شرایط فروشنده و خریدار
مسأله 2089- برای فروشنده و خریدار شش چیز شرط است:اول:آن که بالغ باشند.
دوم:آن که عاقل باشند.سوم:آن که سفیه نباشند یعنی مال خود را در کارهای بیهوده مصرف نکنند.چهارم:آن که قصد خرید و فروش داشته باشند پس اگر مثلاً به شوخی بگوید مال خود را فروختم،معامله باطل است.پنجم:آن که کسی آنها را مجبور نکرده باشد.ششم:آن که جنس و عوضی را که می‌دهند مالک باشند و احکام اینها در مسائل آینده گفته خواهد شد.
مسأله 2090- معاملۀ با بچۀ نابالغ باطل است ،اگرچه پدر یا جدّ آن بچه به او اجازه داده باشند که معامله کند،اما اگر طفل وسیله باشد که پول را به فروشنده بدهد و جنس را به خریدار برساند،یا جنس را به خریدار بدهد و پول را به فروشنده برساند،-چون واقعاً دو نفر بالغ با یکدیگر معامله کرده‌اند-معامله صحیح است،ولی باید فروشنده و خریدار یقین داشته باشند که طفل جنس و پول را به صاحب آن می‌رساند.
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه 416
مسأله 2091- اگر از بچۀ نابالغ چیزی بخرد،یا چیزی به او بفروشد باید جنس یا پولی را که از او گرفته به صاحب آن بدهد ،یا از صاحبش رضایت بخواهد.و اگر صاحب آن را نمی‌شناسد و برای شناختن او هم وسیله‌ای ندارد،باید چیزی را که از بچه گرفته از طرف صاحب آن مظالم بدهد.
مسأله 2092- اگر کسی با بچه نابالغ معامله کند و جنس یا پولی که به بچه داده از بین برود نمی‌تواند از بچه یا ولیّ او مطالبه نماید.
مسأله 2093- اگر خریدار یا فروشنده را به معامله مجبور کنند چنانچه بعد از معامله راضی شود و بگوید راضی هستم،معامله صحیح است ولی احتیاط مستحب آن است که دوباره صیغۀ معامله را بخوانند.
مسأله 2094- اگر انسان مال کسی را بدون اجازۀ او بفروشد چنانچه صاحب مال به فروش آن راضی نشود و اجازه نکند معامله باطل است.
مسأله 2095- پدر و جدّ پدری طفل و نیز وصی پدر و وصی جدّ پدری می‌توانند مال طفل را بفروشند،مجتهد عادل هم می‌تواند مال دیوانه یا طفل یتیم،یا مال کسی را که غایب است بفروشد.
مسأله 2096- اگر کسی مالی را غصب کند و بفروشد و بعد از فروش صاحب مال معامله را برای خودش اجازه دهد،معامله صحیح است و چیزی را که غصب کننده به
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه 417
مشتری داده و منفعت‌های آن از موقع معامله ملک مشتری است و چیزی را که مشتری داده و منفعت‌های آن از موقع معامله،ملک کسی است که مال او را غصب کرده‌اند.
مسأله 2097- اگر کسی مالی را غصب کند و بفروشد به قصد این که پول آن، مال خودش باشد،چنانچه صاحب مال معامله را اجازه نکند معامله باطل است، و اگر برای کسی هم که مال را غصب کرده اجازه نماید صحیح بودن معامله اشکال دارد.
کتابرساله توضیح المسائل آیة الله العظمی بروجردی با حواشی امام خمینی (س)صفحه 418