زکات فطره
مسأله 1- کسی که موقع غروب شب عید فطر بالغ و عاقل و هشیار است و فقیر و بندۀ کس دیگر نیست،باید برای خودش و کسانی که نانخور او هستند هر نفری یک صاع که تقریباً سه کیلو است،گندم یا جو یا خرما یا کشمش یا برنج یا ذرت و مانند اینها،به مستحق بدهد و اگر قیمت یکی از اینها را هم بدهد کفایت می‌کند.
مسأله 2- کسی که مخارج سال خود و عیالاتش را ندارد و کسبی هم ندارد که بتواند مخارج سال خود و عیالاتش را بگذراند،فقیر است و دادن زکات فطره بر او واجب نیست.
مسأله 3- انسان باید فطرۀ کسانی را که در غروب شب عید فطر نانخور او حساب می‌شوند بدهد؛کوچک باشند یا بزرگ،مسلمان باشند یا کافر،دادن خرج آنان بر او واجب باشد یا نه،در شهر خود او باشند یا در شهر دیگر.
مسأله 4- اگر کسی موقع غروب شب عید فطر دیوانه یا بیهوش باشد،زکات فطره بر او واجب نیست.
مسأله 5- اگر کسی را که نانخور او است و در شهر دیگر است وکیل کند که از مال او فطرۀ خود را بدهد،چنانچه اطمینان داشته باشد که فطره را می‌دهد،لازم نیست خودش فطرۀ او را بدهد.
مسأله 6- فطرۀ مهمانی که پیش از غروب شب عید وارد شده و نانخور او حساب می‌شود بر او واجب است.
مسأله 7- اگر پیش از غروب به یک لحظه،بچه بالغ شود یا دیوانه عاقل گردد یا فقیر غنی شود،در صورتی که شرایط واجب شدن فطره را دارا باشد باید زکات فطره را بدهد.
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 183
مسأله 8- کسی که دیگری باید فطرۀ او را بدهد،واجب نیست فطرۀ خود را بدهد.
مسأله 9- اگر فطرۀ انسان بر کسی واجب باشد و او فطره را ندهد بر خود انسان واجب نمی‌شود،اگرچه غنی هم باشد.
مسأله 10- کسی که سید نیست نمی‌تواند به سید فطره بدهد،حتی اگر سیدی نانخور او باشد،نمی‌تواند فطرۀ او را به سید دیگر بدهد.
مسأله 11- اگر زکات فطره را به یکی از هشت مصرفی که سابقاً برای زکات مال گفته شد برسانند،کافی است.
مسأله 12- فقیری که به او فطره می‌دهند لازم نیست عادل باشد،ولی احتیاط واجب آن است که به شراب خوار و کسی که آشکارا معصیت می‌کند فطره ندهند.
مسأله 13- به کسی که فطره را در معصیت مصرف می‌کند نباید فطره بدهند.
مسأله 14- احتیاط واجب آن است که به یک فقیر،کمتر از یک صاع که تقریباً سه کیلو است فطره ندهند،ولی اگر بیشتر بدهند اشکال ندارد.
مسأله 15- مستحب است در دادن زکات فطره،خویشان فقیر خود را بر دیگران مقدم دارد و بعد همسایگان فقیر را و بعد اهل علم فقیر را،ولی اگر دیگران از جهتی برتری داشته باشند،مستحب است آنها را مقدم بدارد.
مسأله 16- انسان باید زکات فطره را به قصد قربت؛یعنی برای انجام فرمان خداوند عالم بدهد و موقعی که آن را می‌دهد نیت دادن فطره نماید.
مسأله 17- اگر پیش از ماه رمضان فطره بدهد صحیح نیست،و احتیاط واجب آن است که در ماه رمضان هم فطره را ندهد،ولی اگر پیش از رمضان یا در ماه رمضان به فقیر قرض بدهد و بعد از آن که فطره بر او واجب شد طلب خود را بابت فطره حساب کند،مانعی ندارد.
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 184
مسأله 18- گندم یا چیز دیگری را که برای فطره می‌دهد،باید به جنس دیگری یا خاک مخلوط نباشد به نحوی که خارج از متعارف است،و اگر از چیز معیب بدهد کافی نیست.
مسأله 19- کسی که نماز عید فطر می‌خواند،بنابر احتیاط واجب باید فطره را پیش از نماز عید بدهد،ولی اگر نماز عید نمی‌خواند،می‌تواند دادن فطره را تا ظهر تأخیر بیندازد.
مسأله 20- اگر در محل خودش مستحق پیدا شود،احتیاط واجب آن است که فطره را به جای دیگر نبرد.
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 185