احکام نذر
مسأله 1- نذر آن است که با لفظ خاصی که بعد ذکر می‌شود چیزی را از برای خدا به عهده بگیرد.
مسأله 2- در نذر صیغه لازم است و با نیت تنها واقع نمی‌شود،و صیغه باید دلالت کند بر آن که به عهدۀ خود برای خدای متعال قرار دادم عملی را یا ترک عملی را.
مسأله 3- چنانچه در قسم گفته شد که واقع می‌شود به سوگند به ذات مقدس یا صفات مخصوص او به تفصیلی که ذکر شد،در نذر نیز همین‌طور لازم نیست به اسم ذات مثل«اللّٰه»باشد،بلکه به آنچه قسم صحیح است،نذر واقع می‌شود،بلکه بعید نیست که با هر لغتی نیز واقع شود مثل قسم.
مسأله 4- در نذر کننده شرط است که بالغ و عاقل باشد و از روی اختیار و قصد نذر
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 312
کند و ممنوع از تصرف نباشد،مثل محجور به سفاهت و افلاس اگر مورد،مالی باشد که ممنوع است از آن.
مسأله 5- شرط است در صحت نذر زن اذن شوهر،و بی‌اذن شوهر واقع نمی‌شود، گرچه در مال خودش باشد و عمل به آن هم مانع از حق شوهر نشود،و اگر با اذن شوهر نذر کرد واقع می‌شود و شوهر نمی‌تواند آن را به‌هم بزند.
مسأله 6- شرط نیست اذن پدر در صحت نذر اولاد،پس اگر نذر کرد،بی‌اذن واقع می‌شود و پدر نمی‌تواند آن را به‌هم بزند.
مسأله 7- نذر اقسامی دارد که همه صحیح است و واقع می‌شود:
اول: آن که نذر کند برای شکر نعمتی،مثل آن که بگوید اگر خدا به من پسری داد یا اگر خدا مرا موفق به فلان عمل خوب کرد به عهدۀ من برای خدا فلان عمل.
دوم: آن که نذر کند برای جلوگیری از بلایی یا رفع بلایی،مثل آن که بگوید اگر خدا مرا شفا داد یا به فلان مرض مبتلا نکرد به عهدۀ من برای خدا فلان عمل.
سوم: آن که نذر کند برای جلوگیری خودش از عملی،مثل آن که بگوید اگر من فلان کار بد را کردم به عهدۀ من فلان عمل،یا بگوید اگر من ترک فلان کار خوب را کردم به عهدۀ من برای خدا فلان عمل.
چهارم: نذر تبرع است،مثل آن که بگوید بر عهدۀ من برای خدا این که فردا روزه بگیرم،در تمام این اقسام حتی قسم آخر نذر صحیح است و باید عمل کند.
مسأله 8- در هر یک از اقسامی که ذکر شد باید مورد نذر تحت قدرت نذر کننده باشد،پس اگر نذر کند کاری را که توانایی آن را ندارد واقع نمی‌شود.
مسأله 9- شرط است در همۀ اقسام گذشته،آن که مورد نذر اطاعت خدا باشد مثل نماز و روزه و صدقه،یا بتوان به آن قصد قربت کرد،مثل زیارت مؤمن و تشییع جنازه، پس در هر امری که رجحان داشته باشد نذر واقع می‌شود،و اگر چنین نباشد نذر صحیح نیست.
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 313
مسأله 10- اگر نذر کند چیزی را برای یکی از مشاهد مشرّفه باید صرف کند آن را در چیزی که مصلحت آن است مثل تعمیر و روشنایی و فرش و زینت و خدّام و امثال آن،و اگر نذر کند برای امام یا اولاد او می‌تواند صرف کند در همۀ خیرات و قصد کند که ثواب آن برسد به امام علیه السلام یا امامزاده و احتیاط آن است که به زوّار و پناهندگان و خدّام حرم آنها بدهند،و این که گفته شد در صورتی است که جهت خاصی در نذر کننده نباشد یا قرینه‌ای برای تعیین نباشد.
مسأله 11- کفارۀ نذر بنابر اقوا مثل کفارۀ افطار ماه رمضان است.
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 314