شرایط وضو
مسأله 1- شرایط صحیح بودن وضو چند چیز است و با نبودن هر یک از این شرایط وضو باطل است:
شرط ها
اول و دوم:پاک بودن آب و مطلق بودن آن.
مسأله 2- اگر دو ظرف آب یا بیشتر داشته باشد و بداند که یکی از آنها نجس است، ولی معلوم نباشد که کدام یک از آنها نجس است،باید برای نماز تیمم کند؛وضو گرفتن با هیچ کدام از ظرف‌ها صحیح نیست و احتیاط آن است که آب‌ها را بریزد بعد تیمم کند.
مسأله 3- وضو با آب نجس و آب مضاف باطل است،اگرچه انسان نجس بودن و یا مضاف بودن آن را نداند یا فراموش کرده باشد،و اگر با آن نماز هم خوانده باشد باید آن نماز را با وضوی صحیح بخواند.
شرط سوم:آن که آب وضو مباح باشد.
مسأله 4- اگر دو ظرف آب یا بیشتر داشته باشد و بداند که یکی از آنها غصبی است، ولی نداند کدام یک از آنها است،وضو گرفتن با هیچ‌یک از آنها صحیح نیست،و اگر آب مباح دیگری ندارد برای نماز باید تیمم نماید.
مسأله 5- وضو گرفتن در نهرهای بزرگ مثل قنات و غیر آن؛اگرچه انسان نداند که صاحب آنها راضی است اشکال ندارد،هرچند بداند بعضی از صاحبان آن صغیر و یا دیوانه‌اند،ولی اگر صاحبان آنها و یا یک نفر از آنها از وضو گرفتن جلوگیری نمایند باید از آنها وضو نگیرد،بنابر احتیاط واجب.
مسأله 6- وضو گرفتن از حوض مدرسه‌ای که انسان نمی‌داند آن حوض را برای
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 15
همۀ مردم وقف کرده‌اند یا برای محصلین همان مدرسه،در صورتی که معمولاً مردم از آن حوض وضو می‌گیرند اشکال ندارد.
مسأله 7- کسی که نمی‌خواهد در مسجدی نماز بخواند،اگر نداند حوض آن را برای همۀ مردم وقف کرده‌اند یا برای کسانی که در آن‌جا نماز می‌خوانند،نمی‌تواند از حوض آن وضو بگیرد،ولی اگر معمولاً کسانی که نمی‌خواهند در آن‌جا نماز بخوانند از حوض آن وضو می‌گیرند می‌تواند از حوض آن وضو بگیرد.
شرط چهارم:آن که اعضای وضو و مسح موقع شستن و مسح کردن پاک باشد.
مسأله 8- اگر یکی از اعضای وضو نجس باشد و بعد از وضو شک کند که پیش از وضو آن‌جا را آب کشیده یا نه،چنانچه بداند موقع وضو ملتفت پاک بودن و نجس بودن آن نبوده وضو باطل است،و اگر نداند که ملتفت بوده یا نه،وضو صحیح است و در هر صورت جایی را که نجس بوده برای اعمال دیگر باید آب بکشد.
شرط پنجم:آن که در اعضای وضو مانعی از رسیدن آب نباشد.
مسأله 9- اگر انسان شک کند که به اعضای وضو چیزی چسبیده یا نه،چنانچه احتمال او در نظر مردم به‌جا باشد و یا به بودن آن قبل از وضو یقین داشته ولی نمی‌داند الآن برطرف شده یا نه،باید وارسی کند که اگر چیزی به اعضای وضوی او چسبیده برطرف کند.
مسأله 10- اگر بعد از تمام شدن وضو شک کند که به اعضای وضو چیزی چسبیده بوده یا نه،وضو صحیح است.
مسأله 11- اگر بداند که قبل از وضو چیزی به اعضای وضو چسبیده بود و بعد از وضو شک کند که آن را در حال وضو از بین برده و یا آب را به زیر آن رسانیده یا نه؛ چنانچه احتمال دهد که در حال وضو به آن مانع التفات داشته،وضوی آن صحیح است.
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 16
مسأله 12- اگر بعد از وضو ببیند که چیزی به اعضای وضو چسبیده،ولی نداند که بعد از وضو پیدا شده یا قبل از آن،وضوی او صحیح است.
مسأله 13- اگر در بعضی از اعضای وضو مانعی باشد،که گاهی آب به خودی خود زیر آن می‌رسد و گاهی نمی‌رسد،و انسان بعد از وضو شک کند که آب زیر آن رسیده یا نه،چنانچه بداند موقع وضو ملتفت رسیدن آب به زیر آن نبوده،باید دوباره وضو بگیرد.
شرط ششم:آن که ظرف آب وضو مباح و از طلا و نقره نباشد.
مسأله 14- اگر آب وضو در ظرف غصبی یا طلا و نقره باشد و غیر آن،آب دیگری نداشته باشد باید تیمم کند و نمی‌تواند با آب آنها وضو بگیرد،و اگر آب دیگری دارد، چنانچه در ظرف غصبی یا طلا و نقره وضوی ارتماسی بگیرد یا با آنها آب را به صورت و دست‌ها بریزد وضوی او باطل است،بنابر احتیاط واجب،و در صورتی که با مشت یا چیز دیگر آب را از آنها بردارد و به صورت و دست‌ها بریزد وضوی او صحیح است.
شرط هفتم:آن که استعمال آب برای او مانعی نداشته باشد.
مسأله 15- کسی که می‌ترسد اگر وضو بگیرد مریض شود،یا اگر آب را به مصرف وضو برساند تشنه بماند،نباید وضو بگیرد.
شرط هشتم:آن که شستن صورت و دست‌ها و مسح پا و سر را خود انسان انجام دهد،و اگر دیگری او را وضو دهد یا در رساندن آب به صورت و دست‌ها و مسح سر و پاها به او کمک نماید،وضو باطل است.
مسأله 16- کسی که نمی‌تواند وضو بگیرد باید نایب بگیرد که او را وضو دهد،ولی باید خود او نیت وضو کند،و بهتر آن است که نایب هم نیت وضو کند،و با دست خود مسح نماید،و اگر نمی‌تواند باید نایبش دست او را بگیرد و به جای مسح او بکشد،و
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 17
اگر این هم ممکن نیست باید از دست او رطوبت بگیرد و با آن رطوبت سر و پای او را مسح کند،و بهتر آن است که اگر ممکن باشد تیمم هم بنماید.
شرط نهم:آن که وضو را به ترتیبی که گفته شد به‌جا آورد؛یعنی اول صورت و بعد دست راست و بعد دست چپ را بشوید و بعد از آن مسح سر و بعد مسح پای راست و بعد مسح پای چپ بنماید.
شرط دهم:آن که کارهای وضو را پشت سر هم انجام دهد.
مسأله 17- اگر بین کارهای وضو به قدری فاصله شود که وقتی بخواهد جایی را بشوید یا مسح کند،رطوبت جاهایی که پیش از آن شسته یا مسح کرده خشک شده باشد،وضو باطل است.
مسأله 18- اگر بین کارهای وضو عرفاً فاصله نشود،ولی در اثر حرارت هوا یا چیز دیگر اعضا خشک شود،وضو باطل نمی‌شود.
مسأله 19- اگر کارهای وضو را پشت سر هم به‌جا نیاورد،ولی در اثر سردی و رطوبت هوا،رطوبت اعضا خشک نشود،به طوری که اگر هوا ملایم بود خشک می‌شد،وضو باطل نیست.پس در وضو اگر هر یک از این دو شرط باشد،وضو صحیح است؛یا باید کارهای وضو را پشت سر هم انجام دهد یا در وقتی که می‌خواهد جایی را بشوید یا مسح کند،رطوبت جاهایی که پیش از آن شسته یا مسح کرده خشک نشده باشد،هرچند پشت سر هم انجام نداده باشد.
شرط یازدهم:آن که به قصد امتثال؛یعنی فقط برای انجام فرمان خداوند عالم، وضو بگیرد،و اگر برای خنک شدن یا به قصد دیگر وضو بگیرد،باطل است.
مسأله 20- لازم نیست نیت وضو را به زبان بگوید یا از قلب خود بگذراند،ولی باید در تمام وضو متوجه باشد که وضو می‌گیرد،به طوری که اگر از او بپرسند:چه می‌کنی؟ بگوید:وضو می‌گیرم.
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 18
مسأله 21- کافی است در وضو قصد قربت کردن،و دیگر قصد وجوب و استحباب لازم نیست،بلکه اگر اشتباهاً در جایی که وضو واجب است قصد استحباب کند یا برعکس،چنانچه قصد قربت کرده باشد،وضو صحیح است.
مسأله 22- اگر به خیال این که وضو دارد به قصد تجدید وضو،وضو بگیرد،بعد معلوم شود که وضو نداشته وضویش صحیح است و نماز با آن درست است.
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 19