی که پیش من طرح است، این است که ما همه در یک ردیف باشیم. من را ‏‎ ‎‏از خودتان حساب بکنید. مسأله طبقاتی نیست در کار، همه در یک صف واقع هستیم و ‏‎ ‎‏باید همه در این صف، این صف واحد، خدمت کنیم‏‎.‎

صحیفه امام؛ ج9، ص 474

*  *  *

‏در جمع گروهی از روشندلان ‏

تاریخ: 30 / 7 / 58

‏مغرضین می گویند، که یک کانال فقط فلانی دارد. من هیچ کانال خاصی ندارم. من ‏‎ ‎‏هیچ اصحابی ندارم. من با همه مردم، با همه قشرها ملاقات می کنم. مطالب همه را ‏‎ ‎‏می شنوم. کاغذها به من می رسد. و همه اخبار که در ایران واقع می شود آنهایی که مهم ‏‎ ‎‏است و باید به ما برسد می رسد. من هم گوش می کنم رادیو را در وقتی که اخبار را ‏‎ ‎

کتابعکس رخ یار: نکته هایی از امام درباره خویشتن خویشصفحه 171
‏پخش می کند؛ و هم نگاه می کنم تلویزیون را؛ هم تمام، یعنی اکثر مطبوعات اینجا ـ ‏‎ ‎‏آنهایی که مورد اهمیت است ـ می آیند؛ و هم خلاصه اینها برای من نوشته می شود ‏‎ ‎‏می آید؛ و هم اخبار همه جا به وسیله وزیر ارشاد برای من می آید؛ و هم اخبار ‏‎ ‎‏مملکت به وسیله ژاندارمری کل و رئیس ارتش، و عرض می کنم که جاهای دیگر، ‏‎ ‎‏شهربانی، برای من می آید. من بی خبر نیستم از اوضاع مملکت. اینها یک دسته ‏‎ ‎‏مُغْرِض هستند که خیال می کنند مرا توی چیزی ـ جعبه ای گذاشته اند، درِ آن را قفل ‏‎ ‎‏کرده اند، درِ آن را هم یکی دو تا معمَّم باز می کنند و مرا می بینند، و دیگر مردم ‏‎ ‎‏دیگر نمی بینند!‏

صحیفه امام؛ ج 10، ص303

*  *  *

‏دیدار با فرماندهان کمیته ها و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خراسان ‏

تاریخ: 12 / 8 / 58

‏من دعاگوی همه هستم و شما احتمال این را بدهید که اگر به من بگویند ‏‎ ‎‏خدمتگزار، بهتر از این است که بگویند رهبر. رهبری مطرح نیست، خدمتگزاری مطرح ‏‎ ‎‏است. اسلام ما را موظف کرده که خدمت بکنیم. خدمتگزاری مطرح است‏‎.‎

صحیفه امام؛ ج10، ص 463

*  *  *

‏در جمع دانش آموزان قم و تهران‏‏ ‏

تاریخ: 13 / 8 / 58

‏من آمده ام تا پیوند خدمتگزاری خودم را به شما عزیزان عرضه کنم که تا حیات ‏‎ ‎‏دارم خدمتگزار همه هستم؛ خدمتگزار ملت‌های اسلامی؛ خدمتگزار ملت بزرگ ایران؛ ‏‎ ‎‏خدمتگزار دانشگاهیان و روحانیان؛ خدمتگزار همه قشرهای کشور و همه قشرهای ‏‎ ‎

کتابعکس رخ یار: نکته هایی از امام درباره خویشتن خویشصفحه 172
‏کشورهای اسلامی و همه مستضعفین جهان‏‎.‎

صحیفه امام؛ ج10، ص 472

*  *  *

‏مصاحبه با هفته‌نامه امریکایی تایم ‏

تاریخ: 9 / 9 / 58

‏خبرنگار: اگر شما مخالف با فعالیت‌های سفارت امریکا هستید، چرا آن را نبستید؟ یا ‏‎ ‎‏تعدادی از پرسنل آن را بیرون نکردید؟‏

‏امام: بستن و نبستن مربوط به دولت است و من در این امور دخالت نمی کنم.‏

صحیفه امام؛ ج 11، ص157

*  *  *

‏در جمع دانشجویان دانشگاه شیراز‏

تاریخ: 29 / 9 / 58

‏عزیزان من، پیش من رهبری مطرح نیست؛ «برادری» مطرح است. خدای تبارک و ‏‎ ‎‏تعالی در قرآن کریم ما را برادر خوانده است: إِنَّمَا المُسلِمُونَ إِخوَةٌ. در اسلام «رهبری» ‏‎ ‎‏مطرح نیست. اصلاً بزرگان اسلام ما هم در عین حالی که رهبرهای معنوی بودند، ‏‎ ‎‏مع‌ذلک پیششان مطرح نبوده است این معانی. من خدمتگزار شما باشم بهتر است تا اسم ‏‎ ‎‏رهبری و من امیدوارم این چند روزی که در پیش شما هستم در خدمت شما باشم‏‎.‎

صحیفه امام؛ ج11، ص 352

*  *  *

‏در جمع کارکنان بیمارستان قلب‏‏ ‏

تاریخ: 12 / 12 / 58

‏هر چه خدمت از من برآید با حالی که دارم مضایقه ندارم و خدمتگزار همه هستم .‏

صحیفه امام؛ ج12، ص 169

*  *  *


کتابعکس رخ یار: نکته هایی از امام درباره خویشتن خویشصفحه 173
‏در جمع اعضای شوراهای اسلامی کارگران ایران و کارکنان بهداری ارتش ‏

تاریخ: 4 / 4 / 59

‏این ملت بزرگ ما، این ملتی که با دست خالی رفت توی میدان‌ها و توی خیابان‌ها و ‏‎ ‎‏مشتش را پر کرد و مخالفت کرد با رژیم سابق و با همه ابرقدرت‌ها و مطلب را به اینجا ‏‎ ‎‏رساند، حالا من آمده ام، می نشینم می گویم من رهبر شما [هستم ]. تو غلط می کنی، که هستی ؟‏

صحیفه امام؛ ج12، ص 464

*  *  *

‏دیدار با فرمانده سپاه و جمعی از پاسداران انقلاب اسلامی ‏

تاریخ: 28 / 4 / 59

‏این کلمه ای که گفتید که می خواهند که من دخالت بکنم، من که نمی توانم در همه ‏‎ ‎‏امور دخالت بکنم؛ بالاخره من اشخاص دارم، باید اشخاص دخالت کنند. من مثلاً، حالا ‏‎ ‎‏شما را تأیید می کنم که در سپاه پاسداران باشید و در رأس باشید، این معنی دخالت من ‏‎ ‎‏است، معنی این است که شما اگر کاری آنجا انجام بدهید من انجام داده ام در آنجا. آنها ‏‎ ‎‏اگر بخواهند شنوایی از من بکنند باید از شما شنوایی بکنند و همین طور سایرین، از آن ‏‎ ‎‏کسی که من قرار دادم وقتی که اطاعت بکنند، همان اطاعت از من است و همان ‏‎ ‎‏دخالت من است. این طور نیست که هر کدام، علی حده باشند. فرض کنید که آقای ‏‎ ‎‏رئیس جمهور را من قرار دادم برای اینکه رئیس کل قوا باشد، و آن چیزی را که من ‏‎ ‎‏قرار دادم چنانچه با آن موافقت بکنند موافقت با من است، و من خودم مستقیماً ‏‎ ‎‏نمی توانم همه امور را دخالت بکنم؛ من باید بالاخره اشخاص را قرار بدهم و یک ‏‎ ‎‏نظمی ایجاد بشود.‏

صحیفه امام؛ ج 13، ص43

*  *  *


کتابعکس رخ یار: نکته هایی از امام درباره خویشتن خویشصفحه 174
‏دیدار با اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس و نمایندگان مجلس شورای اسلامی ‏

تاریخ: 21 / 5 / 59

‏خداوند ان‌شاءالله، همه شما را موفق کند. من بحق، خدمتگزار شما هستم و این چند ‏‎ ‎‏لحظه ای که از عمر من باقی است، من در خدمت شما هستم. خداوند ان‌شاء‌الله، شما را ‏‎ ‎‏به کمال معرفت برساند و دشمن‌های این کشور و این اسلام را ان‌شاء‌الله، یا هدایت کند ‏‎ ‎‏و یا اینکه به جزایشان برساند.‏

صحیفه امام؛ ج13، ص 107

*  *  *

‏در جمع اهالی ارومیه ‏

تاریخ: 25 / 5 / 59

‏من از اشخاصی هستم که برای خدمت شما عزیزان حاضر و امید است که این آخر ‏‎ ‎‏عمر در خدمت شما باشم. من شکر می کنم خدای تعالی را که به واسطه این نهضت و ‏‎ ‎‏به واسطه این انقلاب، ما را با همه ملت روبرو کرد.‏

صحیفه امام؛ ج13، ص 119

*  *  *

‏در جمع خطیبان مذهبی در آستانه ماه محرّم‏‏ ‏

تاریخ: 14 / 8 / 59

‏محکم باشید آقا! جوان‌های ما محکم بایستند!‏

‏[یکی از حضار: ما همه سرباز توایم خمینی، گوش به فرمان توایم خمینی ] ما همه ‏‎ ‎‏سرباز خدا هستیم ان‌شاء‌الله. نه تو سرباز منی، نه من سرباز تو. همه ما با هم قیام کردیم ‏‎ ‎‏که اسلام را در اینجا زنده کنیم و ان‌شاء‌الله، به سایر جاها هم صادر کنیم. ما همه برادر ‏‎ ‎‏با هم هستیم، دوست با هم هستیم.‏

صحیفه امام؛ ج13، ص 335

*  *  *


کتابعکس رخ یار: نکته هایی از امام درباره خویشتن خویشصفحه 175
‏دیدار با نمایندگان مجلس شورای اسلامی ‏

تاریخ: 6 / 3 / 60

‏هی نگویید که «ملت با من است»، «ملت با من است». ملت با اسلام است. نه با من ‏‎ ‎‏است و نه با شما‏‎[3]‎‏ و نه با دیگری. من اگر یک کلمه ای بر خلاف اسلام بگویم، همین ‏‎ ‎‏ملت می ریزند و من را از بین می برند. ملت اسلام را می خواهد. ملت شخص ‏‎ ‎‏نمی خواهد‏‎.‎

صحیفه امام؛ ج14، ص 371

*  *  *

‏در جمع انجمن‌ اسلامی وزارت بهداری و بهزیستی و اقشار مختلف مردم‏

تاریخ: 18 / 3 / 60

‏اگر من هم سخنرانی کردم که مخالف با دستور اسلام بود و برای ایجاد تشنج و ‏‎ ‎‏برای گرفتار کردن ملت مسلمان ما، که خون‌ها داده است در راه اسلام، اگر من هم این ‏‎ ‎‏کار را بکنم، موظف شرعی هستند این ارگان‌های انتظامی و نظامی که من را بگیرند و ‏‎ ‎‏به دادگاه بسپرند، این استثنا ندارد. ‏

صحیفه امام؛ ج 14، ص417

*  *  *

‏دیدار با سید علی خامنه ای (نماینده امام در شورای عالی دفاع) و فرماندهان نظامی‏‏ ‏

تاریخ: 24 / 3 / 60

‏مردم یک عقد اخوتی با افراد نبسته اند که، با هیچیک از ما! اگر دیدند من یک وقتی ‏‎ ‎‏پایم را کنار گذاشتم از آن رویه ای که خود این ملت دارد و این سیل خروشان دارد، من ‏‎ ‎

کتابعکس رخ یار: نکته هایی از امام درباره خویشتن خویشصفحه 176
‏بخواهم به خلاف این سیل شنا بکنم، من را از بین می برند؛ هر کس باشد این طور ‏‎ ‎‏است.‏

صحیفه امام؛ ج14، ص 445

*  *  *

‏در جمع گروهی از  روحانیون، مراجع، مدرسین، طلاب و ائمه جمعه و جماعات ‏

تاریخ: 3 / 12 / 67

‏خدا می داند که شخصاً برای خود ذره ای مصونیت و حق و امتیاز قائل نیستم. اگر ‏‎ ‎‏تخلفی از من هم سر زند مهیای مؤاخذه ام .‏

صحیفه امام؛ ج21، ص 282

*  *  *

‏از وصیت‌نامه ‏

تاریخ: 26 / 11 / 61

‏وصیت اینجانب به رهبر و شورای رهبری در این عصر که عصر تهاجم ابرقدرت‌ها ‏‎ ‎‏و وابستگان به آنان در داخل و خارج کشور به جمهوری اسلامی و در حقیقت به اسلام ‏‎ ‎‏است در پوشش جمهوری اسلامی و در عصرهای آینده، آن است که خود را وقف در ‏‎ ‎‏خدمت به اسلام و جمهوری اسلامی و محرومان و مستضعفان بنمایند؛ و گمان ننمایند ‏‎ ‎‏که رهبری فی نفسه برای آنان تحفه ای است و مقام والایی، بلکه وظیفۀ سنگین و ‏‎ ‎‏خطرناکی است که لغزش در آن اگر خدای نخواسته با هوای نفس باشد، ننگ ابدی در ‏‎ ‎‏این دنیا و آتش غضب خدای قهار در جهان دیگر در پی دارد. ‏

صحیفه امام؛ ج21، ص 423

*  *  *

‎ ‎

کتابعکس رخ یار: نکته هایی از امام درباره خویشتن خویشصفحه 177

  • . محمدرضا پهلوی.
  • . اشاره به بیانات مدح آمیز نماینده طلاب.
  • . اشاره به سخنان ابوالحسن بنی‌صدر رئیس‌جمهور وقت.