مقتضی ارث
اما مقتضی آن دو امر است:اول نسبت،دوم سبب.
اما انساب میت سه طبقه هستند مرتّب: اول: خصوص ابوین و اولاد؛چه بلاواسطه و چه مع الواسطه،به تقدیم الاقربُ فالاقرب. دوم: جد و جده و اخوه و اخوات و اولاد اخوه و اخوات؛چه بلاواسطه و چه مع الواسطه به تقدیم الاقربُ فالاقرب.
سوم: عمومه و عمّات و خئوله و خالات و اولاد آنها ایضاً به تقدیم الاقربُ فالاقرب؛چه بلاواسطه و چه مع الواسطه.
و اما اسباب،چهار مرتبه دارند: اول: زوجیت. دوم: ولاءِ عتق. سوم: ولاءِ ضمانِ جریره. چهارم: ولاءِ امامت،که این اسباب هم به غیر زوجیت مرتّبند.و اما زوجیت پس با جمیع طبقات انساب و مراتب اسباب به غیر ولاء امامت ارث میبرند و شراکت
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 433
دارند.و اما با ولاء امامت زوجه شراکت دارد.و اما زوج تمام را وارث است در صورت انحصار وارث به او و حضرت امام زمان ارواح العالمین له الفداء.پس معلوم شد که شش مرتبه از ورّاث مُرتّبند که با وجود یک نفر از مرتبۀ مقدم مراتب مؤخره ارث نخواهند برد؛سه مرتبه از انسابند و سه مرتبه از اسباب.و اما یک مرتبۀ دیگر از اسباب که مرتبۀ زوجیت باشد،تفصیلش گفته شد که زوجه با همۀ شش مرتبه شراکت میکند،و اما زوج پس با پنج مرتبه شراکت میکند و اما با مرتبۀ ششم که امامت باشد، شراکت ندارد.
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 434