در نفقات
مسأله 1- بدان که واجب می‌شود نفقه؛یعنی خوراک و پوشاک و چیزهایی که ادارۀ زندگی عادی متوقف بر آن است،با سه سبب:1-زناشویی.2-قوم و خویشی.
3-مالکیت.
مسأله 2- نفقۀ زن بر شوهر است به شرط آن که زن عقدی باشد و مطیع شوهر هم باشد در آنچه واجب است اطاعت کند،چه اگر ناشزه گشت نفقه‌اش دیگر بر عهدۀ مرد نیست چنانچه گذشت،و اما اگر از مخالفت با شوهرش دست برداشت و اظهار موافقت کرد با او،پس در این صورت نفقه‌اش بر گردن شوهرش خواهد بود.
مسأله 3- نفقۀ زنی که طلاق داده شده است به طلاق رجعی بر گردن مرد است در
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 376
زمان عدّه،و اما اگر به خاطر آن که ناشزه است طلاقش داد طلاق رجعی،چیزی بر گردن او نیست مگر آن که باز برگردد از ناشزگی.
مسأله 4- اگر مرد زنش را طلاق بائن داد و زن حامله بود،در مدت حمل نفقۀ زن به عهدۀ شوهر است.
مسأله 5- ظاهر آن است که اجرت حمام جزء نفقه است به شرط آن که زن احتیاج داشته باشد و یا محتاج به پاکیزگی باشد،به شرط آن که در منزل ممکن نباشد یا متعارف نباشد آن.
مسأله 6- نفقۀ زن عقدی به گردن مرد است اگرچه زن،غنی و مالدار باشد.
مسأله 7- واجب است که انسان نفقۀ پدر و مادر و جد و جده و پدران ایشان را بدهد،چنانکه واجب است نفقۀ پسران و دختران و نوادگان و نتیجه‌ها؛چه آنها مسلم باشند چه کافر.
مسأله 8- آنچه گذشت در مسألۀ سابقه در فرضی است که اقوام و خویشاوندان فقیر باشند؛به این معنی که غذای روز خود را نداشته باشند،پس در این صورت اگر ممکن نباشد برای آنان کسب لایق به حالشان و اعاشه نمودن بدون حرج،لازم است بر انسان که نفقۀ آنان را بدهد اگرچه برای ایشان ممکن باشد قرض کنند یا سؤال نمایند.
مسأله 9- کسی که مشغول تحصیل علم است واجب است نفقه‌اش بر پدرش و این کار سبب نمی‌شود که نفقه دادن بر او لازم و واجب نباشد.
مسأله 10- بدان که بین کسانی که باید انفاق بکنند ترتیب است،پس نفقۀ اولاد؛چه پسر باشد و چه دختر بر عهدۀ پدر است،و اگر چنانچه پدر نباشد و یا باشد و فقیر باشد بر عهدۀ جد پدری است،و چنانچه او هم مرده یا فقیر است بر عهدۀ جد پدر است هر چه بالا رود،و اگر چنانچه هیچ‌یک از ایشان نباشند یا همگی فقیر باشند بر
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 377
عهدۀ مادر است،و اگر چنانچه او هم مرده یا فقیر است،پس نفقۀ بچه بر عهدۀ پدر مادر و مادر مادر،و پدر پدر مادر و مادر پدر مادر و کسان دیگری که در این طایفه و طبقه هستند و جزء پدران و مادران محسوبند با مراعات الاقرب فالاقرب.
مسأله 11- بدان که بین کسانی که باید آنها را انفاق کرد نیز ترتیب است،اگر چنانچه به مقدار همگی آنان مال نباشد،پس اگر به مقدار خودش باشد خرج خودش کند و اگر زیاده از آن است خرج زنش کند و اگر زیاده از آن شد خرج اقاربش کند با مراعات الاقرب فالاقرب.
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 378