امام خمینی و مسئله آزادی (نگاهی به آزادی مطبوعات از منظر امام خمینی)

امام خمینی و مسئله آزادی (نگاهی به آزادی مطبوعات از منظر امام خمینی) 

شریف لک زائی

‏ ‏

‏فرضیه این مقاله این است که امام خمینی(ره) آزادی های اساسی و مدنی را در‏‎ ‎‏چارچوب اسلام و قانون، حق مردم می داند و آزادی مطبوعات یک حق اساسی در میان‏‎ ‎‏این آزادی ها است.‏

‏نویسنده در تعریف آزادی چنین آورده است: «انسان هر کاری را که بخواهد، بتواند‏‎ ‎‏انجام دهد و مانعی در تحقّق خواسته هایش نباشد». آزادی یک ضرورت است. امام‏‎ ‎‏آزادی را بی نیاز از تعریف دانسته و تنها حدود برای آن معین کرده اند که همان قانون و‏‎ ‎‏اسلام است. آزادی قابل سلب و اعطا نیست و نعمتی الهی است و خاستگاه آن توحید‏‎ ‎‏ناب و خالص می باشد.‏

‏آزادی مطبوعات یعنی آن قسمتی از آزادی های فردی که به موجب آن، افراد حقّ نشر‏‎ ‎‏افکار و عقاید خود را از طریق نوشتن دارا باشند. آزادی مطبوعات از ضروریات حیات‏‎ ‎‏جمعی انسان به شمار می رود و وسیله تبادل افکار و اطلاعات و میراث بشر است. هدف‏‎ ‎‏آزادی مطبوعات شکوفایی استعدادها، رواج نیکی ها و شایستگی ها و کاستن از بدی ها‏‎ ‎‏و پلیدی ها است.‏

‏از جمله دلایل آزادی مطبوعات در منابع حقوقی عبارت اند از: 1) آگاهی طبقات‏‎ ‎‏حاکم از خواست مردم؛ 2) تشخیص پندارهای نادرست که در صورت عدم نقد جزء‏‎ ‎‏معتقدات می گردند؛ 3) منع آزادی بیان، باعث یاس فرهیختگان و مردم نسبت به امور‏‎ ‎‏سیاسی می شود. ‏

‏حد و مرز آزادی با قانون است و قانون اساسی آن را در دو نکته دانسته است: 1)‏‎ ‎‏مخلّ به نظام باشد؛ 2) به حقوق عمومی اخلال کند. در مقاله، مصادیق اخلال به مبانی‏‎ ‎

کتابچکیده مقالات کنگره امام خمینی(س) و اندیشه حکومت اسلامیصفحه 266

‏مرز دیگر آزادی از دیدگاه امام، توطئه و تحریک علیه نظام است و غرض ورزی،‏‎ ‎‏ خیانت، پخش شایعه، حرکت در مسیر دشمنان، ترویج فساد و فحشا از آن‏‎ ‎‏جمله اند. نتیجه این که مطبوعات رکن چهارم قدرت جوامع اند و نباید دشمنانِ آزادی، با‏‎ ‎‏طرح نظریات بی حدّ و حساب خود در خارج از محدودۀ آزادی و برخلاف قانون عمل‏‎ ‎‏کنند و یا آزادی را از مطبوعات بگیرند و اجازه هیچ گونه نقدی ندهند.‏

‏ ‏

‏ ‏

کتابچکیده مقالات کنگره امام خمینی(س) و اندیشه حکومت اسلامیصفحه 267