7-مال حلال مخلوط به حرام
مسأله 1- اگر مال حلال با مال حرام مخلوط باشد که انسان نتواند آنها را از یکدیگر جدا کند و صاحب مال حرام و مقدار آن هیچ کدام معلوم نباشد،باید خمس تمام مال را بدهد و بعد از دادن خمس بقیۀ مال بر او حلال می‌شود.
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 195
مسأله 2- اگر مقدار حرام معلوم باشد و صاحبش را هم می‌شناسد،باید مال را به صاحبش رد نماید.
مسأله 3- اگر صاحب مال را در میان چند نفر به نحو اجمال بداند،احتیاط آن است که همۀ آن چند نفر را از خود راضی کند به هر طریقی که ممکن باشد.
مسأله 4- اگر جلب رضایت همه ممکن نباشد،پس در این صورت استخراج می‌کند صاحب مال را با قرعه،بنابر اقوا.
مسأله 5- اگر صاحب مال را به نحو اجمال هم نداند و یا در میان عدد غیر محصور باشد حتی به مظنه هم نتواند تشخیص دهد،باید صدقه بدهد مال را با اذن حاکم شرع علی الاحوط.
مسأله 6- مصرف این خمس مثل مصرف سایر خمس‌ها است،بنابر اصح.
مسأله 7- اگر بداند مقدار حرام زیادتر از خمس است ولی مقدار آن را نداند،ظاهر این است که بقیه حلال می‌شود،لکن احوط آن است که بعد از دادن خمس با حاکم شرع مصالحه نماید تا یقین کند به فراغ ذمه.
مسأله 8- اگر بعد از دادن خمس،صاحب مال حرام پیدا شود،باید غرامت آن را بکشد بنابر احوط،و اگر بعد از دادن خمس معلوم شود که مقدار حرام کمتر از خمس بوده زیاده را نمی‌تواند برگرداند،و اگر معلوم شود که مقدار حرام زیادتر بوده،مقدار تفاوت را صدقه می‌دهد بنابر احوط،اگرچه اقوا عدم وجوب آن است اگر بداند زیاده را،لکن نداند مقدار آن را.
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 196