بسم اللّٰه الرحمن الرحیم
الحمد للّٰه‌ربّ العالمین
والصلاة و السلام علی خیر خلقه
محمّد وآله الطاهرین ولعنة اللّٰه
علی أعدائهم أجمعین إلی یوم الدین
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 1
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 2
احکام تقلید
مسأله 1- واجب است بر هر مکلف در احکام عبادات و معاملات و تمام کارهای دیگر،حتی مستحبات-مگر ضروریات از مسائل،مثل آن که نماز،واجب است و یا نماز مغرب سه رکعت است-یا از مجتهد تقلید کند؛یعنی به دستور او عمل نماید،یا احتیاط نماید؛یعنی طوری به وظیفه عمل کند که یقین نماید تکلیف خود را انجام داده است.ولی دانستن موارد احتیاط بسیار مشکل است،پس لازم است بر مکلفین برای آن که یقین به رفع تکلیف نمایند،از مجتهد جامع الشرایط تقلید نمایند.
مسأله 2- عمل به احتیاط جایز است هرچند محتاج به تکرار عمل باشد.
مسأله 3- تقلید در احکام؛عمل کردن به دستور مجتهد است،و از مجتهدی باید تقلید کرد که مرد و بالغ و عاقل و عادل و پرهیزکار باشد،و بنابر احتیاط واجب، حریص به دنیا و جاه و مقام آن نباشد.
مسأله 4- اگر کسی از مجتهدی تقلید نمود،بنابر احتیاط واجب،در مسائلی که از آن تقلید نموده نمی‌تواند زمان حیات آن مجتهد به مجتهد دیگر که در علم با او مساوی است رجوع نماید،ولی در مسائلی که به فتوای آن عمل ننموده جایز است از مجتهد دیگر تقلید نماید،و اگر مجتهد دیگر اعلم باشد،بنابر احتیاط واجب،در تمام مسائل باید به آن رجوع نماید.
مسأله 5- بنابر احتیاط واجب،باید از مجتهد اعلم تقلید نمود،مگر آن که تشخیص
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 3
آن ممکن نباشد،و اگر دو مجتهد در علم با یکدیگر مساوی باشند و یا نشود تشخیص داد یکی از دیگری اعلم است یا نه،مکلف می‌تواند هر یک از آنها را که می‌خواهد اختیار نماید،بلکه جایز است بعضی از مسائل را از یکی و بعض دیگر را از دیگری تقلید نماید،ولی اگر یکی از آنها ورع و پرهیزکاریش بیشتر باشد،بهتر آن است که از او تقلید نماید.
مسأله 6- تقلید مجتهد میت ابتدائاً جایز نیست،اما اگر در زمان حیاتش از او تقلید نموده و عمل به فتوای او کرده،جایز است بعد از وفات آن مجتهد بر تقلید او باقی بماند،حتی در مسائلی که در زمان حیات او عمل نکرده.
مسأله 7- اگر مکلف مدتی کارهای خود را بدون تقلید به امید موافقت آن با واقع عمل نماید،چنانچه بفهمد عملش مطابق با واقع بوده و یا موافق فتوای مجتهدی که جایز است بر او به او رجوع نماید،عملش صحیح است.
مسأله 8- به دست آوردن فتوا؛یعنی دستور مجتهد،چهار راه دارد: اول: شنیدن از خود مجتهد. دوم: شنیدن از دو نفر عادل و یا یک نفر که فتوای مجتهد را نقل کنند.
سوم: شنیدن از کسی که راستگو و موثق باشد. چهارم: دیدن در رسالۀ مجتهد،در صورتی که انسان به درستی آن رساله اطمینان داشته باشد.
مسأله 9- مسائلی که انسان غالباً به آنها احتیاج دارد واجب است یاد بگیرد،مگر آن که کسی اطمینان پیدا کند که هرگز به آنها احتیاج پیدا نمی‌کند.
مسأله 10- اگر مجتهد اعلم در مسأله‌ای فتوا نداشته باشد و احتیاط نماید،مقلد می‌تواند در آن مسأله به مجتهد دیگر که از سایر مجتهدین اعلم است رجوع نماید،اما اگر در مسأله‌ای فتوا دهد بعد احتیاط مستحبی کند،جایز نیست به فتوای مجتهد دیگر عمل نماید.
کتابرساله نجاة العباد و حاشیه بر رساله ارث ملاهاشم خراسانیصفحه 4