" بایسته‏ های اجتهاد در فقه دینی "

‎ ‎‏عین حال بهره ور از اصالت های مکتبی می نویسد: «مطالبی که گزارش خواهیم کرد،‏‎ ‎‏حاصل کاوش های شماری از دین شناسان است که تحت عنوان اوصاف یا شرایط‏‎ ‎‏مجتهد، فقیه، مفتی و حاکم، به عمل آمده است.»‏

‏‏از آن پس، نویسنده، در محورهای زیر، بایسته های فقهی نو را می نمایاند: 1) آشنایی‏‎ ‎‏با مدارک و منابع شریعت؛ 2) آشنایی با مقاصد و اهداف شریعت؛ 3) آشنایی با مبادی و‏‎ ‎‏ابزار فهم شریعت؛ 4) آشنایی با مجاری شریعت و مقتضیات زمان و مکان؛ 5) شناخت‏‎ ‎‏آفات فهم شریعت.‏

‏‏در این کاوش مقوله های زیر به چشم می خورد: اجماع و نیازمندی آن به رأی معصوم؛‏‎ ‎‏ضرورت آگاهی از تطّورات زمان و فرهنگ های گوناگون در کنار فقه؛ عقل و پارسایی؛‏‎ ‎‏رعایت مصالح انسانی در مقام افتا؛ فقه، تئوری حکومت دینی؛ ابزارهای علمی اجتهاد:‏‎ ‎‏از جمله علم اصول فقه، تفسیر، حدیث شناسی در حوزۀ  احکام رجال، نیروی قدسی و‏‎ ‎‏ملکه استنباط از رهگذر جهاد با نفس و تضرع و استمداد از خداوند و ارواح پاک‏‎ ‎‏معصومان، پرهیز از کج سلیقگی، فضل نمایی و ستیزه خویی و خودکامگی، بهره گیری‏‎ ‎‏از تحقق و فرصت های تحصیلی، دوری از افراط در توجیه و تأویل آیه و حدیث، و نیز‏‎ ‎‏عدم گستاخی در مقام افتا و فرو افتادن در ورطه احتیاط و غفلت از اقدام.‏

‏‏