قضای روزه
مسأله 1- در چند صورت فقط قضای روزه بر انسان واجب است و کفاره واجب نیست:
اول: آن که روزه‌دار عمداً قی کند.
دوم: آن که در شب ماه رمضان جنب باشد و به تفصیلی که سابقاً گفته شد تا اذان
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 157
صبح از خواب دوم بیدار نشود.
سوم: عملی که روزه را باطل می‌کند به‌جا نیاورد،ولی نیت روزه نکند،یا ریا کند،یا قصد کند که روزه نباشد.
چهارم: آن که در ماه رمضان غسل جنابت را فراموش کند و با حال جنابت یک روز یا چند روز روزه بگیرد.
پنجم: آن که در ماه رمضان بدون این که تحقیق کند صبح شده یا نه،کاری که روزه را باطل می‌کند انجام دهد بعد معلوم شود صبح بوده،باید روزه را قضا کند لکن با تحقیق روزه باطل نمی‌شود،اگر ظن حاصل شود که صبح نشده،بلکه اگر شک هم داشته باشد،بعید نیست باطل نشود.
ششم: آن که کسی بگوید صبح نشده و انسان به گفتۀ او کاری که روزه را باطل می‌کند انجام دهد،بعد معلوم شود صبح بوده است.
هفتم: آن که کسی بگوید صبح شده و انسان خیال کند شوخی می‌کند و کاری که روزه را باطل می‌کند انجام دهد،بعد معلوم شود صبح بوده است.
هشتم: آن که به گفتۀ کس دیگر که جایز است به قول او اعتماد کند افطار کند،بعد معلوم شود مغرب نبوده است.
نهم: آن که در هوای صاف به واسطۀ تاریکی یقین کند که مغرب شده و افطار کند، بعد معلوم شود مغرب نبوده است،ولی اگر در هوای ابر به گمان این که مغرب شده افطار کند بعد معلوم شود مغرب نبوده،قضا لازم نیست.
دهم: آن که برای خنک شدن یا بی‌جهت مضمضه کند؛یعنی آب در دهان بگرداند و بی‌اختیار فرو رود،ولی اگر فراموش کند که روزه است و آب را فرو دهد یا برای وضو مضمضه کند و بی‌اختیار فرو رود،قضا بر او واجب نیست.
مسأله 2- اگر غیر آب چیز دیگری را در دهان ببرد و بی‌اختیار فرو رود یا آب داخل بینی کند و بی‌اختیار فرو رود،قضا بر او واجب نیست.
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 158
مسأله 3- مضمضۀ زیاد برای روزه‌دار مکروه است و اگر بعد از مضمضه بخواهد آب دهان را فرو برد،بهتر است سه مرتبه آب دهان را بیرون بریزد.
مسأله 4- اگر انسان بداند که به واسطۀ مضمضه بی‌اختیار یا از روی فراموشی آب وارد گلویش می‌شود،نباید مضمضه کند.
مسأله 5- اگر انسان شک کند که مغرب شده یا نه،نمی‌تواند افطار کند،ولی اگر شک کند که صبح شده یا نه،پیش از تحقیق هم می‌تواند کاری که روزه را باطل می‌کند انجام دهد.
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 159