اصولی دربارۀ مبانی کلامی ولایت فقیه
سیدعلی طباطبایی
ولایت فقیه، مسئله کثیر الاضلاعی است که از زوایای مختلف کلامی، فقهی و سیاسی مورد مطالعه قرار گرفته است. در واقع پاره ای از مباحث منتهی به ولایت فقیه، فقهی و برخی دیگر کلامی یا سیاسی است؛ مثلاً بحث از ضرورت و وجوب تعیین ولایت فقیه از ناحیۀ خداوند، بحثی کلامی است، اما بحث از وجوب عهده داری مقام ولایت و یا وجوب قبول آن بر مردم، مسئله ای فقهی است. نویسنده در این مقاله کوشیده
کتابچکیده مقالات کنگره امام خمینی(س) و اندیشه حکومت اسلامیصفحه 155
است تا با نگاهی کلامی به ولایت فقیه، اصولی را تبیین و توصیف کند. این اصول که بعضاً به مباحث امامت در اندیشۀ سیاسی شیعه اشاره دارد، بالغ بر 25 اصل است که در ذیل به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
1) هیچ کس بر کس دیگری ولایت ندارد؛
2) ولایت اصلی از آن خداوند است؛
3) خداوند ولایت انسان معصوم بر دیگران را استثنا کرده است، این ولایت در طول ولایت خداوند است و معرفی او نیز بر عهدۀ خداوند است؛
4) در اوضاع فقدان معصوم، فقیه جامع شرایط عهده دار همان منصب امامت است.
کتابچکیده مقالات کنگره امام خمینی(س) و اندیشه حکومت اسلامیصفحه 156