اقسام طلاق (طلاق بائن و طلاق رِجعی)
مسأله 1- طلاق صحیح دو قسم است:
قسم اول: طلاق بائن،و آن طلاقی است که شوهر نمیتواند بعد از طلاق دادن رجوع کند؛چه زن عدّه داشته باشد یا نه و آن شش قسم است:اول:طلاقی که پیش از نزدیکی با زن داده شود.دوم:طلاق دختری که به حد تکلیف نرسیده باشد،اگرچه
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 382
نزدیکی با او کرده باشد.سوم:طلاق زن یائسه است.چهارم:طلاق خلع.پنجم:طلاق مبارات و این دو قسم بائن هستند اگر زن به بذلی که کرده رجوع نکند و در صورت رجوع با شرایط رجعی میشود.ششم:طلاق سوم است،اگر دو رجوع شود یکی بین اول و دوم،و یکی بین دوم و سوم.و اگر طلاق بعد از دو عقد جدید واقع شود باز بائن است؛به این معنی که اگر طلاق داد و عدّه گذشت و عقد کرد او را،بعد طلاق داد و عدّه گذشت،و عقد کرد پس طلاق داد،این طلاق سوم نیز بائن است.
مسأله 2- اگر سه طلاق داد با واقع کردن دو رجوع در بین آنها به آن نحو که ذکر شد آن زن را نمیتواند بگیرد مگر آن که آن زن شوهر کند،پس اگر شوهر دوم مرد یا او را طلاق داد،بر شوهر اول حلال میشود با شرایطی که ذکر میشود.
مسأله 3- در سه طلاقی که گفته شد با دو رجوع مذکور،فرق نمیکند بین آن که مرد با زن بعد از رجوع نزدیکی کند و او را در طهر دیگر طلاق دهد،و آن که نزدیکی نکند و در همان طهر هر سه طلاق را بدهد؛پس اگر طلاق دهد و در همان مجلس رجوع کند و باز طلاق دهد و باز رجوع کند و باز طلاق دهد،آن زن بر او حرام میشود تا آن که محلّل بگیرد.
مسأله 4- اگر زنش را طلاق داد و رجوع کرد و با او نزدیکی کرد و در طهر دیگر طلاق داد و رجوع کرد و با او نزدیکی کرد و در طهر دیگر طلاق داد،این را طلاق عدّی گویند،پس اگر زن محلل گرفت و پس از آن شوهر اوّلی او را عقد کرد باز سه طلاق به طوری که ذکر شد واقع کرد باز محلّل گرفت پس از آن شوهر اول باز او را عقد کرد و سه طلاق دیگر به همان نحو که ذکر شد واقع کرد،پس از نه طلاق مذکور آن زن بر مرد مذکور حرام همیشگی میشود و هیچ وقت نمیتواند او را بگیرد.
مسأله 5- گفته شد زنی را که سه طلاقه کرد،حرام میشود و باید محلّل بگیرد تا به او حلال شود و در حلال شدن،سه چیز معتبر است: اول: آن که شوهری که محلّل است بالغ باشد و نکاح قبل از بلوغ مؤثر نیست. دوم: آن که با او نزدیکی کند از طریق
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 383
قُبُل به طوری که موجب غسل شود به دخول حشفه،و در کسی که حشفهاش بریده شده به دخول مقدار حشفه بنابر احتیاط،گرچه کفایت مسمای دخول در مقطوع الحشفه خالی از وجه نیست و احتیاط واجب آن است که بعد از دخول انزال منی شود.
سوم: آن که عقد دائمی باشد و متعه کفایت نمیکند.
مسأله 6- در نزدیکی که معتبر است در محلّل،فرقی نیست بین نزدیکی حلال و حرام،پس اگر در حال احرام یا در حال حیض نزدیکی کرد کفایت میکند و بر شوهر اول حلال میشود.
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 384