نیت
مسأله 1- لازم نیست انسان نیت روزه را از قلب خود بگذراند و یا مثلاً بگوید فردا را روزه می‌گیرم،بلکه همین قدر که با قصد قربت تصمیم داشته باشد از چیزهایی که روزه را باطل می‌سازد از اذان صبح تا مغرب خودداری نماید کافی است.
مسأله 2- انسان می‌تواند در هر شب از ماه رمضان برای روزۀ فردای آن نیت کند،و بهتر آن است که شب اول ماه هم نیت روزۀ همۀ ماه را بنماید.
مسأله 3- در ماه رمضان نمی‌توان روزۀ دیگری را نیت کرد؛چه واجب باشد یا مستحب و چه بر او واجب باشد،مثل نذر و امثال آن و یا واجب نباشد مانند مسافر و امثال آن،و اگر چنانچه نمی‌دانست یا فراموش کرده بود که ماه رمضان است و نیت غیر ماه رمضان کرد و بعداً متوجه شد از ماه رمضان محسوب می‌گردد.
مسأله 4- برای نیت روزه وقت معیّنی نمی‌باشد،بلکه میزان در نیت آن است که انسان با تصمیم و عزمی که برای روزه باید داشته باشد روزه بگیرد،اگرچه از آن
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 145
تصمیم به وسیلۀ خواب رفتن و سایر اشتغالات غفلت کرده باشد.و فرق نمی‌کند که این تصمیم را مقارن طلوع فجر یا قبل از طلوع فجر یا در اثنای شبی که فردای آن شب را می‌خواهد روزه بگیرد اتخاذ نماید یا قبل از آن،پس چنانچه از یک روز قبل تصمیم به روزه گرفتن گرفت و با همین تصمیم تا آخر وقت فردای آن روز خواب رفت،روزۀ او صحیح است.
مسأله 5- در صورتی که انسان نیت را فراموش کند و یا نمی‌دانست ماه رمضان است،چنانچه کاری که روزه را باطل می‌سازد انجام نداده باشد تا ظهر می‌تواند نیت نماید.و همچنین اگر بر اثر عذری مانند مرض و یا مسافرت نیت نکرد و تا قبل از ظهر عذرش برطرف گردید و کاری که روزه را باطل می‌کند انجام نداده باشد،می‌تواند نیت کند و روزۀ او صحیح است.
مسأله 6- وقت نیت روزۀ مستحبی تا زمانی است که به اندازۀ نیت کردن به مغرب وقت مانده باشد.
مسأله 7- اگر شخص بخواهد غیر روزۀ رمضان روزۀ دیگری را بگیرد باید آن را معیّن نماید،مثلاً نیت کند که روزۀ نذر یا روزۀ قضا می‌گیرم.
مسأله 8- اگر مثلاً به نیت روز اول ماه روزه بگیرد بعد بفهمد دوم یا سوم بوده، روزۀ او صحیح است.
مسأله 9- اگر پیش از اذان صبح نیت کند و بیهوش شود و در بین روز به هوش آید، بنابر احتیاط واجب باید روزۀ آن روز را تمام نماید و اگر تمام نکرد قضای آن را به‌جا آورد.
مسأله 10- اگر بچه پیش از اذان صبح ماه رمضان بالغ شود،باید روزه بگیرد و اگر بعد از اذان بالغ شود،روزۀ آن روز بر او واجب نیست.
مسأله 11- اگر پیش از اذان صبح نیت کند و مست شود و در بین روز به هوش آید،
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 146
احتیاط واجب آن است که روزۀ آن روز را تمام کند و قضای آن را هم به‌جا آورد.
مسأله 12- اگر بخواهد از غیر،روزه بگیرد باید قصد نیابت او را بکند.
مسأله 13- روزی را که انسان شک دارد آخر شعبان یا اول رمضان است بنا بگذارد که آخر شعبان است و واجب نیست روزه بگیرد.و چنانچه بخواهد روزه بگیرد نمی‌تواند نیت روزۀ رمضان کند،ولی به طور تردید می‌تواند نیت کند که اگر رمضان است روزۀ رمضان،و اگر رمضان نیست روزۀ مستحب باشد.و همچنین می‌تواند روزۀ قضا و یا روزۀ مستحبی نیت کند و چنانچه بعد معلوم شد رمضان بوده،از رمضان محسوب می‌شود.
مسأله 14- چنانچه در روزی که شک دارد آیا آخر شعبان است یا اول رمضان بنا گذاشت افطار کند و در مابین روز معلوم شد ماه رمضان است،چنانچه کاری که روزه را باطل می‌کند انجام داده باشد و یا بعد از زوال ظهر معلوم شده که رمضان است،باید باقیماندۀ روز را ادب کند و امساک نماید،و بعد از رمضان هم قضای آن روز را بگیرد.
اما چنانچه کاری که روزه را باطل می‌کند تا قبل از ظهر انجام نداده باشد،نیت شهر رمضان می‌کند و روزۀ او صحیح است.
مسأله 15- در روزۀ مستحب و روزۀ واجبی که وقت آن معیّن نیست اگر قصد کند که روزۀ خود را باطل کند و یا مردد شود که به‌جا آورد یا نه،چنانچه به‌جا نیاورد و پیش از ظهر دوباره نیت روزه کند،روزۀ او صحیح است.
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 147