در وصیت به حج
مسأله 1- اگر وصیت کند که برای او حج بگیرند و معلوم باشد که حج واجب به گردن اوست،باید از اصل مال خارج شود،و اگر وصیت کند که از ثلث،حج بدهند باید از ثلث بدهند و اگر کافی نشد،تتمه را از اصل بدهند.
مسأله 2- اگر بدانند که حج واجب به گردنش نیست و وصیت به حج کند،باید از ثلث بدهند،مگر آن که ورثه اجازه دهند زاید بر ثلث را.
مسأله 3- اگر معلوم نباشد که حج واجب به عهدۀ او است و معلوم نباشد که
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 208
سابقاً هم به عهدۀ او بوده،حج از ثلث داده می‌شود.
مسأله 4- اگر معلوم بوده که حج واجب به عهدۀ او بوده و ندانند به‌جا آورده یا نه، باید حج را از اصل مال بدهند.
مسأله 5- اگر میت تعیین اجرت نکند،لازم است بر وصی با راضی نبودن ورثه یا صغیر بودن آنها آن که اقتصار کند به اجرت مثل عمل و زیاده از آن اجیر نکند،و اگر کسی پیدا شود که کمتر از اجرت متعارف را بگیرد واجب است او را اجیر کند.
مسأله 6- اگر وصیت به حج بکند و یک دفعه یا چند دفعه را ذکر نکند،یک دفعه کفایت می‌کند و اگر بیشتر از یک دفعه معیّن کند و به عهدۀ او حج واجبی نباشد باید از ثلث او هر چه رسید بدهند،در صورتی که وصیت‌های دیگری در کار نباشد.
مسأله 7- اگر وصیت کند که برای من حج بدهید به کسی که پیاده برود صحیح است و از ثلث حساب می‌شود،اگر حج مستحبی است،و اگر حج واجب است زیادی از حج میقاتی و تفاوت میان پیاده و غیر پیاده را از ثلث حساب می‌کنند.
مسأله 8- اگر وصی میت اجرت حج را گرفت و تلف شد بدون تقصیر و تعویق انداختن از وقت،ضامن نیست آن را،و باید از بقیۀ مال میت حج بدهد اگر حج واجب بوده و از بقیۀ ثلث اگر مستحب بوده،و اگر مال میت بین ورثه قسمت شده باید به قدر حج برگردانند.و اگر تلف به تقصیر او بوده یا آن که مال را نگه‌داشته و اهمال نموده در دادن به حج،ضامن است.و اگر معلوم نباشد که تقصیرکار بوده یا نه،ضامن نیست.
مسأله 9- اگر وصی،اجیر کرد کسی را برای حج و آن شخص قبل از رفتن به حج مرد و نتوانند از مال او برای حج بگیرند یا مال نداشته باشد،باید حج میت را از بقیۀ اموال میت بدهند اگر واجب بوده و از ثلث بدهند اگر مستحب بوده.
مسأله 10- اگر کسی پیش شخصی مالی را امانت گذاشته و مرده است و حال آن که به عهدۀ او حجة الاسلام بوده و شخص امانت‌دار بداند یا گمان داشته باشد که ورثۀ او
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 209
حج او را نمی‌دهند اگر امانت را به آنها بدهد،واجب است که از آن مال برای او حج به‌جا آورد و اگر زیادی از حج داشت به ورثه بدهد و احتیاط آن است که از حاکم شرعی اگر ممکن باشد اذن بگیرد.
مسأله 11- الحاق غیر حجة الاسلام در این حکم که در مسألۀ قبل گفته شد به حجة الاسلام محل اشکال است و احتیاط واجب آن است که مراجعه به حاکم شرع بکند.
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 210