احکام نذر و عهد

‏‏ ‏

‏‏احکام نذر و عهد‏

‏‏         مسأله 2649- نذر آن است که انسان بر خود واجب کند که کار خیری را برای خدا ‏‎ ‎‏به‌جا آورد،یا کاری را که نکردن آن بهتر است برای خدا ترک نماید.‏

‏‏         مسأله 2650- در نذر باید صیغه خوانده شود و لازم نیست آن را به عربی بخوانند پس ‏‎ ‎‏اگر بگوید چنانچه مریض من خوب شود،برای خدا بر من است که ده تومان به فقیر ‏‎ ‎‏بدهم نذر او صحیح است.‏

‏‏         مسأله 2651- نذر کننده باید مکلف و عاقل باشد و به اختیار و قصد خود نذر کند، ‏‎ ‎‏بنابراین نذر کردن کسی که او را مجبور کرده‌اند،یا به واسطۀ عصبانی شدن بی‌اختیار ‏‎ ‎‏نذر کرده صحیح نیست.‏

‏‏         مسأله 2652- آدم سفیهی ‏‎[1]‎‏که مال خود را در کارهای بیهوده مصرف می‌کند،اگر مثلاً ‏‎ ‎‏نذر کند چیزی به فقیر بدهد صحیح نیست.‏

‏‏         مسأله 2653- اگر شوهر از نذر کردن زن جلوگیری نماید،زن نمی‌تواند نذر کند و ‏‎ ‎
‏‎

‏‏         مسأله 2654- اگر زن با اجازه شوهر نذر کند شوهرش نمی‌تواند نذر او را به‌هم بزند،یا ‏‎ ‎‏او را از عمل کردن به نذر جلوگیری نماید.‏

‏‏         مسأله 2655- اگر فرزند با اجازۀ پدر نذر کند،باید به آن نذر عمل نماید.بلکه اگر بدون ‏‎ ‎‏اجازۀ او نذر کند،بنابر احتیاط ‏‎[3]‎‏عمل کردن به آن نذر واجب است.‏

‏‏         مسأله 2656- انسان کاری را می‌تواند نذر کند که انجام آن برایش ممکن باشد بنابراین ‏‎ ‎‏کسی که نمی‌تواند پیاده کربلا برود،اگر نذر کند که پیاده برود،نذر او صحیح نیست.‏

‏‏         مسأله 2657- اگر نذر کند که کار حرام یا مکروهی را انجام دهد،یا کار واجب یا ‏‎ ‎‏مستحبی را ترک کند،نذر او صحیح نیست.‏

‏‏         مسأله 2658- اگر نذر کند که کار مباحی را انجام دهد یا ترک نماید.چنانچه به‌جا ‏‎ ‎‏آوردن آن و ترکش از هر جهت مساوی باشد،نذر او صحیح نیست و اگر انجام آن از ‏‎ ‎‏جهتی بهتر باشد و انسان به قصد همان جهت نذر کند،مثلاً نذر کند غذایی را بخورد ‏‎ ‎‏که برای عبادت قوّت بگیرد نذر او صحیح است.و نیز اگر ترک آن از جهتی بهتر باشد ‏‎ ‎‏و انسان برای همان جهت نذر کند که آن را ترک نماید مثلاً برای این که دود مضر است ‏‎ ‎‏نذر کند که آن را استعمال نکند نذر او صحیح می‌باشد.‏

‏‏         مسأله 2659- اگر نذر کند نماز واجب خود را در جایی بخواند که به خودی خود ‏‎ ‎‏ثواب نماز در آن‌جا زیاد نیست مثلاً نذر کند نماز را در اتاق بخواند،چنانچه نماز ‏‎ ‎‏خواندن در آن‌جا از جهتی بهتر باشد مثلاً به واسطۀ این که خلوت است انسان حضور ‏‎ ‎‏قلب پیدا می‌کند،نذر صحیح است.‏

‏‏         مسأله 2660- اگر نذر کند عملی را انجام دهد،باید همان طور که نذر کرده به‌جا آورد ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 2661- اگر نذر کند روزه بگیرد ولی وقت و مقدار آن را معیّن نکند چنانچه ‏‎ ‎‏یک روز روزه بگیرد کافی است.و اگر نذر کند نماز بخواند و مقدار و خصوصیات ‏‎ ‎‏آن را معیّن نکند،اگر یک نماز دو رکعتی بخواند کفایت می‌کند و اگر نذر کند ‏‎ ‎‏صدقه بدهد و جنس و مقدار آن را معیّن نکند اگر چیزی بدهد که بگویند صدقه ‏‎ ‎‏داده،به نذر عمل کرده است و اگر نذر کند کاری برای خدا به‌جا آورد،در صورتی ‏‎ ‎‏که یک نماز بخواند یا یک روز روزه بگیرد یا چیزی صدقه بدهد نذر خود را انجام ‏‎ ‎‏داده است.‏

‏‏         مسأله 2662- اگر نذر کند روز معیّنی را روزه بگیرد،باید همان روز را روزه بگیرد و ‏‎ ‎‏نمی‌تواند ‏‎[4]‎‏در آن روز مسافرت کند و اگر به واسطۀ مسافرت روزه نگیرد،باید گذشته ‏‎ ‎‏از قضای آن روز کفاره هم بدهد؛یعنی یک بنده آزاد کند یا به شصت فقیر طعام دهد یا ‏‎ ‎‏دو ماه پی در پی روزه بگیرد،ولی اگر ناچار شود که مسافرت کند یا عذر دیگری مثل ‏‎ ‎‏مرض یا حیض برای او پیش آید،قضای تنها کافی است.‏

‏‏         مسأله 2663- اگر انسان از روی اختیار به نذر خود عمل نکند،باید به مقداری که در ‏‎ ‎‏مسألۀ پیش گفته شد کفاره بدهد.‏

‏‏         مسأله 2664- اگر نذر کند که تا وقت معیّنی عملی را ترک کند،بعد از گذشتن آن وقت ‏‎ ‎‏می‌تواند آن عمل را به‌جا آورد و اگر پیش از گذشتن وقت از روی فراموشی یا ناچاری ‏‎ ‎‏انجام دهد،چیزی بر او واجب نیست ولی باز هم لازم است که تا آن وقت آن عمل را ‏‎ ‎
‏‎

‏‏         مسأله 2665- کسی که نذر کرده عملی را ترک کند و وقتی برای آن معیّن نکرده است. ‏

‏‏اگر از روی فراموشی،یا ناچاری،یا ندانستن،آن عمل را انجام دهد کفاره بر او واجب ‏‎ ‎‏نیست.ولی بعداً هر وقت ‏‎[5]‎‏از روی اختیار آن را به‌جا آورد،باید به مقداری که در سه ‏‎ ‎‏مسألۀ پیش گفته شد کفاره بدهد.‏

‏‏         مسأله 2666- اگر نذر کند که در هر هفته روز معیّنی مثلاً روز جمعه را روزه بگیرد ‏‎ ‎‏چنانچه یکی از جمعه‌ها عید فطر یا قربان باشد یا در روز جمعه عذر دیگری مانند ‏‎ ‎‏حیض برای او پیدا شود،باید آن روز را روزه نگیرد و قضای آن را به‌جا آورد.‏

‏‏         مسأله 2667- اگر نذر کند که مقدار معیّنی صدقه بدهد چنانچه پیش از دادن صدقه ‏‎ ‎‏بمیرد،باید آن مقدار را از مال او صدقه بدهند.‏

‏‏         مسأله 2668- اگر نذر کند که به فقیر معیّنی صدقه بدهد نمی‌تواند آن را به فقیر دیگر ‏‎ ‎‏بدهد و اگر آن فقیر بمیرد،بنابر احتیاط باید به ورثۀ او بدهد.‏

‏‏         مسأله 2669- اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلاً به زیارت حضرت ‏‎ ‎‏اباعبداللّٰه علیه السلام مشرف شود،چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست و اگر ‏‎ ‎‏به واسطۀ عذری نتواند آن امام را زیارت کند چیزی بر او واجب نیست.‏

‏‏         مسأله 2670- کسی که نذر کرده زیارت برود و غسل زیارت و نماز آن را نذر نکرده، ‏‎ ‎‏لازم نیست آنها را به‌جا آورد.‏

‏‏         مسأله 2671- اگر برای حرم یکی از امامان یا امامزادگان چیزی نذر کند باید آن را ‏‎ ‎
‏‎

‏‏         مسأله 2672- اگر برای خود امام علیه السلام چیزی نذر کند،چنانچه مصرف معیّنی را قصد ‏‎ ‎‏کرده باید به همان مصرف برساند و اگر مصرف معیّنی را قصد نکرده،باید به فقرا و ‏‎ ‎‏زوار بدهد،یا مسجد و مانند آن بسازد و ثواب آن را هدیۀ آن امام نماید و همچنین ‏‎ ‎‏است اگر چیزی را برای امامزاده‌ای نذر کند.‏

‏‏         مسأله 2673- گوسفندی را که برای صدقه،یا برای یکی از امامان نذر کرده‌اند اگر پیش ‏‎ ‎‏از آن که به مصرف نذر برسد شیر بدهد،یا بچه بیاورد،مال کسی است که آن را نذر ‏‎ ‎‏کرده ‏‎[7]‎‏ولی پشم گوسفند و مقداری که چاق می‌شود جزء نذر است.‏

‏‏         مسأله 2674- هرگاه نذر کند که اگر مریض او خوب شود،یا مسافر او بیاید عملی را ‏‎ ‎‏انجام دهد،چنانچه معلوم شود که پیش از نذر کردن مریض خوب شده،یا مسافر آمده ‏‎ ‎‏است،عمل کردن به نذر لازم نیست.‏

‏‏         مسأله 2675- اگر پدر یا مادر نذر کند که دختر خود را به سید شوهر دهد بعد از آن که ‏‎ ‎‏دختر به تکلیف رسید،اختیار با خود اوست و نذر آنان اعتبار ندارد ‏‎[8]‎

‏‏         مسأله 2676- هرگاه با خدا عهد کند که اگر به حاجت شرعی خود برسد کار خیری را ‏‎ ‎‏انجام دهد،بعد از آن که حاجتش برآورده شد باید آن کار را انجام دهد و نیز اگر ‏‎ ‎‏بدون آن که حاجتی داشته باشد،عهد کند که عمل خیری را انجام دهد،آن عمل بر او ‏‎ ‎‏واجب می‌شود. ‏

‏
‏‎

‏‏         مسأله 2678- اگر به عهد خود عمل نکند باید کفاره بدهد؛یعنی شصت فقیر را سیر ‏‎ ‎‏کند،یا دو ماه روزه بگیرد،یا یک بنده آزاد کند. ‏

‏‏ ‏

‏‏ ‏

‏‎

• -اگر حاکم او را منع کرده باشد از تصرف در اموال خود نذرهای مربوط به مالش صحیح‌نیست،و همچنین است کسی که به واسطه مفلس بودن از تصرف در اموال خود ممنوع شده است.
• -بلکه نذر او بی‌اجازه شوهر باطل است.
• -بلکه بنابر اقوا.
• -می‌تواند بدون ناچاری سفر کند و فقط باید روزه آن روز را قضا کند.
• -اگر یک مرتبه از روی اختیار به‌جا آورد کفاره دارد و بعد از آن،دیگر کفاره ندارد و نذرش‌تمام می‌شود.
• -اشکال دارد بلکه در فرض مسأله احتیاط آن است که به مصارف حرم برساند اگرچه‌جواز صرف آن در خدامی که اشتغال به خدمت دارند بعید نیست.
• -احتیاط واجب آن است که به مصرف نذر برساند.
• -احتیاط آن است که اگر بتوانند او را راضی کنند که به سید شوهر کند.
• -اگر مباح هم باشد عهد صحیح است و لازم نیست کاری باشد که انجامش بهتر باشد،ولی اگر کاری باشد که نکردنش بهتر است عهد بر انجام آن صحیح نیست.